Jan Gossaert
DICHTBUNDELS:
boeiende pxensaanser
tussen 2 tijdgeesten
S
talentvol en pretentieus
Commerciële debacle
geestelijk
en
succes
T
-- - i
ZATERDAG 29 MEI 1965
denkende mens van
1 j nu beseft te leven
l s tussen twee gigan
tische tijdstromingen.
Menigeen voelt zich in dit
grensgebied" een verdoolde;
losser rakend van het oude
maar toch niet ten volle op
gaande in het nieuwe. Velen,
vóór ons, hebben niet slechts
hetzelfde gevoel gekenddoch
ook duidelijke sporen van
hun „grensgangerschap" na
gelaten. Ze zijn waardevol,
die sporen, want wij kunnen
daaruit overeenkomst in ge
moedsstromingen en situaties
afleiden. Alleen al op dit punt
is de aan Jan Gossaert ge
wijde tentoonstelling in Rot
terdams Museum Boymans-
van Beuningen uitermate be
langwekkend. Het is daarom
zeker niet toevallig dat in
Nederland en in België vrij
wel gelijktijdig de gedachte
aan een dergelijk expositie is
opgekomen.
Gossaert leefde op de grens van
Gothiek en Renaissance, tussen de
nadagen van het middeleeuwse
roomse leven en het veld winnen
de humanisme, daarbij ook nog
beïnvloed door de Reformatie.
Van waar de tussen 1478 en 1488
geboren kunstenaar kwam. was af
te leiden van zijn gelatiniseerde
naam „Joannes van Malbodius" en
de naam waaronder hij in 1503 in
het Antwerpse gilde werd inge
schreven: „Jennyn van Henegou-
we". Malbodius is Maubeuge. gele
gen in Henegouwen. Al jong moet
hij zijn gegaan naar Brugge, de
residentie van het Bourgondische
hof. een van de twee humanisti
sche invloedssferen in de Nederlan
den. De andere was het hof van
Margaretha van Oostenrijk in
Mechelen.
Humanisme
Met beide centra heeft Gossaert.
genaamd Mabuse, afwisselend con
tact onderhouden, hetgeen bepa-
£)E bundel ..Hoeden op de
duisternis" van Peter
Schuddeboom verzen
die hij heeft geschreven
tussen februari 1963 en
februari 1964 is een uit-
gdbe van ..Fonds Manifest
1964" te Eindhoven. Het
boekje telt 35 kleine ge
dichtjes, met groene inkt
gedrukt en achterin kan
men lezen dat Schudde
boom, geboren 1944 in Den
Haag, sinds 1950 wonende
te Eindhoven, „één van de
jonge dichters (is) die de
Nederlandse literatuur in
de toekomst zal gaan be
palen". Wie zo zelfverze
kerd wordt aangekondigd,
heeft geen kritiek nodig;
zodra Schuddeboom be
roemd is, zal ik hem de
verschuldigde hulde ko
men brengen. Maar tegen
die tijd zal ik deze versjes,
niet beter of slechter dan
andere uit de tegenwoor
dige massaproduktie, wel
vergeten hebben. Het boek
je, met ongenummerde
bladzijden, beslaat twee
vel druks.
Panfluit van Jules de Leeuwe
is een uitgave van De Beuk te
Amsterdam en bevat rijmpjes,
is een uitgave van De Beuk te
zijn. Elk woord dat men ervan
zegt is er een te veel. (24 bldz.,
ƒ3.90).
Baswardas van Bas de Bont.
een uitgave van Uitgeverij Lec-
turis NAT. te Eindhoven, maakt
het nog bonter. Over twee
bladzijden heen heeft hij zo'n
65 poëtische modewoorden, zo
als angst, buik, dood. zand.
uitgestrooid en nu kunt u.
lezer, zelf uw gedichten maken.
zou uit uzelf immers nooit op
deze woorden gekomen zijn! De
uitgeverij spreekt van een
..unieke gebeurtenis". Uw re
censent is onmiddellijk aan het
dichten geslagen:
De angst schoot in mijn buik
Wie lag daar dood in 't
zand?
Maar op ..buik" vind ik geen
Rijmwoord en op ..zand" alleen
..plant". Niets J A|
In de weg
Alijd Brink is geboren te
Amsterdam. Ze verzwijgt haar
geboortejaar, maar het portret
op de achterflap toont een
jonge vrouw. Ons wordt daar
medegedeeld: „(Zij) schildert
om het onzichtbare te laten
spreken, (en zij) dicht om het
onhoorbare te laten zien." Met
dergelijke pretentieuze medede
lingen heb ik altijd moeite. Jac.
van Looy schreef in zijn tijd
prachtig proza en hij maakte
behoorlijke schilderijen. Waar
om die vermenging, die zo
opvaJlend aan de idealen van
de romantiek herinnert? Onder
kunstenaressen komt een be
paald type voor van minstens
evenveel temperament als ta
lent. ik denk hier aan Elisabeth
Cheixaou. bij wie het tempe
rament dikwijls het talent in de
weg zit. Het komt mij voor dat
dit hier ook het geval is. De
verzen zijn temperamentsover
stromingen in woorden, waar
door de gedichten neigen naar
het woordenrijke en het lange.
Cliché's. zoals „mateloos azuur"
en „onaanraakbaar" zijn bij dit
zich-laten-gaan onvermijdelijk.
In ieder geval is er meer
temperament dan zelfkritiek en
zelftucht in het dichten. Toch is
er talent: ik citeer de laatste
strofe van het gedicht Het
Wonder.
Wonderen zijn soms een si
garet-lang
en dat is al zeer lang voor
wie het beleeft.
De eeuwigheid ligt in wat
stof dat beeft
tussen een tafel en het be-
De bundel ln kwestie heet
Het grote Varen, het is een
uitgave van De Beuk te Am
sterdam (32 bldz.. ƒ3.90).
Temperament
Een derde uitgave van De
Beuk is de verzenbundel van
Jan Knappert. Om de ziel van
een soldaat. Knappert is anti
militarist:
Die zeggen dat Uw liefde zal
over de oude aarde en haar
zij kijken goedkeurend naar
de geweren;
aan hen: ons moed en
toewijding te Ieren,
aan ons: Gethsemané.
Ook bij Knappert constateert
men meer temperament dan
talent. Onder het lezen hoort
men op de achtergrond de stem
van Marsman, maar die woog
-M - i .1 r,a
ndeval" die Gos-
lend zou blijken voor de aard van
zijn werken. Dat Gossaert als
eerste in de Nederlanden romani
serende tendensen invoerde, levert
geen vraagtekens op. Immers, wij
weten, dat hij in 1508 naar Rome
reisde in het gezelschap van Phi
lips van Bourgondië. die, hoewel
enerzijds voluit rooms Bourgondiër
(hij werd in 1517 bisschop van
Utrecht) anderzijds een vrijmoedi
ge renaissancist was.
De dorst naar kennis van de
Antieken moet bij deze bastaard
zoon van Philips de Goede waar
schijnlijk. zoals bij zovelen van
zijn tijdgenoten, voor een niet
gering deel worden toegeschreven
ean zijn sterke hang naar erotiek.
Hoe hel met de smaak van de
Bourgondiër was gesteld, is op de
tentoonstelling waar te nemen in
het schild»rij „Neptunus en Am-
phltrite" dat Gossaert in opdracht
van Philips moest maken voor
diens kasteel Souburg. Trouwers
ook Margaretha van Oostenrijk liet
openlijk blijken, gevoelig te zijn
voor erotische prikkels. Hoewel zij
als vroom bekend stond en met
moraal-rijmen de deugdzaamheid
van haar hofdames trachtte te
bewaren, confronteerde Margare
tha haar hof tegelijkertijd met.
zoals de catalogus het aangeeft. ..de
meest provocerend erotische
stelling van d» enndeval" die
saert maakte.
Toen ook al
De tentoonstellingsbezoeker be-
nerkt het al gauw. dat overeen
komsten tussen toen en nu zich
gemakkelijk laten vinden. Duide
lijk waarneembaar is het ook. dat
de heersende tijdgeest op dit vlak
niet buiten de kerk- en klooster
muren werd gehouden. Tal van
panelen dragen een voorstelling,
waarvan het religieuze thema niet
op devotie gericht is. doch meer
een vrijbrief blijkt te zijn voor het
blote genot.
Voor wat Gossaerts aandeel in
erotische taferelen betreft, mag
worden betwijfeld of de schilder
zelf nu zoveel behoefte aan prik
kels had. Zijn naakten onthullen
veeleer, dat het hem voornamelijk
Jing om de beweging van de
tguren. In tegenstelling met bijv.
de latere Rubens zien we bij hem
geen naar de natuur geconterfeite.
maar gefantaseerde personages,
vaak een gewijzigde, ook wel
getrouw weergegeven ontlening
aan het werk van voorgangers en
tijdgenoten. Dikwijls maakte Gos
saert de standen van deze figu
ren maniëristisch gecompliceerd
(„Hercules en Deianira". „Adam
en Eva").
De vermenging van laat-gothi-
«che elementen en renaissancisti
sche invloeden is in vele van
Gossaerts werken opvallend. Het
meest frappante overgangsstuk is
het tafereel van de Madonna en
Lucas, dat hii schilderde voor het
altaar in een kapel van de Mechel-
se Sint-Romboutskerk. De vergees
telijking van het verleden heeft
plaats gemaakt voor een gewoon-
menselijke sfeer. Lucas is niet
meer een heilige, doch een gemoe
delijke man. die met zilverstift een
portret maakt van een moeder met
kind. Op de achtergrond zien we
nog wel een aanduiding van een
n/T detail van de door het
Prado in Madrid afgestane
...Madonna met Kind" een
onderuerp dat Jan Gossaert vaak
herhaalde vertelt veel omtrent
de gesteldheid en de capaciteiten
van deze „grensganger" tussen
Golltiek en Renaissance. Italiuans
is de stijl van de architectonische
achtergrond, maar ook de figuren
wijken nf van de traditionele
religieus thema. Het boven
natuurlijke in de gelaiüsexpressie
heeft plaats gemaakt voor ver-
anrdsing. Instede van devoot,
geeft Gossaert de madonna weer
als een wereldse vrouw die haar
kostbare hoofdtooi elegant weet
te drag.
brengen van „vreemde" elemen
ten Met enige speurzin is te
ontdekken, dat Gossaert van zeer
vele voorgangers en tijdgenoten
motieven heeft overgenomen. Om
adspirantvorsers op weg te helpen:
o.a van Gerard David. Van der
Goes. Jan van Eyck. Rogier van
der Wcyden, Albrecht Dürer en
Baldung Grien.
Niet alles echt
Dit maakt het uiteraard moeilijk,
een werk met zekerheid aan Gos
saert toe te schrijven. Al vele
generaties lang hebben kunsthisto
rici zich daarover het hoofd gebro
ken en elkaar tegengesproken. De
deskundigen van r.u zullen daarom
ongetwijfeld zonder uitzondering
het eerst in de
geschiedenis is er een overzichts
tentoonstelling van Gossaerts wer
ken te zien. Een expositie die
bovendien wordt begeleid door
een sublieme catalogus, waarin alle
sedert 1503 tot aan vandaag be
kend geworden gegevens zijn ver
werkt door dr. H. Pauwels. Brus-
R. Hoetink. Rotterdam. S
Iphia. K. G. Boon.
prof. dr J. K
die daarvoor de
Heeft het zin, nu nog ver- 1925 in de Neue- Merkur is
tellingen te herdrukken, die verschenen,
vijftig jaar geleden in een cu tüdschrm nam reeds door de
tijdschrift zijn verschenen? naam. die ontleend is aan Der
Teutsche Merkur van Wieland
Ja, zegt Guy Stern, die ver- (1773) het blad waarin o.m. Goe-
the en Schiller veel hebben gepu-
antwoordelljk is voor de keus bliceerd, de verplichting tot niveau
ui. proza, dat tussen 1914 en
ieder literair experiment. De rich
tingloosheid was tot principe -
de Uitgave gemaakt. Zo werd tic *>oek.
Neue Merkur een konstellatie (1)
van de grootste auteurs van die
ti;d. in tegenstelling b.v. tot de
BIKtter ftir die Kunst die voor de
kleine, streng geselecteerde kring
gelovige Gcorgc-discipelen
bestemd.
En zo vinden we Hans Carossa,
Kafka. Herman Stehr. Robert Mu-
sil. Bert Brecht. Martin Buber (die
haast een levende legende gewor
den is) en zovele anderen. 6amen
30 prozastukken, meest novellen.
Voor elk stuk staat een uitvoerige
schets over leven en werken van
de auteur der bijdrage, wat de
waarde van het geheel ongetwij
feld verhoogt; er ontbreken
slechts portretten.
Voor ieder, die belangstelling
heeft ln deze periode van hoog
u «en waardevol
J. H. SCHOUTEN
r.emen ls. dat tentoonstel
catalogus de belangstelling
voor Jan Gossaert en diens tijd
zullen doen toenemen. Talloze
vraagpunten bleven nog onopge
lost. Men behoeft intussen geen
expert te zijn om in velerlei
facetten van deze expositie te
genieten. Daar is bijv. he. genot IIIIHIIIIIIIIIVIIfltinilllVYnitllI!Hm!!llll
van de rijke kleurenweelde, ande
ren boeit wellicht de penseelvoe
ring of de verfijning van het
detail. Weer anderen zullen de
voorkeur geven aan de krachtig
aansprekende tekeningen en eisen,
waarin zij de ontwikkelingsgang
van de mens tussen Gothiek en
Renaissance gemakkelijker kunnen
Speurders naar verborgen bete
kenissen van onderdelen kunnen al
evenzeer hun hart ophalen: bijv
(1) Guy Stern: Konstrllationen.
1964. Deutsche Verlags-Austall
Stuttgart. (441 blz. DM 24.80).
Die besten Erzahlungen aus
dem „Neuen Merkur" 1914-
25.
VOOR T
J GELEZEN: A
..Het geslacht van Garderen",
door Barend de Graaff. l'itgave
Gebr. Zomer Keuning, Wage-
Jonkvrouw Margriet, door Ro-
na Lentinck. Uitgave La Rlvière
en Voorhoeve, Zwolle.
Thans
Het sterkst boeien t
sen bij Gossaert. in 't bijzonder schenen vi
die van de individuele portretten. Garderen"
Mensen, anders dan wij, maar toch .am-n„-.va,
ook „grensgangers", net als wij
Oud. berustend en weinig van de Hermen
toekomst verwachtend, zoals het „Hermen
Jonkvrouw Margriet, de leeg-
vierd, druk var. hoofdige dochter van een rijke
Amsterdamse regent uit de prui
kentijd, komt in contact met men
sen die haar tot nadenken stem
men. Zij willen haar echter ook
te schande maken om op haar te
wreken wat haar vader hen in het
erleden aandeed. Doch de kwade
gerijpte Mar-
n „Het geslacht van
In deze band zijn
de romans ..Lange
..Dine Sybesma" en
MMHPB an Garderen Jr.". Uit
u,Jïïf1 agSn?'02e deze herdruk mogen we afleiden opzet mislukt
,t,.i g Beschilderde dubbelpor- Graaffa werk no, stcds fiet vin<" tenslotte hear geluk
tret (28). zich afsluitend (5). gelo- aat ue s nog sieeas de zijde van de man die haar
vig vertrouwend (11). sceptisch graag gelezen wordt. Het behoort de schaken. Behalve romantiek
JJn Takend met statussymbolen ook Wel tot de uitzonderlijkheden,
of Cremeracbtlg irooiacb f34). dJt jn ons klclne Nederllndle
De ontdekkings- en schoonheids- taalgebied ver
tocht is uitgebreider cn boeiender exemnlaren va
dan wij hier konden aangeven, .TK) w(. u.KKo„ s_
Voor wie de rijke, met repro's van v<?lkocht- Wij hebben in onze
alle geëxposeerde werken geïllus- kolommen reeds tweemaal bijzon-
treerde catalogus te prijzig vindt, dere aandacht gewijd aan deze
?euere'envf2dïirStó.tóluSjr^«'! Z"n e" zli°
krijgbaar. trilogie ..Het geslacht Garderen
TON HYDRA (608 blz.. ƒ12,90».
die tijd krijgen ook de mis
standen onder de regentenregering
de nodige aandacht in dit vlot ge-
over het miljoen schreven verhaal. (184 blz.. 4.90)
zijn romans zijn
De huwelijksmakelaar en an
dere verhalen, door Bernard Ma-
lamud. Uitgave Polak e.n Van
Gennep. Amsterdam.
ytiRMAARUHEID genoot Gossaert vooral om zijn portretten. Schilderde
hij in andersoortige werken veelal imaginaire figuren, als portrettist
echter loonde hij zich een scherp observator en nauwgezet verbeelder van
de werkelijkheid. Wij reproduceren hier het portret van Hendrik lil t an
Nassau (1483—1538J. wiens derde echtgenote. Mencia de Mendoza, na ar
men zeker weet. in 1532 Gossaert verscheidene opdrachten gaf. Aauge-
zien men sinds 194') het bewijs bezit dat de schilder in het najaar van
1532 overleed, is het zeker dal liet oorspronkelijke portret een van zijn
laatste werken is. Echter, hel in Rotterdam aanwezige portret, eigendom
van een Madrileens edelman, is zeer waurschijnlijk een copie, dus niet
door Gossaert zeil gemaakt. Evenals bij meerdere aan Gossaert toegeschre
ven werken, vormen de weinig geslaagd uitgevoerde handen, alsook het
modellê van hel gelaat, een aanwijzing.
gotisch bedehuis.
ling zelf is gesitueerd ln
geltalianiseerd en werelds
Aan de Antieken ontleende
de voorstel-
aua^erd ln een
werelds paleis.
Asn ae Anuenen ontleende versie
ringselementen zijn rijkelijk, hoe
wel nogal wonderlijk en botsend
met de perspectiefleer. uitgestald.
Overgang
Dit sinds 1580 in Praag thuisho
rende altaarstuk is een interessante
bron van studie. Het paneel werd
aan de bovenzijde boogvormig uit-
Sestoken. Gemeend wordt wel, dat
it de oorspronkelijke vorm is.
maar dat lijkt ons uitgesloten
Voor een nauwgezet detaillerende
schilder als Gossaert. die hier zo
naarstig effect zocht te bereiken
met dieptewerking, is het eenvou
dig onbestaanbaar dat hij zelf de
symmetrie zo zou verminken als in
de huidige staat van het paneel
het geval is. Aannemelijker achten
wij het. dat deze verandering is
aangebracht tegelijk met de ver
vaardiging door anderen van twee
luiken, hetgeen in de tweede helft
van de zestiende eeuw moet zijn
gebeurd.
Wij spraken reeds over de talrij
ke ontleningen in Gossaerts werk.
Zelfs de bezitters van de albums
van Openbaar Kunstbezit kunnen
zich al eens wagen aan het thuis-
T>
'PEREND v
tijdstromingen uat. dal
Gossaert. hoewel toch
de eerste ..romanist" in
de lage landen, vaak
teruggreep op werk
van voorgangers. Dat
hij een grote bewon
dering koesterde voor
Jan van Eyck, demon
streert dit paneel, voor
stellende Christus tus
sen Maria en Johannes
de Doper. De gelijkenis
met Van Eycks mach
tige veelluik „Het Lam
Gods" van 1432 (in de
Sint-Baafskathedraal Ie
Gent). is frappant.
deze teruggreep kuam
nadat hij al enige jaren
de renaissancistische
invloeden van zijn Ro-
maar ook dat hij de
figuren plaatste tegen
een voluit gothischo
achtergrond. Een bij
zonderheid is voorts
dal de voorstelling op
perkament werd ge
schilderd.
Dertien fijnzinnige korte ver
halen. waarin de hoofdpersonen
meestal eenzame en ontredder
de Joodse vluchtelingen zijn.
Tragiek en humor zijn op onna
volgbare manier met elkaar
verweven. De schrijver is niet
alleen een charmant verteller,
maar waar hij alledaagsheden
doorzichtig weet te maken tot
op hun menselijke achtergron
den ook een groot kunstenaar.
Samenvattend: boeiende litera
tuur (245 blz., 6.90)
Mussolini, door Laura Ferm!
Uitgave A. W. Bruna A Zn.
Utrecht.
Zeker in deze tijd waarin wij
keer op keer bepaald worden bij
de verschikkingen die de oorlog
ons heef. gebracht, zal een boek
over het leven van Mussolini en de
opkomst van het fascisme ln Italië
succes hebben. Daar komt bij dat
het een leesbaar boek is. Velen zijn
vergeten dat Italië een belangrijk
aandeel heeft gehad in de ontwik
keling en het verloop van de twee
de wereldoorlog en dat Mussolini's
macht in die tijd onbegrensd was.
Muaaolini heeft het sluimerende
fascisme in Italië gestalte gegeven,
een faaoisme waarmee wij ook nu
nog dikwi|ls geconfronteerd wor
den. Laura Fermi heeft een boelend
verhaal geschreven over deze fi
guur zijn successen en mislukkin
gen, en over het verband tussen
de heersende sociale wantoestan
den en de bliksemcarrière van II
Duce (383 blz.. ƒ8.50).
«tuk. knappert laat zwart
schuim tegen de boeg van een
schip te pletter slaan. Hoe
noem je het produkt dat dan
ontstaat? Men wordt ln deze
bundeltjes van De Beuk wel
gebeukt! (30 bldz., ƒ3.90).
Meer genoegen kan men be
leven van De Overweg door C.
Ch. Mout (uitgave Nijgh 8c Van
Ditmar. 's-Gravenhage-Rotter-
dam. 53 bldz.. ƒ3.90). Deze man
weet ten minste wat een woord
waard is:
DE AMSTERDAMSE DAM
De stenen vrijheid staat
Auto's trams verkeers
agent
één bier kranslegging
plechtige muziek
als een op gister afgestemde
radio
in het hart van het leven
Recht omhoog staat de vrij
heid.
Hoe lang?
In een aardig vers, Kleine
Catechismus, wordt de bemoei
zucht van de mensen aan de
kaak gesteld. Het is geen groot
werk weinig meer dan aar
dig maar Mout is tenminste
niet zo vermoeiend pretentieus
zoals Alljd Brink en Jan Knap
pert. waarbij men nooit kan
vergeten dat pretentieusheid
het vaste kenmerk is van de
dilettant, dit woord ln on
gunstige zin genomen.
Natuurtalent
De dichteres Mleke de Jong
ken ik nog van werk dat ze in
de beginjaren van Ontmoeting
heeft gepubliceerd. In mijn In
drie Etappen (Baarn 1952)
noemde ik haar „een natuurta
lent, dat trekken van oorspron
kelijkheid vertoont" (blz. 166).
Een vorige bundel: Rijden door
Geneals is indertijd op de cul
turele pagina door ondergete
kende gunstig gerecenseerd.
Mieke Maria de Jong is in 1926
te Amsterdam geboren; ze was
kantoorbediende. serveerster.
fottenbakster. telexiste. Sinds
947 schrijft ze gedichten en
maakt ze appliques. Ze is ge
huwd met een arts en heeft
kinderen. Hier geen pretenties,
maar des te meer talent. Ad
den Besten heeft haar „ochtend-
frisse beeldspraak" geprezen.
Een natuurtalent kan men haar
na zoveel gedichten niet meer
noemen; wel is ze een natuur
lijk talent gebleven. Het is zo'n
verademing wanneer een vers
Sewoon op ons afkomt, zonder
at we er de dichter of dichte
res bij zien met bijna dreigende
gebaren van gewichtigheid. Al-
ie verzen zijn goed. wat op
zelfkritiek als instelling, als
grondhouding, wijst. Haar man
wordt in de nacht opgebeld:
lees hoe zij dit ervaart.
HUISARTS
Te midden van het donker
laat het bellen van de tele-
in korte rukken zich naar
beneden
aan zijn draad.
Een dieplood in zijn slaap,
tot op zijn bodem
Als hij de hoorn opneemt
en vraagt
As hij de hoorn opneemt
en vraagt,
is hij gevangen in een web,
draden zijn door het gans
naar hem gespannen.
Hij neemt de bange, strakke
draad op
van een stem
en windt hem dan
tot aan zijn oorsprong op.
Deze nieuwe bundel gedich
ten van Mleke de Jong heet Op
gelijke voet met het gras (uit
gave NV De Arbeiderspers,
Amsterdam. 45 blz.. 3,90).
Bespiegelend
De Vlaamse dichter Herwig
Hensen heet eigenlijk Florent
Constant Albert. Mielants; hij is
geboren te Antwerpen in 1917
en van beroep leraar wiskunde.
Zijn poëzie stond aanvankelijk
onder invloed van Karei van de
Woestijne. Hij schrijft strakke,
vormgave gediohten. die be
spiegelend en naar binnen ge
keerd zijn. Ze verraden klas
sieke cultuur en verwantschap
met de geest van Nietzsche.
Hensens poëzie ia weinig «pon-
taan en neigt naar het cerebra
le. maar soms zegt hij kernach
tige dingen. Naar het einde toe
versmalt de weg is dc lange
titel van de bundel, waarin hij
een keuze uit zijn dichtwerk
bijeengebracht heeft. Het is
uitgegeven door J. M. Meulen-
hoff te Amsterdam op een
manier die ik voor gedichten
bijna ideaal vindt: kloek, een
voudig, voornaam. Hel boek
telt 126 bladzijden
Achterberg
De weduwe van Gerrit Ach
terberg. mevrouw J. C. Ach
terberg-van Baak, heeft uit de
gedichten van haar man een
persoonlijke keuze gemaakt.
Het is een boek van 176 blz.
5eworden, het bevat 134 ge-
ichten. gedrukt ln de typogra
fie van de Verzamelde Gedich
ten. het heet Het weerlicht op
de kimmen, het is een uitgave
van Bert Bakker/Daamen NV,
Den Haag in combinatie met
Em. Querido's Uitgeverij. Am
sterdam en de prijs is 6.90.
Paul Rodenko achrijft erbij dat
dichteres en g«n'%ifirunf?e"
vele jaren lang haar man wer
kende en dichtende heeft mee
gemaakt. zodat deze haar keus
kan worden gezien als meer
dan een hulde: als een nieuwe
confrontatie met de dichter. Nu
prijs betreft bereikbaar
wie de Verzamelde Gedichten
te duur vindt, en het is poëzie
