Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | 17 april 1965 | pagina 5

RRESTATIE MUSSERT:

IGNIS

diplomatie voorkwam schietpartij

Arrogant tot het laatst

Publiek dreigde met lynchen

Voor cafésluiting geen
beperking op zondag

Man slaat boekhoudster
tweemaal neer

LI

ZATERDAG 17 APRIL 1965

Zelfverzekerd en nog in het volle besef van zijn waar
digheid verlaat Mussert hier het arrestantenverblijf aan
de Haagse Herengracht. Tweede van rechts commissaris
J. G. Crabbendamdie hem arresteerde.

(Van een onzer verslaggevers)

DEN HAAG „Levend moesten we hem hebben, ten koste van alles.
Jsert moest zijn berechting krijgen. Het publick schreeuwde om hem.
103irom waren we voorzichtig. Een vuurgevecht wilden we voorkomen.
Ha,alles voorbereid, belden we bij hem aan. Maar toen we hem arresteer-
Jrgbleken alle voorzorgen niet nodig: de „leider" gaf zich direct over".

ig ne heer J. G. Crabbendam, oud-
lissaris van politie in Den Haag,
inert zich die zevende mei 1945
goed. Het was-de dag, waarop
ssale arrestaties van N.S.B.'t
ten. Al tegen het einde van
waren lijsten opgesteld met
erop van mensen, die fout
geweest. Ir. Anton Adriaan
sedert 1933 leider
iaal-Socialistische Beweging in
•land, stond bovenaan die lijst.
B.S. had de organisatie al voor f
In Den Haag alleen al wa
ploegen van drie man elk sa-
iteld, die de arrestaties zouden
zegt de heer Crabbendam,
was hoofd van de groep, die

arresteren,
moest snel gebeuren,
ibliek mocht van niets weten. Want
dat hij op straat zou worden
as niet denkbeeldig. Er waren
opgegaan in die richting. De
ou dus volkomen ongemerkt
plaats hebben".

dat de pas-bevrijde
;ing Mussert en de zijnen haatte en
had gewacht op een „Bijltjesdag",
heer Crabbendam: „De verblijf-
de „leider" met zijn staf en
vas ons bekend. Hij had zijn
tier in het kabinet
dat toen secretarie van Staat
i de Haagse Korte Vijverberg,
r ore gekomen van de illegale
30 4 die ons had gevraagd of zij bij de
itie aanwezig mocht zyn. Dat wil-
niet weigeren," maar aan de
kant moesten wij voorkomen, dat
oploop bij het gebouw ontstond,
1 zouden journalisten en fotogra-
de kelder van een aangrenzend
H <W wachten totdat zij
dag kregen'

AAI

di(

ur

;eh

Ha('

IJdel

(de B.S.-ploeg en wnd.
commissaris Valken) stonden we
de achterdeur van het hoofdkwar-
toen ik aanbelde", zegt de heer
die als algemeen comman-
arrestatieploegen B.S. de leiding
~)e secretaris-generaal van de
C. J. Huygen deed open.
vroegen of we Mussert konden.
maar op het zelfde moment
ugdi1 de trap al af. Het eerste wat
in oeg, was: hoe is de situatie buiten?
hij realiseerde zich heel goed hoe
t hij bij het grote publiek was. We
',in hem gerust stellen. Zijn schuil-
onbekend".
lijdeferigens 'iet hij geen enkele emotie
m n. Hij was zoals hü de afgelopen
geweest: zich bewust van z(jn
igheid, zeer (jdel en overtuigd, dat
;t belang

ies zich op als een kikker".

beseften goed, dat we alleen iets
i bereiken als wij die ijdelheid
rdielden. We vertelden hem, dat hij
jub r liep als hij hier langer bleef en
ituu pjj hem naar een veiliger plaats
n brengen. En daar was hij direct
in: te vinden.

Cde|

Ontwapening

ontwapening van Mussert en zijn
NS cht vormde nog een probleem. Hoe
agd: en we dat doen?
nn)i waren ver in de minderheid. Alle
s-Hi hadden wc slechts een pistooltje,
mDii1 er tegenover ons tien man ston

den. van wie de meesten met karabijnen,
enkele zelfs met stenguns, waren bewa-

„Maar door wéér Musserts ijdelheid tc
bespelen, slaagden we erin de wapens in
handen te krijgen. We stelden voor. dal
hijzelf zijn lijfwacht en staf zou ontwa
penen. Op die manier zou hij toch nog
enigszins de rol van leider kunnen
spelen. Aan ons verzoek gaf hij gevolg'

..Het werd een officiële ceremonii
Heren, zei hij, heren, laten wij vooral de
waardigheid betrachten. Eén voor
legden zij de wapens neer. Ook Mussert
zélf leverde zijn pistool in, al was
dan met tegenzin. Hij had het nog
Hitier gekregen en was er trots op".

Woedend

De heer Crabbendam: „We zijn rustig
opgetreden. We lieten de mannen
gelegenheid nog wat te eten
stonden juist aardbeien'op tafel,
daarna haalde Mussert zijn papieren bij
elkaar. Daarbij was een stapel correspon
dentie met Hitier documenten, die hij
eerst zorgvuldig verzegelde".

.Toen kwam het moment waarop wij
hen moesten wegbrengen. Via de statie
trap liepen we naar de binnenplaats.
Even dreigden daar nog moeilijkheden te
opts taan. Toen Mussert de fotografen en
journalisten zag, werd hij wit van woede.
Dat kón hij niet accepteren. Maar ook
redde de diplomatie".

Heneer Mussert", zei de heer Crab
bendam, „dit is een historisch moment,
hier wordt geschiedenis geschreven. Dit
moment moet vereeuwigd worden". Het

opvallend hoe Mussert toen ver
derde. Zijn woede verdween op slag
breeduit poseerde hü voor de fotografen.

rVas niet de arrestant, die daar stond,
Eerder de man, die zich nog steeds de
„leider" voelde. Om zyn mond lag
zelfverzekerde trek. Met de kin vooruit,
handen in de zak, zonder een zweem v
emotie bleef hü voor de lenzen staan.

Menigte

„We hadden besloten hem naar de
Herengracht te brengen. Naar een kan
toortje van de luchtbescherming, dat was
ingericht voor de opvang van arrestan-
zegt de heer Crabbendam. „Al-
uit tactische overwegingen ge
bruikten wij daarvoor zijn eigen Mer
cedes. Alleen- zijn chauffeur kwam
niet achter het stuur".

,,Zo hebben wc hem naar de Heren
gracht gebracht, voor enkele formalitei
ten Het verblijf daar duurde maar kort.
Zijn volgende bestemming was het huis
m bewaring aan de Casuaristraat.
„Intussen had zich voor het Heren
gracht-kantoor een hele menigte verza-

De heer JG. Crabbendam, oud
commissaris van politie in Den
Haag, vertellend over de arrestatie
van NSB-leider Anton Mussert,
nu bijna twintig jaar geleden.

meld. Men had de wagen zien voorrijden
iras bij honderden samengestroomd.
Toen Mussert weer in de deur verscheen,
tussen twee gewapende B.S.-ers, werden
hem scheldwoorden toegeschreeuwd. Een
enkeling hield hem een gebalde -
voor. Men lachte honend. De gehate
„leider" was eindelijk gevangen".

Bevreesd voor acties van het publiek
werd Mussert snel in zijn auto gezet. Op
de treeplanken namen BS-ers met t
guns plaats en in snelle vaart ging het
(je Casuaristraat.

Démasqué

,,In het huis van bewaring volgde het
démasqué", zegt de heer Crabbendam.
„Daar werd hij de arrestant en kreeg hij
dezelfde behandeling als alle andere ge-
iteciden. Hü moest zich uitkleden,
veters moesten uit zijn schoenen,
enz. Voor Mussert was dat een niet tc
-erkroppen belediging.

Hü trilde van woede. Hij was heilig ver
ontwaardigd. Dat heb ik niet aan het Ne
derlandse volk verdiend, zei hij alsmaar.
En: ik ben geen gewone arrestant".
De heer Crabbendam: ..Dat meende
ij. Hij geloofde in de rol, die hij had
gespeeld, hij geloofde dat hij het volk
had gediend. En hij beschouwde het als
diepe vernedering, dat hij niet
anders dan andere arrestanten werd be
handeld Hij had erop gerekend, dat,
hij in een villa zou worden geïnterneerd
met het eerbetoon, dat tegenover een
.leider" wordt gebracht".

„Dat heeft hij herhaaldelijk gezegd.
Ook tegenover de Canadese oorlogsver
slaggevers. die hem in de cel bezoch-

Uitspraak van Hoge Raad:

DEN HAAG De Hoge Raad is van
oordeel, dat de rechtbank te Rotterdam
terecht de bepaling in de algemene
politieverordening van de gemeente
Sommelsdijk, die de openingstijd van
cafés op zondag meer beperkt, dan dooi
de week, onverbindend heeft verklaard.

Volgens een dinsdag gewezen arrest
de Hoge Raad. waarin het beroep
cassatie van de officier van justitie te
Rotterdam tegen het vonnis van
rechtbank wordt verworpen, is de be
doelde bepaling in strijd met de Zon
dagswet.

Zijn arrestatie en berechting heeft h.j
altijd alseen onrechtmatige daad be
schouwd. Tijdens het proces, tijdens zij"
verblijf in de gevangenis in Schevenin-
gen en ook bij zijn terechtstelling op de
Waalsdorpervlakte 22 maart 1946.

Tot liet einde heeft hü zich ge
voeld als de miskende redder van zün
volk, als een man, die geloofde in de his
torische waarde van de rol, die hij tüdens
de oorlog speelde".

Toen hij stierf voor het executiepelo
ton moet hij zich als een martelaar heb
ben gevoeld. Hij heeft zich die laatste
ogenblikken moedig gedragen. In het
volle besef van zijn waardigheid, die hij
tot het eind bewaarde".

Botersmokkel met
pantserauto's

EINDHOVEN De douane van Val-
kenswaard heeft deze week enkele suc
cessen geboekt in de stryd tegen de
botersmokkel. De douaniers maakten een
vrachtauto buit. waarin 2600 kilo boter
werd vervoerd. De wagen was compleet
voor smokkel ingericht: hü was geheel
met pantserplaten bedekt en uitgerust
met terreinbanden. In de auto lagen ook
rookbommen en kraaiepoten.

Een zelfde voertuig werd in de nacht
van donderdag op vrijdag in beslag ge
nomen. Hier werd 4500 kilo in beslag
genomen.

De smokkelaars wisten in beide ge
vallen in de duisternis te ontkomen.

WÉ
m

„Sollicitant" met f 1000 aan de haal

ROTTERDAM Twee maal heeft
•n tot nu toe onbekende man gistu*-
middag de boekhoudster van de pa-
piervernietigingsfabriek N.V. Mok er
Zn., mejuffrouw A. van Leeuwen (56)
neergeslagen. Hij is spoorloos verdwe
nen met een bedrag van ruim duizend
gulden. Het geld griste hij weg uit
stapeltjes bankbiljetten, waarmee me
juffrouw Van Leeuwen bezig was de
loonzakjes van het personeel te vullen,
man was het kantoor aan de linker

Vrouw vennoord
in Hengelo

HENGELO De 40-jarlgc huis-
rouw A. A. van L.-Hellemans is don
derdagmiddag vermoord op de vloer

an de keuken van haar woning
de Augustastraat gevonden. De politie
heeft nog dezelfde middag haar echt
genoot. de 45-jarige metaalarbeider
an L„ gearresteerd in een zieken
huis waarin hij was opgenomen omdat
hij in overspannen toestand rond-

lierf. De man ontkent zijn vrou
hebben vermoord.

De moord werd ontdekt door een
vier kinderen van het slachtoffer. De
verdenking van de politie viel direct op
de man, daar men al eerder bemiddeling
had moeten verlenen bij huiselijke moei
lijkheden. Buren hadden de man met zijn
fiets het huis zien verlaten.

De politie was net begonnen met
hem te zoeken toen een telefoontje uit
het Koningin Juliana-ziekenhuis meldde,
dat de man daar was opgenomen omdat
hij zich vreemd had gedragen in
hotel in Delden, waar hy drijfnat was
komen binnenlopen.

Vandaag zou dr. Zeldenrust sectie op
het lijk verrichten,

Rottekade binnengestapt om te infor
meren of er werk voor hem was. Mejuf
frouw Van Leeuwen stond hem te woord.
De sollicitant vertelde, dat hij dertig
jaar was, maar hij noemde zijn i
niet Hij beloofde dinsdagmorgen terug
te zullen komen. Hij zou dan meteen
aan de slag kunnen.

Enkele ogenblikken nadat hij de deur
was uitgegaan, kwam hy terug. Hij deed
snel een greep in de trommel met geld.
De snel achter haar bureau vandaan ge
komen boekhoudster probeerde hem de
te versperren, maar de man sloeg
haar ruw tegen de grond. Nauwelyks
opgestaan, zag mejuffrouw Van
Leeuwen de rover voor de tweede keer
binnenkomen om opnieuw geld uit de
trommel te stelen. Bij de tweede vecht
partij sloeg de man haar een blauw oog.
Zij tuimelde daarbij op een paar buiten
de deur staande vuilnisbakken.

Hulp kwam er pas nadat de man zich
uit de voeten had kunnen maken. Om
standers hadden wel gegil gehoord, maar
gedacht, dat het geluid van buiten kwam

Noodsituatie bij het
gevangeniswezen

DEN HAAG Een aantal sprekers
op de in Utrecht gehouden landelijke
vergadering van de groep justitie
de algemene bond van ambtenaren
van oordeel dat het personeelstekort
bij het gevangeniswezen en in de hui
zen van bewaring nog steeds ernstig
is en dat in bepaalde gevallen van
noodsituatie kan worden gesproken. Dit
blijkt uit een verslag van deze bijeen
komst in dc „ambtenaar", het orgaan
hvan de ABVA. De klachten van d«
ABVA-leden worden geplaatst tegenovei
de verzekering van de minister var
justitie, dat het personeelstekort gelei
delijk minder wordt.

Het gevolg van de „noodsituatie" is
dat het personeel onder zeer zware om
standigheden zyn toch al niet gemak
kelijke taak moet verrichten. De
ABVA-leden van de groep justitie me-
dat hun huidige salariëring in ge
nerlei verhouding meer staat tot de
door hen verrichte taak.

Lek- en Lingeroute

DEN HAAG De ANWB stelde gis
teren in Zuid-Holland een tweede toe
ristische route 115 km voor gebruik
open. Het is de Lek-en Lingeroute, de
in een serie van ongeveer 30 rou-
die hij in Nederland zal uitzetten.

fgnis koelkasten zijn
er in vele maten en
prijzen. Er is er al een
van130litervoorf298,-
(zie afbeelding)

de ideale koelkast
met Let 2 sterren
koelsysteem

Nu kunt U zelfs diepvriesprodukten
wekenlang bewaren!

Gezag tiran aangetast
Man stak schoonzoon
dood: eis 4 jaar

LEEUWARDEN „Een patriarch dk
absolute gehoorzaamheid eiste, vader
van vijftien kinderen. Juist het feit, dat
zün gezag en dat nog wel door een
schoonzoon werd aangetast, maakte hem
levensgevaarlijk". Dit portret schilderde
dezer dagen de officier van justitie van
de 61-jarige grondwerker B. V. uit Boe-
lenslaan, tegen wie hy" vier jaar eiste
wegens het doodsteken van zyn schoon
zoon Jan Kooistra tüdens een ruzie over
het kaarten.

Een halsslagader werd geraakt en het
slachtoffer stierf kort daarop.

Aanvankelijk werd een zoon van ver
dachte voor de moord aangezien, maar
deze werd tydens de zitting volledig
gerehabiliteerd De officier waarschuwde
dorpsgemeenschap van Boelenslaan
nu te geloven en de jongeman niet
langer in een verkeerd daglicht te stel
len.

Kadaverslachters
veroordeeeld

UTRECHT Enkele slachters die de
ot 'n langdurige gevangenisstraf ver
oordeelde vleesgrossier Arie den H. uit
Montfoort hebben geassisteerd, zijn
door de economische politierechter in
Utrecht veroordeeld tot straffen die va
rieerden van een hechtenisstraf van 40
dagen tot een boete van f 100.

Zoals bekend had Arie den H. in
Montfoort een geheime slachtplaats,
op grote schaal ongekeurd vlees
werd verwerkt. Uit vorige rechtszaken
al gebleken dat deze slachtplaats.
T-3S Y?orzien van een alarmin
stallatie allesbehalve hygiënisch was
ingericht. Er werd met vuil en ver
roest gereedschap gewerkt.

Op 73-jarig leeftijd is gisteren in Den
Haag overleden mr A. van Doornik,
o.m. voorzitter van de Nederlandse ver
eniging van paranormale genezer».

De 3-jarige Marja Dral te Oostzaan
is gisteren aangereden door een vracht
wagen en gedood.