Leden-werven nu actueel
Er komt beweging in
omroeporganisaties
de
—Toch is het zo!-
•lesje en Josje
Senmoet
Brick Bradford
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 1965
ommentaar
Onduidelijk
,eo Akkermans heeft de uitwer
g van zijn (KRO-)documentaire
>t dekor is een tempel" zo hoog ge
lden, dat de duidelijkheid eronder
Technisch en artistiek was het
goed stuk werk, waarbij veel
gesprokene met opmerkelijke
ielden werd geïllustreerd. Ruim en
fijn getroffen werd ook gebruik
takt van de architectonische
jinst welke ten grondslag is gelegd
i de bouw van een synagoge
isterdam.
|M aar een documentaire bedoelt
te zijn dan een artistieke pres-
alleen: hij moet ook herkenbaar
hebben te zeggen en daarmee
tef het werkstuk te zeer in het vage.
n de vijftien uren gesprek bleven
de film slechts zo weinig direct-
rstaanbare verklaringen over. dat
af en toe bijna moest geloven
woordillustratie bij treffende
>.lden, in plaats van andersom.
Mag men de documentaire dus ener-
jds hogelijk bewonderen ook al
vaak verrassende toepassing
flevisiemogelijkheden, anderzijds
ioet worden geconstateerd dat zij
in het doel tot tastbare voorlichting
Oorbij schoot. Er werd te veel aan
Ot oriëntatie- en combinatievermo-
en van de niet-ingewijde kijker over-
elaten en daarmee werd tevens een
l groot beroep op snel begrip ge-
Op Nederland 2 liet de AVRO dz
ijkers kennismaken met een „nieuwe
mmissaris van Scotland Yard", de
r Gideon, die in een Hamletachti-
situatie als toeschouwer bij het
van een specimen van jeugdmis-
ïad terecht kwam, namelijk toen de
)ofdpersonen elkaar hadden gedood.
jen. best gespeelde film met opval-
■nde herinneringen aan West Side
\tory, en niettemin een inhoud waar-
ij men zegt: „Ach, moet dit werke-
jk allemaal leiden tot vermaak en
itspanning van miljoenen?"
Metropole Orkest
naar Stuttgart
|(Van onze radio- en televisieredactie)
HILVERSUM Het Metropole Or
van de Ned. Radio Unie zal
ider leiding van Dolf van der Lin-
luister bijzetten aan de opening
de radio- en televisie-tentoonstel-
ig in Stuttgart, welke op vrijdag 27
igustus a.s. door bondskanselier Er-
.'ordt geopend.
De Westduitse omroep fWDR) zendt
de middag van diezelfde dag, enkele
n na de opening, een concert uit dat
reofonisch de lucht ingaat en gegeven
ordt door het Metropole Orkest. Titel
an het concert dat rechtstreeks wordt
itgezonden uit de grote radiostudio op
et tentoonstellingsterrein is „Wir
lachen Musik".
If Behalve het orkest laat ook het Neder-
lands Kwartet Sem Nijveen op. Solisten
Blanche Birdsong, Marilyn Tyler,
a en Ulrik Neimann en Henk Dries-
Ook het Gunter Kallman-koor zingt.
AVRO en KRO zullen op een later
tijdstip elk een gedeelte van dit concert
uitzenden.
i Het Metropole Orkest maakt de reis
paar Stuttgart per trein, men vertrekt
donderdagochtend en keert zaterdag te-
NTS doet pogingen
ending Gemini V
toch op de tv?
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Tot nu toe is er
een licht in de kwestie of Amerika
elevisiereportages van landing en
1 ""■o-ine- van de Gemini V,
naar Europa zal zenaen
ia Early Bird.
Bij de Europese Radio Unie in
lenève weet men nog van niets, maai
iet technisch schakelcentrum Eurovi-
ie in Brussel zegt dat de drie grote
Amerikaanse networks, NBC, CBS en
ABC gezamenlijk een grote reportage
HILVERSUM Nadat er veel
is gesproken en geschreven in en
rondom de omroepwereld, over de
te verwachten „openheid" in het
nieuwe bestel, gaa nzich nu de
Spoeling mag niet
te dun worden
met verzilverde ditten en datten voor
de leden-aanbrengers. De NCRV, die
over geen achteruitgang heeft te kla
gen maar integendeel aan de winnen
de hand blijft, toont zich niet bijgelo
vig en stelt bij aanbieding van een
eerste voortekenen van die open- ^ht en wil deze eerlijke wedijver ^^tócht"1^65 scharen ln
(Van onze radio- en tv-redactie)
heid voordoen. Er komen steeds
meer gegadigden uit verschillende
richtingen, die zendtijd aanvragen
of alvast aankondigen, dit te wil
len of zullen doen.
Dit heeft iets wakker gemaakt
in de bestaande omroeporganisa
ties, die gaan vrezen dat bij die
ledenwerf-acties de spoeling wel
eens dun kon worden.
Nu is het niet zo. dat de bestaande
zendgemachtigden direct zorg behoe
ven te hebben voor ontkrachting van
hun organisaties, althans niet die,
welke gesteund worden door hun zgn.
„achterland", dat wil dus zeggen de
omroepverenigingen die van een be
paald confessioneel of politiek stand
punt uitgaan en zeker niet door een
schare van medestanders in de steek
worden gelaten.
Maar het valt niet te ontkennen,
dat elke organisatie zijn randgebieden
kent. zijn losvaste aanhang, die ge
makkelijk eens naar elders overstapt.
Dreiging is hierbij het door de om
roepverenigingen zelf zo op prijs ge
stelde ledenaantal als zendnorm.
Leden verliezen aan andere zend-
instanties kan ongunstig werken op de
bestaande getalverhoudingen en dus
in feite zendtijd kosten. Dat de
roepen zich dit realiseren wordt
merkbaar in nieuwe opzetten
ledenwerfacties.
Openlijk
Trouwens, de KRO is de eerste die
in deze niet langer schuilevinkje
speelt, maar de zaken bondig bij de
naam noemt in een hoofdartikel dat
deze week in zijn omroepblad zal
verschijnen. Daarin wordt een groot
scheepse ledenwerfactie
en begeleid door een „verklaring".
In die verklaring wordt o.m. opge
merkt: „In het nieuwe omroepbestel
waarvoor ook de KRO heeft gepleit,
wordt de competitie tussen de omroe-
bestaande en nieuwe als
w element ingevoerd. Maar de
competitie opzichzelf willen betekent
nog niet, dat men dan ook bereid zou
zijn de eigen plaats prijs te geven. De
KRO wenst gelijke rechten voor allen,
uiteraard onder handhaving van eigen
zullen verzorgen voor de kijkers in
eigen land.
Er zouden geen bezwaren meer
tegen de aanwezigheid van maar liefst 40
tv-camera's en een relatief groot aantal
tv-medewerkers. Zes van deze camera's
zouden in staat zijn, kleurenopnamen te
maken. Tevens vernemen wij uit Brussel,
dat zodra de landing een feit is gewor
den, de Amerikaanse televisie ook de
films welke tijdens de vlucht door mid
del van opname-apparatuur aan de capsu
le zijn gemaakt, op het scherm zal
brengen.
De NTS deelt ons echter mede. dat
haar niets bekend is van deze Ameri
kaanse activiteit. De NTS zou bijzonder
graag opnamen van de landing zo spoe
dig mogelijk uitzenden. Zij heeft her
haaldelijk in Genève geïnformeerd naar
mogelijkheden daartoe, maar Amerika
heeft nog geen enkele aanbieding ir
richting voor de Eurovisie gedaan.
„Wij blijven aan de bel trekken"
men ons bij de NTS, „wij hopen nog
steeds op een satelliet-uitzending en als
die op het Eurovisienet verschijnt zullen
wij die zeker overnemen."
VANAVOND TE ZIEN
Ned. 1 NRCV
7.35 uur The Beverly Hillbillies: Jef voelt zich niet goed, maar Gran
ny heeft wel een medicijn.
8.20 uur herhaling van een muzicaal Westernprogramma en
9.40 uur een reportage „Zing er eens uit", gemaakt op de Gorinchem-
se Groenmarkt tijdens de vakantiefeestweken.
10.05 uur de rubriek Attentie is vanavond gewijd aan de documentaire
„Begraven of cremeren?" van Henk Mochel, waarover wij
u al veel vertelden.
Ned. 2 VARA
8.01 uur een nachtelijk avontuur in het vervolgspel „Theater thuis".
8.30 uur speelfilm voor kijkers boven 14 jaar: „Genadeloze jungle".
Licht amusement.
10 uur een speurtocht in het verleden, gericht op Lodewijk XIV, de
Zonnekoning en zjjn paleis Versailles.
VANAVOND TE HOREN
8 uur zang door het Windsbacher Knabenchor, geestelijke liederen.
9 uur frater Franciscus van Haaren, Belgische monnik, hoort u in
„Omtrek van de stilte". Om 11.15 uur aansluitende docu
mentaire over de kloosterorde, waartoe deze frater behoort.
9.20 uur lichte muziek,
10.40 uur avondoverdenking.
Hilversum II VARA
8.05 uur romantische muziek door het Promenade-orkest.
8.50 uur herhaling van het hoorspel „Op de vlucht", waarin een jon
ge ontvluchte gevangene een merkwaardige ontmoeting
heeft.
9.25 uur amusementsmuziek en
9.55 uur voortzetting van het gesprek tussen Nol Gregoor en de
auteur Hans Andreus.
om ieder in alle openheid en in volle
vrijheid zijn eigen keuze te laten
maken".
Daarom wordt natuurlijk toege
voegd, dat de KRO het wel zou
betreuren „als men zijn keuze zou
laten vallen op het andere", waarna
uitdrukkelijk wordt gewezen op de
waarde van de KRO als katholieke
omroep.
De ledenwerfactie wordt beschouwd
s een campagne in verband met het
40-jarig bestaan van de KRO en in de
maanden september en oktober ge
houden. De uitslag van de actie zal op
27 november in de marathon-uitzen
dingen voor radio en televisie worden
bekend gemaakt.
De KRO gaat, ook in het hoofdarti
kel, regelrecht op de dingen af en
stelt dat bijv. het verschijnen van een
nieuwe grote omroep van 400.000 le
den voor de KRO een vermindering
20 pet zendtijd in de televisie en
van bijna een dag zendtijd in de
radio zou betekenen, aangezien bij
elke nieuwe zendgemachtigde de be
schikbare tijd moet worden herver
deeld en de getalsnorm daarbij geldt.
Ook bij anderen
Dit is de vraag, welke ook bij
andere omroepen zich doet gevoelen:
de kans op grote concurrenten. Want
bij herverdeling van zendtijd behoort
ook herverdeling van de porties luis
ter- en kijkgelden en bij minder
inkomsten kunnen de programma's
niet beter worden.
Wat de KRO hier dus openlijk
uitspreekt toont de VARA iets minder
direct maar toch duidelijk genoeg aan
een nieuwe strip welke in de
VARA-gids is verschenen ..ter gele
genheid van ook haar 40-jarig jubi
leum" en waarin een bijzonder ro
mantische Sjors zich halsoverkop ver
heft op ene Sjaan, in een stijl welke
het aloude verhaal van Ome
Keesje herinnert en waarbij het in
werkelijkheid gaat om een inzameling
ten bate van studiobouw voor de
VARA.
De leden gezellig bij elkaar houden
dus, samen werken, samen bouwen,
het oude beproefde VARA-principe.
Daarnaast natuurlijk de pagina voor
de ledenwerving, met gekleurde af
beeldingen van lokkende VARA-
speldjes voor ieder die nieuwe leden
aanbrengt, en wie geen speldjes wil
kan ook de bekende verzilverde lepel-
es enz. enz. krijgen.
Ook de AVRO is met speldjes en
speldjesmappen in de weer, alsmede
versum I. 402 m. KRO: 7.00 Het levende
Woord; 7.05 Lichte grammofoonmuziek; (7.30-
7.40 Nieuws; 8.00 Overweging); 8 30 Nieuws;
8 40 Lichte grammofoonmuziek met berichten
voor de vrouw; (9.00 Weeroverzicht9.35
Waterstanden; 9.40 Voor de jeugd; 10.00
Sextuool: gevarieerd muziekprogramma;
<10.30 Weeroverzicht); 11.00 Voor de zieken.
VPRO: 11.45 Klassieke grammofoonmuziek;
12.10 Leven op het land. gesprek; 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw; 12.30
Nieuws; 12.40 In de zomer uit:
wetenswaardigheden en muziek; 13.15 Lichte
grammofoonmuziek; 13.45 Voor de vrouw.
NCRV: 14.15 Lichte orkestmuziek (gr.): 1450
Stereo; Omroeporkest (opn): klassieke en
seml-klassieke muziek; 15.30 Pianorecital
(opn.): moderne muziek; 16.00 Bijbelover
denking; 16 30 Lichte muziek voor strijkor
kesten (gr); 17.00 Carillonbespeling; 17.15
Lichte grammofoonmuziek voor de tieners;
17.50 Sportrubriek; 18.10 Meisjeskoor en
jmentaal sextet; 18.30 Musette orkest
18.40 Halte: gevarieerd programma
de twintigers.
14.30 Licht
Lichte grammo
•s); 16.30 Stereo:
ke en semi-klassieke
liederen; 17.00 Voor de jeugd.
Televisie morgen
Nederland AVRO: 15 00-15 50 Voor
De VPRO gooit het over een heel
andere boeg, evenzeer in zijn
programmablad: men vraagt adver
tenties voor Vrije Geluiden en noemt
er zelfs de prijzen bij. De hoofartike-
len blijven hameren op het feit dat de
nieuwe inzichten verwant zijn aan die
welke de VPRO al jaren lang predikt.
Panta rhei
Dit is het „panta rhei" van de
huidige omroep: alles is in beweging.
Men ijvert voor zichzelf, en terecht.
Want zoals de KRO zegt: de competi
tie is begonnen en zal zich nog heel
wat sterker doorzetten.
Het gaat niet alleen om de eigen
waarde, maar ook om het behoud van
de veroverde zendtijd en het daarmee
samenhangende kwantum geld uit de
kijk- en luisterpotten.
Wij hebben zo'n idee, dat de open
lijkheid waarmee de KRO nu tevoor
schijn is gekomen, weerklank zal vin
den bij de andere omroepzusteren. De
vakantie raakt op in Hilversum....de
hand wordt weer aan de ploeg gesla
gen.
i
vanavond
23.30 Lichte grammofoonmu-
riek;" 2355-24.00 Nieuws.
Hilversum II 298 m. VARA: 18.00 Nieuws:
18.15 Dansorkest en zangsolisten; 19.00 Elek
tronisch orgelspel: lichte muziek; 19.20 Vooi
de kinderen; 19.30 Artistieke Staalkaart: 20 00
Nieuws; 20.05 Promenade-orkest; 2055 Socia
listisch commentaar; 20.50 Op de vlucht,
hoorspel: 21.25 Lichte grammofoonmuziek:
21.55 Literair vraaggesprek: 22.25 Sport hal-
ege: 2250 Nieuws: 22.40 Holland Festival
Klassieke en oude muziek (opn.); 2355-
Draadomroep vanavond
1901) In de 15de en 16de eeuw was er
tussen koopvaarders, kapers en zee-
'n erg groot verschil. In
zodat hij niet het recht had kaper* het Spanjaarden. Tortugezen, Engel-
brieven af te geven. Maar ook al
de rechtsgeldigheid
tijd dat vele landen met elkaar in kunnen de kaperbrieven worden goed- zeeroverij heeft
og waren en elkaar de heerschap- gepraat door te wijzen op een volk streken gebloeid
Fransen of Nederlanders
Verwonderlijk is dat niet, want de
oudsher in onze
de omstandlghe-
betwistten, behoefde er dat. in opstand gekomen tegen de den. die zich voordeden na het uit-
kleinigheld te gebeuren, of vorst, alle middelen mag aangrijpen breken van de vijandelijkheden tegen
koopvaardijschipper ging die de oorlogvoering van die dagen Spanje, waren gunstig genoeg
zijn toestond (wat m.i. een sterk argument
is) dan doet dat aan de zeeroverskwa-
op last van zijn reders, of
overheid, de kaapvaart uitoefenen. En
dan werd het moeilijk een scherp
onderscheid te maken tassen kapers
en zeerovers. De benaming die deze
kapiteins werd gegeven, hing voor
een groot deel af van de partij
waartoe men behoorde, van de
rechtsgeldigheid der kaapbrieven en
van de bestemming der gestolen goe
deren. In het laatste geval was het
dus uitsluitend en alleen een admini
stratief verschil.
Het kan moeilijk worden ontkend
dat de watergeuzen, die de grondslag liteiten
legden voor de succesvolle strijd te- bezongen
gen de Spanjaarden, rasechte
Hiertegen kan worden geweest de Spanjaarden door middel werden gedekt. Uit deze generatie
de kaapvaart zoveel mogelijk kwam de man voor die de rover op
Kapers en
zeerovers
de veel geroemde
hebben overtuigd dat er niemand ln de
buurt was en begon nu allerlei takjes op
te rapen.
..Kom mee. Jos!" fluisteide Blekkie.
..We moeten iets dichterbij zien te ko
men. Daarginds is het bos nog dichter
Loop precies achter mij aan!'
Met een kloppend hart volgde Josje
zijn vriend. Blekkie liep geruisloos een
eindje verder het bos in en liep dan met
een bocht op de plek af waar de
postbode nog steeds kleine takjes aan het
verzamelen was. Ze konden hem. tusseo
het struikgewas door, nu heel duideliiK
Met ingehouden adem keken de jon-
Sens toe. Ze zagen dat de postbode ee j
oosje lucifers te voorschijn haalde. Hij
streek er een af en hield die bij het
hoopje dunne takjes, dat onmiddellijk
vlam vatte.
„Vooruit, kom mee!" commandeerde
Blekkie.
Hij rende tussen de stammen door en
Josje holde met bonzend hart achter hera
Blekkie.
96
De mulder komt nog. Ik geloof niet dat hij
dood is. En ineens laat hij haar los. Een man
met zo'n schuld, Rena, een man met zo'n schuld
als ik moet dragen...
Kom, zegt ze, zoals ze vele malen al zei.
Kom, we gaan naar de berg.
Die nacht lopen ze ver. Ze brengt hem overal
waar hij de mulder verwacht om hem te laten
zien dat die nergens is.
Zweder Thase houdt zich verbaasd als zijn
nieuwe knecht begint met een vrije dag te
vragen. Naar Hinberghe voor ondertrouw? Ja,
daar kan ik niets tegen hebben, als je dan ook
naar Marye gaat om een vrije dag te vragen voor
de bruid. Zweder gelooft niet dat de wildeman
dat zal doen. Maar hij doet het wèl. Alleen gaan
ze niet samen op weg. Ze ontmoeten elkander bij
de Stenen Zonde.
Dat doen ze ook op hun trouwdag, ofschoon alle
Horsten dan al weten wat er met de wildeman
en de bosmeid aan de hand is. En of het komt
door iets wat de boer van 't Grobbenuus gezegd
heeft of door een andere oorzaak, maar ineens is
er niemand meer die hen zo noemt. Ze spreken
allemaal over Rena en Dries en dat het toch mooi
is van Rena om in het kleine huisje met de lage
rieten dak te willen blijven.
En ze zijn vriendelijk en meelevend tegen
Jentje, die boodschappen komt doen in 't Horst
en tegen Ante als hij zijn tabak komt halen in
het kruidenierswinkeltje. Een doosje sigaren
neemt hij mee om bij de kleren van Dries te
leggen. Vanaf vroeg in de ochtend liggen die al
op de diele gereed met wat verder eigendom van
door DIGNATE ROBBERTZ
Dries is. Jentje kijkt er heel de dag naar; ze weet
niet of ze moet lachen of huilen.
In de avond komt Dries zijn bezittingen halen.
Rena Demmer is nu jullie schoondochter, zegt
hij. Jullie komt maar eens kijken.
Dat zal ik zeker doen, belooft Ante.
Jentje zegt niets. Ze loopt met Dries mee tot in
de zandweg, waar ze hem blijft nakijken. Als hij
uit het zicht is, kijkt ze naar de Schemheuvel en
ze weet dat ze haar wrok over alles wat zo
anders verliep dan ze verlangde, nog niet kwijt
is.
De nieuwe landschut is een goedmoedige kleine
man met een rond blozend gezicht en vriendelijke
ogen. Hij heet Jochem Keige en komt uit het
grensgebied. Op zijn eerste ronde over de berg en
de heide gaat Joryt met hem mee. Hij brengt hem
ook bij de keuters en naar 't Grobbenuus. Keige
is zeer spraakzaam, hij vertelt en vraagt veel en
kan uitbundig lachen.
Jij bent van een ander soort dan je
voorganger, zegt Zweder Thase. Alles in het
dal begint zachtjes aan te veranderen, ook de
mensen. Zweder meent het ernstig, maar Keige
lacht er hartelijk om. De ouderen vinden hem te
luidruchtig, maar de jongens houden van zijn
drukke praat. Joryt Volmar is nooit streng geweest
en zonder zich zelf te ontzien heeft hij het voor
de Horsten opgenomen in hun vele geschillen met
Vasse van Buuren, maar hij bleef altijd de
landsohut.
Jochem Keige slaat hen op de schouder en hij
groet van verre, zwaaiend met zijn arm. Er is iets
komisch aan de nieuwe landschut, zodat de
Horsten niet hellemaal kunnen geloven dat hij
wezenlijk de opvolger is van Joryt Volmar. Deze
brengt hem langs de zandwegen en brede sporen.
Hij wijst hem ook de wegelingen, maar over de
verborgen paadjes zegt hij niets. Die moet Keige
zelf vinden. Ook over de houthakkershut in het
bos zwijgt Joryt en over de geschiedenis van de
Stenen Zonde en over nog veel meer dingen. Als
ze voorbij de Hidder komen, zegt de nieuwe:
Och. dus dit is die molen!
Als een kwajongen breekt hij door de struiken
heen naar het erf. Jpryt volgt aarzelend. Sinds de
avond van Lenter Borne's dood is hij hier niet
meer geweest. Het bovenslagrad lijkt het enige
wat ooit met het leven te maken heeft gehad.
Wat een rommeltje, zegt Keige als hij terugkomt
uit het huis. Alles is overhoop gehaald. Die
mulder moet een vreemde snuiter geweest zijn, is
t niet? Jij hebt hem zeker goed gekend, Volmar?
Zou hij die jongen hebben doodgeschoten?
Al pratende loopt Keige het erf over, kijkt in
de molen, waar het daglicht door spleten en gaten
binnenvalt en gaat dan nog eens in het huis. Hij
kan net zoveel vragen als hij wil, een antwoord
zal hij niet krijgen.
(Wordt vervolgd)
ITHIRGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHMGOIVEN-ETHERGOLYEN-
