(de stenen zondei
lÜETMfillilJïMl
I Plasticolor halen!!
MTitl'JFfliTflfiflJ
Kro1-
—Toch is het zo!.
«lesje en Josje
Brick Bradford
Senmoet
Puzzelboek
„Betekenis liefdegebod
moeilijk aan te geven"
MEI 1W
VRIJDAG 14 MEI 1965
Vakbeweging voor
zware opgave
(Van onze soc.-econ. redactie)
SCHEVENINGEN Een van de
zwaarste opgaven, waarvoor
de vakbeweging zich thans ge
steld ziet, is de werknemers dui
delijk te maken, dat zij mede ver
antwoordelijk zijn voor het wel-
rijn van de gemeenschap waarvan
rij deel uitmaken en dat deze me
deverantwoordelijkheid beleefd
moet worden vanuit de samenwer-
kingsgedachte en niet vanuit de
beginselen van de klassestrijd.
Deze woorden sprak de voorzitter
van het Chr. Nationaal Vakverbond,
de heer J. van Eibergen. gistermiddag
tijdens de forumdiscussie over het
ravport „Herziening van het onderne
mingsrecht" op de jaarvergadering van
het Verbond, van protestans-christelij-
ke werkgevers in het Kurhaus Daar
bij kwam hoe kon het ook anders
ook de vraag aan de orde in hoe
verre samenwerking en medezeggen
schap tot verdere verwezenlijking zou
den kunnen komen bij de scherpe te
genstellingen. die zich de laatste tijd
in het overleg tussen werkgevers en
werknemers hebben geopenbaard. i
Benogen woord
De heer Van Eibergen sprak hier
over een bewogen woord, dat bij de
werkgevers stellig grote indruk heeft
gemaakt. De gemakkelijkste weg, zo
zoi hij, is voor de vakbeweging in de
situatie van vandaag de weg op te
gaan van de klassestrijd en zich daar
bij zo sterk mogelijk tegenover de
werkgevers op te stellen. Het liefde
gebod ten aanzien van de naaste ver
biedt het gaan van deze weg evenwel
en stelt daartegenover de weg van
ove-'^a en samenwerking.
Het is voor de vakbeweging in de
huidige omstandigheden buitengewoon
moeilijk de werknemers te zeggen wat
dit liefdegebod betekent, maar dit is
niettemin toch noodzakelijk, aldus de
voorzitter van het CNV, die ook rea
geerde op de constatering, dat er bjj
de werknemers nog steeds een zeker
wantrouwen tegenover de werkgever
bestaat. ,.Is het een wonder"? zo vroeg
hy. „Ik loop nu al zo'n veertig gaar
mee. maar ik heb van de werkgevers
nog nooit anders gehoord dan „het zit
er niet in".
Wilt u aannemen, dat ik daarin nu
niet meer geloof? Als er sprake is van
wantrouwen dan moet de oorzaak daar
van voor een belangrijk deel gevonden
worden in onbegrip van de werkgever
voor gerechtvaardigde verlangens vi
de werknemer".
Het forumlid ir. C. A. Doetz. directeur
van de NV Koninklijke Glasfabriek te
Leerdam, meende dat het wantrouwen
meer voorkomt uit historisch gegroeide
verhoudingen dan uit ontevredenheid
over de verdeling van de revenuen der
samenwerking in de onderneming, ter
wijl mr, dr. W. F. van Gunsteren. direc
teur van de Damco Scheepvaart Mij. NV
te Rotterdam, een kortsluiting consta
teerde in de organisatorische opbouw van
het sociaal-economische bestel, dat niet
aansluit op de realiteit.
Van het forum maakte ook deel uit
dr. B. PruUt, hoofddirecteur van de
Steenkolenhandelsvereniging NV Utrecht.
Voorzitter was ir. M. A. Geuze, fractie
leider van de CHU in de Eerste Ka
mer. Diverse vraagstukken, die in het
rapport-Verdam aan de orde komen, pas
seerden de revue, doch de tjjd was te
kort om de diverse standpunten goed
uit de verf te halen.
Jeugdassemblee
in Coventry
COVENTRY Van 15 tot 24 juli zal
in de beroemde Coventry-kathedraal een
internationaal jeugdassemblee worden
gehouden in samenwerking met het
jeugddepartement van de Britse Raad
van Kerken. Jongens en meisjes tussen
17 en 25 jaar uit vele landen en van vele
christelijke tradities zullen dan bijeen
komen. om te discussiëren over ..het
geza^ nu" Daarnaast staat de nodige
ontspanning op het programma, zoals een
uitstapje naar Stratford-on-Avon
HORIZONTAAL:
1. gemeente in N. Brabant - muziek
instrument. 2. geur - bekende afkorting -
soort onderwijs (afk.). 3. water in
Utrecht - brede, grove lat. 4. soort van
kraai - niet dezelfde. 5. zijtak Donau
vogellijm - vreemde munt. 6. telwoord
lichaamsdeel - bekende afkorting - tel
woord. 8. niet lang geleden - muzieknoot
9. boom - soortelijk gewicht tafk.)
bastaarduitgang - landbouwwerktuig.
VERTIKAAL:
1. vrouw uit de boerenstand - rund. 2.
gemeente in Gelderland - niet van het
zelfde gevoelen. 3. zoon van Noach -
vreemde taal. 4. Europeaan - gezamenlijk
verteer. 5. mondeling - slaapziekte. 6.
paard - voordeel - turks bevelhebber. 7.
opening - muzieknoot - dat is (afk. Lat.)
sint iafk.). 8. emeritus (afk.) - achting
plaats in Zeeland. 9. oude lap - kippen
loop - bijwoord.
Oplossing vorige puzzel
1 B. 2. sla, 3. stoel, 4. genegen. 5
voormalig, 6. Bloemendaal, 7. voornemen,
8. verdrag. 9. staar, 10. mal, 11. 1.
Vertikaal: 1. Bloemendaal.
VANAVOND TE ZIEN
zijn show als gasten
8.40 uur Danny Kayc ontvangt vanavond in
Dorothy Collins en Howard Morris.
9.30 uur maakt Willem Duys in een directe uitzending uit Concordif
in Bussum weer een „Vuist".
Nederland 2 NTS
8.01 uur Het leven van Richard Strauss, een produktie van d<
Baierische Rundfunk, waarin mensen aan het woord komen,
die de beroemde componist persoonlijk hebben gekend.
9.10 uur In de reeks parodistische musicals van de Italiaanse Studi<
Uno is vanavond de beurt aan een aflevering gewijd aan df
befaamde roman Stevenson „Dr. Jekyll and Mr. Hyde".
VANAVOND TE HOREN
Hilversum 1 NCRV
8.05 uur het gevarieerde avondprogramma van de NCRV „Prisma"
(samenstelling: Jan Filius) bepaalt zich ditmaal bij alle
evenementen rondom de Boekenweek.
8.50 uur „Door de wereld gaat een Woord", de serie uitzendingen
van geestelijke liederen onder redaktie van Kees Deenik.
concerteert het Radio Kamerorkest onder leidtng van Roelof
geven Joop Koopman en Ge Gouwswaard verslag van hun
bevindingen tijdens een bezoek aan Groot-Britannië. Een en
ander ter gelegenheid van de Britse Week in Amsterdam.
1812) Voor het verkrijgen van lage
temperaturen worden vier beginselen
toegepast, waarvan een tweetal al
sinds mensenheugenis bekend zijn,
ook al begreep men destijds niet,
waarop zij eigenlijk steunden. De
toepassing was echter vrij algemeen,
omdat werd uitgegaan van het begin
sel „eerst doen en pas daarna komt de
theorie". In het verleden en ook in
uw leven heeft dit veel resultaat
gehad, zodat we niemand behoeven te
verwijten, dat hij niet eerst het
natuurkundeboekje heeft geraad-
Het eerste beginsel, volgens hetwelk
lage temperaturen kunnen worden
verkregen, berust op het Joule-Thom-
son effect. Dit klinkt voor mensen die
geen middelbare schoolopleiding heb
ben gevolgd, buitengewoon zwaar
wichtig. Maar toch hebben zij hun
hele leven er al mee gewerkt. Als u
op een koude dag de handen wilt
warmen, ademt u bijv. warme lucht
uit uw mond. waarna u een warme
luchtstroom op de handen voelt. Is
echter de soep te heet, dan worden de
lippen gespitst tot een nauwe opening
en de luchtstroom die dan uw mond
verlaat, voelt duidelijk koel aan. Deze
koelte ontstaat door het Joule-Thom-
son effect, dat ons verteH. dat door
het plotseling uitzetten van een gas de
temperatuur daalt. Dat is bij blazen
inderdaad het geval, want de lucht in
de mond staat dan onder een zekere
druk en komt door de nauwe opening
Koude lucht
uit de mond
van de lippen in de gewone atmos
feer. Door de plotselinge uitzetting
die dan plaats vindt, daalt de tempe
ratuur van de luchtstroom.
Niet alleen voor het afkoelen van
elke hete hap die we naar de mond
brengen is toepassing van het Joule-
Thomson effect uiterst nuttig, maar
ook voor het verkrijgen van zéér lage
temperaturen is deze methode bijzon
der waardevol. Met ein volgens dit
beginsel werkende apparatuur wist
Carl von Linde omstreeks 1895 lucht
vloeibaar te maken. En met behulp
van deze vloeibare en dus zéér
koude lucht, en de daaraan aange
paste apparaten, kon Dewar in 1899
het waterstofgas tot een vloeistof
omtoveren. En door middel van deze
vloeibare waterstof gelukte het ten
slotte aan prof. H. Kamerlingh Onnes,
de stichter van het koude-laborato-
ripm te Leiden, het nog niet vloeibaar
gemaakte gas helium in vloeibare
toestand te verkrijgen. Dat was in
1908. dus al weer ruim een halve
Voor we nu spreken over de lage
temperaturen die hierbij optreden,
dienen we eerst nog een paar andere
methoden, die voor het verkrijgen
van zeer lage temperaturen aange
wend kunnen worden, te bespreken.
Was de praktische toepassing van het
Joule-Thomson effect u allang be
kend, hetzelfde kan worden gezegd
van het verdampingsprincipe.
10
In Rena had de omhelzing een einde gemaakt
aan haar zwerfs verlangen. Het aanraken van zijn
lippen was als de vuurslag uit oom Wolters
tondeldoos bij het droge hout. Na die avond
dacht ze dikwijls aan een helder vuur dat veel
licht gaf en blij maakte. Ze verstond de kreet
van het dier in de nacht en ze luisterde naar het
bonzen van het eigen bloed als ze door het
schaarhout sloop om Dries te ontmoeten. Hij
ontliep haar, maar als ze elkander tegenkwamen,
bleef ze naast heim, al sprak hij zelden tegen
Ze wist hoe strikken gespannen moesten wor
den, al zei ze dat de doodsstrijd van het dier
dat daarin liep, ontzettend was Om haar die
dwaze praat af te leren, drukte hij een gemarteld
konijn in haar hand. Ze huiverde en kreunde van
afschuw, maar ze ging niet weg.
Ze waarschuwde hem voor Jurre Mensink. die
de ronde kwam doen als Bernt Vasse op reis was.
Ze wist dat Mensink, die het opzicht over de
landerijen en de jacht aan de andere kant van de
Oeler had, ook in het dal de baas wilde zijn. De
landschut was niet streng genoeg, meende hij,
maar Bernt Vasse kon geen kwaad horen over
Volmar. Daarom kwam Mensink alleen naar het
dal als de landheer van huis was.
Rena wist veel meer dan Dries. Ze vertelde het
als ze naast elkaar over de berg liepen. Haar
schorre stem werd hem vertrouwd. Ze kon een
boom aan één eind optillen en helpen dragen,
maar als Jeep Karsten kwam. verborg ze zich.
In 't Horst waren er maar enkelen die wisten
wat Réna Demmer op de berg deed. Veel meer
was er te praten over Martine Volmar, die zonder
l door DIGNATE ROBBERTZ j
zich te schamen een hele zomer met de schilder
omging. De mensen vroegen zich af hoe dat moest
aflopen en of Joryt Volmar niet flink genoeg was
om een einde te maken aan het gedrag van zijn
dochter.
De eiken en de berkebomen droegen al brons
en geel in kronen eer Andres Maler zijn bagage
op de wagen van Sax laadde, die deze voor hem
naar Hinberghe moest brengen. Zelf ging hij te
voet over het Ganzepad. Martine bracht hem weg
tot aan het dorpsstationnetje, waar tweemaal per
dag een trammetje voorbijkwam. De stad waar
Andres woonde, was ver. Martine kon zich niet
goed voorstellen hóe ver.
Terugkomend ontmoette ze tweemaal iemand
uit 't Horst. Hun groet was kort en afwerend en
ze voelde dat ze omkeken alsof er iets bijzonders
aan haar te zien was. Ze liep nu in een leegte. De
zomer was boordevol geweest. Ze had vergeten
dat ze in 't Horst woonde en alleen geleefd in die
wereld waarover ze als kind al gedroomd en
gedacht had.
Thuis had ze tekeningen van Andres. Als ze die
in haar handen nam, wist ze dat het geen droom
gebleven, maar werkelijkheid geworden was. Ze
hadden haar de rug toegekeerd, zelfs Rena kwam
niet meer. Als Martine naar oom Wolter ging, was
ze nooit thuis. De oude man klaagde over haar
zwerven. Martine wist niet wat ze daarvan kon
geloven. Na de dood van zijn vrouw haperde er
lfaar m 60 ^aa^de de dingen door el-
Komt hij terug? vroeg Nanna.
Ja, hij komt, moeder! Martine lachte terwijl
ze dat zei, Er was iets nieuws aan haar, zo
c" bI,« da' Nanna er niet tegenin kon
loet? 28 bezorgd Weet je wat je
Martme had niets verzwegen over haar vriend-
oud!? schilder. Ook niet dat hij veie jaren
ouder was en reeds een leven geleefd had. Hij
kind w« °n ,00rl°Ê meegemaakt toen zij nog een
hïï £fhd "f5 00k "at zc in hem gevonden
en kende dtep en hes-tg reeds geleefd had
was M^ar d»r n "°s nie* eeh"' bewust
ÏStJr a",es had nie,s 'e maken met de
spSn °V0r mensen in 't Horsl het liefst
hem rint0ar ^aohtte zi' in haar brieven aan
hem uit te schrijven en vorm te geven wat in
haaï a°5ide dïd'rtv""?08 ZOcht Hii a"tvoordde
naar altijd dadelijk; bijna dagelijks kwam de
brievenbesteller het pad op naar de «ordeïr
Hoe moet dat aflopen? vroeg Nanna weer.
Dat kan ik niet zeggen, moeder.
e ziekte die Nanna's lichaam doorwoekerde
nfeT^n duidelijker Martine zag hei
2Pen Jory2 Wlld.e het nog niet zien. Zij leefden,
NanL^r e'ge"e vervuld- naa*t elkander.
Nanna streed de zwaarste strijd, omdat ze zoveel
zeker wist, maar beter deed om daarover te
zwijgen.
(Wordt vervolgd)
Franse les: 15.00 Lichte
Tiofoonmuziek; 15.30 Signaal: dooumen-
.„„v. voor en over jonge mensen: 15 50
Lichte grammofoonmuziek: 16.30 Sportpe-
riscoop: 16.40 Promenade orkest: 17.00 Lichte
grammofoonmuziek; 17.30 Kunstkroniek.
(Tussen 18.00 en 18.30 kan het programma
onderbroken worden voor een reportage van
de Ronde van Nederland): 18 00 Lichte
grammofoonmuziek; 18.30 Dansorkest; 18.50
Lichtbaken, lezing
Hilversum n, 298 m. VARA: 7.00 Nieuws,
ochtendgymnastiek en socialistisch strijdlied:
7 20 Grammofoonmuziek: 7.25 Van de voor
pagina: 7 30 Lichte grammofoonmuziek: 8.00
Nieuws, postduivenberichten en socialistisch
strijdlied: 8.13 Lichte orkestmuziek (gr.): 820
Wegwijs, tips voor trips en vakanties: 8.30
Lichte grammofoonmuziek: 9.00 Loon naar
werken, praatje: 9.10 Stereo: Klassieke
orkestmuziek fopnl: 9 35 Klassiek pianospel
(gr). VPRO: 9.40 Geheel en al. lezing: 9.55
Doe je vrouw de deur uit. praatje. VARA:
10 00 Grammofoonmuziek: 10.15 ZO. 135:
gevarieerd programma. (Om 11.00 Nieuws):
12.27 Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw:
12 30 Actueel sportnieuws: 12.55 VARA-Varia:
13 00 Nieuws: 13.15 Stereo: Lichte orkestmu
ziek en zangsolisten: 13.40 Uitlaat, program,
ma voor twintigers; 14.13 Radio Jazzclub;
14.45 Voor nu en later, lezing; 15.00 De Stem
des Volks: Residentie-orkest en solisten:
klassieke gewijde muziek; 16.00 Nieuws;
16 02 Boekbespreking; 16.20 Elektronisch or
gelspel: 16.45 Amateurs-uitzending: 17.10 Ste-
reo: Instrumentaal kwartet en zangsollste:
17.30 Weekjournaal.
Televisie morsen
De volgende ochtend liepen Jesje en
Josje, zodra ze wakker werden, vlug
even naar hun moeder om te horen of
die lekker geslapen had, en dat bleek
gelukkig het geval te zijn. Ze had ook
weinig pijn meer gehad en Jesje en Josje
straalden toen ze dit hoorden.
„Misschien mag u er vanmiddag al wel
weer uit, moeder!" zei Josje geestdriftig.
„Zullen wij eens een lekker ontbijt voor
>1 gaan klaar maken?"
„Nee, dat hoeft niet." lachte moeder
Joppers. „Daar is vader al mee bezig.
Maar reken er niet op dat ik vandaag al
weer op mag. jongens. Dat zal heus nog
wel eventjes duren."
Op weg naar school kwamen Jesje en
Josje hun grote vrienden Barend en
Berend tegen, die een beetje schrokken
Kruiswoord-puzzel
zonder zwart
Commentaar:
Onwaarschijnlijk,
maar amusant
Een thriller-achtig geval, bijzonder
geschikt voor een zomerse avond als
die van gisteren, had de NCRV voor
de donderdagse toneeluitzending ge
kozen en al had „Moord en Doodslag"
I weinig of niets met het betere toneel
te maken, toch hebben we ons met dit
onwaarschijnlijke verhaal van de we-
deerwaardighden van de stofzuiger
verkoper en de mensen met wie hij in
contact komt, geamuseerd.
Het spel van Arnold Gelderman,
I Pleuni Touw, John Leddy. Lo van
I Hensbergen had juist charge genoeg
I om alles nog wat ongeloofwaardiger
te maken en af en toe kwam dit stuk
van Engelse origine heel dicht bij de
klucht.
Wie dit alles serieus nam (en tv-
critici zijn nu eenmaal geneigd om
dat te doen,) zal wellicht de neus
hebben opgehaald voor deze geschie
denis. die van vele onmogelijkheden
aan elkaar hing, een wat traag begin
kreeg, maar die wij zeiden het al
ons toch op deze zomeravond
enkele uren prettig heeft bezig ge
houden.
De confessionele vereniging zal haar
jaarlijkse conferentie houden op 16 en 17
juni op Woudschoten te Zeist. Onder
andere zal prof. dr. G. C. van Niftrik op
de avond van de eerste conferentiedag
spreken over „De Kerk in de na-
barthiaanse theologie".
De algemene vergadering van de chris
telijke vereniging' tot verpleging van
langdurige zieken: Het Zonnehuis zal
morgen worden gehouden in Utrecht.
Aanvang is 's middags half twee in de bo
venzaal van hotel Smits. De heer J. Slui
ter. geneesheer-directeur van Het Zonne-
huis-Zuidhorn zal hier ondermeer spre-
Nedrrland f: NTS: 19.00 Nieuwe: 19.01 Voor
de Kleuters AVRO: 19 06 Voor de tieners:
19.35 De Fllntstones. NTS: 20.00 Journaal en
weeroverzicht. AVRO: 20.20 AVRO's Televi-
rier: 20.40 De Danny Kaye Show. TV-film:
2130 Voor de vuist weg NTS: 22.40
Toeristische tips van de A.N.V.V.: 22.43
Journaal: 22 48-22.58 Ronde van Nederland,
«en fllmverslag van de vandaag verreden
Nederland II: NTS: 20.00 Nieuws. KRO:
20.01 Het leven van Richard Strauss, docu
mentair programma: 21.10-22.15 Dr. Jekyll en
Mr Hyde. TV-spel.
I België: Nederlands progr. Kan. 2 en 10:
18 45 n.m Teletaallcs: Frans; 19.00 n.m.
landmannetje: 19.05 Tienerklanken; 19.40
f Pol. tribune: 19.55 De Weerman; 20.00 Nws;
I ».25 De Indiase film De Godin: 22.00 Nws;
-'2.10-22 55 Le Rosslgnol (De Nacfhtegaal),
opera v. Strawipsky.
Op het Amstelveense gemeente
huis is donderdagmiddag tv-om-
roepster Elles Berger getrouwd
met de semi-prof-voetballcr Bar
ry Hughes, de Engelse Alkmaar
speler. Het jonge paar begint
een auto-wasserette in Alkmaar.
Van Eiber gen over werknemers
