Voor honderdduizend gulden
geesdoosheid in Vondelpark
Voortreffelijke literatuur
lexicon in het Duits
Van reizen en trekken
DE
BAZUINENGELEN
De V.S.
Kroniek der Franse literatuur
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 24 APRIL 196T
Het Vondelpark, dat be-
koorlyk stukje natuurmekka
voor doorsnee-Amsterdam
mers bestaat honderd jaar en
daarvoor heeft het hoofdste
delijk gemeentebestuur ruim
honderdduizend gulden over
gehad om het bij wijze van
feestelijkheid te laten
schenden. Door de speelwei
den prijs te geven aan vijf
entwintig sculpturen, waar
voor vrijwel de enige eis was,
dat ze tenminste drie meter
hoog moesten zijn.
Reeds is deze eeuwfeestmani
festatie, uit vijftien landen, om
kranst met poëtische hoogdra-
verij van enthousiaste critici,
maar ex-museumdirecteur jhr.
Sandberg. de organisator die
vijfentwintig vrienden tot in
zending van werk wist te bewe
gen, heeft zelf ruiterlijk ver
klaard, dat hij de beelden liever
in een architectonische omge
ving had willen zien. Dat is
recht gesproken, want de meeste
beelden of wat er voor door
moet gaan vloeken met de
florale weelde van het Vondel
park,
Geverfde booifi
Aahter paaltjes met prikkel
draad ligt dertien meter boom
stronk, waarover Karei Appel
zijn bekende felle kleuren heeft
gesmeten. Met sculpturale kunst
heeft het niets te maken; wel is
het zonde van de verf.
De Italiaan Libero Badii
stuurde in brons de aangevreten
rudimenten van twee menselij
ke gestalten, krachteloos ge
maakt volgens de al versleten
modekreet: „terug naar de pri
mitieven".
Van Alexander Calder staat
er een meer dan vier bij zeven
meter plaatijzeren ding met ten
takels, in welke „Nageoire" wij
„levensbeschouwelijk" wellicht
een ons bedreigende octopus
moeten zien. Een gesohoolde
plaaitwerker-lasser die zoiets
maakt, zal het geen kunst noe
men, maar een kwestie van
handvaardigheid. Voor kinderen
is het ding aardig om er kruip-
door-sluipdoor bij te spelen.
De Belg Reinoud d'Haese is
ook al meer constructeur dan
beeldend kunstenaar. Zijn kope
ren vleohtwerk werd slordig
gelast, maar dat deert niet als
het eenmaal kunst heet.
Amsterdammer Wessel Cou-
zijn presenteert zich met het
hem bekende sdhrootcon-
Van de tentoonstelling in het Vondelpark is in sommige
bladen beweerd, dat de beelden de jonge generatie sterk
zullen aanspreken omdat ze bij him tijd horen. Wie echter
de moeite neemt, zich enige uren tussen de toeschouwers op
te houden en goed te luisteren, verneemt uitspraken die
duidelijk maken dat het tegendeel waar is. Van jongelui
uit de hoogste klassen van middelbare en technische scholen
noteerden wij kernachtige formuleringen als: „Knots", „Wat
een rot ding", „Volkomen bezopen".
digd: Ossip Zadkine. De maker
van het zo krachtig aanspreken
de beeld van een verwoeste
stad in Rotterdam laat nu een
zielloos geknutseld „Forét hu-
maine" zien.
Knutselwerk leverden mede
Per Olof Ultvedt, die van een
massa Fins hout een kinderaoh-
tig draaiding fabriceerde, en de
Zwitser Jean Tinguely, de man
van de „zichzelf verwoestende
constructies", die een water
spuitende fiets in de vijver
geplaat/t kreeg. Monteurs-opstel
lers van de tentoonstelling
maakten in een hap en een snap
ook zo'n „kunstwerk".
Metaalspecialist André Volten
maakte een door kinderen gre
tig begeerd klimtuig. Het top
punt van kitsch leverde Wim
Schippers met zijn vijf meter
hoge stoel, een ding dat hij per
se paars geschilderd wilde zien
„omdat het zo'n rotkleur is",
een ding ook waarin je niet
eens kunt gaan zitten als je
doodmoe bent van alle geest-
loosheid die je hebt mogen
TON HYDRA
Verhaal van Max Dendermondt
Max Dendermonde, bekend als schrijver van de roman
wereld gaat aan vlijt ten onder, heeft in de serie
Boekvink. Litteratuur in Miniatuur van de Amsterdamse uitgevi
rij Em. Querido N.V., een verhaal van drie vel druks gepubliceerf
waarin hij vertelt van een Friese klok, door zijn vader gekocht
opgeknapt en eerlijk bij handslag voor honderd gulden verkocf"
aan de zoon. Als puntje bij paaltje komt, weigert de vader
klok af te staan. Wat aan de klok nog ontbreken, zijn 4fd:
wereldtorsende Atlas met aan weerszijden een bazuinengel. Fns
gevonden en de klok wordt B°o
daarmee gecompleteerd. Maar Het geval is goed vertel zc
de vader blijft weigerachtig het maar vertoont als literair weij su
werkstuk ook tegen verdubbel- stuk geen bijzondere kwalitj vc
de prijs aan zijn zoon af te ten. Men zou zeggen dat (ka
staan. Zo wordt de klok, bij geschiedenis van de klok, |de
welker twaalf slagen op oude- ware geschiedenis, voor ejr
jaarsavond de familie zich jaar- schrijver van herinneringen el b<
lijks in min of meer sentimente- buitenkansje zou moeten zijpnc
le stemming verenigt, voor de Maar het echt gebeurde hefch
zoon het symbool van de onpret- nu eenmaal een transformat
zijn Dichtung und Wah|we
heitausmeinem Lebevoc
kiest evenwel voor literatuur en hecf, dat goed begrepen. B V
journalistiek. Als beide ouders vverkelijk doorleefde moet ifa11
gestorven zijn en de zuster
gangspunt zijn en het me#an
Teschigahara's houten Mikotois het Vondelpark niet de ge-
ite omgeving en daardoor heeft het niet het effect waarvan deze
foto een beeld geeft.
de auteur uit Afrika overkomt, fascinerend is dat werki dat r„.
bewerkt de zuster dat hij de een vermenging van werkeliflg
gehate klok overneemt, en het hcjd en [antasie bestaat. Onlfoo
verhaal eindigt ermee dat het vangen gelezen, maakt de tfen
uurwerk straks op oudej aars-
De door ricasso aan de gemeen
te Amsterdam geschonken sculp
tuur in beton op de definitieve
plaats gefotografeerd tijdens het
Shinkiehi Tajiri, die uitsluitend
en continu geslachtsdelen en
zaad in brons stolt; deze keer
op een hoogte van 4.50 m. Wat
er nog meer van gezegd? Hij is
een behendig metaalbewerker.
Als steeds imponeer- de Brit
se Henry Moore door de kolossa-
liteit en de conceptie van zijn
figuren in brokstukken, hoewel
ze om werkelijk tot hun
recht te kunnen komen
geerd werd, ook nu er water
overheen vloeit. WÊÊÊÊÊÊÊÊÊ
Een van de weinig puur andere entourage hadden moe-
structivisme. Psychologisch laat sculpturale werken is het reeds "ten krijgen.
het werkstuk zich verklaren als Amsterdams bezit zijnde in- Plaatsing in verkeerde cmge-
een scherppuntig afweermiddel drukwekkende brons „Tussen ving ontneemt eveneens moge-
tegen vijandige krachten in de hemel en aarde" van de wereld- lijke werking aan de met koper
buitenwereld. Nu echter luidt vermaarde Poolse beeldhouwer beslagen houten Mikoto van de
de titel: „Rising Africa", maar jaques Lipchitz. Een onmiddel- Japanner Sofü Teschigahara.
de zin daarvan zal waarschijn- lijk te verklaren religieuze be- Ook Picasso's „Figure décou-
duiding is hier gevat in stoere, pée" vraagt meer achtergrond,
op ruimtelijkheid gecreëerde Aan dit „kunstwerk" heeft Pi-
vormen. die zowel exempel zijn casso overigens weinig meer
voor zijn ontwikkelingsgang als gedaan dan het maken van een
voor zijn artistiek beeldend krabbeltje op papier; de rest
vermogen. het berekenen en vervaardigen
van de bewapening, het maken
Nozemneiging van vdf het storten
3 van beton, enz., enz. is het werk
de Noorse sierbetonspecia-
Water-woestijn
De in Polen geboren Shamai
Haber, die zo gezellig-enthou-
siast over zijn werk kan praten,
ontwierp over een afstand van
ruim tien meter een „Cascade"
Vergeleken bij Lipchitz
van vernuftig ge9tapeide brok- Oostenrijker Rudolf Hoflehner Carl Nesjar.
ken leisteen. Alleen degenen die
weten dat Haber bij voorkeur
woestijnachtige formaties cre-
eert, zal het verrassen dat de
sfeer van de woestijn geprolon-
smid met nozemneigingen,
die sexuele frustaties in ijzer Knutselaars
giet. Hetzelfde geldt min of
meer ook voor de in Nederland Er is nog een andere beroem-
werkende Japans-Amerikaanse de kunstenaar vertegenwoor-
Meyers Handbuch über die Li- 750 blz. Vervolgens korte over- zulk een uitvoerige
teratur begint met een „Sach-
ziehten van de Griekse, Ro bare informatie biedt
meinse, Franse, Duitse, Engelse
en Russische literatuur; daarna
meier, klankvers, commedia een lijst van bekende auteurs,
dell'arte, enz.) kort, zakelijk en
correct worden verklaard. Dan
volgt het lexicon van de
auteurs, beginnend bij Bertus
Aafjes en eindigend bij Zwingli,
De Verenigde Staten, het grote
experiment, door dr. J. W.
Schutte Nordholt. Uitgave J. M.
Meulenhoff, Amsterdam.
ook van hoorspelen.
Door een economisch gebruik
van de ruimte drie kolom
men naast elikaar konden
bijzonder veel namen worden
opgenomen. De klemtoon is bij
de vreemde woorden door een
punt aangegeven, de uitspraak
van niet-Duitse eigennamen
eveneens. Nederlandse boekti
tels zijn correct overgenomen.
Welke gezichtspunten de ver
zamelaars geleid hebben bij hun
keus, is me niet geheel duidelijk jn de
Meyers Handbuch über die
Literatur. 965 blz. 1964. Biblio-
graphisches Institut - Mann
heim. Prijs DM 18.-.
Ieder kent wel meiysen die zich moeilijk kunnen voegen
naar de regels van het maatschappelijk bestel, dat elk
individu zijn plaats toebedeelt die hij niet zonder geldig
motief mag verlaten op straffe van uitstoting. Het is hun
psychisch onmogelijk de onvermijdelijke inperking van hun
vrijheid te verdragen. Ze worden zwervers. Zeer zeker
kunnen ook andere oorzaken meespelen: onverwerkt ver
driet, een protesthouding jegens het leven, voortjagende
hartstochten. Een enquête onder de Parijse clochards heeft
uitgewezen dat zich onder hen mensen van stand en
ontwikkeling bevinden, die door zeer uiteenlopende omstan
digheden op de Seine-kaden zijn beland en voor wie de weg
terug te zwaar is.
zuik een zwerver. Zijn Eric,
een vijfendertigjarigc man, Pa-
rijzenaar van geboorte, heeft
het lyceum afgelopen, maar had
als jongen reeds het ideaal van
de natuurmens, alleen zoveel
werk te verrichten als nodig is
om de tijd die overblijft van de
vrijheid te genieten.
Luiheid zonder meer kan
hem niet verwetèn worden. Hij
brengt jaren door in Australië
als veeherdér; hij werkt bij de
aanleg van spoorwegen, in mij
nen, zelfs in fabrieken; hij is
metselaar, schilder, rondtrek
kend koopman en journalist.
Zijn laatste beroep wordt zee
man en zo ligt hij. bij het
begin van het boek. geteisterd
door typhuskoortsen. in een
Marseillaans ziekenhuis. Als be
terschap is ingetreden, wordt
hij om zijn genezing te voltooi
en. opgeborgen in een gesticht
voor geestelijk gestoorde oude
mannen te plattelande. Dat le
vert bladzijden vol spottende
ironie: een gezonde te midden
van stervenden. Bijtend wordt
Dierycks spot nooit, hoewel er
wel aanleiding toe zou zijn,
want met zijn luchtige pen
wijst hij ergerlijke misstanden
aan. Eric slaagt er in te ont
snappen. bereikt Parijs en
zoekt ziin broer op, die maat
schappelijk geslaagd is trou
wens de familie behoort tot de
middenstand en hem finan
ciële bijstand verleent.
Maar de vrijheidsdrang blijft;
tot geen prijs inschakeling in
de maatschappelijke orde. Hij
wordt grondwerker op een der
Parijse boulevards en maakt
via een medearbeider kennis
met eon eigenaardig milieu,
waar hij een welgestelde jonge
vrouw ontmoet die, als hij,
maatschappelijke bindingen
of men zou als zodanig kunnen
noemen het naakte egoisme van
de mens die geen binding aan
vaardt en de ander slechts ziet
als een object dat hem tijdelijk
kan dienen en dat hij straks
rustig bpzij schuift. Men zou
ook kunnen spreken van een
nihilisme dat zelfs het natuur
lijke leven ondergraaft.
Wat dit boek literaire waarde
geeft, is de pittige stijl, vol
vaart, een uitnemend instru
ment om mensen en toestanden
in enkele trekken te typeren en
levend voor de lezer te zetten.
Vermoedelijk is het aan deze
kwalitéit toe te schrijven dat
de Société des Gens de Lettres
één van haar Grands Prix aan
dit boek heeft toegekend.
Oosterse perikelen
Ook i
Floretreeks: tvaardevol
en veelzijdig
Floretboeken. Uitgaven N.V.
Dc Arbeiderspers, Amster
dam.
bespiegelingen over „hoe wordt ik
gelukkig?" van Job tot Freud. „De
rode directeur" geeft u door inter
views en biografische beschrijvin
gen een indruk van de leidende
reeks „Floret- figuren in de snelle Russische
Dr. Schulte Nordholt heeft kans auteur^die reeds lang vergeten Arbeiderspers verschenen de
gezien in redelijk bestek de gehele f'Un, worden vermeld, incluaiet dejen ^Filosofie van liet geluk"
geschiedenis van de Ver Staten, hun werken, die door niemand door Ludwig Marcusse (een
die begint in 1607 (Columbus niet meer gelezen worden. Wat Ne- Duits€ fjios<M>f die voor de oor-
deria-ndse schrijvers aangaat: ioe naar Amerika emigreerte en
De auteur volgt de historie op de Drost
voet. schetst de verdiensten én de
wanprestaties van vrijwel alle (36)
presidenten, het ontstaan van de
twee grote politieke partijen (Ha-
Tëfferson), de afschaf-
deltd zijn, maar niet Lucebert;
wèl Alfred Kossmann en niet
Harry Muilisch en Wolikers.
Uit
door communistische opvattingen
verschillen van die der westerse
topfunctionarissen.
..Saluut aan Catalonië" geeft een
kort na de Spaanse burgeroorlog
in 1937 geschreven verslag van
directeur" door de Amerikaanse deze strijd, waarin politieke be-
professor in de economie David schouwingen zijn vervlochten
Granick, „Saluut aan Catalonië"
Heine's essay is opgezet als
uidiui-n, „odiuui. daii LrdidiDHic reeks portretten van de
de inlichtingen over de door de Britse romanschrijver s!e vertegenwoordigers
dï'dm auteurs blijkt een loffelijke ob George Orwell en „Religie
den met de dood moest bekopen.
Vervolgens beschrijft hij het Ame
rika van na 1932. als dit land
onder aanvoering van de „archi
tect van het welvarende Amerika",
ïjranklin Roosevelt, een machtige
i de wereld gaat spelen.
filosofie in Duitsland'
druk van een uit 1834 daterend
Heinrich Heine.
jectiviteit. Ik betreur, dat
werken, die in het Duits
taald zijn, alleen de titel van de essay
vertaling is opgenomen, b.v. van
Sartre: Der Ekel. Die schmutzi- Alzo een min of
gen Hande. Die respektvolle wetenschappelijke s
Dirne, in plaats van de Franse
Hiermede is de waardevolle
veelzijdigheid van de Floretboeken
aangetoond. De keuze van de
werken is met zorg geschied: men
lette 'daarbij vooral op
onderwerpen worden behan- spronkelijke aanpak. levendige
naoorlogse jaren met titels. De literatuuropgaven, ook deld, welke zich uitstrekken over een persoonlijke
- j- j-jde auteur. Een reeks dus voor
geïnteresseerden. De boeken kos-
ten naar gelang hun dikte (van 127
van het geluk tot 301 pagina's) van 5,50 tot
keuze aan uit ƒ8,50.
n «lotte de
senhower, Kennedy en Johnson.
|t boek, geschreven in een ver-
iderde spelling, biedt veel infor
atie en boeit bovendien. (191
een breed terrein.
In „Filosofie vi
YVES DIKRYCK
haat. Hij breekt ook
milieu, laat zijn wert
steek en wordt na enig
lijfwacht van een dokter die
om persoonlijke reden een
wraakneming vreest en be
scherming behoeft. Het verhaal
eindigt als de angst van de
dokter wegvalt en Eric met
Isabelle afspreekt samen naar
Corsica te gaan, waar een vrij
natuurleven nog mogelijk is.
Individualist
Gelukkig zal de jonge vrouw
niet worden .met deze verstokte
individualist. Geen band aan
vaardt hij, ook niet die der
liefde. Eric gelijkt op de Aus
tralische inboorling die, ogen
schijnlijk aangepast aan het
sociaal patroon en werkend als
veeknecht of zelfs als hakman,
plotseling door de vrijheids-
koorts wordt aangegrepen en
een ..walk about" begint van
enkele maanden in het primi
tieve leven en pas terugkeert,
als de koorts is uitgewoed en
de honger nijpt.
Metafysische elementen wer
ken bij deze Eric niet: afkeer
van de moderne beschaving
speelt geen rol en van een
literaire pose is geen sprake.
Pathetische tiraden, kwaadaar
dige scheldpartijen tegen de
huichelarij, dc gecamoufleerde
minderwaardigheid van vele
cultuurvormen en cultuurdra-
Sïrs, zoals we die vinden bij
ousseau en in de 20e eeuw bij
Louis-Ferdinand Céline en zijn
navolgers ontbreken volkomen.
Eric geniet van het goede dat
het moderne leven biedt. Al
leen, hij wil de prijs er niet
voor betalen. Vermoedelijk lig
gen in het verhaal autobiografi
sche gegevens verwerkt. De
veertigjarige schrijver heeft
zelf vele beroepen uitgeoefend
en lange jaren gezworven over
Gods aardbodem. De passages
over ziekenhuis en debjelenge-
stlcht maken sterk de inaruk op
eigen ervaringen te berusten.
In iets mindere mate geldt dit
voor de Parijse milieus waar
hij Eric in zet.
Zoek hier geen achtergrond
de nieuwe, tweede ro-
Jacques-Francis Rol
land. spelend in het Nabije- en
Midden-Oosten in den jare
1947, wordt veel gereisd en
getrokken,.maar goeddeels on
vrijwillig. Avontuurlijke ge
beurtenissen hebben ten gevol
ge dat het viertal Fransen dat
de auteur ten tonele voert, het
land wordt uitgezet en zo trek
ken ze van Cairo via Jeruza
lem, Beyrouth. Damascus. Te
heran en Kaboel tot Benares.
De achtergrond van al deze
beweeglijkheid wordt gevormd
door de onrust en de spannin
gen in Afrika en Azië. zowel
als in Europa gevolg van de
Tweede Wereldoorlog. Grote
veranderingen hebben zioh vol
trokken: niet minder grote kon
digen zich aan. Zéér goed ge
vonden is dan ook de titel die
Rolland aan zijn boek gaf, Le
Grand Pan est mort, en die hij
ontleende aan de antieke my
thologie; het is immers de kreet
waarmee de zeeman die de
dood van de schrikwekkende
god Pan constateerde, de we
reld berichtte dat een geduchte
macht was weggevallen. Zo
bracht de Tweede Wereldoorlog
mee het ineenstorten van grote
rijken en het verschuiven van
andere naar dc tweede rang. Zo
moest het viertal op zijn toch
ten wel in woelig water terecht
komen.
In Jeruzalem maken ze de
tegenstand mee van de Engel
sen tegen de zwellende stroom
Joodse immigranten, beant
woord met bomaanslagen en
ontvoeringen. In Damaskus
stuiten ze op de Arabische haat
jegens de Europeanen. In India
zijn ze getuige van het vertrek
der Engelse militairen, die on
bewogen aan de Hindoes en
Moslims de regeling van hun
geschillen overlaten, we weten
ten koste van hoeveel mensen-
Doelstellingen
Wat zijn de doelstellingen
van het viertal? Morlot, een
schrijver die tevergeefs op het
succes wachtte, hoopt door le
zingen zoals de Alliance Fran-
Caise die organiseert, zijn fi
nanciën te versterken en nieu
we indrukken op te doen voor
zijn literair werk. Hij heeft wel
iets te brengen: hij heeft im
mers kubisme en surrealisme
van nabij meegemaakt, heeft
herinneringen aan André Bre
ton en Salvador Dali, aan Ara-
gon en Eluard en brengt aan
een Fransminnend publiek het
aroma van het artistieke Parijs
Maar persoonlijk is hij gedesil
lusioneerd, bitter gestemd en
op zijn best nuchter-realistisch.
Voor Belmont, kolonelszoon,
paraohutistenofficier in de oor
log, is deze reis een middel tot
herstel van zijn verzwakte ge
zondheid en tevens om gege
vens te verzamelen voor een
gids ten dienste van reizigers in
dc Oriënt. Maar deze prakti
sche overwegingen raken op de
achtergrond als hij verdoolt in
liefdesverwikkelingen met een
ingenieursvrouw die voor hem
haar man opgeeft en kans ziet
hem telkens weer te bereiken.
Het meest passend in het
raam van het tijdsbestek is
Loudun, doctorandus in de ge-
sohiedenis, die een subsidie
heeft verkregen voor plaatselij
ke onderzoekingen betreffende
de Kruistochten. ^Iaar hij is
nog meer agressief kommunist
dan wetenschapsmens. Als hij
contact zoekt met de meest
linkse groepen in de landen die
bereisd worden, volgt uitwij
zing en in Teheran zelfs gevan
genschap met uitwijzing van de
gehele groep.
De kleurigste van het kwartet
is Théoul, een jongen uit de
kleine middenstand, die literai
re aspiraties heeft en alle gele
genheden om zijn cultureel ka
pitaal te vermeerderen aan
grijpt. Zijn geestelijke honger
is minstens even groot als zijn
opvallend fysiek opnemingsver
mogen. Hij luistert, vraagt en
leert. Een zekere sluwheid be
zit hij al: als het groepje
honger lijdt in India, weet hij
zidh in te dringen in de kring
van discipelen rond een bepaal
de „goeroe" en zo aan zijn
kostje te komen. In Teheran
begaat hij de laagheid de rap
porten en aantekeningen van
zijn vriend Loudun te copiëren
en een Engelse ambassaderaad
voor geld in handen te spelen
met funeste gevolgen voor zijn
beschermer.
Verscheidenheid
Het Is wel duidelijk dat een
boek geschreven door een zo
veelzijdig ontwikkeld man als
Rolland, kruising van een do
cent in de geschiedenis en een
journalist die vele landen
waaronder de Oriënt heeft be
zocht in dienst van progressieve
bladen, niet saai kan zijn. Op
merkingen betreffende Frank
rijk en zijn cpltuur wisselen af
met andere over personen en
toestanden in de landen die
bezocht worden, alles in de
omlijsting van de woelige na-
oorlogsjaren.
Men kan. over dit boek
schrijvend, het accent leggen op
de picareske avonturen, leven
dig verteld met menig, soms
vermakelijk, soms triest detail,
als een verbroederingstoneel
met Engelse soldaten, een proef
met haschisch-roken. het con
tact met een Perzisch diplo
maat. veel belovend, maar nog
geen glas wijn, zelfs geen kop
thee opleverend. Vooral India
in zijn felle tegenstellingen le
vert stof tot menig verhaal
veile van Max Dendermon*
meer de indruk van een lan
brief dan van een verhaal. MW 1
kan het stuk ook niet tot >or'
bekentenisliteratuur rekent3
want de schrijvers van zii e
werk leven een levensopvattii
voor, waarvan hier vrijwel gei
sprake is. Misschien is het vw
haal toch nog te uitvoerig
worden; misschien zou de
schiedenis in hoogstens tien
twaalf bladzijden briljanlrk
hebben kunnen worden verteCI
C.
Het proces-verbaa'h0
Het proces-verbaal, door J.
G. le Clézto. Uitgave De Bczl
Bij, Amsterdam.
Roman van vervreemding, v
een vrijwillige ballingschap
onze drukke wereld te ontvlu<
ten. De hoofdpersoon is een m;
terieus mens die in een leeg h
aan de kust zijn intrek h&jg.
genomen. Hij leidt daar zijn 1G.
leven, brieven schrijvend aan t 1
meisje. Wanneer hij afdaalt nKu
het strand, beschrijft hij de vW.
schijnselen zoals hij ze ziet met lijk
ogen van de kluizenaar, totbri
ten. De nog jonge Le Clézio
jaar) won in 1963 met deze eers, "j
ling de Prix Renaudot. (250 h'
f 6.50)'JKt
zoals we ze ook kunnen lezen jj;
In Nederlandse reisbeschrijvin-
gen. maar hier zo puntig ver-
teld dat ze opnieuw boeien. ,g
Belangwekkend is het verslag
van het contact met de kring hi
om een zwijgende „heilige". !to<
een ascetische, meelijwekkende r.
figuur, wiens schaarse woorden, bur
de „darshan" de gewijde bood- lCre
gee
schap, gretig worden opgevan-
Maar er is meer in dit boek £ge
dan het anecdotisch element. de
Uit dit boek rijst in Morlot de hte
gestalte op van de intellectueel kim
die in het communisme heeft he
geloofd en na dit geloof te jg
hebben verloren de prooi Tej
wordt van een dodelijk nihdlis-
me dat zijn intellect onaange
tast laat, maar zijnwilskracht |qi
en constructief vermogen
breekt. Het is opmerkelijk, dat
•n de epiloog Rolland drie van
van de vier figuren volgens de
situatie van 1903 een goede KV
plaats in de maatschappij toe- lvl<
wijst, maar Morlot, die zich ksf
heeft verslingerd aan een Hin- tal
doe-meisje, zelfmoord laat ple- ti
gen. Wie kan leven in een
geestelijk vacuüm?
v. d. PANNE
Yves Dieryck. Promenade en
marge. Uitgave Albin Michel,
Parijs.
Jacques-Francis Rolland. Le
Grand Pan est mort. Uitgave i
Gallimard, Parijs.
