Speurtocht naar het hoe en
waarom van vaatziekten
Samen aan de avondmaaltijd
In nauwe samenwerking
met het buitenland
een
.STAALTJE
EFFEN
DAMAST
4.90
Gaubiuseen jongen die
niet goed kon leren
Verkeerstellingen in
en rond Leiden
Nieuwe lichting aan de
Louise de Coligny-hbs
Geest in staat oude
kanalen te verlaten
Oud-Leidenaar
predikant in
Lapland
LEIDEN De heer E. Gort
zak, die vroeger in Leiden heeft
gewoond, zal op zaterdag 19 juni
tijdens een dienst in het kader
van een nationale conferentie
van de Unie van Zweedse Bap
tisten Gemeenten in Stockholm
tot predikant van deze Kerk
worden bevestigd. Met hem zul
len dertien anderen worden in
gezegend. De heer Gortzak, die
in Leiden Gereformeerd was en
nu lid is van de Zweedse Unie
van Baptisten Gemeenten, hoopt
in september een kleine Ge
meente ergens in Lapland te
gaan dienen. De leden dezer
Gemeente wonen zeer ver-
De heer Gortzak werd in 1936
in Leiden geboren. Zijn belang
stelling voor Zweden is altijd
groot geweest. In Stockholm
keetf hij zes en een half jaar
gestudeerd. Hij is getrouwd met
een Zweedse vrouio.
Volgens de regels van de Unie
zal hij de hem toegewezen Ge
meente een jaar verplicht moe
ten dienen. Maar de heer Gort
zak verwacht zelf, dat hij daar
wel langer zal blijven, omdat
hij het niet wenselijk vindt, een
werk-in-opbouw al na een jaar
te verlaten.
LEIDEN Het fabriekscomplex van de firma Parmentier is omgetoverd
tot een modern laboratorium van de Leidse universiteit.' Waar eertijds de
sajetafdeling en de ververij waren gevestigd, staat nu het Gaubius Insti
tuut. dat onder leiding van prof. dr. C. J. F. Böttcher onder meer onder
zoekingen verricht over de chemische aspecten van atherosclerose en
trombose. Atherosclerose is een degeneratief proces in de menselijke slag
ader wand, dat (vooral wanneer bovendien trombose optreedt, dat wil zeg
gen stolling van het bloed in een bloedvat) tot afsluiting van een slag
ader kan leiden met funeste gevolgen als hartinfarct en beroerte.
Meer dan de helft van de sterftege-
allen op middelbare en oudere leef
tijd in de westerse landen komt op re
kening van de aldus teweeg gebrachte
degeneratieve hart- en vaatziekten.
Over de aard van het atherosclero-
tische proces in de slagaderwand en
over het wezen van de trombose is nog
slechts weinig bekend. In het Gaubius
Instituut wordt getracht een beter in-
rljt in deze processen te verkrij
gen, door na te gaan welke chemische
veranderingen in de slagaderwand op
treden bij atherosclerose. welke bio
chemische processen daaraan ten
grondslag liggen en welke fysisch-che-
mische factoren een rol spelen bij
trombose.
De atherosclierose-werkgroep bestaat
thans uit een twaalf tal academici en
ongeveer 25 analisten en laboranten.
In de afgelopen tien jaren heeft zowel
de atherosclerose-werkgroep als de
fysisch-chemisohe afdeling van prof.
Böttcher gastvrijheid verleend aan
enige tiental'en buitenlandse onder
zoekers. Deze buitenlanders (afkoms
tig uit Engeland. Frankrijk. Duitsland,
Zwitserland, Italië er de Verenigde
Staten) kwamen meestal om door de
groep ontwikkelde methoden te leren
kennen; soms ook leverden zij een bij
drage tot het onderzoek.
Er is nauw contact met tal van bui
tenlandse instituten en instellingen,
mede doordat prof. Böttcher sinds 1950
een zestigtal voordrachten in het bui
tenland (waarvan ongeveer de helft
in de Verenigde Staten) gehouden
heeft en doordat veel bezoekers uit
vrijwel alle landen van de wereld
worden ontvangen.
Het onderzoek betreffende de
chemische aspecten van athero
sclerose en trombose wordt onder
supervisie van prof. Böttcher ver
richt door een werkgroep van de
gezondheidsorganisatie T.N.O. Ver
der biedt het instituut onderdak
aan het onder prof. Böttcher res
sorterende gedeelte van het uni
versitaire onderwijs en onderzoek
in de fysische chemie. De research
over atherosclerose en trombose
sluit ls het ware aai* op de fysisch-
chemische onderzoekingen.
Door de aard van de onderzoe
kingen heeft het instituut enigszins
een interfacultair karakter. Tot de
medewerkers behoren dan ook niet
alleen chemici van verschillende
richtingen (zoals fysico-chemici.
biochemici en analytici), doch ook
biologen en medici (onder wie een
cardioloog). Het is de bedoeling in
de toekomst op deze samenwerking
tussen specialisten van verschill%nde
richting nog meer de nadruk te
leggen.
met klein ingeweven
patroontje
3 kleurstellingen
In onze
Gordijnen Shop
LEIDEN Het nieuwe instituut van de Leidse universiteit, het
Gaubius Instituut, is genoemd naar iemand die op zestienjarige leef-
tijd van school werd gestuurd, omdat hij niet leren kon. De ouders
van Hieronymus David Gaubius vonden dat natuurlijk helemaal niet
leuk, maar gelukkig was er een oom in Amsterdam, die bereid bleek
zich over de „mislukkeling" te ontfermen.
Oom stuurde neeflief naar de universiteit te Harderwijk en daar
bleek, dat de leermeesters aan het opleidingsinstituut te Halle de
plank aardig hadden misgeslagen. Hieronymus promoveerde name
lijk koud drie jaar later in Leiden tot doctor in de medicijnen op een
proefschrift, dat algemeen werd geroemd en dat een tweede druk
beleefde.
De op 24 februari 1705 te Heidelberg geboren knaap deed vervol
gens in 1734 zijn intrede als hoogleraar in de geneeskunde en schei
kunde aan de Leidse universiteit, waar lüj een belangrijk deel van
de taak van de beroemde Boerhaave overnam. Grote bekendheid
verwierf een door Gaubius geschreven handboek, dat als het eerste
systematische leerboek over algemene ziekteleer wordt beschouwd
en dat gedurende een halve eeuw ook in het buitenland als toon
aangevend gold.
Gaubius was zijn tijd ver vooruit. Eerst thans, twee eeuwen later,
is het door de enorme ontwikkeling van de biochemie mogelijk ge
worden grote vorderingen te maken in de reeds door hem aange
geven richting.
OUDE WETERING De geu
ren van de net verdwenen vis
boer waren nog niet verwaaid
toen ik op het NEM-terrein de
beste lasser van ons land de hand
drukte, de heer G. van Lienden
(20) uit Hoogmade, die gauw zijn
nog ingepakt visje wegborg.
Via de werkplaats bracht hij me
naar de kantine.
Twee minuten later moesten
we ervaren, dat men in het kan
toortje sterk is in kortzichtigheid
dan gastvrijheid. Nu is het mis
schien ook niet zo leuk als werk
baas een kampioenlasser onder je
te hebben Maar goed, na veel
onbeheerst geschreeuw van die
niet voor uitleg vatbare kant en
rustig blijven van onze kant,
mochten lasser Van Lienden en ik
dan toch even praten. Op dat mo
ment was hij al zeker van het
kampioenschap van Nederland
maar de uitslag van de Benelux-
wedstrijd, waaraan hij ook had
deelgenomen, was nog niet be
de bedrijfswedstrijden eerste.
Hetzelfde gebeurde bij de lan
delijke wedstrijden in Utrecht. De
vijf besten van de kandidaten die
daar uitkwamenmochten later
deelnemen aan wedstrijden in
Benelux-verband. Die werden
ook in Utrecht gehouden, 't Is
fantastisch geweest. De dag er
voor waren we al naar Utrecht
gegaan, waar we royaal werden
ontvangen. De volgende dag zijn
we vroeg opgestaan om te gaan
lassen In het Lascentrum".
TTOE ik het er heb afgebracht?"
.1-1 lachte de excellente lasser.
„Nou, eerlijk gezegd, geef ik me
zelf wel een kansje. Zo te zien,
had ik het foutloos gedaan maar
de foto's zijn natuurlijk beslis-
Voor de directie van je eigen
bedrijf is het ook een eer. Alleen
met je collega's en zo geeft het
nogal eens haken en ogen. Dat zal
wel een soort jaloezie zijn. „Lui
heid wordt altijd bekroond, hoor
je soms zelfs zeggen".
TTVE zijn met z'n zessen thuis,"
begon de vrij lange Van
Lienden krullend donkerblond
haar en een rustige oogopslag.
„Vader zit in de bouw. Zelf ben
ik gelijk na de lagere school in
Alphen aan den Rijn gaan wer- te, zeiden ze: Afblijven.' Maar
ken bij De Vries Lentsch. Daar eindelijk mocht het dan toph
heb ik lassen geleerd, 'k Had me toen ze zagen, dat ik prima kon
er voor opgegeven omdat het me lassen.
wel aantrok. Maar als ik in 't Daarna ben ik bij de N.E.M.
begin maar een lastang aanraak- gaan werken en hier werd ik bij
LEIDEN Binnenkort zullen in
Leiden en omgeving verkeerstellin
gen worden gehouden. Het betreft
hier tellingen, die verband houden
met een onderzoek van de EEG en
tellingen in het kader van een
vergelijkend verkeersonderzoek van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek in de grotere steden van ons
land.
De EEG-tellingen staan in ver
band met tariefkwesties die momen
teel in studie zijn bij de EEG. Het
gaat er namelijk om normen te vin
den voor het omslaan van de kosten
van wegen over de diverse voer
tuigsoorten.
Medewerking wordt verleend door
Leidse scholieren, studenten en amb
tenaren.
Op dinsdag 8 juni, maandag 5 ju
li. vrijdag 3 september en zaterdag
30 oktober zullen olm. 60 leerlingen
van het St. Agnes-Lyceum worden
ingeschakeld, op woensdag 16 juni en
donderdag 1 juli plm. 60 leerlingen
van de cpenbare ulo-school aan de
Plesmanlaan.
De tweede serie verkeerstellingen
zal zich over een periode van een
jaar uitstrekken en worden gehouden
volgens het zogenaamde „dubbele-
cordon-systeem. Er wordt name
lijk een net van 13 telpunten uitge-
7,et rond de bebouwde kom van Lei
den. Oegstgeest en Leiderdorp, als
mede 15 telpunten rond de Leidse
binnenstad.
De tellingen zullen deels mecha
nisch en deels visueel worden uitge
voerd. Op de eerste teldag (donder
dag 10 juni) wordt medewerking
verleend door plm. 100 leerlingen van
het Christelijk Lyceum aan de Ka-
gerstraat. Ook op 16 september zal
een dergelijke omvangrijke telling
worden gehouden.
Prof. Poulis over
moderne elektroniea
I LEIDEN Gistermiddag heeft prof.
dr N. J. Poulis, benoemd tot bui
tengewoon hoogleraar in de experimen
tele natuurkunde aan de Leidse uni
versiteit, zijn ambt aanvaard met een
rede over ..Natuurkunde en elektro
nica". uitgesproken in het Groot-
I Auditorium.
Professor Poulis gaf een kort over-
zicht hoe de elektronica in de eerst*
decennia van deze eeuw gegroeid is
J uit verschillende natuurkundige on
derzoekingen. Door deze ontwikkeling
deed in de jaren tussen de beide we
reldoorlogen de radio zijn intrede in
het dagelijks leven. De toepassingen
van de radiotechniek in natuurkun
dige laboratoria bleef echter nog be
perkt.
Gedurende de tweede wereldoorlog
heeft een stormachtige ontwikkeling
plaats gehad zowel op het gebied van
de gewone radiotechniek als op dat
van de radar. Daardoor wordt tegen
woordig in alle laboratoria veelvuldig
gebruik gemaakt van de elektronica.
Eindexamen gymnasium
LEIDEN Na verlengd examen slaag
de alsnog voor het eindexamen gymna
sium B: mej. I. J, Zeeman te Leiden.
Ook in Amsterdam
gefluorideerd water
DEN HAAG De .staatssecretaris van
sociale zaken en volksgezondheid, dr. A.
J. H. Bartels. heeft de gemeente Am
sterdam vergunning verleend voor flno-
ridering van het door de gemeente**.
terleidingen geproduceerde water.
Th. J. van der HEIJDEN
lid van de Nederl. Veren van
Rechtskundige Adviseurs
Hoge Rijndijk 103a Leiden.
Telefoon 23405.
ZATERDAG 5 JUNI 1965
NIEUWE LEIDSE COURANT
Toegelaten (ol
r.k. lyceum
St. Bonaventura
In nieuw instituut te LEIDEN
In vier jaar
Het Gaubius Instituut is geografisch
een onderdieel van het provisorium
Schelpenkade. .Het fabriekscomplex
van de firma Parmentier werd. nadat
het woonhuis Witte Singel 103 reeds
was aangekocht, in 1961 de universi
teit aangeboden. De universiteit heeft
de haar toen geboden gelegenheid
direct met beide handen aange
grepen, omdat hier de mogelijkheid
lag enige instellingen die bijzonder
gehindierd werden door ruimtenood
door middel van een voorlopige oplos
sing te helpen.
Prof. Böttchers afdeling fysische
chemie II deelt dit provisorium met
de voorkandidaatsopleiding natuur
kunde, het rijksherbarium en de af
deling biofysica. In minder dan vier
jaar tijds tussen de geboorte van de
idee en de voltooiing van de uitvoe
ring is voor de universiteit een nut
tige ruimte van 8160 vierkante me
ter beschikbaar gekomen.
LEIDEN Deken Haring van
de R.K. Kerk trad gisteravond
vóór de oecumenische samen
komst in de Lodewijkskerk aan
het Steenschuur in zijn pastorie
als gastheer op tijdens een brood
maaltijd, waarvoor Rooms-
Kath. en Oud-Kath. priesters
en Herv., GerefRemonstr. en
Doopsgezinde predikanten wa
ren uitgenodigd. Het smaakte
de plaatselijke geestelijkheid
goed en er heerste bovendien
een collegiale, ongedwongen-
sfeer. Aan de tafel op de voor
grond ziet u deken Haring
(tweede van rechts) geflan
keerd door ds. Vossers (op de
hoek) en ds. Poort. Aan de
achterste tafel zit dr. Dron-
kert (op de rug) links op de
hoek. Aan de andere kant van
•r. Sasscnheim: Janny Baming,
voorscnoten: Corinna Bastiaan. Katwijk a d
Rijn; Patricia Bauer. Leider: Tineke Bave-
laar Oegstgeest; Hendrik Jan van den
Berg. Warmond; Eric Bink, Leiden; Frane
Blauwendraad. Koudekerk a Rijn; Marty
Boddé, Leiderdorp: Bastiaan Boere. Leiden;
Betty van der Boon. Leiden. Dlrk-Ja-
Booy. Noordwijk aan Zee: Hele
Bosschei
Brederode. Lelder-
_jrp: Bert Brugnvans, Leiden; Marjan
Bruinsma. Leiden; Els de Bruijn. Leider
dorp; Rob Cannoo. Leiden: Davld Crama.
Valkenburg; Hetty Crama. Sassenhelm: Lin
da Dool. Leiden Linda Drees. Voorschoten;
Rónel den Dubelden. Leiden: Theo van
Duyn. Noordwijk aan Zee: Karen Dijkstra.
Leiden: Marian Frtjling, Oegstgeest. Bart
Gerbranda. Wassenaar; Kees van der Gies-
sen. Leiden; Leendert de Goeij. Oegstgeest;
Petra van Goozcn. Hoogmade: Ariënne de
Graaf. Wassenaar; Hester de Graaf. Lel
den: Tineke Hak. Wassenaar; Corrie Hak
kenberg. Leiden: Mieke Harteveld. Leiden:
Rini Harteveid. Leiden: Arend-Jan Haze-
noot, Noordwijk aan Zee Kees-Piet Haze-
noot. Noordwijk aan zee: Chariot van Heer
den. Leiden; Marga Helmich. Leiden; Hetty
Heijdemann. Leiderdorp: Sietske van Heij-
ningen. Leiderdorp: Petra Hoogeveen Lel
den: Henny Hoppenbrouwer. Leiderdorp:
Cor van den Hout. Lelden: Lente Huls
kamp. Oegstgeest: Anneloes Jongeieen.
Leiden: Thérése Katz. Leiderdorp: Paul
Klein. Oegstgeest: Wil Kleinman. Lelden;
Loesje Klippel. Leiden Ludi Koenen Sas-
senheim Maya Kok. Voorschoten; Irena
Kornet. Katwijk aan Zee: Tineke Keulen.
Leiden: Nelleke Kruyne. Leiden: Carla
Laarhovt 'MIHH
Looze. Wassenaar; Govert Louwrtejr. Lei
den: Maara Makstenieks. Oegstgeest; Suza
Meijer, .éaseeohenn: eTifia: Meijering, Voor
schoten; Anuélies Mever». Lisse; Ineke Mioch
Leiden: James MoUet, Leiden; Cobv Mos
Voorschoten Caroline Muilwijk. Oegstgeest;
Mieke Mulder. Leiden: Anneke Naeyé. Lei
derdorp; Gert de Nooy. Leiden; Marijke
de tafel van rechts naar links
ds. Bouter, ds. Van Achterberg,
mevrouw Van Achterberg en ds.
Kloek. Allen waren na afloop
de gastheer dankbaar voor zijn
liefdevolle geste.
Foto N. v. d. Horst
LEIDEN De Lodewijkskerk aan
het Steenschuur was gisteravond ge
heel met Rooms-Katholieken en Pro
testanten bezet voor een samenkomst
de Oecumenische Raad Leiden
en het Dekenaat der R.K. Kerk ter
gelegenheid van Pinksteren. Nadat ds.
Kloek. Herv. predikant een introïtus
had uitgesproken en psalm 96 had
gelezen en de aanwezigen het gezang
„Geest des Heren, kom van boven"
hadden gezongen, sprak ds. Van Bil-
derbeek. Doopsgezind predikant, staan
de vóór het altaar, over de doorwer
king van de Geest in het persoonlijk
leven van de christen.
Wij mogen geloven, dat aeher de
doop. het avondmaal, de belijdenis, de
prediking en ons zingen in de Kerk
de Geest werkzaam is, maar de leden
der Kerk zullen de Geest in hun eigen
leven ook zichtbaa moeten maken, in
blijdschap, liefde, hoop en eenheid.
Ieder van ons zal getuige moeten zijn,
ook mei tie handen en de voeten, al
dus de pre<fj}cant. De enkelingen moe
ten spreken. Dan zal- <le Kerlc méér
spreken dan in -haar documenten. De
Geest is in staat, oude kanalen fe ver
laten èn de omringende landerijen
bloeiend te maken.
Geen museumstuk
Studentenpastoor Van Well merkte
op, dat de Kerk geroepen is de kaar
ten opnieuw te schudden. Het geloof
is geen museumstuk. Nieuwe oriënte-
tering in het geloof is nodig. Het een
voudige, gelovige Godsvolk is wt be-
weging gekomen en verlangt ant
woord op zijn vragen en problemen.
De Kerk dient leiding en hulp te ge-
De pastoor zag de werking van de
Geest in het feit dat het Godst'olk het
geloof als museumstuk achter zich
laat en vragen stelt over zijn eigen
levenMisschien is Nederland wel het
land bij uitstek dat op de Kerk af
stormt en antwoord verwacht op de
levensvragen. Gods volk moge door
gaan met lastig te zijn. zo wenste de
pasoor. Dan zal het niet terugzinken
in onverschilligheid.
Het Alma Mater-koor verleende aan
deze samenkomst van drie kwartier
medewerking. Aan h$t slot werd hei
gezang „Daal. Schepper, Heil'ge Geest,
daal af" gezongen.
