Blad
Christiaan:
tweede
wonderkind uit gezin Bor
ljuni-tips voor
de tuin
Misleidende
reclame
Vis is goedkoop en
heel eiwitrijk
e over met zout bestrooien als de ha- reide haring.
Boekj
edelstenen
iwjiiii.mnjiijiuu
Vader bij de bevalling?
Uw ervaringen met
hulpvaardigheid
ZATERDAG S JUSI 1965
XXOE IS HET MOGELIJK vragen velen zich af, die de
J-l jongen met het donkere pagekopje viool hoorden spe
len, samen met Feike Asma, Piet van Egmond of met groot
orkest. De gevoelige mond, de gebogen neusvleugels verra
den nauwelijks emotie wanneer de jonge Christiaan poseert
voor de fotograaf. Kalm neemt hij zijn instrument in de
hand en met lenige gespierde vingers raakt hij de gevoelige
snaren bij het aandachtig luisterend gehoor.
„Je begint er vroeg mee, het ontwikkelt zich" zegt vader
Bor. „Met de groei van de persoonlijkheid ontwikkelt zich
de verdiepihg van de muziek. Ontwikkeling, want de aan
leg, de begaafdheid boven het normale muzikale plafond is
aanwezig. Terwijl andere kinderen speelden schreef Mozart
al composities. Dick de oudste en Christiaan de jongste van
onze vijf zonen konden op vijfjarige leeftijd al muzieklezen:
eerder dan letterschrift".
We zitten in de Oudhollands aandoende muziekkamer van de fami
lie Bor, tweehoog in de Mauvestraat 50 in Amsterdam. Buiten worden
Britse- en Boekenweek gevierd met veel tamtam. Hierbinnen de kari
ge entourage van een gebeitste vloer, rood Brabants bontje voor de
gordijnen, een piano, wat kleine violen aan de muur en een sober mu
ziekkastje waarin een kapitaal aan muziekboeken en partituren. Een
moeder, slank, donker met glad opgemaakt haar. die zachtjes op hoge
hakjes bescheiden rondtrippelt. Een wat slungelige Christiaan die
enorm gegroeid lijkt. Een vader die met verve vertelt van de carrière
van zijn kinderen. ..Wij" gaan naar de heer Krebbers. „wij" hebben
een concert en daar zelf om glimlacht. Het is geen snobisme van deze
ouders. Zij geven tijd, geld ei> goed om de muzikale begaafdheden van
hun kinderen alle kans te geven. Wat zij aan vertolking en herschep
ping te geven hebben aan het muziekminnend publiek is te danken
aan het doorzettingsvermogen en de opofferingen der ouders.
Was het de moeite allemaal waard? vroegen we mevrouw Bor. „Ik had
het nooit zó durven verwachten" zegt ze met een bescheiden lachje.
,,En op een concert van Christiaan voel je je als moeder heel trots.
Voor Christiaan en zijn vier oudere broers, waarvan een tweeling,
geen kleuterschooltje. ,,Ik had mijn eigen kleuterschooltje". Het was
druk, vooral toen de tweeling nog klein was, maar erg gezellig. Ik kan
er nóg wel eens naar terugverlangen. Soms was het net een beetje een
gekkenhuis. Vader speelt viool en schildert (boven heeft hij een ruim
atelier). Alle vijf de jongens studeerden viool en het was moeilijk om
voor ieder een plekje in het toch grote huis te vinden. Soms bleef de
keuken nog over maar dat was ze te min!" lacht ze ineens gul.
Hebt u ook enige tijd geleden
jen biljet in de bus gekregen?
Daarop werd u uitgenodigd' gratis
een film te bezoeken ,,met beken
de vedetten uit film- en t.v.-
wereld" en bovendien een kans
maakte op ..prachtige gratis ge
schenken". Met allerlei heerlijke
visioenen bent u naar de voorstel
ling gegaan, om daar te bemerken
dat het hele evenement bestaat uit
:en uitermate slim verpakte de
monstratie voor
snelkookpannen,
gegarneerd met
schappelijk praatje
Vis is, vergeleken bij vlees, "«ff niet hartig is. De vis jijn
een goedkope eiwitbron. Nu snyde?i, met twee eetlepels
de malse maatjes weer in
ÏSSSVeA land *in» een faar recepten.
zijn en gezond blijven."
wei vloede waarbij we meteen vertellen, niet mengsel vullen.
Quasi-weten- dat baring ook rijk is aan
„gezond ijzerzouten, vitamine A, B. D
en vet. Wilt u de vis bij de halve eetlepel mayonaise, twee
Yp LANGZAMERHAND is er
heel wat post bij mij
gekomen die ik maar
stil in een bakje heb
toe een
blik toewerp: later. En onder
tussen wachten de afzenders op
ng cocktailvier antwoord. Antwoord op nog
zoute haringen, twee en een meer dan brieven. Mijn
mayonaise en fijngehakte peter
selie vermengen. De tomaten op gestopt en die ik af
schaal- bedekt met sla zetten en
din
d. S. moet haar paperas
De Nederlandse Huishoudraad warme maaltijd geven dan fj?^ptes"g6 f^i'noehakte°ve- terug over het bejaardentehuis.
H. Prtn.„n,.n,.ntvinrf gnde'volgende combmat.es Het komt. Nog even en d.
de Consumentenbond
schuwen u tegen dergelijke mislei
dende praktijken en in het bijzon
der tegen het lichtvaardig plaatsen
van handtekeningen onder koop
contracten op deze bijeenkomsten.
klontji
aardappelpuree en worteltjes,
Mocht u zo'n biljet nog niet of: aardappelen met peterselie
ontvangen hebben, dan weet u wat bestrooid, rode bietjes, gesmol-
lig? Veïch" re? en diï ™dSïg te" Ze"s b,-i sperzieboon-
een heerlijke wandeling maken!
lekker: fileren en in blokjes snijden. De ergste drukte is over. 'k Heb u
haring nel nieuwe aardappelen. ^f^eTen'Z'dl^'n'de er vee' bi' 'e. «rt'1,en- En f
t>°'er- kropsl,,ot met: zen ,eMe„ „je, mMr dan ,/3 moet ,k nog bedanken voor d*
r»«iroo ooi mnr o ook van oppervlakte. De rest van bloem. Dat is een heel verhaal.
de ingrediënten mengen, haring Hoor je nog wel. Hij heeft 'het
toevoegen en de glazen met dit ontzettend goed gedaan en is
mengsel vullen. Op iedere glas-
rond een hall schijfje citroen de Koningin geweest
steken. (in een knoopsgat) en later
over de oceaan gereisd. Had je
Vouwblad 117a, Voorl. Bureau niet gedacht hè! Het is maar
i met Piel van Egmond.
Edelsteenkunde in een note-
dop, zo heet het kleine maar
fijne boekje, dat de Federatie
Goud en Zilver in Den Haag
heeft laten verschijnen. Het is
geschreven door Max Hahn en
uit het Duits vertaald. Het is
een echte wegwijzer geworden
door de wereld van de edel- en
sierstenen. Iedereen, die op dat
gebied wel eens de klok heeft
horen luiden, kan zich nu een
heldere en klare kennis eigen
maken.
Het geschrift van 48 pagina's.
afd. Vis. Sluisplein 5 IJmuiden -
kapje af- geeft nog een keur van gestoof- ZjL
eventueel de. gebakken, en in goulash be-
het
Promotor
Dan neemt vader het gesprek
over. Met veel onderstrepingen
van de lange gevoelige handen,
blijkt al gauw: vader is de pro
motor van Dick zowel als Chris
tiaan. Heftig zegt hij: Kinderen
uzijn moeten in ons
land gelijke tred houden met de
middenmoot. Voor gehandicapte
kinderen wordt veel gedaan, de
boven-normalen moeten ook hun
kans krijgen! Dick en Christiaan
gingen halve dagen zowel naar
de lagere school als de H.B.S.
naast de vioolstudie. Voor het
eerste wonderkind moest daar
een vrijstelling van de Rijksin
spectie aan te pas komen. Hel
heeft ook van de kinderen veel
Jeest- en verjaardagen, Als de le-
aardige pocket uitgege-
biedt navolgende hoofdstukken:
Mensen en edelstenen, Kennis van
edelstenen. Edelstenen koeriers van
ae romantiek. Het bewerken van
edelstenen. Edelstenen en parels
stellen zich voor. Wat zegt de
astrologie omtrent edelstenen"
je. De gevoeligheid van je kind
een les. dan Edelstenen en hun betekenis, De Bering, in deze tijd zeker een lekkernij die velen zich n
^OSCfC»OSCK«OSC*<f<5'
offers gekost. Hun handen zijn ontziem hij is anders dan anderen.
kostbaar want bij vioolspelen "e^Ui'd„ "nn?°eugP" t1" H
mm °P 'rCtie la"„"n bvter He'. gtSe?ea„t: lüten we de
milimeter aan. Geen balletje tijd benutten
trappen, stoeipartijtjes of duik- alles o
wedstrijden voor deze jongens schien,
wier ontwikkeling analoog is. Zij Voor t
leven een geheel eigen gevoelige kee*
wereld, die van de muziek ron "*v
zijn geestelijk vroeg-rijp.
zilve
Uit de titels van deze hoofdstuk
ken wordt reeds duidelijk, dat dit
boekje werkelijk zeer veelzijdig is
cn de edelsteen volgt van zijn
kindplaats tot fraaibewerkt sie
raad. Tal van illustraties (vele
Het is voor vele liefheb
bers een jaarlijks wederke
rend probleem wat er met de
uitgebloeide bollen moet ge
beuren. We komen met een
kistje met bloeiend eenjarig
zaaigoed van markt of kwe
kerij terug en dan staan we
een beetje te zoeken naar
een plaats. Ja. als de bollen
er nu maar uit kunnen, die
staan er maar mistroostig bij
met hun soms al verdorrende
bladeren. En hoe lang nog?
Dat is gauw gezegd, want als
U het zich kunt veroorloven
elk jaar nieuwe bollen te ko-
pen. dan kunt U ze er meteen
met 'huid en haar uittrekken en
opruimen. Maar zo gaat het
niet overal. De ene wil zijn
bollen overhouden uit liefheb
berij en de ander om financiële
redenen, maar hoe dan ook.
dan moet met het rooien ge
wacht worden tot ze afgestor
ven zijn. Hopelijk hebt U na de
bloei alleen de uitgebloeide
bloem afgesneden en steel en
bladeren laten staan. Deze zor
gen er in deze tijd mede voor
dat de bollen voedsel verzame
len voor de volgende bloei. Is
het loof geel en dor. dan
worden de bollen van tulpen en
hyacinten opgenomen en in de
wind gedroogd. Het droge blad
er afnemen en als ze volkomen
droog zijn. ook 'het buitenste
oude velletje van de bollen
verwijderen. Het dunne bruine
vliesje laten zitten bij de tul
pen. Ze worden daarna droog
in een kistje bewaard op een
donkere luchtige plaats, tot de
planttijd, oktober-november
Markeren
Narcissen, crocusscn, bos-
hyacinten. sneeuwklokjes, scil-
la's cn al dat kleine goedje
laten we na het afsterven ge
woon in de grond zitten. Het is
dan wel goed om de plaats met
stokjes te markeren, zodat we
er geen plantjes boven op zet
ten. Als narcissen echter weinig
of niet gebloeid hebben, zijn ze
aan verplanten toe. Een kweker
kweekt narcissen niet langer
dan twee jaar op de zelfde
plaats. Bij een particulier
wordt dat gauw langer, tot men
niet meer tevreden is over de
bloei. De dubbele „van Sion"
en de dichternarcis zijn de
enige die er geen last van
hebben en dus steeds op de
zelfde plaats kunnen blijven.
Vergeet niet om heesters, die
in juni bloeien, zoals jasmijn i
deutzia, vlak na de bloei
verjongen door oude afgedra-
gen takken geheel weg te ne-
men en andere in te korten tot
vlak boven een jonge zijscheut.
Geef er in elk geval weer
model aan en houd vooral het
hart luchtig. Neem alle uitge
bloeide seringen, gouden regen,
azalea- en rhododondronbloe-
men weg met het oog op de
volgende bloei. Denk er aan dat
de peulen van gouden regen
giftig zijn, dus laat ze niet in
handen van kinderen komen.
Steun
Geef Uw vaste planten steun
vóór ze door wind en donder- x
buien uiteenslaan. Zet tussen
bossige planten volop rijshout
(heestersnoeisel) of zet enige
stokken rondom de planten en
verbind deze spinnewebgewijze
tussen de takken door met touw
of raffia. Zet niet één stok in
het midden, waardoor U er een
bezem van maakt
Wist U dat pyrethrums en
Iris germanica (vaste plant iris)
zich het beste vlak na de bloei
laten verplanten? Anders bloei
en ze 't volgend jaar weinig of
niet. Doronicums en primula's
kunt U nu met succes scheuren.
De oude kern opruimen en de
kantstukken opnieuw uitplantcn
in flinke groepen. Dit geldt ook
voor de bekende rotsplanten
Arabis en Aubrietia.
Geef Uw gazon om de 4 6
weken een overbemesting met
gazonmest (100 a 150 gram per
10 vierkante meter» na het
maaien bij groeizaam weer.
Maai het gras niet te kort als U
bij droog weer met vakantie
gaat!
A. C. MULLER-IDZERDA.
,,Er ist ein Mozartspieler" roem
de de Duitse pers de oudste zoon.
die nu eerste concertmeester in
Recklinghausen is en solist op in
ternationale podia. En: ..hij speel
de het vioolconcert van Sidelius tweede" tUu' txen
volmaakt", het eenparig oordeel schilderen. Moeder'
over een Amsterdamse jongen, weten aar
wiens ouders en broers met grote tekent: af
bèlangstelling toezien op de muzi
kale ontwikkelingsgang, die tot
grote hoogte gestegen is.
Doorzetten
Toen Christiaan (zes) voor
eerst voor de tv speelde, was
met een gewond handje dat ver
bonden was: ook hij weet van
doorzetten. Overigens is Christi
aan een gewone gezellige jongen
die net zo goed met de schillen
boer als met de muziekgroten ter
aarde om gaat. Het vioolspel werd
hem letterlijk met de paplepel in
gegeven: in de wieg al hoorde hij
de muziek van broer Dick en va
der. Vader gaf de oudste zélf les.
én streng; volgde later in Keulen
samen met zijn kind de lessen, van
prof. Rostal (één dag heen en
weer. het kostte tijd. reisgeld en
lesgeld, samen een weekloon).
„Geen spijt" zegt vader. Op zijn
beurt kon hij de kennis van Rostal
overdragen op Christiaan.
Wie dit boekje gelezen heeft,
kan in ieder geval een toennal
van een smaragd onderscheiden
dat is al heel veel.
BP hij nog jong LJ
alles openstaat. Het betekent, mis-
sn grote éénzijdigheid.
moeder: het afstaan, al
van je kind aan ande-
Dick Bor moest op 17-jarige gekleurd) lichten de tekst toe.
leeftijd naar het buitenland, al
leen op kamers. Het is angstig, als
zoonlief zelfs maar zijn vinger
kneust: daar gaat de vioolstudief
Het betekent ook. hem zoveel mo
gelijk als een gewone jongen blij
ven zien. ook al speelt hij feilloos
•ioolconcert van Bartok. De
Gerard, wil gaan
-.ider en vader Bor
eten aan de lijve wat dat be-
toe een schilderij ver
kopen en voor de rest maar zien
dat je rondkomt, iets waar overi
gens de allergrootsten als Rem
brandt en Van Gogh ook van wis
ten. Maar ook deze knapen zullen
net als hun muzikale broers wor-
toe, dat ik
de handen tegenwoordig meer
dan vol heb aan gezin en werk,
ajiders zou ik ook zulke impul
sieve dingen gaan doen als jij.
En waar blijf je dan!
IK HEB OOK nog een geükt vel
i over een verzetsmonu-
ment. U krijgt het terug
hoor, 'k heb het met be
langstelling gelezen. Na deze brief
van u is mijn twijfel of ik met een
dame of heer te maken heb iets
verminderd en denk ik in de
richting héér. Goed? Het staat nog
nergens. U vindt het natuurlijk
wiedes, en u merkt het overal
aan, maar u wéét het per slot, ik
niet. O ja, en waarom kan een
man niet o.a. jurist zijn? Je hebt
wethouders en bankdirecteuren en
journalisten en staatslieden en no
tarissen en leraren, en allemaal
zijn ze voor mijn gevoel „o.a."
jurist; ze doen de hele dag dingen
die per baan onderling eindeloos
verschillen, maar ze hebben Mr.
voor hun naam en passen dat ieder
in eigen wérk nog toe ook. Je kunt
alleen niet zeggen dat ze de hele
dag juridische zaken plegen. Nou,
dat was dat, bedankt voor het
mopje! U hoort gauw eens van
mij. En zo zou ik nog even kunnen
doorgaan, ware het niet dat de
trouwe dikke brieven-schrijfsters
wel weten dat er een of andere
dag een brief in de bus valt. Het
is een drukke tijd, op alle fronten
wordt veel van mij verwacht.
Vroeger was er bij een kennis van
ons een jongste bediende op kan
toor die niets kon behalve zeer
elastiekje vlle-
wespen van het plafond
schieten. Soms wou ik dat ik die
In Duitsland wordt nog altijd verloskamer een onmogelijkheid.
hevig gediscussieerd over een Ook in één persoonskamer of bij aam,
bij ons overwonnen standpunt: bevallingen thuis verklaart deze
zal vader bij de bevalling aan- arte de aanwezigheid van vader tot jongen -o,
Het boekje is voor 1.50 te koop wezig zijn? Natuurlijk, zeggen w kameraadschaDoe- wat ie kunt cn verwachten niets
ui de ïuwelier nf rerhtstreekK U3ij> }iet hoort bij het samen pp méér. Nu echter verwacht ieder-
verantwoordelijkheid dragen lljke verhouding tussen beide ech- een het maxjmaie van mjj, Hoe
poor ons nakomelingschap. „Een telieden kan zich dan wel verste- lang kun je zoiets volhouden, denk
vrouw behoort in het kraambed vigen, maar de erotische gaat *""1 A1" "v 1
alleen gelaten te worden. De kapot. Collega Manstein uit Det-
man stoort erbij de vrouw m0ld heeft in zijn nieuwbouw-
zal last van kramptoestanden ziekenhuis afgeschermde kabines,
krijgen. Of ze maakt een schow-
die het hele gesprek nagenoeg toneel van haar lijden, om een aardoor de tegenwoordigheid van
gezwegen heeft. „Tegen vader nertsmantel te verdienen, of ze
bij de juwelier of rechtstreeks
bestelbaar aan het adres van bo
venvermelde Federatie, Van de
Spiegelstraat 3. Den Haag.
ik wel eens. Als ik brieven lees,
waarin me onhoudbare toestanden
worden verteld, dan pieker ik. zo
van: hoe moet dit gaan, wat gaat
er niet al lijden onder spanningen,
en hoe met de slijtage van ons
lichaam en onze ziel. Wat zijn er
niet een mensen die volkomen i
Vader Bor woont altijd, moe
der meestal, een concert van
Christiaan bij. Hij speelt op een
Amati of een Montagnana; Eer
ste concertmeester, broer Dick,
(een en twintig), heeft een Stra
divarius. „Ik hoop dat Christiaan
voorlopig nog thuis blijft" zegt
moeder Bor van haar Benjamin,
_i«v v»iwcne» uj 'ader mogelijk
hij niet op!" verdedigt moe- wil met alle geweld haar stand (gelukkige?) Duitse pa gezegd de nesten zitten daar gaat het
der hem. „Maar hij speelt toch ophouden voor haar man. Het hebben: „AIS ik dat had geweten, ke%'!" tocll
j«| i- net zo erg ah het ande- dan w„ ik nkt „komen- fnXogSjkheden tot vreugde En
altijd weer de vraag: waar
haardos.
zélf viool" constateert de lange éne
Bor met de lange grijze dunne, re..." zegt dr. Rudolf Hellmann
in Hamburg, psychotherapeut en
directeur van een privé-kraam-
kliniek, een der bekendste Duit-
gyneacologen volgens het
Wij prijzen ons gelukkig met §£?ns
Het zal niet zo lang m
n, dan speelt Christiaan niet
ia",ez °rür.^,€.r's«»8wiïsïïs*S33S'
zal ze zélf uitslaan. Laten we
met mevrouw Bor hopen, dat dit
talent voor ons land bewaard
blijft.
Aleen al uit hygiënische over
wegingen vindt hij de aanwezig
heid van vaders in kraam- en
i wat ik moet verdragen.
Nederlandse opva.tinaen. ^e'^ Slfs^e'nT
Twee van onze drie zonen lagen al nooit afwast, heeft mooi praten en
in de wieg. eerdat een kraamver- ZUUr kijken. Wie een vriendschap
rorgster eanwerig was. Stel je
als pappa er nu ook niet bij afzetten van de een tegen de
sen angstige ?nder. Als iemand een vriendin
geweest, dat i
toestand zijn geweest!
heeft of een vriend
die
Mijlpaal
Ondanks denigrerende opmer
kingen van insiders als: die man
verknoeit het talent van zijn zoon,
kreeg Christiaan tot zijn dertien
de jaar van vader les. Nu is hij
privc-leerling van de idealist Her
man Krebbers. „voor mij. na de
overleden Oscar Back, dé top-
vioolspeler in ons land". Hij laat
zijn leerlingen grondig werken op
een prettige manier. Niet in de
sfeer van de stoere leraar tegen
over de beginneling, maar als
iemand die dezelfde geschiedenis
heeft meegemaakt. Iedere les is
een feest, een mijlpaal naar de top.
Er gaat een bepaalde sfeer van
Natuurlijk zijn er bepaalde fac
toren in dit vak die meewerken.
Een passie voor je instrument, een
goed geheugen, muzikaal gehoor,
een goed begrip, doorzettingsver
mogen zijn nodig voor een ..won
derkind". Christiaan werd 23 mei
vijftien jaar en is nu niet meer
leerplichtig. Hij heeft zoveel talen
kennis als nodig is voor een mak
kelijke omgang met buitenlanders.
Bovendien kent hij zijn hele re
pertoire uit het hoofd. Daarom ziet
u hem nooit van het blad spelen.
Dat zijn meer dan dertig grote con
certen, daarnaast sonates, cn ge
wone stukken. Hij studeert thuis
muziek. In samenwerking met een
orkest moet hij ook de harmoni
sche opbouw weten en de maten.
invallen. Bij orgel
optreden van een kind
echt geen stunt Het ligt in het
paedagogische vlak. overigens in
overleg met Herman Krebbers. De
aanwezigheid van publiek en luis
teraars moet j® ->1 jong ondergaan.
I-aiigs deze border in
aIt de groepen gesteund naren door rijshout.
Offers
Een wonderkind bezitten, is dat
benijdenswaardig? Het betekent:
een sober bestaan, grote financiëie
offer». Ook echter: geen tijd voo
Bij ieder nieuw onder
werp dat aan de orde
wordt gesteld, klopt ons
hart wat sneller: stel je
voor dat het niet „aanslaat"
in de lezerskring. Gelukkig
zijn er altijd weer die zor
gen voor stof, door hun
ervaringen ons toe te ver
trouwen. Dank u wel, alle
maal!
lorval maakte me-
S. te R. mee in
in was al een hele
werk: u die de
den lijve onder-
Een leuk
vr. C. S.-v.
1930. Haar n
tijd zonder
crisesjaren a___
vond. zult dus ook de mede
menselijkheid kunnen waarde
ren. „We waren weggeweest die
dag. Toen we thuis kwamen
hing er een broodzak met. paling
bij de achterdeur. We wachtten
op de goede gever, die bekend
zou worden door het terughalen
van zijn of haar broodzak Toen
we de paling, heel dankbaar, al
lang en breed hadden opge
smuld was de gever nog niet
geweest A'e hebben ook nooit
gewetei» wie hij of zij was.
Maar vergeten doen we deze
onbekende nooit!"
„Ik ben blij, dat ik liefde van
onbekenden heb mogen onder
vinden" schrijft mej. A H. te
L. „Op drie maart verwoestte
een V-l mijn huis, ik was 's
morgens al gevlucht naar ken
nissen voor het grote bombar
dement uit de Charl. de Bour
bonstraat in Den Haag. Toen ik
s morgens naar huis ging was
het één puinhoop. Zonder dat ik
er iets voor -terug mocht doen,
hebben toen twee. voor mij
vreemde families, heel spontaan
mij meubels gegeven opdat ik
weer een eigen kamer kon
inrichten. U weet niet wat dat
is misschien, om als je heel
alleen bent (want ouders, broers
of zussen heb ik niet) zó gehol
pen te worden. Je krijet weer
Ongedacht
Medeleven in nood komt soms
van ongedachte kant. Dit was
de ervaring van mevr. B.-van
W .in d. H. Onze bakker woonde
in Monster. In september 1944
kon hij geen brood meer bezor
gen, omdat er geen benzine was.
Nu had bij broodbonnen van
ons „opgespaard", omdat drie
van de vijf kinderen in de
zomervakantie van '44 door de
kerk waren uitgezonden naar
Groningen, in die tijd nam hij
de bonnen aan. maar het brood
nam Ik (nog) niet af. Eén maal
por week ging ik dus naar
Monster om brood te halen, de
tocht ging per fiets. Bij de
Poeldijkse veiling werd me een
bars Halt! toegeroepen door een
Duits soldaat. De flets werd
afgenomen. Nu lag mijn man
sinds juni 1943 in het St. Joris
Gasthuis in Delft. Daar ging ik
tweemaal per week heen, op die
fiets, want treinen en trams
reden niet meer. Ik probeerde
de soldaat te vertellen van het
„Krankenhaus" (het enige
woord dat ik in het Duits
kende) en van de vijf kinderen.
De soldaat verdween met fiets
en al in het gebouw. Wat voor
verhaal hij aan zijn meerderen
opgehangen heeft. dSar mogen
we naar raden. Maar na vijf
minuten kwam hij weer buiten
mét de fiets, en zei: fahren! Dat
begreep ik eoed, schrijft onze
lezeres na twintig Jaar.
Zij had in de hongerwinter
twee buurmannen die er erg
slecht aan toe waren. Nu kreeg
haar man door zijn werk wel
eens extra brood- vlees- of
melkbonnen. Eén van de buren
kwam altijd iedere dag even
kijken, of er nog wat te eten
voor hem was en altijd was
er wel iets. Eén keer vropg hij
aan mijn man (zó dankbaar
was de geholpene) of hij met
hem bidden wilde. Het was ont
roerend hoe hij zijn pet afnam
en eerbiedig het hoofd boog. He
laas hebben wij hém niet in
leven kunnen houden. De ande
re buurman was van zwakte
van zijn fiets gevallen waar hij
nu nog mank van loopt. Iedere
middag zat hij in het raamko
zijn te wachten, of er nog wat
eten kwam: hem hebben wij,
Weldaad
door kleine handreikingen in
leven kunnen houden. Als wij
de dag 's avonds sloten met
gebed, zei mijn man altijd: niet
nus, o Heer maar Uw naam zij
eer. Wilt u wel geloven nu ik
dit na twinig jaar neerschrijf
en mijn man al weg is hoe ik
het veel beter gevoel wat een
heerlijke 'ijd dat is geweest? De
saamhorigheid in tijden van
nood is altijd groter dan in de
tijd welke wij nu beleven
Daarom is de dag der benauwd
heid een weldaad, meent deze
lezeres, al klinkt het vreemd.
Maar ook in welvaartstxjd
is er nood, waarin ongedacht
voorzien wordt! „Wat heb ik
daar ervaring mee opgedaan
deze winter" aldus onze leze
res mevr. D. K-de R. te P.
Mijn ouders wonen naast mij
en nu kreeg vader met Kerst
een attaque. Hij wérd volko
men hulpbehoevend. Natuür-
lijk zorgden mijn zus en ik
voor hem, maar toen er ge
waakt moest worden werd
het moeilijk. Ik ben nl. ook
kosteres. Het één met het
ander liep uit de hand. Een
klein, kort berichtje in de
kerkbode deed wonderen. Er
kwam zoveel hulp op af, dat
één van de dames het heft in
handen nam. De ene week
werkte het éne, de volgende
week het andere team. Toen
moest ook mijn zoon nog
voor vijf weken naar het
ziekenhuis. Op de bezoekda
gen stond er een auto voor de
dtur heus niet altijd van
mensen van onze eigen kerk.
Ik schrijf dit er expres bij.
Want God stuurt mensen op
je weg! Vader ligt nu al vijf
maanden, maar dat. ik het vol
kan houden komt door kracht
van boven. Juist in deze tijd.
waarin het egoïsme hoogtij
viert, ontmoet je nog zoveel
liefde tot de naaste. Bijzo
veel narigheid, kun je toch
echt blij zijn. Of ik een boekje
win of niet, dit moest me toch
even van het hart", eindigt
mevr. K. haar dankbare
brief.
Al deze schrijfsters zeiden het
Met zoveel woorden: achter hel
pende handen zien zii Gods
landen. Ontmoette mede
menselijkheid op uw levenspad?
Hulp in nood, ongedachte ver
rassingen? Onze kolommen
staan nog open. maar wacht niet
te lang met schrijven Op het
laatst komen dikwijls nog een
stroom van interessante erva
ringen los, die we dan om der
ruimte wil sterk moeten bekor
ten, wat iammer is van alle
moeite die u zich al schrijvende
getroost: Hebt u wel eens...? op
de envelop. in de brief afzender
:n het boekje van uw keuze.
dat je dit of dat niet goed doet, zie
je hoe je hier tekort schiet, zie je
hoe onlogisch je bent, enzovoort,
dan kan het niet anders of die
iemand wordt ontmoedigd. Het is
dan heel moeilijk om tegelijk te
zien (als je dan toch moet zien!)
dat de vriend of vriendin in
kwestie over eigen leven onvol
daan is, over eigen prestaties ver
ontrust. dat hij of zij die u steed»
onzekerheid, ontoereikendheid en
angst in de schoenen schuift, zélf
onzeker en bang is. En het is nog
moeilijker om met dit verworven
inzicht nu de ander te gaan hel
pen, zelf uit de put te klimmen en
nu de ander eruit te halen. Vooral
ook hierom: je hebt zo het gevoel
dat jij het altijd moet doen, je
krijgt niets terug, jij bent altijd d»
OET TROF ME dat na de Open
Brief van de vorige keer
dit de meest in het oog
lopende klacht was. Er is
«ts, v'.an Jwaar Als a,t»id d«
flinkste, de gevende, de rustige, de
geduldige bent, waar blijf je dan
zelf! Heel mooi en. gevoelig van
mij om hier keurig te zeggen dat
je dan beleeft hoe liefde cn
vergeving samenvallen, maar zo
zegt een briefschrijfster, we moe
ten elkaar toch aanvullen. Ik snak
toch ook naar iemand die mij niet
steeds berispt als hij mismoedig is,
desnoods dat dan maar doet, maar
dan toch ook mijn tijden van
neergang weet op te vangen. Zo
heb ik er een kind bij, geen man.
6o. zegt een ander, ben ik een
oudere zus voor mijn vriendin,
geen gelijkwaardige. En is dat nu
de bedoeling, dat het zó doorgaat?
pR IS EEN eenvoudig antwoord
op. We merken telkens dat
heel ons menselijk leven
u j "zo de bedoeling
was. Het had veel mooier gekund.
Maar zeg. dat wist God wel. God
heeft dat leven niet alleen in
principe hersteld. Hij wist ook hoe
moe leven maakt. In deze week
£«uen hel wcer niet alleen
.mèt ons' 00£ God in o"*- Al»
troost over ons bestaan. Als voor
proef voor eens. W c deze stille,
misschien wel problematische, mis-
schien raadselachtige omgang be
leeft. die weet dat dan al het
menselijke blijft. Maar hunkering
en angst wijken Wij veranderen
dit rv!i - wonder is ons nabij
