Leer ons hoe we
het moeten doen
Begijnhofkerk
STUKJE OUD
NEDERLAND
jVAN STAMTAAL TOT VOLKSTAAL
stuurt ICCC-oorkonde
terug
het- °s°nW~ 8S3ï.TBt&SïS3£yï
eorfM Mhdacéfmt1:
Vergeten gebied
wordt herontdekt
Niet
te
veel
praten
Liever een
ezel
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 3 APRIL 196#
Grote propagondaivagens tan de regering
tan Kenia verschenen in de kleine steden
en grote dorpen met de oproep: Uw land
heeft u nodig leer lezen. Dertigduizend
jonge mensen gaven zich in een maand
tijds op om als onderwijzers het land in
te trekken om zo mee te helpen aan de.
strijd tegen het analfabetisme en voor de
vooruitgang.
(Van onze kerkredacteur
Jan J. van Capelleveen)
„Hoe denkt u als Afrikaan
daar nu over We zaten
op een van de terrasjes
van Leopoldstad. De
jonge protestantse neger
journalist liet zijn ogen
even glijden over het
drukke verkeer langs
Kongo's vrijheids-boule
vard, staarde toen naden
kend in zijn kop zwarte
koffie en zei bedacht
zaam: „Als Kongolees
Wat hij verder antwoord
de, weet ik niet meer.
Heel fijnzinnig had hij mij
een van de belangrijkste
Afrikaanse lessen bijge
bracht die ik moest leren:
/~\P DE eerste zondag in mei
zal in vrijwel alle Neder
landse kerken gecollecteerd
worden voor het lectuurwerk in
Afrika, Azië en Latijné-Amerika.
Brood voor het hart (giro 500100)
wil anderhalf miljoen gulden
bijeenbrengen om tot kwaliteits
verbetering en tot nieuwe uit
gaven en lectuurcentra te komen.
Onze kerkredacteur. Jan J. van
Capelleveen, reisde door zeven
Afrikaanse landen om een studie
te maken van wat gedaan wordt
en nog gedaan moet worden. In
zijn eerste artikel geeft hij een
overzicht van de geweldige ver
anderingen die zich de laatste
vijf jaar hebben voltrokken en
die een geheel nieuwe aanpak van
het christelijk lectuurwerk nodig
maar reeds nu kan gezegd wor
den dat in het Afrika van
morgen geen plaats is voor de
stam win gisteren. Uit vele
stammen moet een natie
groeien. Kenia heeft voor dit
geen Afrikanen 'S
n culturele voorlichting
i Nigeria wordt uitgege-
gevolg is een geweldige achter- ven. Als je op een terrasje zit
stand. De rooms-katholieke mid- komen er om de twintig seconden
delbare scholen hebben zestig pro- jonge kinderen met Franse bladen
re scholen
de protestantse middelbare scholen deelde land.
slechts zeven procent van de leer
lingen opvangen. Toch zijn er niet
irotestants opi-
bitter nodig in dit ver-
(Van onze kerkredactie)
Dr. Carl Mclntirede voorzitter
van de Internationale Raad van
Christelijke Kerken (ICCC), is
onlangs even in ons land ge
weest. Op doorreis van Afrika
naar de Verenigde Staten voer
de hij in Amsterdam bespre
kingen met enkele ICCC-func-
tionarissen over het\ congres,
dat deze organisatie in augustus
in Genève belegt.
Het eerste congres van de ICCC,
waarop deze organisatie werd
opgericht, werd in 1948 in
Amsterdam gehouden in de
Engelse kerk op het Begijnhof.
Dr. Mclntire vertelt nu in een
reisbrief in zijn orgaan de
Christian Beacon, dat toen hij
in Amsterdam was, de heer
Dick Boogaard juist een oor
konde aan de muur van het
ICCC-kantoor ophing, die in
dertijd door het eerste congres
ten geschenke was gegeven aan
de Engelse kerk. Dr. Mclntire
schrijft:
minder dan twee
miljoen protestanten
met vijf miljoen ro<
ken. Natuurlijk is het
half
dit land
-katholie-
Afrikanisatie
Oorkonde
fj v r J .C I en nei "rans ae zaten van ae
gesteld b„ het rooms-Jtethohefce toekomst 2,jn Syt!e der
of maar even waar is het, dat ve- Wt>rf in jnnt,nJA h^ft direct
Vergeten blad
Er zijn geen nuiNdiicri dén"'„Harambee." Dat 'wordt
meer in het nieuwe zelt- geroepen als tien mannen met
standige Afrika. SWïïSS
klonk overal de leus: „Afrika
Zij waren
„harambee" in de politiek,
de Afrikanen." Maar dat is al ram bee" in het economisch stre-
Moderne steden verrijzen overal
i» Afrika. Een van de mooist
el de hoofdstad van Kenia,
Nairobi. Wolkenkrabbers wisse
len af met typische Engelse
cottages. Fel gekleurde bougain-
"'t en sierplanten geven warm
aan deze stad, waarvan de
straten opvallend schoon zijn.
de vraag of de zendelingen en de
jonge kerken dit wel voldoende raa<i
beseffen. Nog altijd concentreert eevo
zullen O'
reeds bijgezet staan in de3U1UU1. m lccouucJvcll
van dit jonge continent. Dan zal gedrukt. Er wordt zelfs
tien jaar geleden. De zojuist
verkregen zelfstandigheid heeft
echter een nieuw besef geschapen.
Er zijn landen in dit nieuwe,
zelfstandige Afrika en daarom zijn
er inwoners van Roeanda en
Oeganda, van Zambia en Gambia,
van Nigeria en Liberia. Er is een
nieuw besef geboren. De neger is
j, zelfs „harambee" als het
om gaat lezen en schrijven *e Afrika. En
leren.
Deze jonge staten willen niet
alleen maar een eigen leven lei
natie kan alleen
bestaan als er communicatie moge
lijk is tussen de inwoners
land. -1
een jonge neger zo'n bijbel even
vluchtig doorbladeren en zeggen,
„Door die bijbel kwam mijn
grootmoeder tot geloof." Maar
voor hemzelf zal het een prehisto
risch boek zijn.
1. Een regering kan niet rege- 4.--I
als er niet een gezamenlijke V6rg6f6n 1331
Een opmerkelijk voorbeeld is
„studie". „We hebben een oplei- Cna«rom is vrijwel iedere Kongo. Hoewel de Belgen ook Leopoldstad, kreeg ik het dagblad dat geldt
ding voor journalisten nodig," zegt n°euwe legering begonnen met een Vlaams^ spraken en hier en daar in „Progress" in handen, met een fel steden. Mi
le jongeren liever naar een rooms- WerI ,n A heeft direct iectuur. hoe christelijk, hoe
katholieke of openbare middelbare zlJn antwoord klaar. „Ja, want cuituree^ hoe keurig verzorgd ook.
school gaan, omdat zij daar beter de westerse tactuur u niet ge- Het antwoord is lectuur geschre-
j j j - schikt, noch qua taal, noch qua Ven door Afrikanen voor Afrika-
inhoud voor deze jonge Afri- nen. Paul Fueter en Sytze van der
kaanse staten." Daar komt bij Werf in Kameroen hebben ontdekt
dat het modewoord van dit dat Afrikanen kunnen en willen
-oeg. men zelfstandig is, wil men ook buurde het niet lang of zij ontvin-
toen „oecumene" nog lang geen zelf het werk doen en lezen wat gen de €erste manuscripten En nu
modewoord was, hebben de zen- men zelf doet. Er is bitter zy deze eerstelingen hebben uitge-
dingen en jonge kerken in Kongo weinig belangstelling voor wat geven komen er steeds meer. Ge
in de wereld buiten Afrika dichten, korte verhalen, novellen
gebeurt. Of men nu een krant in beginnen binnen te stromen. Vaak
Nairobi, of N'dola, Leopoldstad 2*i onbeholpen, vaak ont-
o, Lagos doorblad^ een in Het jKgJSdSS
j jraHf j i gesteld ver3 staan open voor suggesties,
worden dagblad, men zal weinig nieuws zij willen geholpen worden. „Leer
V Vïi H mmien uan huiten het eigen ons schrijven", zeggen ze in Ka-
land. Hooguit treft men een meroen, herhalen ze in Kongo en
fLevenfn dfaaet aantal berichten uit andere vragen ze in Zambia, „want wij
nauwelijks iets Afrikaanse staten, vrijwel niets W1}}en ons volk iets vertelen. Wij
nauwelijks lets j Europa of Amerika. billen hen leren, hen helpen, hen
ewoon veel de v/eg wijzen."
fnse°lectuur Er is in de afgelopen jaren veel Paul Fueter en Sytze van der
xvuuku is «u van de weinige geschreven over de invloed van de Werf m Kameroen, de journalist
Afrikaanse landen met volkomen communistische lectuur. In Nairobi Bengt Simonson in Zambia, uiige-
- het vlieg- kan men Chinese communistische vers Charles Richards in Kenia en
aar bladen langs de straten kopen en Harold Fuller in Nigeria zijn de
lad dat geldt voor de meeste grote moderne zendelingen. Zij preken
fel steden. Maar gesprekken met vele niet of nauwelijks, zij schrijven
axilnu. ««li uc .«C.U.B van Afrikanen hebben me duidelijk niet of nauwelijks, zij modelleren
Tsjombe Er verschijnen drie of gemaakt dat de invloed niet diep de schrijvers. Want zij weten: de
blad
het Bakongo uitgegeven dat de
naam „Moyo" (Leven) draagt,
maar we vonden
in het Frans.
En toch is er buitengewoon veel
belangstelling voor Franse lectuur.
Kongo
Washington Bongeye, die zelf in ^2n«i^eov«6del5mtiUrirdie*ln Leopoldstad nog Vlaamse opschrif- artikel tegen de regering
Europa is opgeleid en nu aan een „„„i, moest worden' onder- ten te zien sijn was de bebmgrijk-
Kongoleea weekblad werkt. „We J x.nls sprak Jte taal toch het Frans. De zende-
moeten meer kunnen leren zegt het wiidverbreide lmgen in dit gebied kwamen ech- vcisumut ivuuu-muiuuu <- --.- - ---
een jonge man uit Zambia, die c hili en het Engels Kameroen ter hoofdzakelijk uit de angelsaksi- weekblad en het volkomen Afri- ^°*.dt de invloed echter als de door de pen
meent dat kennis het antwoord op voor het Enrelsen hetFrara sche landen. Zij trokken het bin- ,'~~rK'~'' bladen geredigeerd worden, door landgenoot,
alle levensvragen is. En de rege- j>oeanda voor het Frans en Kinya- nenland in, vestigden zich ergens
ring van Kenia roept in een grote Roeanda Nigeria voor het Engels in een stamgebied en leerden de
propaganda-actie alle analfabeten zambia eveneens plaatselijke taal werkelijk vloeiend „Envoi"
toe: „Vw land heeft u nodig, leer en Z.mbis eveneens. ïpreken en schrijven,
lezen en schrijven." Zo vast zijn Deze talen worden op de scholen Maar meestal kwamen zij aan
MUCU gaat. De meeste van deze bladen enige manier om het hart
i-kath'oliek zÓ'n niet Afrikaans genoeg. Groter moderne Afrikaan te bereiken is
wnMtidu tfu uri vuiAumen Afri- wordt de invloed echter als de door de pen en de mond van zijn
kaanse blad Actualitées Africaines. bladen geredigeerd worden- door landgenoot.
jonge Afrikanen, die hun opleiding Over zijn lege koffiekop keek
Maar het enige protestante blad in communistische landen hebben Washington Bongeye me op dat
vooral als ze speculeren op terrasje van Leopoldstad
jaar geleden gesneuveld. Alleen een nationalistisch sentiment,
verschijnt er nog een blad „Cham- Het antwoord op de stroom
natie. En de onderlinge verschillen van overtuigd dat k^^ macht is
tussen de nieuwe „nationaliteiten" dat in enkele weken tijds 30.000
Sn^aak even groot als die tussen jongeren zich aanmeldden om hun
««ÜT pn een vurice ouders, ooms en tantes lezen en
Tt-Jlia^ntussen een beweeglijke schrijven te leren. Op een gegeven
Fransrnan en een fl "gm^tkke Bnt moment waren er meer onderwij-
De leus van dit moment is: „Wij zers dan leerlingen,
bouwen een natie." c
Dat is geen eenvoudige zaak. OlSmtSlen
Toen meer dan een eeuw geleden
toekomst, r
vroeger zelfs niet eens onderwezen dat echter in het geheel geen is geen tegenstroom i
,,Wat mijn land nodig heeft is
het nieuwe type van de zendeling.
De man die komt om ons te leren
wester- hoe we het moeten doen."
regeringen
de journalist Stanley midden
het oerwoud van Afrika Living
stone ontmoette, was het land
verdeeld in stamgebieden. Zo is
het jarenlang gebleven. Maar de kon voortbouwen, zoals
techniek heeft ook Afrika ingrij- *n"""
Oeganda en Tanzania hebben sa
men één bureau gesticht om het
analfabetisme te bestrijden. Het
andere jonge staten, op het werk
van zending en missie. Want zij
uitgehouwen. Wolken- hebben het boek geïntroduceerd
krabbers verrezen aan de boorden om het Grote Boek te kunnen
van de Kongo. Fabrieksschoorste- introduceren. Zij hebben de stam-
nen persten zich omhoog uit het talen geleerd en op schrift gesteld.
ivruchtbare land v!~ "7"
Zambia.
Bulldozers vraten diepe voren in
le koperrijke bodem van Katanga.
En iedere stad en iedere fabriek
werd een immense mengmachine.
Daar ontmoetten de stammen el
kaar en daar gingen zij tegelijker
tijd onder.
Zij hebben de eerste „aap-n<
mies-boekjes" samengesteld en uit
gegeven, zij hebben de evangeliën
en soms de gehele bijbel in de
Kennis
Washington noemde vader Bon
geye in Leopoldstad zijn
zoon. Maar hij dacht bij die
naam niet aan de grote Ame
rikaanse president. Vader
Bongeye noemde zijn zoon
naar Washington Booker, de
eerste Amerikaanse neger die
een academische titel behaal
de en ontzaggelijk veel ge
daan heeft voor de intellec
tuele verheffing van de Afri
kaanse negers.
Een universitaire graad heeft
Washington Bongeye nooit
behaald. Deze 28-jarige Kon
golees koos de journalistiek
omdat hij meende op die
manier zijn volk meer te
kunnen leren dan op enige
andere wijze.
Maar terwijl zijn leeftijdgeno
ten in vrijwel alle Afrikaanse
landen er heilig van over
tuigd zijn dat „kennis macht
Is" en een goede opleiding
uiteindelijk alle problemen
zal oplossen, weet hij dat
meer nodig is dan een ge
scherpt verstand, namelijk
een wedergeboren hart. Mis
schien moet ik het anders,
bijbelser zeggen: De gehele
mens moet vernieuwd wor-
Alrika niet gemakke
lijker geworden. Kennis, stu
die. academische vorming
dreigen de nieuwe afgoden te
worden op dit continent.
Maar moeten wij als Europea
nen wc! afkeurend onze
hoofden schudden? Hebben
wij niet vaak dezelfde fout
gemaakt en zelfs in onze
kerken „kennis" op de troon
gezet waar God zelf in zijn
Zoon Jezus Christus moest
zitten?
Wij moeten er zelf steeds weer
aan herinnerd worden dat we
er met kennen, zelfs van de
bijbelse leerstellingen niet
zijn. De kennis moet leiden
tot of groeien uit de ontmoe
ting met Christus.
Washington Bongeye uit Leopold
stad heeft zijn journalistieke ken
nis opgedaan in de praktijk. De
hoofdredacteur van het pro
testantse blad „Envoi" zag iets in
deze jonge man en stuurde hem
naar Frankrijk en Zwitserland
voor verdere studie. Tcsn hij
terugkeerde in Kongo, was
verschijning van zijn blad ge
staakt. Hij werkt nu bij
Kongolees weekblad, maar hoopt
spoedig weer een eigen protes
tants-christelijk week- of maand
blad le redigeren.
stamtalen vertaald. En zij gaan
door.
Taalgeleerden zijn bezig gedeel
ten van de bijbel in twintig
nieuwe Kameroenese talen te ver
talen. Een Duitser is begonnen om
drie talen die in Oeganda gespro
ken worden op schrift te stellen.
Vrijwel iedere maand komt er
weer een evangelie of zelfs een
geheel Nieuw Testament van de
drukpers in een nieuwe taal. En
toch, op mijn reis dwars door
Midden-Afrika van Oost naar West
kreeg ik telkens weer het gevoel
iat de zending zich zozeer concen-
_rtalen, dat
huidige nieuwe ontwikkeling
het oog heeft verloren.
de
Gaat u mee met vakantie naar Broekburg? Het ligt noch
in Nederland noch in België. Neen, ook niet in Zuld-Afrika.
Wist u, dat onze demissionaire minister Luns van tUd tot
tijd met zekere generaal Karei van de Walle spreekt en
het met hem ook wel eens aan de stok heeft? Kent u de
generaal niet? Een reden temeer om bijgaand artikeltje
eens door te nemen.
Een ander initiatief was de
oprichting van een populair
want langzaam cultureel tijdschrift ,Ons Erl-
BetekenDE, »ou, iaugz.aani
maar zeker is daar de laatste deel
tijden verandering in gekomen
Het begon in 1947 met een
cultuurdag in Zuid-Vlaanderen,
die sindsdien elk jaar is her
haald. Belangrijk was ook het
initiatief van een Belgische to
neelgroep, die (belangeloos!)
Nederlands toneel ging spelen
in Nederlands sprekend Frank- Onderwijs
rijk. De ontvangst was meer
dan geestdriftig. Zo werd ook
een bewerking van Coolen's
boek „Kinderen van ons volk"
gebracht.
geheten. Met „Zuid-
laams Heem" van dr. Jan
Klaas uit Sint Omaars dat
speciaal voor intellectuelen be
doeld is vormen deze tijdschrif
ten een belangrijk medium ter
verbreiding en onderhouding
van de Nederlandse cultuur.
gekomen die kampen organi
seert waar Nederlandse. Vlaam
se en Zuid-Vlaamse jonge
(Van een onzer
redacteuren)
Iedereen weet dat in
België heel wat Nederlands
sprekenden wonen. Veel
minder mensen zijn ervan
op de hoogte dat Frankrijk
400.000 Nederlandstaligen
telt. Zij zijn woonachtig in
Zuid-Vlaanderen, waar nog
derlandstalig, verder onderkent
men er nog een overwegend
Nederlandstalig en een overwe
gend Franstalig deel. Zoals ge
zegd spreekt men er natuurlijk
geen „Algemeen Beschaafd",
maar een dialect dat het meest
weg heeft van Zeeuws. Bij
voorbeeld heven voor geven,
hoeët voor goed, pupe voor
pijp, je meugt voor Je mag.
Vaderlanders
Bekende
i uit
Nederlands dialrnt wordt
gesproken.
Hoe dat zo kan? De geschie
denis heeft daar antwoord op. aanvoerde
Vroeger behoorde Zuid-Vlaan- J~
deren tot de Zeventien Ver
enigde Nederlanden.
Vlaanderen genoot in
der eeuwen de „eer"
drie naties te worden verdeeld:
België, Nederland
Vlaanderen) en
(Zuid-Vlaanderen
Wie een kaartje bekijkt dat
Nederlandse taalgebied
aangeeft, ziet de samenhang
onmiddellijk. Een vrijwel rech-
uit Zuid-Vlaanderen afkomstig
te zijn. Zo was Du Blois van
Treslong die de watergeuzen
bij de inname van Den Briel
anvoerde een Zuid-Vlaming,
oorts de bekende Psalmberij-
„ïer Petrus Datheen, die in het
Maar eerdergenoemde stadje Kassei
loop geboren werd. Ook een hofpre-
over diker van de Prins van Oranje.
zekere Pieter Loyseleur de Vil-
(Zeeuws liers van Westhove kwam uit.
Frankrijk deze streek.
Wat de contemporaine ge
schiedenis betreft vrij alge
meen bekend is dat generaal
De Gaulle uit Zuid Vlaanderen
komt. De militante dr. P. C.
te lijn oost-west loopt te begin- Paardekoopcr schreef hier
bij het uiterste puntj
ons Limburj» door België tot
aan de Noori
Frankrijk.
Typisch eigen
Bovendien vertellen de oor
spronkelijke plaatsnamen in
Zuid-Vlaanderen ons de reali
teit wel: Duinkerke (zeg nooit
Duinkerken want dat is Duits).
Grevellngen, Broekburg, Steen
voorde, Kassei, Sint Omaars.
Wijnen, Terwanen, vormen een
willekeurige greep uit de ty
pisch Nederlandse namen van
stadjes en dorpen uit dit cultu-
„Generaal Van de Walle
is een geboren en getogen Zuid-
het huidige Vlaming. Hij komt uit Rijsscl
en zijn naam ls verminkt tot
De Gaulle. Nu gaat ons Ineens
een licht op. De Gaulle Is
immers helemaal niet bet type
van een Fransman! Eerder van
een stijve, maar energieke
Hollander, groot van stuk.
'zwijgzaam, stug en koppig"....
Al spreken echter veel Zuid-
Vlamingen hun Nederlandse
dialect; zij kunnen geen Neder
lands lezen en schrijven, ook ai
niet omdat sinds 1684 bij een
edict van Lodewijk XIV geen
oudsher Nederlandse Nederlands meer mocht worden
onderwezen op Zuid-Vlaamse
scholen en deze taal tevens als
rechtstaal werd verboden. Dil
betekende in feite
ove« weoevo fravs TALIS
gebied. Allemaal plaatsen
in bet huidige Frankrijk!
Een flink gedeelte
i Zuid-
Vlaanderen is nog steeds Ne- bevolking een volledige afslui-
Dp dit plaatje, dat wij overnamen uit I
Boulogne" van de stichting Ivio te Amst
huidige Zuid- of Frans-Vlaanderen, wi
„taligheid" aangeven. Kaartje onder: Dt
toont de situering van Zuid-Vlaander
mensen elkaar ontmoeten. Maar
bovenal is er steeds meer on
derricht aan de plaatselijke be
volking in de Nederlandse taal
gekomen. Er waren al vrij lang
colleges Nederlandse taal en
letterkunde aan de r.k. univer
siteit van Rijssel; sinds 1948 is
de mogelijkheid er ook aan de
rijksuniversiteit aldaar.
Ook op een aantal middelbare
en lagere scholen wordt, vaak
op geheel belangeloze basis van
de zijde der docent, Nederlands
onderwezen, waarbij het
A.N.V., het Algemeen Neder
lands Verbond in Den Haag
voor de leermiddelen zorgt
Een Nederlander die Zuid-
Vlaanderen bezocht constateer
de daar dat kinderen wel Ne
derlands dialect spraken, maar
het niet konden lezen en
schrijven. Cultuurminnaar als
hij is schonk hij een ton aan
het A.N.V. om er een fonds
voor de Nederlandse Taal van
te creëren, waaruit financiële
bijstand kan worden verleend
aan het Nederlandse onderwijs
In Zuid-Vlaanderen. Deze Ne
derlander wenst overigens on
bekend te blijven.
Zo is er dóór-gepionierd: het
onderwijs in het Nederlands
ging werken als een sneeuw
baleffect. Ook niet-scholieren,
ouderen dus, kunnen thans op
diverse plaatsen cursussen vol
gen. De belangstelling is groot.
Er is zelfs een Noordfranse
burgemeester die heeft inge
schreven.
Erkenning
Een historisch ogenblik brak
aan, toen eind 1963 de Franse
regering officieel een leraar-
Nederlands benoemde aan het
Zuid-Vlaamse Lycee de Flan-
dre, te Hazebroek In een
hoofdartikel „Toch erkenning"
schreef „Neerlandia", het offi-
m j ®rSaan van het Algemeen
Nederlands Verbond:
„Naast de Nederlandse lessen,
die aan scholen en ook buiten
schoolverband door vrijwilli
gers gegeven worden is nu dan
eindelijk een begin gemaakt
met wat voor Frans-Vlaanderen
nagestreefd wordt; officieel on
derwijs van het Nederlands in
de scholen. In de Franse onder
wljspolitiek is wijziging ge
bracht. Dit betekent dat het
Nederlands, zo niet In theorie
dan toch in de praktijk, als
minderheidstaal in Frankrijk is
erkend. Hulde aanbal die men
sen in Frans-Vlaanderen. die
zich inspanden voor Nederlands
onderwijs. Zij legden voor deze
officiële Franse daad de grond
slagen'.
goud uitgevoerde oorkonde aait
het eind van de eerste ver
gadering van de ICCC in de
historische Engelse Hervormde
Kerk, waar de Pilgrimfathers
bijeenkwamen voor een kerk
dienst. voordat zij naar de
nieuwe wereld gingen.
Steeds als ik weer in Amsterdam
kwam. bezocht ik dit heiligdom
van vrijheid en geloof en zag
ik de oorkonde. Hoeveel be-
zoekers haar tijdens deze zes
tien jaar precies gezien hebben,
weten wij niet, maar ze hing
in een kleine kamer samen
met andere oorkonden en his
torische documenten.
Achter kist
Een leider van de Wereldraad
van Kerken kwam nu naar (le
kerk en zei. dat zo'n document
in deze kerk niet zou moeten
worden geduld. De Engelse
hervormde gemeente behoort
tot de Kerk van Schotland, die
op haar beurt weer lid is van
de Wereldraad. De oorkonde
werd van de muur gehaald en
achter een grote kist gelegd,
waar ze vuil en smerig werd.
Nadat er wat brieven heen en
weer geschreven waren, be
sloot de kerkeraad uiteindelijk
toch het document niet aan de
ondergang prijs te geven, ai-
dus dr. Mclntire, maar terug
te geven. De heer Boogaard
vond het achter de grote kist.
Misschien zullen de ambtsdragers
van deze kerk nog eens vragen,
of zij de oorkonde, die zo'n
historisch moment markeert,
terug mogen krijgen, aldus dr.
Mclntire.
Dominees moeten niet te veel
praten, meent „Sprokkelaar",
een predikant, die in Woord en
Dienst schrijft. Hij levert het
volgende bewijs:
Op een avond kwam een man
bij me, die mij eerlijk opbiechtte,
dat in zijn huwelijk iets ernstigs
was gebeurd, waarover zijn vrouw
hem zo nu en dan nog verwijten
maakte. Vijf dagen geleden was
dat ook weer gebeurden toen had
hij in zijn drift een of ander voor
werp naar haar hoofd gegooid.
Sedert dat ogenblik hadden zij
geen woord meer tegen elkaar
gezegd, maar dat was in aanwe
zigheid van hun opgroeiende kin
deren een onhoudbare toestand.
Met zijn toestemming belde ik
zijn vrouw op en vroeg haar, of
ze gelegenheid had in de pastorie
te komen; ik had iemand in mijn
kamer, die zij heel goed kende.
Toen zij binnenkwam, zei ik,
dat haar man diep spijt had over
het gebeurde.
Maar, vroeg ik. wilt u soms
een kopje koffie? Toen ze ja
knikten, zeide ik: Dan zal ik het
voor u klaar maken, want mijn
vrouw is niet thuis.
Daarover heb ik heel lang ge
daan. Toen ik weer boven kwam,
waren ze druk met elkaar in ge
sprek. Wat er gezegd is, weet ik
niet en behoef ik ook niet te
weten: het ijs was gebroken.
Natuurlijk heb ik aan dit ern
stige geval nazorg besteed, zowel
bij hem als bij haar. Maar op die
avond heb ik er geen woord meer
over gezegd.
Een dominee moet niet te veel
praten. Tot zijn taak behoort ook
koffie zetten.
Toci
i William Booth was
dieren, hazen,
motten, kuikentjes,
achtste en laatste baby,
Lucy, hanr intrede in de familie had
gedaan, riep de Stichter dc kinderen
om zich heen en zei plechtig:;
„Luister eens even, ik heb jullie iets
heel belangrijks te vertellen. God
heeft ons iets heel moois geschon
ken."
„Leeft het?", riepen de kinderen.
„Ja, het leeft."
„ls het een hond?"
„Neen."
„Een wzel?"
Toen zij het opgegeven hadden,
zei vader Booth: „Het is een baby."
De kinderen waren erg blij, toen
zij dit hoorden en slopen op hun
tenen dc trap op om te zien, hoe dc
pasgeborene eruit zag. Toen zij het
kleine rose gezichtje en een haar
lok zagen, gaven zij luid uiting aan
hun blijdschap.
Maar een van hen was helemaal
niet blij. Teleurgesteld vertelde hij
dat hjj om een ezel had gebeden.
(De Strijdkrast)
