Zestien uren aan één stuk
amusement op televisie
„KRO verheugt zich «ver
nieuwe programmastijl"
Brick Bradford
Jubileumweek van de KRO
—Toch is het zo!
«lesje en «Josje
Senmoet
13
VRIJDAG 2 JULI 1965
fTHE*GOlVEN-ETHE*GOMN-ETHERGOlVEN-ETH«GOl.VIN
ÏTHfRGOLVEN-ETHtRGOlVEN-ETHERGOlVEN-ETHERGOlVEN-
F eestprogramma's
HILVERSUM De KRO heeft
anderhalf miljoen gulden uit zijn
(gids-)reserve geput om in de
week van 20 tot 27 november a.s.
het 40-jarig bestaan luisterrijk te
\ieren met tal van speciale pro- /yan onze ratjj0. tv-redactie) competitie voor internaten van alle
gramma S waaronder een mara- gezindten rie internationale atletiek-
ton-televisieuitzending van een
lichte lied zal nu een jubileumsfeer
mogen anderhalf krSnwSchinende
71 menten, al dan niet zelf georgani-
ml ïApn Irncton seerd, kent de jubilerende KRO prij-
11 ILIGll IvUoLC/ll zen toe: de reeds bekende hengel-
sportcompetitie, een jeugdvoetbal-
hele dag (van 8 tot 24 uur) amu-:!M1' pro«ramma voor tieners en
v»in»ntc(»l.,nr:n u I twens, een voorstelling van een kin-
sementstelevisie, het voeren van dercireos, de eerste aflevering van de
voor Nederlandse uitzendingen be
werkte Duitse quiz „Het gouden
schot" (een spel van ZD F, daar
gepresenteerd door Lou van Burg,
hier door Kees Schilperoort) speciale
aflevering van „Roulette" (Jules de
Corte), „Jan en Alleman", een jubi
leumvoorstelling van Piste, een speel
film en een eigen bewerking van de
Amerikaanse musical „Oklahoma",
welke ook In de V.S. zelf nog nimmer
op televisie is geweest, en waarvoor
de KRO alleen voor zijn jubileumvie
ring de rechten kon krijgen en dan
nog voor slechts éénmaal uitzenden.
landelijke acties, het schenken van
prjjzen, officiële herdenkingen, een
receptie en een feestavond voor
personeel en genodigden uit le
den- en omroepkringen.
Omdat natuurlijk zo'n hele dag
televisie het meest in het oog springt
eerst iets daarover: de minister heeft
de KRO aanvullende zendtijd op za
terdag 27 november gegeven en de
VARA, die deze dag aan de beurt van
uitzenden zou zijn, heeft met de KRO
geruild, mede ten bate van haar eigen
jubileumprogramma's in deze maand.
Op deze dag (de juiste indeling van
het totaal-programma staat nog niet
vast) zal worden begonnen met een
non-stop-uitzending van 8 tot 12 uur
in het genre van Dj inn: muziek en
zang, reportages van hier en daar,
korte filmpjes enz.
Verder kan men deze dag o.m.
verwachten het eerste deel van de
show „Een avond met Wim Sonne-
veld" (tweede deel later in het sei-
Commentaar
Kiezen
Aangezien er voor gisteravond weer
eens slecht gecoördineerd was wat de
televisie-programma's betreft, moesten
wij evenals vele andere kijkers een
keuze maken uit twee documentaire
uitzendingen in reportage-vorm, welke
vrijwel tegelijk te zien waren: dat van
de AVRO naar aanleiding van het be
zoek dat de economische missie aan
Japan bracht en de KRO-beschouwing
over het achtergebleven stuk Neder
land" tussen Maas en Waal. Wij meen
den goed te doen met voor eigen land
te kiezen en hadden daarvan geen spijt
want Manus van der Katnp mocht ons
dan geen werkelijk nieuws voorzetten
in woord en beeld, wij werden niette
min op verrassende wijze geconfron
teerd met de tragische historie en de
moeilijkheden, die dit deel van ons
..dierbaar plekje grond" het hoofd
moest en moet bieden. Mooi is het in
deze streek en de fruitoogst is er aan
lokkelijk (wanneer deze niet verregent,
zoals dit jaar ten opzichte van de ker
sen het geval is) maar nog altijd is de
harde strijd tegen armoede en ongerief
niet geheel gestreden.
De reportage wilde aantonen hoe het
't water is, dat het land tussen Maas
en Waal grondig dwars zit. Boeren en
kwekers, die bij de herverkaveling van
het werk kunnen blijven en daar voor
hoge investeringen moeten doen. zien
hun zonen en dochters verdwiji\tn in
de fabrieken, naar het industriecen
trum. Tiel aan de overzijde van het
water is slechts door een onzeker pont-
verkeer bereikbaar en de 140 kilometer
naar Rotterdam moeten per bus langs
slechte wegen worden afgelegd. Dit
remt de harmonische ontsluiting van de
streek, die langzamerhand wel moder
ne onderwijsvoorzieningen krijgt, maar
nog altijd blijft uitzien naar onder meer
een cultureel centrum. Een levendige
reportage, waarin de vinger wel op de
wonde plek werd gelegd.
Wat de AVRO overigens beoogde
met de uitzending van het langdradige
en niets betekenende Duitse televisie
snel Sportvriendenweten we niet.
Misschien was het een koopjeDe te
leurstelling van zulk een gemis op de
wekelijkse spel-avond ging ook al niet
over bij het vrij saai opgezette amateur
liedjesprogramma. dat de reportage
Nato-taptoe verving.
KLUCHT EN ERNST
De KRO zendt in deze week uit op
zaterdag 20, woensdag 24, vrijdag 26
en zaterdag 27 november, waarvan
vrijdags op het tweede net. Aan
televisie-evenementen zijn verder
voorbereiding (o.m.): opvoering van
het televisiespel „Jeanne van Lotha
ringen" van Maxwell Anderson waan
in de figuur van Jeanne d'Arc cen
traal staat, een klucht en een Duitse
produktie van de operette „De zigeu-
nerbaron".
Bovendien zal er ook een kerkelijke
herdenkingsdienst worden uitgezon
den via radio en televisie, zullen er
andere ernstige programma's zijn en
natuurlijk een overzicht van „hoe het
vroeger was".
Ook de radioprogramma's sullen in
deze week een bijzonder karakter
dragen. De bekende vrouwen-
ziekenprogramma's worden speciaal
aangepast. Er tullen voorts klank
beelden over religieuse onderwerpen
en over de radio als communicatie
middel zijn, een „terugblik" op vroe
ger tijden, een operetteconcert dat
Willy Boskowsky (vooral bekend van
zijn Weense Nieuwjaarsconcerten
voor Eurovisie) komt dirigeren, caba
ret enz.
Voor de jeugd worden er wedstrij
den gehouden voor schoolorkesten, in
voordracht, opstellen en intelligentie,
en het jaarlijkse toernooi van het
teria in Noord-Brabant en Zeeland,
de Limburgse schuttersfeesten en een
nationaal concours voor harmonieën
en fanfares, zulks om de vrijetijdsbe
steding te stimuleren.
Ook zal het jubileum worden bege
leid door twee acties, waarvan de ene
er op is gericht bejaarden van alle
gezindten die dat nodig hebben een
televisietoestel te bezorgen en de
andere de oprichting van een christe
lijke radiozender in Liberia „Voice of
Africa", beoogt.
Op maandag 22 november zullen
voorts tijdens een plechtige zitting in
Hilversumse theater Gooiland
verschillende aspecten van de positie
van de KRO in de Nederlandse sa
menleving worden belicht,
bestuur daar ook recipieert.
20.00 Jourauiil. VARA: 20.23
nieuwe, actualiteitenrubriek. 20.43 Wat doet
hij wie Is hij? klankbeeld over handen
arbeid ln Frankrijk, 20.50 Hartelijk gefelici
teerd. ümusemcntsprograimnie rond Albert
de Booy. 21.30 In vertrouwde handen:
Blindedarmoperatie. 21.55 Dick Powell Thea-
tre: Trip met een luxe motorschip. NTS:
22 45 Toeristische tipa. 22.48 Journaal. 22 33-
23.03 Film verslag van de Tour de France.
Joe. TV-film. 20.20
Gevleugelde avonturen (IV). documentaire
over de luchtvaarteesohiedenls. 20.50 De
gemaskerde kater, TV-thrlller. 21.45 Avond
overdenking. 21.83 Attentie, aktualiteltenjv-
bliek 22.10 BInde
België. Neg. progr. kanaal 2 en 18: 19.30
Teletaalles: EngeUs. 19.55 De Weerman.
20.00 Nieuws. 20.20 Ronde van Frankrijk.
20 30 Jeugdprogramma. 21.10 Ten hutie
van prof. ar. Leon Elaut. geneeeheeruroloog.
22.00 Nieuws. 22.05 Kameraden, film.
WATVOC*.
MOWÉVJ WERttWl
EIGENLIJK IK
MET NOfiMflfWJ
Wimbledon. KRO: Wie zingt
zang festival. NTS: 17.40 Voor de kinderen:
17.45 Reportage Tenntetoumool te Wimble-
Nederland II: NTS: 15.00-17.43 Reportage
van het Internationaal Tennistoumool
Wimbledon,
België: Nederlands proi
grammofoonplatenprogra
Hoogtepunten uit de opera: T
Puritani (opn). 21 10 Voordracht. 21.30 Hol-
land Festival 1965: Residentie-Orkest er
solist: klassieke muziek. 22.20 Nabeschouwing
Tour de France/Tour ce l'Avemr. 22.30
Nieuws. 22.40 Epiloog. 22.45 Lichte gramme-
foonmuziek. 23.10 Radio Phllbarmorusch Or-
Hilversum II, 298 m. VPRO: 18.00 Nieuws
16 15 Van de week: informatie en commenU-
nen uit binnen- en buitenland. 19.00 Voor de
jeugd. 19 30 Moderne kamermuziek (gr.)
20.00 Nieuws. 20.05 De oude Kun6t- en
Antiekbeurs in Delft, lezing.
■■■■■P- 15
irnellea. 20.45 Johannes Hue,
:raat, lezing. VARA: 21.00 Me-
films en musdoala (gr.). 21.30
cties. muzikale discussie. 22.00
lichte muziek. 24.30 Nieuws.
22.40 Instrumentaal kwintet (opn,): moderne
muziek. 23.10 Lichte grammo9oonmualeJc.
23.45 Socialistisch nieuws ln Esperanto. 23.33-
24.00 NleUWS.
protesteerd tegen twee luchtaanval
door Egyptische vliegtuigen op dorper
het Britse protectoraat Aden. Hierbij
werden twee vrouwen gedood.
VANAVOND TE ZIEN
Ned. 1 VARA
8.50 uur Albert de Booy biedt in een muzikale show „cadeautjes uit
de jaren '30 aan".
9.55 uur een Dick Powell-film, die niet voor jeugdige kijkers is be
doeld: op een luxe motorschip komen drie passagiers onder
de druk van hun verleden.
Ned. 2 NCRV
8.01 uur treintje rijden in „Station Petticoat". Het hotel wordt inge
richt op wittebroodsweken.
8.25 uur meer „gevleugelde avonturen" uit het verleden en
8.50 uur de Franse televisiethriller „De gemaskerde kater", waarin
een oude erftante het leven moet laten
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I KRO
8.20 uur fragmenten uit de opera I Puritani van Bellini (op de plaat).
9.10 uur leest Elisabeth Andersen een verhaal uit de wereldliteratuur
voor en t
9.30 uur speelt het Residentie-orkest onder leiding van de 80-jarige
Carl Schuricht werken van Mozart (Holland Festival).
Hilversum II VPRO en VARA
8.15 uur zingen Janine en Nico Knapper chansons en refreinen.
9.00 uur muziek uit films en musicals.
10.40 uur speelt het Danzi Kwintet en
11.10 uur begint een programma van vrolijke plaatjes.
Mr. H. W. van Doorn verklaart:
Opinie-onderzoek
telt zeker mee
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM „De KRO is ver
heugd over de nieuwe stijl, die zich
naar de inzichten van de nota-
Vrolijk in de radio- en televisiepro
gramma's gaat ontwikkelen. Wij zijn
het eens met het vormen van pro
grammaraden, waarin ook personen
van buitenaf kunnen meespreken en
bovendien blijven de resultaten van
de regelmatige opiniepeilingen onder
het kijkend en luisterend publiek een
aanwijzende factor bij de program
mavoering."
Dit heeft mr. H. W. van Doorn,
voorzitter van de KRO, gistermiddag in
de persconferentie, gehouden in verband
met de komende jubileumviering,
drukkelljk verklaard. Mr. Van D
ontkent niet de waarden van de voorbij
gegane tijd op omroepgebled, maar er
kent dat thans nieuwe wegen moeten
worden ingeslagen.
't Mooiste bruin
en beschermt tegen zonnebrand
Pigmaderm. Tube f 2,95
Ivanhoe komt 13
maal terug
(Van 0
e radio- en tv-redactie)
BUS SUM Wat een vreugde voor
de bewonderaars van de onoverwin
lijke Ivanhoe. de man die nog grotere
populariteit verwierf dan Barend de
Beer en die wij nu alleen nog maar
kunnen zien ais de Saint... waar
kinderen geen plezier aan beleven.
Hij komt terug, niet weer 39, 11
13 maal. Dat wil zeggen dat de KRO
de beste afleveringen voor herhaling
uitzoekt. Op zaterdag 20 november
a.s., om 9.06 uur Ned. 1, zal hij weer
stoer over het scherm galopperen.
Een week later is hij er alweer, maar
verder komt hij dan eenmaal per 4
weken, als de KRO uitzendt.
Hilversum I. 483 m. KRO: 7.00 Httt levende
Woord, meditatie: 7.05 Klassiek* frwnmo-
focximualek: 7,30 Nieuws: 7.40 GeertelliSce
liederen: 7.55 De kerk lijt gij. lezing: 8.00
DJlnn: gevarieerd programma: (8.30-8.4C
Nieuws: 9.35 W«*er«t*nden): 12.00 Angelus:
12.03 Liclite muziek (opn.); 12.23 Marktbe
richten; 12.27 MededelhWen t.b.v. land. en
tuinbouw: 12.30 Nieuws: 12 40 Religieus
nieuws; 12.45 O vernc ids voorlichtingGeven
en nemen. De familie Van Buuren praat
weer over het verkeer; 12.55 Licht Instru
mental ensemble en lichte Orkestm<
met zangsolisten (opn.); 13.16 Voor de j'
14.10 Musicerende dilettanten: Koor:
143.0 Voor de kleuters; 14.40 Metro;.
orkest en koorzang (opn.): 15.30 Signaal
15.30 Lichte grammofoonmuziek: 16.00 Wie
zingt er mee?: Ftnale zangfestival voor
eaholen: 17.30 Sport periscoop; 17.40 Dansmu
ziek: 18.00 Muzikaal toer tone en toeristische
tips; 18.50 Lichtbaken, lezing.
Hilversum II. 298 n». VARA: 7.00 Nieuw»,
ochtendgymnastiek en socialistisch strijdlied:
7.20 Liohte graminofoorunuziek; 7.23 Van de
voorpagina: 7.30 Lichte grammofoonnuiziek
(vervolg); 8.00 Nieuws; 8.10 Lichte grammo-
foonmuzietk; 8.20 Wegwijzer: tlpa voor va
kantie- en snipperdagen; 8 30 Lichte gram-
mofoonmuzlek9.10 Klassieke grammofoon-
muziek. VPRO: 9.40 Het is meer dan het
lijkt, gesprekken over gelijkenissen (I): 9.63
Wonen en laten wonen, lezing (III). VARA:
en tuinbouw: 12.30 Actueel sportnieuws: 13 00
11.00 Nleuwü); 12.27 Mededeling t.b.v. land
en tuinbouw: 12.30 Actueel sportnieuws; 13.00
Nieuws: 13.15 VARA-Varia: 13.20 Stereo:
Licht ensemble (vocaal), licht orkest en
zangsoliste: 13.4 Voor de twinttge»; 14.15
Radio Jazzclub; 14.45 Van Hanenboek tot
Mammoetwet, vraaggesprek; 15.00 Operette-
klanken (gr.): 13.40 Boekenwijsheid: 16.00
Nieuws: 16 02 Licht ensemble: 16.25 Swing en
Sweet; 1700 Reportage Tour de l'avenlr:
17.10 Stereo: Orgelkwartet: lichte muziek;
17.30 Actualiteiten.
„Het is niet meer zo, dat de program
maleiding helemaal op zichzelf kan uit
maken wat men kijken en luisteraars nu
eens zal voorzetten. Er moet 1
openheid komen, ook hierin. Aanwijzin
gen en wensen van buitenaf moeten
kunnen gelden. Niet dat resultaten van
Lnle-onderzoek een bepalende factor
het programmabeleid zullen worden,
n zou men afglijding naar leeg amuse
ment riskeren, aangezien de culturele
wensen in de minderheid zijn Maar men
dient zich toch te storen aan de grootste
wensen," aldus de KRO-voorzltter.
Hij gaf toe, dat over het geheel de
toon van de programma'! bij belde media
geleidelijk lichter en aoepeier aal wor
den. De wens bijv. waaraan een groot
deel van het volk uiting heeft gegeven,
nl. dat er op een van de straks drie
radiozenders altijd lichte muziek moet
kunnen worden gevonden, aclit hij billijk
en inwilliging daarvan dus juist.
Voorts zal terdege moeten worden
bestudeerd, Op welke tijdstippen men in
serieuze programma's, welke de cultuur
dienen, de daarvoor geïnteresseerde
groeperingen het beste kan bereiken. De
KRO ls blij, dat minister Vrolijk door de
voorwaarden voor het toelaten van nieu
we zendgemachtigden te noemen, heeft
getoond zeker de culturele taak van de
omroep te willen stimuleren. Want dat
radio en televisie behalve ontspannlnr
Mr. Van Doorn merkte verder nog 01
dat men de „hele dag en avond televisie
ter gelegenheid van het jubileum niet
alleen als een stunt moet zien. maar ook
als een experiment om eens te beproe
ven. hoe men dat sou kunnen doen
wanneer Nederland ooit eens zoveel
televisiezendtijd zou krijgen als men
ook aan radiozendtijd heeft.
1S53) Wanneer het licht van veraf
gelegen sterrenstelsels door de spec-
troscoop wordt opgevangen en ont
leed, heeft het een kleinere frekwentle
daarmee
Melkwegstelsels die dicht bij ons in
de buurt liggen (maar dat ls altijd
nog verachikkelljk verl) hebben een
vlucbtanelheid van een paar miljoen
overeenkomende kilometers per uur, maar de verst
lichtbron op aarde. We zouden ook verwijderde stelsels die momenteel sterrenstelsels zou de telescoop nooit
kunnen zeggen, dat de lichtsoorten nog juist met de grootste telescoop bereiken. Het heelal heeft dus
van die onbereikbare melkwegstelsels kunnen worden waargenomen bebben
dan 300
nooit of te nimmer kunnen waarne
men. al hadden we telescopen die
honderd- of duizendvoudig keer zo
groot waren als die van Mount
Palomar. Want het licht
méér naar het rood nelgen dan een snelheid van
deselfde lichtbronnen op aarde.
Dit op het eerste gezicht nogal
raadselachtige verschijnsel is maar
voor één uitlegrlng vatbaar, want
men weet uit ervaring dat het roder
worden van het licht steeds optreedt
als de lichtbron zich van ons af
beweegt. De melkwegstelsels die ver
van ons verwijderd zijn, vluchten dus miljoen kilometers per
van ons vandaan. En hoe verder de stelsels die tweemaal z<
sterrenstelsels van ons verwijderd
zijn, des te méér neigt hun licht naar
het rood, dus des te groter is de
„horizon", een gebied
overheen kunnen zien.
Om een voorstelling te kunnen
krijgen van de sterrenstelsels die
allen van ons wegvluchten, sou u een
aantal stippen op een stuk binnenband
kunnen tekeen. Als de binnenband
vervolgens sterk wordt uitgerekt, zul
le alle stippen, welke u ook uitkiest,
zich van elkaar verwijderen. Iets
dergelijks zou zich dus ook ln het
heelal voltrekken: de afstanden tussen
liggen als het verste dat met de grote de verschillende sterrenstelsels wor-
telescoop van Mount Palomar kan den groter en groter, niet doordat die
worden waargenomen, zouden ten stelsels zich bewegen in de gebrulke-
Horizon van
het heelal
snelheid waarmee zij wegvliegen! Die opzichte van ons een snelheid hebben Ujke betekenis van het woord.
N'daruk verboden.
aan stoelen kunnen Berend en ik
makkelijk komen", verzekerde Barend.
„Wel een paar honderd, als het moet. En
wij zullen een paar mooie nummers
instuderen, hè. Berend?" vervolgde hij.
„De mensen zullen waar voor hun geld
krijf.n,"
„Als er nu maar genoeg mensen
komen", zei Josje. .Misschien kun je nog
een bord maken en dat op de deur van
het pakhuis ophangen. Barend."
„Natuurlijk," knikte hun vriend. „Laat
dat maar aan ons over. En er zullen toch
zeker wel een boel kinderen uit jullie
klas komen?"
„Dat denk ik vast wel", knikte Jesje.
„Prachtig", zei Berend. „En moeten
Jullie nu eens niet naar huis, jongens?
Het zal toch wel zo'n beetje bedtijd voor
jullie zijn?"
,Ja, we mochten maar een half uurtje
wegblijven," knikte Jesje. „Kom Jos, we
gaan. Bedankt vast, Barend. Bedankt
vast, Berend. Morgen komen we wel
terug om allerlei dingen nog nader at te
spreken."
Jesie en Josje stapten druk babbelend
naar huis terug.
„En, is het gelukt?" informeerde vader
ppers.
„Ja hcoi," knikte Jesje verheugd. „Het
veldlge middag, woensdag,
c ook moeten komen tante.
1, U hebt natuurlijk allebei
vrij toegang, omdat we uw poppenkast
hebben mogen lenen. O, die ligt nog ln
de auto!" kreet ze verachrikt. „En de
poppen ook! Laten we die niet vergeten!"
„Nee, kom, dan halen we de boel er
eei- uit en kunnen jullie naar bed",
sprak oom Derk.
Ze liepen naar buiten, oom Derk
maakte de bagageruimte open en de
kinderen droegen de poppen en de kast
voorzichtig naar binnen. „Kunnen jullie
de spullen niet beter meteen -naar Barend
en Berend brengen?" informeerde vader
Joppers.
„Nee, natuurlijk niet, vader!" riep
Josle uit. „Wij moeten hier toch eerst
studeren en repeteren!"
„Dat ls waar," lachte zijn vader.
„Maar nu gaan Jullie eerst een beetje in
bed studerenl welterusten, Jesje en Jos
je!"
50
Twintig jaar is het geleden. In het veen had hij
niet kunnen blijven. Iedereen zag in hem de
moordenaar, ofschoon het nooit hardop gezegd
werd. Men was beng geweest voor de veenboer.
maar men veraohtte degene die hem verslagen
had.
Ze hadden toen recht om me te verachten.
Eerst nadat ik weg was. begreep ik wat ik gedaan
had. Dat kwam, geloof ik, omdat de veenboer met
me meeging. Twintig Jaar lang is hij al bij me.
Hij komt tegenover me aan de tafel zitten. Als
het stormt, kijkt hij voor het raam en in
zomernachten heb ik hem op het grote rad zien
zitten. Maar nooit komt hij als ik niet alleen
ben.
Er is een sluier over de sterren getrokken, het
erf is kil geworden. Joryt voelt de kou in zijn hals
en hij huivert van nog een andere koude. De haat
van Siewert zit tussen hen in; die raakt aan ziin
eigen vrees toen Martine anders wilde dan at
andere meisjes van 't Horst. In de nacht krijgt
alles een eigen gestalte, anders dan overdag.
Martine heeft niets te maken met wat de mulder
vertelde en toch zit daarin zijn genegenheid voor
Siewert. Het dringt moeizaam door tot Joryt dat
hij het nu weet wat hem aantrok in de mulder.
De mensen wisten niets van Andres en toch
spraken ze over hem, ze weten nog minder van
Siewert. De landschut is ontevreden met zijn ge
dachten. God legde de eeuwigheid in het hart der
mensen, maar de eeuwigheid is te groot, daarom
houden ze zich voortdurend bezig met het
vergankelijke. Daarmee kwellen ze elkander,
terwiji ze de grote dingen die verwant ziin aan
het eeuwige en daaruit gekomen zijn, voorbijzien
en zelfs durven schenden.
Je hebt het nu gezegd, Siewert. nu moet je
het loslaten.
Dat kan niet. Alleen als ik op de berg ben.
blijft het achter me. Hier ln het dal ben ik erdoor
bezeten. Daarom haat ik de mensen, omdat ik ze
vrees, 'k Ben te lang alleen geweest, Volmar. Een
verschoppeling, die nergens bij hoort. Heb je de
doodsstrijd gezien van een konijn in een strik? Ik
zag het als de ogen uitpuilen en het leven giert
en kermt. Zo wilden ze mij strikken, omdat ik ln
't wild geboren ben. Zo noemden ze in het veen
een bastaard, 'k Heb mijn moeder één keer horen
tegenspreken toen ze beschimpt werd: Wie uwer
zonder zonden is, werpe op mij de steen. Later
heb ik begrepen wat ze daarmee bedoelde. De
stenen kwamen van alle kanten, nu nog. Dries
Borne gooit ze en de anderen helpen hem, zoals
kinderen het mooi vinden om stenen te gooien
naar een kraai op een tak. Het doet er niet meer
toe. want zolang de veenboer bij me blijft, kan
het niet beter worden.
De toppen van de linden staan al afgetekend
tegen het zilverroze van de lucht als de landschut
weggaat. Over het land hangt een violet schijnsel,
achter de hagen loeit het vee om gemolken te
worden. Joryt voelt de eerste regendroppels, die
aarzelend vallen. De oogst is nog niet binnen,
maar op iedere afgesneden stoppel valt de regen
mild en troostend.
Halverwege de holle weg vindt hij en gedeuk
te emmer, die hij aan een stok hangt en over lijn
schouder meeneemt.
Is die emmer van jou, Sax? vraagt hij aan
de vrachtrijder, die zijn paard aanspant om naar
Hinberghe te rijden.
Nee, zegt Sax en blijft staan om hem na te
kijken.
Er zijn nog niet veel mensen op de been. Een
vrouw die naar een hoeve gaat om te werken,
een paar arbeiders, een paar jongens met slaperi
ge gezichten. Aan iedereen vraagt hij hetzelfde:
is die emmer van jou? Hij weet zelf niet waarom
hij dat doet. Wie uwer zonder zonden is... Dat
kan hij niet kwijt. Het zoemt door zijn hoofd als
een bijenzwerm en het maakt hem kregel. Als
iedereen zijn steen op de emmer gooide, zou heel
't Horst het kunnen horen. En misschien gingen
ze dan beschaamd naar huis. Joryt wrijft in zijn
ogen en langs zijn voorhoofd, 't Komt zeker
omdat hij niet geslapen heeft dat hij zo denkt.
De gedeukte emmer zet hij in de schuur naast
de val van Dries. Die zal niet komen om zijn
eigendom te halen, er zal ook niemand om de
emmer komen. Maar ze zullen over hem praten,
einde van het korensnljden gevierd werd. Niet
omdat ze zo kwaad zijn, maar omdat de eeuwig
heid zo groot is voor een mensenhart en dat hart
toch ook niet leeg kan blijven.
Op de Schemheuvel staat het huis met de witte
muren en het roodpannen dak. Het is van verre
te zien en wie ernaar toe gaat langs het
slingerpad tussen wilde heesters en struikhout
door, wordt ook gezien. Alleen wie langs de beek
Wordt vervolgd)
