Chaplins levensrelaas
in 571 bladzijden
Spaarbankboekjes werden
op
grote schaal vervalst
Koningin in groene
hart van Holland
Winst Staatsmijnen klimt
naar oude toppen
Ook Den Haa:
behoorde tot
jachtterrein
Voornaamste cijfers
7
DINSDAG 25 MEI 1965
Daders (3 Amsterdammers) gegrepen
AMSTERDAM Na maanden van
even vasthoudend als geduld ver
gend speurwerk, waarbij wekelijks
vele honderden inschrijfformulieren
van nieuwe inleggers werden gecon
troleerd, is de postale recherche te
Amsterdam erin geslaagd, licht te
brengen in de fraude die in novem
ber van het vorig jaar met vervalste
spaarbankboekjes ten nadele van de
rijkspostspaarbank is gepleegd,
verband met deze zaak heeft zij gis
teren in Amsterdam drie personen
gearresteerd, die vrijdag voor de of
ficier van justitie zullen worden ge
leid. Het zijn de 26-jarige K. B., zon
der beroep, de 22-jarige journalist H
K-, en de 23-jarige P. J. H. L., zon
der beroep, allen woonachtig in Am
sterdam.
Na de geslaagde actie op 27 novem-
tr van het vorige jaar, toen de ver
volgers er in één dag in slaagden om
alle PTT-kantoren te Amsterdam
en Den Haag op 78 spaarbankboekjes
totaal 78.000 gulden te incasseren,
waren zij de laatste maanden ijverig
en nauwgezet beng hun volgende iden
tieke slag te gaan slaan.
Ih de woning van één van hen trof de
postale recherche 43 nieuwe boekjes
die zij de laatste maanden bij allerlei
postkantoren in Noord- en Zuid-Holland
in Utrecht hadden aangevraagd en ver
kregen. Voorts werden in deze woning
vele stempels en andere attributen in be
slag genomen, waarmee gefingeerde in
leggen in de spaarbankboekjes valselijk
werden opgenomen.
De rijkspostspaarbank te Amsterdam
kwam pas enkele weken later (medio
december) tot de ontdekking dat op 27
november op verschillende postkantoren
vals ingevulde boekjes waren aange
boden. Pas achteraf bü de controle in de
rijkspostspaarbank zelf. kon namelijk blij
ken, dat op de boekjes iri werkelijkheid
een klein bedrag, variërend van
10 tot 15 gulden, was ingelegd.
Geraffineerd
„De eerste moeilijkheid was. dat wij
niet over die vervalste boekjes beschik
ten". aldus inspecteur W. A. A M. van
den Bom. hoofd van de postale recher
che, „want die blijven immers in han
den van de eigenaar en die kwamen er
geen tweede keer mee aanzetten. Tij
dens ons onderzoek kwamen we al
ipoedig tot de ontdekking, dat de da
ders uiterst geraffineerd te werk wa
ren gegaan. Zij vroegen de boekjes
lukraak aan op namen en adressen van
iestaande stadgenoten. Die gegevens
haalden zij bij de burgerlijke stand.
Tevoren vulden zij het aanvraagformu
lier (stamkaart) in en gelijktijdig ook
alvast een machtiging van contante uit
betaling aan een derde. Op die twee
formulieren plaatsten zij dan gelijk
tijdig dezelfde valse handtekening van
hun niets vermoedende medeburger. De
stamkaart bleef achter in het postkan
toor, het machtigingsformulier bewaar
den zij, tot zij er zelf mee terugkwamen
zogenaamd als derden, om een hoog
bedrag op te nemen".
In de tussentijd voerden zij thuis met
perfect nagemaakte stempels en kundig
jeïmmiteerde parafen de inlegbedragen
in de boekjes op.
Vervolgens zorgden zij op allerlei ma
nieren voor legitimatiebewijzen, die ofwel
vervalst dan wel op oneerlijke wijze ver
kregen waren. Zij vulden op het machti
gingsformulier een corresponderende
naam in en gingen dan zelf met deze be
scheiden de gelden opnemen. De loket
ambtenaar vergeleek de handtekening op
het machtigingsformulier van de inlegger
met die van de stamkaart en vroeg ten
overvloede een legitimatie aan de ge
machtigde en alles klopte steeds als een
Moeilijke opgave
„Zowel de postale recherche ln Am
sterdam als die in Den Haag stonden
aanvankelijk voor een moeilijke op
gave", aldus inspecteur Van den Born.
„Wij hadden geen vervalste boekjes en
de daders hadden zich van valse legi
timatiebewijzen bediend. Wij beschik-
Zeven gemeenten op één dag
Geboorlenregeling
Regering maakt
standpunt hekend
DE HAAG Het vraagstuk .van de
openbare verkoop van middelen voor
geboortenrêgeling moet volgens staats
secretaris Bartels „eerlijk en open onder
ogen worden gezien, maar tegelijkertijd
met de nodige voorzichtigheid worden
aangepakt".
Hij zegt dit in een toelichting op het
regeringsstandpunt over het bevolkings
vraagstuk. die oorspronkelijk gediend
zou hebben als inleiding tot een televi
sieforum over dit onderwerp dat door de
KRO zou worden uitgezonden, maar te
elfder ure door de omroepvereniging
werd afgelast. Op schriftelijk verzoek
van het Tweede-Kamerlid Geertsema
(lib.heeft dr. Bartels de tekst van zijn
voorgenomen toespraak bekend gemaakt
De regering, zo zegt dr. Bartels. streeft
ernaar de factoren die by de gehuwden,
öc ouders, belemmerend kunnen werken
bij het dragen van de eigen verantwoor
delijkheid inzake de gezinsregeling, v
te nemen. En daarbij wordt concreet ge
dacht aan de middelen voor geboorten-
regeling.
De regering bestudeert, op welke wij
ze hier verandering in kan worden ge
bracht. Dit zal nog enige tijd duren, om
dat het om een uitermate moeilijk vraag
stuk gaat.
Het moet. zo zegt dr Bartels. worden
bezien .tegen de achtergrond van de zo
vele en de verschillende opvattingen die
in ons lard heersen, maar ook tegen de
achtergrond van de moraal van vooral
de ongehuwde Jeugd, die ons toch ook
voor de toekomst van ons land bijzonder
veel waard ig".
ten slechts over stamkaarten op naam
van volkomen te goeder trouw zijnde
medeburgers".
Bijna drie maanden lang vorderde
men geen stap met het onderzoek, noch
met de intensieve pogingen om de
dader te identificeren. Maar toen werd
de moeite beloond en ontdekte men.
dat op e e n der postkantoren zowaar
een nieuw boekje was uitgereikt,
dat op een valse naam was aange
vraagd. Opvallend was echter, dat de
inleg ditmaal aanzienlijk hoger was.
dan die van de vorige 78 boekjes.
Direct vermoedde men. dat dit een af
leidingsmanoeuvre was. De dagbladen
hadden immers in december vermeld,
dat op die boekjes slechts een klein be
drag was ingelegd. Nu tastten de frau
deurs wat dieper in hun zak. hopende
dat geen enkel nieuw boekje met een
hoge eerste inleg argwaan zou wekken.
Tanden knersend
Sindsdien bestudeerde de postale
recherche iedere dag alle inschrijvingen
ïieuwe boekjes uit het gehele land.
hetgeen er wekelijks vele honderden zijn.
De gegevens van alle formulieren, waar-
het schrift verdacht leek. werden ge
controleerd. En telkens bleek het raak.
Met de regelmaat van de klok steeg het
aantal op valse naam aangevraagde
nieuwe spaarbankboekjes, maar tanden
knarsend moest de recheche toegeven, dat
zij nog steeds niet wist. wie de aanvragers
waren. Zo steeg het aantal valse boekjes
geleidelijk tot 43. Toen. eindelijk maakten
de verdachten een fout en kon één
hen na het aanvragen althans worder
identificeerd.
Eindelijk
Vanaf dat ogenblik werden de gangen
van deze man dag en nacht nagegaan, met
het gevolg, dat een tweede verdachte kon
worden geïdentificeerd. Dank zü tech
nische onderzoekmethoden (ondèr meer
in een laboratorium) kon men vaststellen,
dat deze tweede verdachte betrokken was
geweest bij de inning van de onrecht
matige gelden in november jl.
Dezer dagen werd de derde verdachte
gevonden, waarna ten slotte gisteren de
drie arrestaties werden uitgevoerd. Bij
de huiszoeking trof men niet alleen de
valse stempels en de 43 nieuwe boekjes
aan, doch nam men bovendien 17.000 gul
den aan contanten in beslag.
De drie verdachten zijn aangehouden
op verdenking van valsheid in geschrifte.
Het onderzoek is nog in volle gang.
NIJMEGEN Gepromoveerd tot a'octo:
in de economische wetenschappenPh C
Stouthard. directeur van het instituut
arbeidsvraagstukken van de katholieke ho
geschool. op het proefschrift: .Data model-
(Van een onzer verslaggevers)
BOSKOOP Koningin Juliana heeft
vanmorgen en vanmiddag een tocht
gemaakt langs zeven gemeenten ii
groene hart van Randstad Holland. De
gemeenten die de Koningin bezocht
Boskoop, Waddinxveen, Moerkapel.
Ie, Benthuizen, Zoetermeer, Nootdorp
en Pijnacker hebben min of meer
gemeen, dat zij in een overgangssta
dium zijn. Duidelijk is de ontwikke
ling merkbaar van een agrarisch naar
een industrieel karakter.
Onder grote belangstelling arriveerde
Vorstin vanmorgen om tien uui
Boskoop. Zij was vergezeld van freule
C. E B. Röell, haar secretaresse, en op
perstalmeester baron W. F. K. Bischoff
Heemskerck. Na de begroeting door
de burgemeester, G. W. baron van De-
dem, begaf het gezelschap zich naar
plantenkas van een proeftuin. Daar bood
de burgemeester als deel van het streek-
geschenk, dat vandaag werd aangeboden,
een tuinbeplanting aan.
Dit streekgeschenk zal door de Ko
ningin worden bestemd voor een nieuw
te stichten centrum voor een groep
ongeveer 400 gehandicapte padvinders
„De blauwe vogels" in Baarn.
Een boottochtje, dat de Vorstin van de
proeftuin naar de Biezen zou maken,
ging niet door, vanwege de regen.
In Waddinxveen werd een voor deze
gelegenheid ingerichte tentoonstelling
van plaatselijke industrieën bezocht.
Voor het streekgeschenk had de bevol
king geld bijeengebracht voor het meu
bilair van het padvindershuis.
Daarna stond een bezoek op het pro
gramma aan de twee gemeenten van
burgemeester I. J. P. Keijzer, Moerka-
pelle en Benthuizen. Moerkapelle gaf als
aandeel in hef streekgeschenk een tegel
tableau van een boerderij in een winter
landschap.
Benthuizen
In Benthuizen werd de Vorstin «en
staande bel voor het kamphuis van de
Blauwe Vogels aangeboden. Hier maakte
de Koningin een wandeling door het
euwe Beelaertspark, dat onlangs in
er korte tijd is aangelegd
Een ander feestelijk moment was de
ingebruikneming van het nieuwe, uit
negen klokken bestaande carillon. Dit
gebeurde doordat koningin Juliana haar
handtekening plaatste in het „Boek der
gemeente". Op dat moment klonken uit
het carillon automatisch de tonen van
willen Holland houen". Het carillon
in totaal 69 wijsjes automatisch
Zoetermeer
Na Benthuizen was Zoetermeer aan de
beurt om de Vorstin te verwelkomen.
Burgemeester H. G. I. baron van Tuyll
Serooskerken had zelf de voorbe
reidingen geleid. Hier verbleef het vor
stelijke gezelschap het langst van de ze
ven gemeenten. Langs drommen enthou
siaste mensen begaf het gezelschap zich
de kantine van de Nutrlcia-fabrick.
een zogenaamde „lopende lunch"
werd gebruikt. Ongeveer zeventig per-
namen er aan deel. waaronder het
voltallige college van Gedeputeerde Sta
an Zuid-Holland Ook waren enkele
personen aanwezig die zich in de oorlog
onderscheiden hebben
Na de lunch maakte de Koningin een
rondrit door Zoetermeer Daarna begaf
zij zich naar het verenigingsgebouw
,,'t Trefpunt". Aan de hand van een
grote maquette werden de Vorstin hier
de plannen uiteengezet van de drastische
uitbreidingen die Zoetermeer zijn toebe
deeld in verband met de groei van Den
Haag. Tijdens deze bijeenkomst werd als
onderdeel van het streekgeschenk een fi.
nanciële bijdrage voor het padvinders
huis aangeboden
Na Zoetermeer was Nootdorp aan de
beurt. Hoogtepunt van het bezoek was
demonstratie met paarden onder het
motto: „De ontwikkeling van de draf-
Pijnacker
De laatste plaats die bezocht werd was
Pijnacker. Het was voor de eerste keer
in de geschiedenis van deze gemeente,
dat een lid van het Koninklijk Huis een
gezoek bracht. Na aankomst bezichtigde
de Vorstin eerst een tableau van de
plaaitselyke bloemen- en tuinbouwpro-
dukten en bloemen, die naast het raad
huis was uitgestald. Burgemeester J.
Vader jr. gaf op de ontvangst in het
raadhuis een uiteenzetting van de ge
schiedenis en de toekomst van Pijnacker.
Als geschenk bood hij een blauwe vogel
met een cheque in zijn snavel aan.
Vanaf het raadhuisbalkon nam de Ko
ningin ten slotte hulde in onbvangst van
een grote schare gymnasten
Hiermee kwam voor de Vorstin een
einde aan een drukke dag.
Heer medetceten
dan medeseggen
„Maak soldaat
doel van actie
duidelijk"
AMSTERDAM „Evenals de me
dezeggenschap in het bedrijfsleven
meer op medeweten dan op mede
zeggen berust, is dit zeker het geval
bij de medezeggenschap in het leger.
Het is natuurlijk ondenkbaar dat de
soldaat zeggenschap zou krijgen bij
3e beslissingen der legerleiding. Wat
echter in tijd van oorlog wel belang
rijk is, is de soldaat op eenvoudige
wijze het doel van een actie uiteen te
zetten". Dit zei gisteren de reserve
generaal-majoor der generale staf A.
A. J. J. Thomson, tevens fabrieks
directeur van de Albatros superfos-
faatfabrieken N.V. op een bijeen
komst van de Ned. maatschappij voor
nijverheid en handel in Krasna-
polsky.
De heer Thomson zei te verwaclvten
dat de opperbevelhebbers der drie krijgs-
machteonderdelen het bedrijfsleven ovea
aanpassing van de opleidingen in het le
ger aan de eisen in de burgermaatschap
pij zullen benaderen. Op een vraag van
een der aanwezigen antwoordde de heer
Thomson dait de discipline in het leger
thatns wart de uitvoering betreft niet
verschilt met die van vroeger. „Opdrach
ten moeten nog stipt en gehoorzaam wor
den uitgevoerd. Het verschil met vroe
ger is dtait de soldaat beter begeleic
wordt. De geestelijke verzorging door de
dominee of prieeter is uitgegroeid tot
een algemene begeleiding, aldus de re-
serve-generaal, die meende dart de sol
daat rustig aangepakt kan worden, als
men hen maar het hoe en waarom van
een opdracht uitlegt.
Nieuwe functie voor
lt.-gen. Den Toom
DEN HAAG Luitenant-generaal W.
den Toom van de Kon. luchtmacht, oud
staatssecretaris voor dit krijgsmachtdeel,
benoemd tot voorzitter van de be
stuursraad (policyboard) van 't NADGE-
project (NATO Air Defence Ground En
vironment) Dit project beloopt meer dan
een miljard gulden en heeft tot doel het
meldings- en gevechtsleidingstelsel van
de luchtverdediging van de NAVO door
modernisering en automatisering aan te
n de mogelijkheden van de mo
derne wapensystemen, zoals supersone
jachtvliegtuigen van de Starfighterklasse
en geleide wapens van het type Nike en
Hawk ter bestrijding van vijandelijke
vliegtuigen.
V-S.: geen wapens
voor Zuid-Afrika
WASHINGTON Gisteren is van re
geringszijde vernomen, dat de Verenig
de Staten geweigerd hebben te voldoen
verzoeken om, voor een bedrag van
r dan negenhonderd miljoen gulden
wapens aan Zuid-Afrika te verkopen.
Deze niet-officiële verzoeken waren af
komstig van de Zuidafrikaanse regering
werden vla diplomatieke kanalen
en handelsfirma's gedaan.
de wiskunde en natuurwetenschappen: ir
ROTTERDAM OP Z'N BEST
spido havenrondvaarten oeltatochten i
- europa's mooernste diergaarde
uromatt-'n uniek uitzicht op 110 m. hoogte
Zuid-Nederland kan voorzien. Spoedig zal
het aardgasverbruik Van Staatsmijnen
tot een half miljard kubieke meter per
jaar stijgen. De verkoopprijzen bleven
voor het binnenland gelijk, doch stegen
voor de uitvoer van stikstofmesL
Ook de fabrieken voor organische pro-
Het kan zo niet doorgaan met
de steenkool
DEN HAAG De Staatsmijnen hebben ondanks de steenkoolcrisis in
1964 een winststijging geboekt van bijna vijftig procent tot f 54 miljoen. In
1963 kwam men weliswaar op nominaal f 53 min. uit doch dit cijfer is ge
flatteerd met f 16 min. door een belastingteruggave. In werkelijkheid was
de winst dus slechts f 37 min. Het dieptepunt werd bereikt in 1962 met
f 17 min., het record in 1960 met f 93 min.
Dit fraaie winstcijfer is te danken aan de chemische bedrijven, die een zeer
hoge winst moeten hebben geboekt. Enig denkbeeld van de grootte van dit
cijfer krijgt men als men weet dat de chemische bedrijven drie jaar geleden
f 50 min winst gaven terwijl de bedrijven sindsdien een bijzonder grote vlucht
hebben genomen. Daarentegen is het verlies op steenkool weer gestegen, al is
dit verlies niet zo groot als drie jaar geleden toen het f 37 min bedroeg.
Het spreekt vanzelf dat dit niet eindeloos kan doorgaan en er zullen onge
twijfeld drukke besprekingen komen over de toekomst van het mijnbedrijf,
waarbij vele factoren aan de orde zullen komen. Over het algemeen is het
een ter een bloeiend concern, met enorme toekomstmogelijkheden, dank zij
de chemie, de deelnemingen, vooral in aardgas, en de verkoop van kennis.
De verdeling van de geldomzet was in
1964 (1963) in miljoenen guldens: Kolen,
briketten syntraciet 219 (221), cokes 188
(186). meststoffen 173 (150), kunststoffen
208 (157), gas 42 (40). diversen 37 (30)
Van de omzet is 41,5 (44)% uit uitvoer
percentage, een percentage dat ruwweg
over de hele linie geldt
De gevolgen van loonsverhogingen
verbeteringen hebben in 1964 f47 min
bedragen, waarvan de overheid f9 min
heeft gecompenseerd, zodat zij f37 min
hebben bijgedragen tot de kostenstijging
f86 ml* of 12% tot f813 min. De
staat ontvangt aan dividend een bedrag
an f 15 (12.5) min.
De kolen
Wat de kolenwinning betreft zal de
samentrekking van de Hendrik met de
Emma een produktiedaling brengen
3,4 min tot 3 min ton. De afzet in binnen-
buitenland daalde, waardoor de voor
raden toenemen. Hierbij zij aangetekend,
dat de balanspost voorraden produkt ge
stegen ls tot f67.6 (33.3) min. Door aan
neming van buitenlanders is de daling
de ondergrondse bezetting tot 700
bepex-kt gebleven. De eindstand was
het ondergronds personeel 16.063
(16.402).
Lagere bezetting en verkorte werk
tijden werden voor een groot deel goedge
maakt door gestegen produktie per man-
dienst (per achturige werkdag steeg de
produktie bruto van 3557 tot 3902 kg en
netto van 2168 tot 2233) en door vrijwillig
zaterdagwerk. Het aantal winningsbron-
s beperkt tot 39 (v.j. 43). De pro
duktie per pijler verbeterde bij gelijke
laagdikte 10%. Van de kolenproduktie
geschiedde 75 (75)% mechanisch. De pro
duktie werd zo veel mogelijk verschoven
industriekolen naar huisbrand die
gunstiger opbrengst geeft. Een verschui
ving overigens van een half procent.
De bescheiden winst der cokesfabrie-
en nam wat toe door hoger produktie.
Daar de dalende eigen produktie van
cokeskolen te gering was, zijn grote hoe
veelheden van derden verwerkt Aan deze
nog gunstige gang van zaken zal snel een
einde komen door de komst van aardgas
de huishouding en de eigen che
mische industrie. De prijs van cokesgas
komt onder sterke druk en wordt gelijk
iie van aardgas. Ook de afzet vaD
huisbrandcokes daalde.
De chemie
De chemische bedrijven boekten een
winststijging van 50%. De produktie van
stikstofmeststoffen nam 9% toe. Het as
sortiment is verruimd. De fabrieken
draaiden od volle kracht. Twee kraak
installaties werden verbouwd op aardgas
drie zullen ln 1965 volgen. Het stik-
stofbindingsbedrijf werd op het aardgas-
net aangesloten ln december 1964 zodat
in de eigen sterk stijgende gasbe-
hoefte en het toenemend gasverbruik van
Columbia Nitrogen stelde de ammoniak-
fabriek te Augusta in de Verenigde Sta
ten in bedrijf en haar fabriek voor ureum
is gereed gekomen. Met Fisons samen
wordt in Engeland een caprolactamfa-
briek gebouwd. Het belang van Dow in
de fenolfabriek aan de Botlek is geheel
overgenomen. Dow was hiertoe wel be
reid omdat de prijs sinds de tijd waarin
de fabriek werd opgezet, gehalveerd is
en Staatsmijnen hebben de fenol zelf
Zeer belangrijk wordt de deelneming
in het Groningse aardgas, zowel ln de
winning als in de Nederlandse Gasunie.
De deelnemingen bedragen thans f 128
(106) min. Al deze zaken zullen pas later
vrucht dragen. Bijzonder belangrijk is de
verkoop van kennis. De 100ste ureum-
fabriek werd afgeleverd.
De totale investeringen, die enkele Jaren
geleden een peil hadden van f70 min en
ln 1964 toegenomen waren tot f125 min,
zullen ln 1965 f 150 min bedragen en later
nog verder toenemen. Er zullen nog wel
middelen van buiten nodig zijn. De liqui
diteiten bedroegen eind 1964 (1963) f76.5
(104,6) min.
Wat de rechtsvorm betreft, waarover nog
niet beslist is. denkt men alleen aan de
verkrijging van de N.V.-vorm met als
enige aandeelhouder de staal
Een beeld van da toestand geven de volgende voornaamste cijfers ln miljoenen
guldens:
1961 1962 1963 1964
Omzet 1081 1043 1085 1208
1,2% 3,5% 4 11,3%
ld. aan derden 699 690 764 867
0,1% 1.3% 10.7% 13,5%
loonkosten 357 373 395 439
(per werknemer) (f9200) (f9800) (f 10.500) (f12.100)
bedrijfssaldo 70,9 17,1 37 53,9
percentage van omzet10,1% 2,5% 4,8% 6,2%
reservering en voorziening 20,6 17 36,2 32,9
dividend 16 8 10 12
investering 73 77 124 126
alschrijving 67 67 70 76
personeelssterkte: eind jaar 39.100 39.100 37.500 36.800
Produktie tn duizenden tons:
Kolen 7769 6998 6924 6801
cokes 2994 2682 2725 2823
stikstofmest 923 941 948 1036
kunststof 55 77 90 124
cokesovengas in 1000 viermecalo
1295 1143 1139 1193
elektriciteit in 1000 kWh
1204 1115 1164 1395
dukten draaiden op volle kracht. De
caprolactamproduktie steeg 50% en zal
in 1966 weer verdubbeld zijn tot 100.000
ton Thans voorzien Staatsmijnen voor
25% in het Westeuropese verbruik en zij
verkopen ook veel buiten Europa. Grond
stoffen zijn fenol, in toenemende mate
geleverd door de fabriek aan de Botlek en
cyclohexaan. waarvoor eind 1964 een fa
briek in gebruik kwam.
Kunststof
Wat kunststoffen betreft steeg de pro
duktie van polyethyleen 50% tot 46.000
ton en zij zal in 1965 tot 70.000 ton toe
nemen. Verdere uitbreiding is in voorbe
reiding. De behoefte aan de grondstof
ethyleen overschrijdt thans verre de eigen
produktie. In 1966 zal een nieuwe kraak
installatie met 100.000 ton capaciteit ge
reed komen. De zeer grote behoefte aan
lichte benzines te Geleen maakte dat men
thans de mogelijkheid onderzoekt om een
pijpleiding aan te leggen van Rotterdam
Zuid-Limburg. De fabriek voor
melamine. grondstof voor kunstharsen
kwam in aanbouw. De produktie van
lysine wordt voorbereid.
Wel een dik, maar
geen open boek
pHARLES CHAPLIN'S levensrelaas,
een bijna tot roman verwerkt dag
boek. dat 571 bladzijden omvat en vele
interessante fotopagina's, is een werk
geworden waarin men de genialiteit
ervaart van deze bekende filmkomiek,
wiens verschijning op het witte doek
over de hele wereld bekend is gewor
den.
Toch is „Mijn leven" niet in de eer
ste plaats belangwekkend om het le
vensverhaal, dat aanving in een van de
armoedigste wijken van Londen, Ken
sington Road, en zich langzamerhand
opwaarts bewoog tot een niveau dat
slechts de enkeling weet te bereiken.
Op zichzelf natuurlijk spectaculair ge
noeg, doch wat in het bijzonder in dit
werk aanspreekt is zjjn enorm obser
vatievermogen, zijn typeringen, zijn
scherpe tekening van mensen en situa
ties, zijn visie op de steden die hij be
zocht en men wordt daarbij getroffen
door zijn knappe woordgebruik, dat
uiterst sober maar frapperend raak is.
Sobenheid en perfectie zijn de twee
meest karakteristieke eigenschappen die
zijn films kenmerkten, het zijn tevens de
eigensohappen van zijn eigen levensver-
Een werkelijk vreemde ervaring is ech
ter, dat de lezer die dit dikke boek heeft
doorgewerkt tot de conclusie moeit ko
men, dat alles wat hij nu weet van Char
lie's leven, hem toch niet nader heeft ge
bracht tot de mens zelf Het is alsof zijn
innerlijk verscholen blijft achter een la
wine van gebeurteniseen en toch we wil
den hem juist zo graag persoonlijk leren
kennen, want altijd weer vern oedden we
een wereld van diepere gedachten achter
de verschijning van de man met het
kleine snorretje, met zijn merkwaardig
huppelt je en zijn veel te wijde broek,
zijn kaasballetje en slappe stokje als
vaste attributen. Wie is hü werkelijk?
Het mannetje
Het was Mack Sennett. de latere op
richter van de Keystone Fiilm Company,
die onbewust de stoot gaf tot de creatie
van Charlie's mannetje, door diens korte
bevel „Ga je als komiek schminken, hert
kan me niet schelen hoe."
Charlie vertelt: ..Ik had een idee hoe
ik me zou grimeren en kleden, maar
op weg naar de rekwisiteur besloot ik
maar te verschijnen in een slobber
broek. een te nauw jasje, grote schoe
nen, een wandelstokje en een bol
hoed". Om een oudere man voor te
stellen voorzag hij zich ook van een
klein snorretje." Dan zegt hij: „Het
karakter van het mannetje was me
nog niet geheel duidelijk (bladz. 169).
Nauwelijks was ik echter gekleed, of
de kleren en grime deden me voelen
wie hij was. Ik begon hem al te kennen
en op het ogenblik dat ik de studio
binnen kwam was zijn geboorte een
feit."
Later voegt hy er aan toe: „17 moet
weten dat het een veelzijdig kereltje
is: een zwerver en een gentleman, een
dichter en een dromer, een eenzame die
altijd hoopt op wat romantiek en avon
tuur. Hij zou misschien de indruk wil
len wekken, dat hy een geleerde is.
een musicus, een hertog of een polo
speler; toch ziet hy er niet tegen op
sigaretteneindjes op te pikken, of een
kind zijn lekkers af te nemen. Ja, hij
zal zelfs, als de omstandigheden dat
rechtvaardigen, een dame in het on
derste gedeelte van haar rug schop
pen maar alleen in uiterste gram
schap!"
Wij weten het nu, in deze creatie lag
al zijn levenswijsheid, hoop en teleur
stelling, menselijke bewogenheid en
mededogen verankerd iltijd omhuld door
een hartverrtederende humor.
Hy zegt er ergens zelf van: met
die kleren aan voelde ik dat hy be
stond (het mannetje) en me zelf tot
allerlei dwaze streken inspireerde, die
nooit in me opgekomen zouden zijn als
ik niet als zwerver was gekleed en
„gegrimeerd"
Het kooit mij persoonlijk voor dat men
de figuur van Chaplin het meest naderbij
komt vanuit deze crearta.; en dat men zijn
handelingen en reacties, die gehele lijn
van zijn biografie, de aard van al zijn
ontmoetingen met de groten der aarde,
de wijzen en geleerden, de grote en klei-
:ars, etc., het best verstaat van zijn
filmgestalte uit, want zijn hele verhaal
door wordt men getroffen door de spe
cimen van zijn wereldruime, weemoedige
humor.
Over zijn levensbeschouwing en poli
tieke aspiraties spreekt Chaplin nauwe
lijks. In het boekje van Charles Boost
over hem (venschenen in de serie „Kop
stukken van de 20e eeuw") komt men
daar eigenlijk meer van te weten, omdat
Boost tot uitgangspunt van zijn beschou
wing de breuk tussen Chaplin en de V.S.
in 1952 heeft gekozen. Hij heeft zich nim
mer laten naturaliseren en is Engelsman
gebleven. Toen hij in '52 naar Europa
ging, kreeg hij aan boord van de Queen
M3ry het bericht, dat men in de VB. niet
bereid wai., hem na afloop van zijn reis
zonder meer het land binnen te laten. Hij
zou als buitenlander worden behandeld
en vooral zijn politieke opvattingen zou
den door de Amerikaanse immigratie
dienst grondig onder de loupe worden ge
nomen. Chaplin heeft daaruit de enige
conclusie getrokken: hij bleef in Zwitser
land, De verdienste van Boost is, dat hij
uit een nauwkeurige ontledan- van Chap
lin's werk een overzicht heeft gegeven
die ons Chaplin als mens en als kunste
naar beslist nader bij brengt, meer dan
het dikke boek van Chaplin zelf.
Filmhistorie
Niettemin is de mooie uitgave van de
Kon. Uitgeverij Erven J. J. Tyl N.V. te
Zwolle een interessant boek alleen al om
de tekening die Chaplin geeft van vele
filmsterren en het leven in Hollywood.
Ook zijn beschrijving over de opkomst
van de sprekende film, die voor vele ac
teurs noodlottig is geworden, is een rijk
stuk filmhistorie.
Zelf zei hij daarvan: „Soms over
woog ik wel eens een sprekende film
te maken, maar dergelijke gedachten
maakten me ziek want ik besefte dat
ik nooit het hoge peil van mijn zwij
gende film zou kunnen bereiken. Ik
zou mijn „zwerver" moeten opofferen.
Sommigen stelden voor dat de zwerver
moest gaan spreken. Dat was echter
ondenkbaar, want direct na dat hit één
woord zou uiten, zou hy een ander
mens geworden zijn."
Kortom, zijn leven togt voor on6 samen
gevat in een dik boek. doch met als een
open boek, want daarvoor verzweeg hy
te veel wat gezegd had moeten worden.
Niettemin blijft hy als kunstenaar en al6
de kleine-grote man in onze herinnering,
want hij heeft een belangrij.. stuk film
historie vastgelegd
H. St.
Boude wijn H. in
observatie
UTRECHT Naar verluidt zou een
der jonge veroordeelden in de Baarn se
moordzaak. Boudewijn H., aan geestelij
ke stoornissen lijden. Op advies van de
psychiater is hy uit dc Alkmaarse
strafgevangenis overgebracht naar een
observatiekliniek. Verder onderzoek
heeft inmiddels uitgewezen dat de jon
geman voorlopig blijft opgenomen.
Het plaatsen van Boudewijn H. in een
psychiatrische inrichting betekent n-iet
dat zün traf wordit opgeschort. De tijd
in de kliniek doorgebraaht geldt als
normale straftijd. Er is geen grotere be
wegingsvrijheid aan verbonden.
Weinig verandering
Terwijl een depressie bij Ierland
zich langzaam opvulde, breidde een
uitloper ervan, die voornamelijk in de
hogere luchtlagen aanwezig is, zich
naar onze omgeving uit, hetgeen een
toeneming van de buienactiviteit in
ons land tot gevolg had. Op sommige
plaatsen kwam bij de buien ook on
weer voor.
Van de oceaan komt een nieuwe,
maar zwakke, storing naar Zuid-Enge.
land en later mogelijk ook naar ons
Het weer blijft dus enigszins onbe
stendig, waarbij er in de temperatuur
niet veel verandering zal komen.
Hoog en laag water
Woensdag 26 mei: zon op 4.32, onder
20.43; maan op 3.03, onder 15.04. Zondag
30 mei: nieuwe maan.
HET WEER IN EUROPA
Umt lii
Den Helder regen
Vhsslngen zw. bew.
Eel de zw. bew.
De Bilt gh. btw
Stockholm ont
Oslo ont
Kopenhagen 1.1
Grenoble
Nice
Berlijn
Munchen
Zürlch
Belgrado
h. bew
zw. bew
regen
windstil 10
10
10 11
10 7
erand. 20 10
ono 2 21 8
windstil 10 8
uw i 20 9
ono 2 15 0
ono 4 16 2
windstil 17 5
ono 5 14 7
