De Elbe zakt en Claus verlooft zich
Deze week druk
programma voor
verloofde paar
Stamboom van Claus von Amsberg\
Dood stadje hoopt op
toeristische stimulans
0°L
s
MAANDAG 28 JUNI 196S -
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
HITZACKER Wat die in het uitgedoof de stadje Hitzacker denken, grenst haast aan het on
gelooflijke. Een streekblad, de eerder serieuze dan sensationele Elbe-Jeetzel-Zeitung, heeft ge
meld dat het dromerige plaatsje aan de rivier, waar Amerikanen en Russen elkaar in 1945 onstui
mig omhelsden, na het huwelijk van prinses Beatrix met Claus von Amsberg wel eens een „bede
vaartplaats" van de Nederlanders kan worden. Hun trouw aan de monarchie", aldus deze krant,
„gebiedt hun tenminste één keer in de geboorte plaats van de prins-gemaal te zijn geweest".
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG In de komende
dagen zal prinses Beatrix haar
verloofde Claus von Amsberg
voorstellen aan het Nederlandse
volk en zijn regering. Vandaag ge
beurde dit al via de televisie en de
radio en daarna is voor het ver
loofde paar een druk programma
samengesteld, dat in de komende
dagen zal moeten worden afge
werkt.
Dinsdagochtend zullen de foto
grafen van de buitenlandse pers
(voorzover zij niet in Nederland
waren om hun plaatjes te schie-
ten tijdens het poseren van van
daag) nog in de gelegenheid wor
den gesteld op Soestdijk hun op
namen te maken.
KAMERS
In Den Haag begint om 1 uur een
Sieciale zitting van de Tweede Kamer
aar wordt dan een brief van H.M. de
Koningin en Z.K.H. de Prins voorgele
zen. waarin de verloving wordt aange
kondigd. Voorzitter Van Thiel zal een ge
lukwens uitspreken en premier Cals zal
daarop antwoorden.
Een half uur later komt ook de Eerste
Kamer bijeen voor een soortgelijke zit
ting en het verloofde paar zal dan. na
de lunch op Soestdijk te hebben gebruik'
met zijn gasten naar Huis ten Bosch
in Den Haag reizen.
Om kwart voor drie wordt prinses
Beatrix met haar verloofde door het
kabinet in de Trèveszaal ontvangen en
om half vier volgt een ontvangst in de
Ridderzaal door de Staten-GeneraaL
RIJTOER
De bewoners van Den Haag zullen dan
om half vijf met Claus von Amsbere
kunnen kennismaken, want op dat tijd
stip begint een rijtoer door de Reslden
tie. Burgemeester Kolfschoten zal zijn
gelukwensen tot het verloofde paar rich
ten.
De dinsdag wordt met een diner on
Huis ten Bosch besloten.
Woensdag zullen prinses Beatrix en de
heer Von Amsberg een officieel bezoek
aan de Raad van State afleggen en voor
donderdag staat een ontvangst van de
leden van het Corp» Diplomatique op
Huis ten Bosch op het programma.
AMSTERDAM
bracht en de zaterdag is gereserveerd
voor een officiële visite aan Amsterdam
Daar zullen, volgen* he* voorlopige pro
gramma, een ontvangst op het stadhuis
«en lunch ten huize van burgemeeste-
Van Hall. een rondvaart dooi de grach
ten en een ontvangst van enkele bonder
Van al deze evenementen nopen wij
onze lezers uitvoerig verslag te breng m
in woord en beeld en ook de televisie zal
zonder twijfel het Nederlandse volk van
deze gebeurtenissen getuige doen zijn.
Vandaar dat de inwoners van Hit
zacker aan het wensdromen zijn ge
slagen. Vandaar dat ze in de verlo- J*
ving een toeristische stimulans van de
eerste orde zien. De eigenaars van de
kleine, stille café's verwachten voor
de toekomst drukke zaken. De pach
ters van de twee riant gelegen, doch
enigszins verwaarloosde „Kurhotels"
uiten de hoop hun bedrijf weer nieuw
leven in te kunnen blazen.
Hitzacker in feestkleed
Zegt „Stadtdirektor" Hoffmann, die
met de bestuurlijke uitvoering van de
gemeenteraadsbesluiten is belast: „Op
de verlovingsdag trekt Hitzacker een
feestkleed aan. We hebben al rood-
wit-blauwe en oranje vlaggen aange
schaft, terwijl de etalages met portret
ten van prinses Beatrix en Claus von
Amsberg versierd worden. Drie dagen
ang zullen we dit volhouden. Heeft u
nisschien nog foto's van het Neder-
andse koninklijk huis bij u? Jammer,
we hadden ze goed kunnen gebruiken.
Wat we 's avonds doen? We hebben
al schijnwerpers laten komen om het
stadhuis in het strijklicht te zetten. 0
ja, we gaan ook jenever drinken. De
flessen hebben we al in huis".
Onmiddellijk nadat de verloving
bekend is gemaakt, stuurt het ge
meentebestuur een telegrafische ge
lukwens uit („Wat is het adres? Moet
het telegram naar Den Haag, of naar
Paleis Soestdijk?"). Een verlovings
cadeau is al aangekocht: een driehon
derd jaar oude kopergravure van
Hitzacker. De moeder van Claus von
Amsberg, die enkele weken geleden
in. het nabijgelegen Uelzen door een
auto werd aangereden, en daar, her
stellende van een hersenschudding en
hoofdverwondingen, in het ziekenhuis
ligt, krijgt bloemen.
Vervolgt „Herr Stadtdirektor'':
„Het eerste, officiële contact met
Nederland ls al gelegd. De burge
meester van Wisch, waartoe onder
andere Varsseveld behoort, heeft ons
benaderd voor een programma van
culturele uitwisseling. Er vloeit een
wederzijdse adoptie uit voort. De
gemeenteraad van Hitzacker heeft het
pEN eenvoudige grafsteen op
de begraafplaats van Döt
zingen geeft de plaats aan, waar
de vader van Claus von Ams
berg in 1953 ter aarde is besteld.
voorstel een paar dagen geleden be
krachtigd."
Zo spraakzaam de heer Hoffmann
is, zo gesloten is burgemeester Julius
Freiherr von dem Hussche-Hadden-
hausen. Onbegrijpelijk is dit zeker
niet „De baron", zoals hij in Hitzac
ker wordt genoemd, is een oom van
Claus von Amsberg, tot op zekere
hoogte zelfs hoofd van de familie.
Zijn zuster, Gosta von Amsberg, ge
boren Freiin von dem Busschc-Had-
denhausen, woont sinds de flood van
haar man (1953) bij hem in. Ook
verscheidene van haar kinderen
Clans o.m. en diens jongste zusters
heeft hij jarenlang gastvrijheid ver
leend op zijn landgoed Dötzingen.
Bovendien en dit wil „de baron"
slechts aarzelend toegeven is hij
ingewijde. Hij was er bij, toen Claus
prinses Beatrix een dikke maand
geleden aan zijn moeder voorstelde.
Waar dit was, wil hij liever niet
zeggen, maar het is niet ver uit de
buurt geweest.
„Ik word door iedereen onder
vraagd en achtervolgd", verklaart hij
geprikkeld. „Lijkt wel, of ik me ga
verloven. Laat m'n neef maar praten
hij is per slot van rekening het
feestvarken. Voor mij, voor iedereen
trouwens, is de hoofdzaak dat het een
goed huwelijk wordt."
De hal van de grote, witte villa van
,de baron" hangt vol trofeeën in de
/orm van hertegeweien. Hij is eer
-ïartstochtelijk jager ook de vader
van Claus was dat; hij gold in d'
wijde omgeving als de beste scherp
schutter die geen gelegenheid
voorbij laat gaan in de uitgestrektr
bossen van Luchow-Dannenberg par
tij te geven. Die van Hitzacker spre
ken er met veel ontzag over. Ook
zeggen ze dat Julius Freiherr von
dem Bussche-Haddenhausen een goed
burgemeester en „Landrat" is, een
man, die alle problemen en pro
bleempjes in zijn gemeente kent, en
zich, overal waar dit nodig is, per
soonlijk laat zien.
Op de grens
Tot de lente van dit jaar toe heeft
Hitzacker eigenlijk maar één groot
onderwerp van gesprek gehad. Dat
was de situatie „aan de overkant",
waar Ulbricht en zijn Vopo's regeren.
Het stadje aan de Elbe, dat zó dorps
is dat zijn boerderijen midden in het
centrum beginnen, ligt op de grens van
twee werelden. Op de lengte-as van
de rivier eindigt West- en begint Oost-
Duitsland.
Dagjesmensen uit Hannover, Bruns-
wijk, Lüneburg en Hamburg komen
naar het pietepeuterige haventje van
Hitzacker om met de rondvaartboot
Roland „griezelige" tochtjes langs de
watergrens te maken. Als men het
treft, gaat men de Oostduitse patrouil
levaartuigen tot op enkele tientallen
meters voorbij. En als de kapitein
goede zin heeft en de snelboten er
natuurlijk niet zijn smaakt men
even de sensatie in „het andere
Duitsland" te zijn, want „der Alte",
ja, die durft wel.
Soms steekt er een vluchteling de
pEN exclusieve foto uit het
familie-album van de toe
komstige schoonmoeder van
prinses Beatrix. De plaat is vo
rig jaar genomen.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG De stamboom van Claus von
Amsberg is terug te voeren tot 1677, het jaar,
dat stamvader Jiirgen Amtsberg als meester-
smid in de annalen van Schwichtenburg werd
vermeld. Jürgen Amtsberg stierf in 1686. Het
geslacht Amtsberg (sedert 1795 von Amsberg)
stamt uit Mecklenburg, het Duitse groothertog
dom (in het tegenwoordige Oost-Duitsland),
waarvandaan prinses Beatrix' grootvader als
hertog Hendrik van Mecklenburg-Schwerin af
komstig was. Jürgen Amtsbergs achterkleinzoon
VADERSZIJDE:
Joachim
Amtsberg
f sinds 1795:
von Amsberg)
15-8-1777
18-3-1842
Ambtenaar te
Redentin
Mecklenburg
Advokaat en
garnizoens-audi-
teur
Gehuwd
25-11-1813 met
Anna Bernitt
28-3-1822—
14-11-1899
predikaat „von"
sedert 1891)
Generaal-majoor
August (1747-1820) was predikant in Kavelstorf,
een dorp bij Rostock aan de Mecklenburger
Bocht In het Oostzeegebied. Hij nam in 1795 de
naam von Amsberg aan.
De opkomst van het geslacht begon met
huwelijk van Gabriel von Amsberg met Marie
von Passow, die tot de Duitse oeradel behoorde
en ook hun zoon sloot een goed huwelijk, nl.
met Elise von Vleregge, die eveneens uit een
oud adellijk geslacht stamde. Zij waren Claus
von Amsbergs grootouders van vaderszijde.
De thans 64-jarige moeder van de verloofde
MOEDERSZIJDE:
van prinses Beatrix heet Gosta Julie Adelheld
Marion Marie von dem Bussche-Haddenhausen.
Haar familie kreeg in 1884 het recht de titel
Freiherr of Freiin (Baron of Barones) te dragen.
Het geslacht von Chelios, dat ook in de stam
boom voorkomt, kreeg bekendheid door twee
professoren ln de medicijnen. De vader von
Chelius werd in 1866 in de adelstand verheven.
Hieronder laten wU de stamboom van Claus
von Amsberg volgen:
Wilhelm
Mathias
von Passow
von Vieregge
11-6-1803
1802—1845
16-3-1889
Sedert 1852 Heer
Heer van Stevn-
van Gram bow,
hausen
daarvóór Heer
Houtvester,
van Görnow
Kamerheer
Luitenant
Gehuwd
Gehuwd met
27-4-1830 met
Barones Elise
Auguste uon
uon Oldershausen
Bülow
15-12-1808
2-9-1881
Marie
Leopold
von Passow
von Vieregge
15-2-1833
15-12-1832 -
4-2-1904
4-12-1893
Heer van Stein-
hausen
Kamerheer, cere-
Felix Baron
Ludwig von dem
Heinrich
Clamor
Franz von Chelius
uon Gutschmid
Bussche-
von Salviati
uon dem Bussche-
(Vader in de adel
Haddenhausen
Ippenburg
stand verheven
1866)
31-3-1815
16-3-1772
26-3-1786
6-7-1800
6-9-1821
30-4-1856
22-8-1852
14-2-1856
14-6-1863
6-6-1899
Heer van Tamm
Heer van Liethe
In de adelstand
Heer van
Professor in de
en Offelten
verheven op
Dötzingen
medicijnen
Generaal der
12-9-1830
Officier van
Infanterie
Gezant; Opvoeder
Justitie
van Prins Karl
van Pruisen
Gehuwd
Gehuwd
Gehuwd
Gehuwd met
Gehuwd
28-5-1841 met
10-7-1819 met
2-2-1823 met
Amalie Michaelis
2-1-1850 met
Grauin Cacilte
Elise von Malortie
Karoline Rahlen-
Marie Minet
uon Bassemitz
beck
4-11-1819
4-8-1802
8-5-1802
20-10-1822
14-5-1830
Elbe over, hetzij zwemmend, hetzij
per boot. De vorige week nog, toen er
een Oostduitser van 20 jaar uitgeput
de oever bij Hitzacker bereikte.
Iedereen weet er van mee te praten.
De Vopo's hadden immers als wilden
geschoten, ook nog, toen de jongeman
al ver in het Westduitse deel van de
rivier zwom. De commandant van de
in het stadje gestationeerde waterpo-
litie had nog een protest overwogen.
Later had hij er van afgezien, omdat
„het toeh niet helpt".
De waterstand van de Elbe heeft
het reeds twintig jaar durende debat
over het gesplet an Duitsland even
doorkruist Al vóór Pasen is
wassen van de rivier begonnen. Er is
schade aan landerijen, bomen en
oevers; omdat honderden hectaren
grasland onder water staan, hebben
veel boeren een complete hooi-oogst
gemist. De Elbe is nu gelukkig aan
het zakken, na in het midden van
deze maand een rekordhoogte van
6.10 meter te hebben bereikt, wat
sinds 1771 niet is voorgekomen.
Gesprek van de dag
En nu, terwijl het water langzaam
wegvalt, de verloving van de Hitzac
ker Clans von Amsberg met prinses
Beatrix uit het Huis van Oranje.
Clans gaat prins worden; zijn stadge
noten, die hem bijna allen kennen,
verhengen zich er om. Weer zijn de
gesprekken over de „Drel-Teilnng"
van Duitsland wat geluwd. Waar
men thans voornamelijk over praat,
zijn de feestelijkheden, die in Neder
land, maar ook ln de eigen woon
plaats zullen worden gehouden.
Steeds opnieuw wordt de bezoekende,
Nederlandse journalist gevraagd, of
het verloofde paar al niet ln het
tweede deel van deze week in Hitzac
ker kan zijn.
De oude Friedricn Schulz, die zestig
jaar lang voorman op het landgoed
Dötzingen is geweest, kent de Von
Julius uon dem
Bussche-
Haddenhausen
Juliane Auguste
Henriette Karo-
line Mathilde
von Salviati
14-4-1901
Eberhard
von dem Bussche-
Ippenburg
(baron sinds 1884)
Luitenant-Kolo
nel
Gehuwd 10-2-1855
Gehuwd 10-1-1862
Elise von Vieregge
21-1-1866 12-4-1951
Gehuwd 23-7-1889
Claus von Amsberg
1-9.1890- 19-12-1953
Planter te Njesani
(Tanganjika)
18-10-1827— 21-11-1834
4-1-1882 25-3-1892
Heer van Liethe
en Offelten
Ritmeester. Stal
meester van de
Hertog van Cum
berland
Gehuwd 14-12-1865
Georg Baron von
dem Bussche-
Haddenhausen
11-5-1869 23-3-1923
Luitenant-Kolonel
Gehuwd 3-6-1896
Gosta Julie
Adelheid Marion
Marie von dem
Bussche-
Haddenhausen
26-1-1902
Gehuwd in 18 75
Gabriëlle Barones
von dem Bussche-
Ippenburg
24-2-1877
Gehuwd 4-9-1924
Claus-Georg Wilhelm Otto Friedrich Gerg von Amsberg
Ambtenaar b\j de Buitenlandse Dienst. Geboren 6 september 1926 te Dötzingen
zes zusters van Claus, van wie er vier gehuwd zijn
zien komen en gaan, zien opgroei
en en zien uithuwelijken. Aan Claus
neeft hij de herinnering van een
opgroeiende knaap later, na de
Tweede Wereldoorlog, van een werk
student in Hamburg, die elk weekein
de naar zijn ouderlijk huis in Hitzac
ker xerugl eerde.
De benzinestationhouder tegenover
het landhuis annex boerderij van „de
baron" de textielhandelaar in de
hoofdstraat, de „Gaststatte"-bezitter
op de Elbe-oever, iedereen weet iets
van de diplomaat, die temidden van
zes zusters opgroeide. Ook nadat hij
in Zuid-Amerika en Afrika was ge
weest en zich in Bad Godesberg had
gevestigd, kwam hij regelmatig naar
zijn geboorteplaats om familieleden
en vrienden op te zoeken.
Eén .van zijn jeugdmakkers is dro
gist Gert Stahlbock, die aan de Lüne-
burger Straszp een goed lopende zaak
drijft. Hij glimt van trots, als hij van
Claus von Amsberg vertelt, en als hij
duidelijk maakt hoe lang hij hem al
kent.
„We zijn heel andere wegen ge
gaan," zegt hij, „maar we zijn elkaar
niet vergeten. Claus is een sportman
op en top. Net als zijn vader en oom
is hij verzot op de jacht. Buitendien
tennist en skiet hij graag. Wat hij ook
veel doet, is auto rijden. Hij kan
bijzonder goed sturen en weet precies
wat hij doen en laten moet. Hij heeft
nu een blauwe Porsche, die hij als
een kind vertroetelt. Meer dan eens
hebben we er samen in rondgetoerd."
's Avonds op het grote terras van
„Kurhotel" Waldfrieden. De Victo
riaans aandoende buitenlampen wer
pen lange lichtstrepen op de aarze
lend wuivende kastanjebomen. Bene
den, in het dal, waar de Elbe stToomt,
branden tientallen, kleurige bakens,
die bij een mini-golf-terrein behoren.
Van de overkant, Oost-Duits-
land, is niets te zien. De boerde
rijen. op welker en-en overdag
duidelijk mensen zijn te onder
schelden, lijken oorlogsverduis-
terd. Nergens een straatlantaarn,
nergens een neonbois, nergens
ook maar het geringste geluid.
Dit ls. zo is, Hitzacker, het voor
Nederlanders nog onbekende
stadje aan de Elbe, waar Clans
von Amsberg geboren en getogen
V\E villa, waarin Claus von
Amsberg een groot deel
van zijn leven heeft gewoond,
wordt in Hitzacker „slot" ge
noemd.
