aan een
België bouwt
gigantisch omroepcentrum
Project van vijftien jaar
INVESTERING VAN
300 MLN GULDEN
Brick Bradford
Jij en ikke" was een
amusante musical
album sigaren
Puzzelboek
—Toch is het zo!-
«Jesje en Josje
Senmoet
DE STENEN ZONDE
AlAAINDAG 17 MEI 1%5
ETHERGOIVEN ETHERGOIVEN-ETHERGOIVEN ETHÏRGOIVEN
fTHERGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOLVEN-ETHERGOlVEN-
-TREK DIT RAK AAW, ER WOfcPT N /0PPY GK'JPT HCT K&C//T-
HOPPy EM NEEM I ALARM G"
DITKRACHTRAN-/0LA7EN -I
3EL'
EEfWT, YPAT ALARM &FTZ-.
_.:iCK WAAR \KEWTFAT2E0WS
PE CAPIfJE V.HE00EW OWTDEICr
IK5LUIT HPT XZEKUWWEN HIER.
iziek.
p de man af, praatje. 20.00 Lichte
-ammofoonmuziek. 20.25 Fuga
emmen. hoorspel. 20.55 Muziek
(gr.): The Planets. opera 21.45
Jaren om ons heen: het Neder-
.conomiache leven in terugtol
perspectief, lezing. 22.00 Oude muziek
22.20 Wereldpanorama. 22 30 Nieu'
(opn.
2.40 Avondoverd
lomische leven in terugblik
(Van
speciale verslaggever)
SCHRIL
Bij een bezoek
Brussel kregen
bKUSSEL De Belgische omroep, na de oorlog even onstuimig
gegroeid als het zusterbestel in Nederland, bouwt met grote voort
varendheid aan een gigantisch eigen huis, waarin alles wat radio en
televisie heet, wordt ondergebracht. Het plan de campagne is over
vijftien jaar uitgesmeerd, de gelden, welke moeten worden geïnves
teerd (300 miljoen gulden) eveneens.
Niettemin is van het omroepcen
trum, dat op een terrein van meer
dan twintig hectaren gestalte krijgi,
al heel wat te zien. Al in 1967 moet
de eerste van de zes fasen zijn
voltooid, wat betekent dat dan
reeds over vier middelgrote tv-stu-
dio's van elk 400 vierkante meter,
zomede twee grote tv-studio's van
elk 1.000 vierkante meter kan wor
den beschikt.
Dat het ook in België noodzakelijk
Is de krachten te bundelen en te
concentreren, blijkt wel uit het feit,
dat er momenteel in veertig gebou
wen in Brussel televisie en radio
worden bedreven. Het zijn alle ge
bouwen met noodvoorzieningen het
vroegere, Amerikaanse theater op het
Expo-terrein is hier een goed voor
beeld van welke de technische
verfijningen nauwelijks kunnen op
vangen. De uitbouw van radio er
vooral televisie is nu eenmaal zó snel
gegaan en zal in de toekomst aan
een nog veel grotere acceleratie on
derhevig zijn dat de ontwikkelingen
met de grootste moeite konden worden
bijgehouden.
WOLKENKRABBER
In het omroepcentrum, dat door
negen architecten ontworpen is, en
dat o.m een administratiegebouw met
een hoogte van negentig meter zal
krijgen, worden, behalve de eigen
radio- en televisiediensten, ook de
diensten van de wereldomroep en die
van de Eurovisie ondergebracht.
Merkwaardig, maar door de politiek
gevoelig liggende tweetaligheid toch
wel noodzakelijk, is de symmetrie van
het complex. Alle studio's en diensten
voor produktie, decors etc., zijn dub
bel geprojecteerd, namelijk voor het
Waalse (R.T.B.) en Vlaamse (B.R.T.)
bestel. De ene afdeling is geen vier
kante meter kleiner dan de andere,
terwijl er zelfs aparte ingangen en
uitgangen zijn. Voor gezamenlijk ge
bruik komen alleen de stookplaatsen
en de luchtkoelingsinstallaties in aan
merking. De personeelsverdeling daar
in het centrum komen zo'n drie
duizend mensen te werken zal ook
wel in het teken van de nimmer
aflatende strijd tussen de Waalse
haan en de Vlaamse leeuw staan.
In totaal heeft men zestien televisie
studio's gepland, waaronder zes, die
voor de uitvoering van grote muziek
werken zijn bestemd en die alle in
een wonderlijke, doch architectonisch
Naar aanleiding van het zeshonderd
jarig bestaan van de Weense universiteit
hebben 29 geleerden uit de gehele
wereld een eredoctoraat gekregen. Onder
hen zijn twee protestantse theologen, te
weten prof. dr. Ernst Wolf, die in
Göttingen systematische theologie doceert
en prof. dr. Ladislaus Pakozdy, kerkhis
toricus te Debreczen.
dot België harder aan zijn centralisa-
j tie van omroepdiensten zwoegt dav
Nederland. Tegenover de vijfhonderd
arbeidersdie dag in dag uit aan hel i
reusachtige complex werken, steken j
de vijftig man, die in Bussum
grondslag voor het Nederlandse o
roepcentrum Leggen, nogal schril af.
De problemen zijn echter gelijk,
i ook de financiële. De helft
I middelen, welke men in België denkt
nodig te hebben, komt uit eigen
beurs; de andere helft wordt
bankleningen verkregen. In Neder-
land is. voorlopig 100 miljoen gulden
voor het omroepcentrum uitgetrokken
een derde deel dus van het bedrag,
dat in het Brusselse project wordt
geïnvesteerd maar in de loop der
jaren zullen daar wel de nodige
miljoenen bij moeten komen.
Strak van lijn, maar toch als een
sprookje uit het jaar 2000, is het
Belgische omroepcentrum, aan welks
bouw hard in Brussel wordt gewerkt.
T'ri/rvi
ZMSté.
rend de Beer. 19 06 De woonboot (Th<
Lseboat), film Comedy Caper. 19.20 Open
baar Kunstbezit. 19.35 Huckleberry hou
tekenfilm. 20.00 Journaal en weeroverzlc
20.20 Politieke Partij: GPV. 20.30 Termir
nreportage over het Waterloo Station
nden. 21.05 Brief Encounter, speelfilm
(beide keuringen 18 j
wereldoorlog, docui
22.55-23.00 Journaal.
Nederland II: NTS: 20.00 Nieuws in het
20^01 Andy Griffith - De
20.55 Boekeni
de boekenmarktshow.
ken. 19.40 Pol. tribun»
TV-spel. 22.30
Commentaar
„Jij en ikke", de vernederlandste
musical comedy van Engelse origine,
vormde zaterdag de hoofdmoot van
het gevarieerde NCRV-programma en
Jaap Molenaar had voor dit amusante
geval spitse teksten geschreven. Piet
Römer, Jenny Arean, Magda Janssens,
Matthieu van Eysden, Adèle Bloemen-
daal. John Lanting en vele anderen
hadden voor een goede rolbezetting
gezorgd en het verhaal van de pas
ontdekte baron Van Meerwaerd was
door regisseur Steye van Brandenberg
in een aardig nieuw jasje gestoken.
Vele kijkers zullen zich met deze
Pygmalion-achtige geschiedenis zeker
hebben geamuseerd.
Vóór „Jij en ikke" had Kees van
Langeraad vragen beantwoord, die bij
de NCRV waren binnengekomen, naar
aanleiding van de „schok'-verkeers-
met prachtige sigarenbandjes
uitzending van 15 april jl. Eén der
meest belangwekkende daarvan was
wel, die over het nut van veiligheids
gordels. Ir. Bastiaanse van de werk
groep interieurbeveiliging van RAI/
TNO te Delft was tot de conclusie
gekomen, dat het ongeluk op de
bruggen in Rotterdam geen gewonden
zou hebben geëist, als de inzittenden
gordels zouden hebben gedragen.
Ir. Bastiaanse koppelde aan zijn
beschouwing nog een vraag voor de
kijkers vast, die hij voor het weten
schappelijk onderzoek graag beant
woord zag. nl.: „Welke ongelukken
zijn u mèt veiligheidsgordels be
kend?" Men kan hierover naar het
RAI/TNO-instituut in Delft schrijven.
In dit programma werd voorts nog
ingegaan op de kwaliteit van het
wegdek in Rotterdam, aan het nut
van leren slippen, aan de bloedproef
en de strafmaat bij rijden onder
invloed. Zo werd deze vragenbeant-
woording een goed verlengstuk van het
spectaculaire NCRV-programma van
15 april.
In „Attentie" kwam het boekje
..Rotterdam in de frontlijn" (omstre
den geschenk voor de middelbare
scholieren) nogmaals aan de orde en
werd een onthullende reportage ge
wijd aan het uitbuitsysteem, dat som
mige kamerverhuurders er voor bui
tenlandse arbeiders op na houden.
VANAVOND TE ZIEN
Nederland 1, NTS
8.30 »r-r draait een film oveT een etmaal op het Waterloo Station in
Londen, getiteld „Terminus".
9.05 uur „Brief Encounter", de hoofdfilm van deze avond, werd kort
na de oorlog één der meest frappante produkties van de
Britse filmindustrie. David Lean voerde er de regie over.
Noel Coward schreef het toneelstuk, dat voor de rolprent
als voorbeeld diende.
Nederland 2, NTS. VARA
8.01 uur Andy Griffith als de sheriff van Mayberry in „De nieuwe
8.25 uur Veelgelezen, een gesprek met en tussen de meest-gelezen
auteurs van Nederland en daarna om
8.55 uur wordt een reportage gegeven van de Boekenmarkt in de
Amsterdamse RAI.
VANAVOND TE HOREN
Hilversum I. NCRV
8.00 uur „Feest in de bergen door Manuel en de Music of the Moun
tains" op grammofoonplaten.
9.45 uur de tweede reeks lezingen van drs. B. Udink over het Ne
derlandse economische leven in terugblik en perspectief
„Twintig jaren om ons heen". Om 10.55 uur wordt de vierde
uitgezonden. De nummers vijf en zes komen op
Hilversum II. AVRO
8.05 uur „Sjout". AVRO's Tienershow uit het Concerthuis in Gro
ningen.
9.25 uur „Volgend jaar geen Rivièra". een hoorspel van Michael
Brett, onder regie van Bert Dijkstra.
Kro: 7.00 Het levende
Ouverture: reportages en com-
•egen informatie en lichte gram.
;k (7.30-7.40) Nieuws: 8.00-8 0!
Overweging). 3.30 Nieuws. 8 40 Voor de
huisvrouw. 9 35 Waterstanden. 9.40 Schoolra
dio. 10.00 Lichte grammofoonmuziek. 11.00
Voor de vrouw. 11.30 Pianorecital: klassieke
muziek. 11.50 Volaan vooruit, praatje
12.00 Angelus. 12.03 Franse chansons. 12.20
Wij van het land, programma
boeren. 12.27 Mededelingen t.b.v
tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.40 Al-
of grammofoonmuzlek. 12.50 Licht
- zangsolisten. 13.30 Licl
- zaterdag jl.).
15.10 "Lichtbaken, lezing. 15.20 Musiëst."
gevarieerd muzikaal programma. 16.00
lere luisteraars. 17.00 Voor
srheidsvoorlichtingNiei
program
Jeugd. 17.5
s uit c
Bm Henk Denn-
18.00 Musicerende dilttanten. 18.20 Uitzending
van de Katholieke Volkspartij. Kaarten op
tafel. Een uitzending over politieke zaken,
die de aandacht verdienen.18.30 De Spring^
18.50 Van klai
weten: actualiteitenprogramma voor
iet midden- en kleinbedrijf.
jum II. 208 m Avro: 7.00 Niews. 7.10
Ochtendgymnastiek. 7.20 Lichte gramofoon-
.uziek. Vpro: 7.50 Dagopening. Avro: 8 00
ieuws. 8.10 Lichte grammofoonmuzlek. 8.25
De Groenteman. 8.30 Lichte grammofoonmu-
,-ervolg). 8.45 Morgenwijding. 9.00
grammofoonmuzlek. 10.00 Voor de
Kleuters. 10.10 Lichte grammofoonmuziek.
1100 Nieuws. 11.02 Voor de zieken. 12.27
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30
Overheidsvoorlichting: Uitzending voor de
landbouw 12 40 Licht orkest. 13 00 Nieuws.
13.10 Eventuecel actueel of grammofoonmu
zlek. 13.25 Beursberichten. 13.30 Klassieke en
14.40 Schoolradio.
calling, praatje 17.35 Lichte grammofoonmu»
Televisie morgen
België Nederlands progr Kan. 2 en
4.05-14.40: Schooltelevisie.
1814) Slaagde prof. Keesom er in
1932 in door verdamping van vloeiba
re helium onder gereduceerde druk
een kouderecord te vestigen van 0.71 - -
gr. K, ofwel 0,71 gr. C boven bet K. dus 0.0044 gr. C boven het absolute «cht
absolute nulpunt (d.i. 272,44 gr. C nulpunt!
onder het vriespunt), de mogelijkheid Wie zich uit een vorige beschou- ta h.Ct °nnfs
laboratorium in de Nieuwsteeg te
Leiden af en toe want zulke
moeten erkennen, dnt V'oï'tl'ektl WOrd"' "iet fWjlP"
hiermee wel zo'n beetje uitgeput. Vrij
wel gelijktijdig en onafhankelijk van
elkaar hadden de Nederlandse geleer
den P. Debije in 1926. en de Frans
man NV. F. Giauque (die te Berkeley.
Californië, hoogleraar was) In 1927 er
op gewezen, dat door plotseling ont-
magnetiseren van een paramagnetiseh
zout, een temperatuurdaling wordt
verkregen, indien de magnetische
konstante van dat zout mèt de toena
me van de temperatuur eveneens
toeneemt. De Leidse hoogleraar De
Haas, opvolger van prof. Keesom.
paste in samenwerking met dr. Wiers- |jjk. dat in de loop der tijden
Leiden in
de kou
de laagste temperatuur
heerst; niet alleen de laagste tempera
tuur op aarde, maar waarschijnlijk
ook de laagste die in het heelal
voorkomt. Want in het wereldruim
heerst tussen de vaste sterren altijd
nog enige warmte tengevolge van de
straling. Die warmte is weliswaar niet
groot en bedraagt ongeveer één of
twee graden Keivin, maar dat is ruim
voldoende om ons te doen inzien, dat
die ruimte toch nog veel en veel te
„heet" is (400 a 500 maal zo heet) om
een vergelijking met het Kamerlingh
Onnes laboratorium te Leiden te
kunnen doorstaan.
Nu komen we dan eindelijk toe aan
een lezer die iets wil weten over de
mengsel eerst in een sterk magne- bereikt. Zoals u weet, zullen alle koudgaskoelmachine.
tisch veld te brengen en daarna molekulen bij die kou hun beweging
plotseling te demagnetLscren. werden hebben verloren, en volkomen stil-
m samenwerking met H. A. Kramers staan. Maar het theorema vah de
9. Toen de kinderen om vier uur uit
school kwamen gingen ze natuurlijk eerst
ven bij hun moeder kijken.
„Ik heb zo, heerlijk geslapen", lachte
lévrouw Joppers. ,,Het was tö stil in
huis. Wat gaan jullie nu doen, kinde
ren?"
„Eerst een kop thee voor u zetten",
antwoordde Jesje. „Dans ons huilwerk
maken. En dan voor het eten zorgen."
„Dat is een heel programma", lachte
moeder Joppers. „Doe het maar rustig
in, hoor. Het hindert niets, al eten we
;n kwartiertje later dan gewoonlijk."
Jesje had vrij veel werk op, maar
tegen half zes zat ze toch ingespannen de
aardappelen te schillen. Ze had het wel
eens een enkel keertje meer gedaan,
maar niet z» erg vaak en het viel haar
wel een beetje tegen: ze had gedacht dat
het makkelijker was.
1,Jet moet dunner schillen!" bromde
Josje. „Zoals jij schilt hebben we wel zes
kilo nodig!"
„Och, laat me toch, joh!" zei Jesje
gepikeerd. .Morgen mag jij het doen.
dan zullen we eens zien wat jij ervan
terecht brengt!"
Toen Josje een kwartiertje later in de
keuken kwam, zag hij de aardappelen op
staan. Hij liep naar de zoutpot, nam een
flinke schep zout en gooide die in de
„Daar heeft Jes natuurlijk niet aan ge-
beetje doen." En hij voegde de daad bij
het woord.
Weer een kwartier later stonden dé
kinderen samen in de keuken. De pannen
dampten en Jesje stond met een vork iq
haar hand, klaar om te zien of de
aardappelen al gaar waren.
„Laat mij eens een boontje proeven,
Jos!" vroeg zij. „Geef mij die vork eena
Josje prikte een paar boontjes uit de
pan en stak ze in zijn mond.
„O, wat zout!" zei hij dan, een vie«
gezicht trekkend. „Haast niet te eten,
12
a
Het wachten duurt. De schaduwen van de
jeneverbes worden langer en donkerder en ver
dwijnen als de maan schuil gaat achter een
wolkenveld. De wind steekt op, aarzelend, alsof
hij zoekt waar hij zal blazen. En dan klinkt
gedempt, alsof het van onder de aarde komt, de
roep van de doodsvogel.
Met sprongen rent Rena de holle weg in. Ze
kent alle geluiden op de berg en in het dal. De
doodsvogel laat zich zelden horen- Is het achter
haar bij de zwarte mulder of voor op de brink, bij
de mensen? Dries, Dries Borne, waar ben je? Het
bonst in haar keel en het prikkelt in haar neus
als ze hijgend op de brink komt. Een schreeuw
gaat door 't Horst: Brand! De dompe roep nadert,
hij zit op de rieten daken en keert terug naar de
es. Brand! De heide brandt!
Het is Pee Ros. de herder van 't Grobbenuus.
die op zijn boerhoorn blaast. Met zijn kudde
woont hij in een hut op de heide vanaf zijn
i kindsheid. In de eenzaamheid heeft hij de gave
gekregen van meer te kunnen zien en horen dan
1 nndere mensen. Geboorte en dood, vreugde en
j ramp roept hij om op zijn hoorn. De Horsten
kennen de lage manende toon, die nazoemt tot in
hun zielen.
1 Dries Borne is vooraan. Langs de huizen rent
hij. Er vliegen deuren open. En dan voert de
wind het mee. een scherpe lucht van droge
brandende heide. Met hun monden open, struike
lend, zwaaiend met spaden en schoppen draven
floor DIGN.4TE ROBBERTZ
EUui
fiii-H(-|>iix:e(
de juiste oplossing leest
cirkeltjes de naam van een gemeente ui
Gelderland.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
Horizontaal: 1. Best-orgel. 2. odeur-oa-
M.O.. 3. Eem-raster, 4. roek-ander. 5. Inn j
glu-ore, 6. negentien. 7. keel-oa-een. 8.
Onlangs-do. 9. es-S.G.-aat-eg.
Vertikaal: 1, boerin-koe. 2. Ede-oneens.
3. Sem-Engels. 4. Turk-gelag. 5 oraal
nona. 6. Ros-nut-aga. 7. gat-do-i.e.-st. 8.
Em-eer-Ede, 9. lor-ren-nog.
de Horsten achter de wildeman aan.
Ergens in het zuidwesten, achter het Oelerbos,
moet het begonnen zijn. De opgeschrikte keuters
wier land aan de heide grenst, graven al. Ze zijn
gekomen met al wat ze hebben, hun vrouwen en
kinderen, zelfs de kleinsten, die in dekens
gewikkeld tegen de akker liggen, omdat ze niet
alleen kunnen thuisblijven. De hofhonden zitten er
bij en bassen met tussenpozen tegen het tumult.
Joryt Volmar verdeelt het volk in groepen en
Ante Eornc geeft de breedte van de te graven
greppels aan. De maan licht bij door spleten va*
het wolkendek. Schaduwen duikelen over de
gebogen ruggen, leggen zich op het roodachtige
zand en kantelen verder als spotgrimassen.
Er is niemand die iets zegt; alleen het hijgen en
steunen van hun weerstand togen het naderende
vuur spreekt. Met zijn gezicht naar de wind
gekeerd staat de landschut op een kleine heuvel.
De wind suizelt en sart, gaat op en weer neer.
woekert in de rossige gloed die laag over de
aarde voortkruipt. Tegen de schemervale lucht is
zijn gestalte ontzaglijk. Een jongen die dat ziet,
geeft een schreeuw, maar als de mannen die het
dichtst bij zijn, opkijken, is de landschut onzicht
baar achter slierten dikke droge rook die aandrij
ven. Het walmt en dringt in hun keel, hun ogen
beginnen te tranen en dan is het vuur er.
Omhoogspringend tegen een den, die kronkelt en
wringt en zich overgeeft.
Het vuur vreet begerig de dorre heide, slingert
tegen de stammen der berken op en waaiert in
hun kruinen tegen de hemel. Overal kraakt en
knettert het. Het vuur gilt en lacht en vreet.
De meesten graven een eind verder, dichter bij
de ontginningen. Als de voorsten het niet meer
kunnen houden, spiegelt het ros in hun ogen voor
ze zich omkeren om opnieuw aan te vallen.
Slaperige vogels vliegen op. enkele stokken in
hun vaart, fladderen verward de rook in en
storten terug op de oude plek, waar ze omkomen.
Hazen, konijnen, de rappe muizen en een wezel,
zijn bloeddorst vergetend, vluchten mee.
Het is geweldig om het vuur over de heuvelin-
gen te zien komen. Strelend vlijt het zich aan de
aarde, bedekt die als met een stralenkrans, grijpt
met rode vingers naar de bremstruiken. En dan
het wijd uitsproeien van vonken in het knette
rende hoge schapegras. dat tot dartelend pulver
verzinkt.
Joryt schat de breedte van het vuurveld. Tot
voorbij de hut van Pee Ros zullen ze moeten
graven. Een smalle vuurtong is weer over de
greppel gesprongen en lekt verder, alleen zicht
baar door een rookwolkje dat opdwarrelt. Bij een
pol gras springt de vlam op. vermenigvuldigt
zich. gulzig vretend in het ruige dorre mos. Met
smakken gooit Joryt het zand er bovenop. Als een
bezetene graaft hij met lange armen en ontbloot
hoofd, zijn gezicht zwart van de smook.
(Wordt vervolgd)
