Het tweede huis
Het tweede leven
Van caravan-huurders
Oji belets KawScMilfamë.
AUTOSLAAPTREIN
reizen zonder sturen
Loze trekhaak als statussymbool
EN
KOMEN VAAK KOPERS
Rust te koop voor veel geld!
Een paar tips
ZONDAGSBLAD
«Schertsboeren»tijdens weekeinden en vakanties
speciale verslaggever)
Hei is nog geen twee weken geleden. In het Friese
Gaasterland werden vier wrakke boerderijtjes verkocht,
die van elk modern comfort verstoken waren. Er was
geen gas en geen elcctriciteit, terwijl het water uit een
regenton kwam. Het toilet was in tweeën gevallen niet
meer dan een kiebelton, die buiten opgezocht diende te
worden. Wegen ten slotte, die naar de huisjes leidden,
waren er nauwelijks of niet. Eén woninkje was uitsluitend
over het water te bereiken; vandaar dat er een lekke
boot aan en verrot steigertje lag.
Verschijnsel
U heeft 't al begrepen: we
hebben het over het zogenaamde
tweede huis. Een bijna asociale
term in een tijd. waarin tiendui
zenden Nederlanders nog naar een
eerste huis snakken, maar als
verschijnsel de moeite van het
bestuderen waard.
Hoeveel mensen in ons land al
een tweede huis bezitten? De
statistieken zwijgen nog: officieel
is er niets van bekend. Men kan
evenwel reeds van duizenden
spreken. En elk jaar komen er
bonderden bij.
Sla eens een dag-, of een week
blad op. En snuffel eens door die
advertentie-kolommen, waarin on
roerend goed wordt aangeboden.
De voor recreatie-doeleinden be
stemde boerderijtjes dwarrelen als
het ware uit de vouw. De prijzen
zijn gepeperd 30.000. 53.000 of
40.000 gulden is niets. Er is meest
al een stukje grond bij, vaak ook
een moestuin, een bongerd, of een
schuur.
We praten dan alleen nog maar
over het binnen de grenzen gele
gen tweede huis. Aan alle schone
Costa's, die Spanje rijk is, worden
woningen die dan bungalow
heten of stukken grond aangebo
den. Voor Italië en Frankrijk geldt
al precies het zelfde. Maar dat is
een heel ander verhaal, omdat het
hier om typische vakantie-wonin
gen gaat. of om huizen voor
permanente, of semi-permanentc
bewoning, als de eigenaar bijvoor
beeld gepensioneerd is. Door de
grote afstanden, die moeten wor
den afgelegd, zijn ze ongeschikt
voor het betrekken tijdens een
weekeind.
Achtergronden
Terug naar Nederland dus. over
bevolkt als geen land ter wereld,
verstedelijkt, welvarend en. gezien
de lawine van toeristische boeken,
waaronder we bedolven worden, de
schoonheid van eigen provincies
belevend en ontdekkend. Met deze
opsomming raken we de achter
gronden van de trek van de
stedeling naar buiten. Dat er ook
een tegengestelde stroom is. name
lijk die van de plattelander naar
de steden, laten we hier buiten
beschouwing, omdat deze in de
eerste plaats samenhangt met de
industrialisatie en de loonontwik
keling als gevdlg van het arbei
derstekort. Veel agrariërs zijn op
zoek naar geregelde arbeid binnen
beschermende muren en een
werkweek van niet meer dan vijf
dagen. Als ze voor hun bedoe-
ninkje, dat zowel een arbeiders
huisje als een boerderijte kan
zijn. bovendien nog kapitaal kun
nen maken het enige, werkelij
ke aanknopingspunt is er nog
veel meer drang.
„Het tweede huis betekent
eigenlijk het tweede leven", zei
ons een makelaar. „Men ontvlucht
de stad als woon- en werkmilieu,
men wil van de drukte, zelfs van
een telefoon, af. Er zit ook een
stukje avontuur in. Men wil iets
anders dan anders: men ziet er
niet tegen op te gaan timmeren en
graven. Vandaar dat zo veel twee
de huizen door de eigenaars zelf
worden vertimmerd, of verbouwd.
Vandaar dat er wordt getuinierd
alsof men de kost er mee verdient.
Een lang weekeind in het tweede
huis ziet men als een stuk noodza
kelijke ontspanning. Het bos. de
bloem, het water, of het polder
landschap wordt als een rustpunt
ervaren. Mensen, die aan week-
eindneurose lijden, komen er vaak
in een tweede huis af
een planoloog, „de tijd, die op
nieuw het „terug naar de natuur"
van Rousseau heeft ingeluid.
Eigenlijk moet men niet van een
tweede huis, maar van een tweede
dak spreken. De caravan hoort
hierbij, de tent. tot op zekere
hoogte ook dc auto. Echt nieuw is
het verschijnsel niet. Ook toen er
minder welvaart was en de men
sen langer moesten werken, verzon
de stedeling al van alles en nog
wat om de steenwoestenij en de
dagelijkse zorgen te ontvluchten.
Denk maar eens aan de volkstuin
tjes en hun eenvoudige bouwsels.
Zelfs in de crisistijd verrezen deze
bij bosjes."
Veel geld
„Om pa te laten tuinieren, moe
te laten wandelen, en de kinderen
laten spelen, moet in Nederland
handenvol geld worden uitgege
ven". aldus een tweede-huis-bezit
ter aan het Veerse Meer. „Hoe
dichter bevolkt een land is en hoe
schaarser de recreatiegebieden
zijn, hoe meer zal er voor een
onsje landelijke rust moeten wor
den betaald. Vergeet verder niet
dat zo n weekeind- annex vakan
tiewoning 't mooiste is. als alles
groen is en de zon heerlijk schijnt.
Als de bomen kaal zijn, of als er
sneeuw ligt, moet van een stuk
eenzaamheid worden gesproken,
dat. vooral stadsmensen, tot een
obsessie kan worden. Ook al heeft
men dan een kijkkastje, of een
radio, men mist het comfort van
bijvoorbeeld centrale verwarming
en de verlening van diensten van
bijvoorbeeld de melkboer en de
bakker."
Het omgebouwde boerderijtje bij
bos, of water bij uitbreiding
slaat dit ook op bepaalde types
bungalows wordt in Nederland
niet uilsluitend voor weekeind- en
vakantiegebruik bestemd. Er zijn
mensen, die er een groot deel van
het jaar, zelfs het hele jaar door,
Leeuwarders naar Gaasterland en
de Kop van Noord-Holland.
Als tendens is waarneembaar dat
men niet meer vijftig a zestig
kilometer van zijn „buitenverblijf"
af wil zitten.
Ook dit is begrijpelijk. Men ziet
er tegenop steeds weer lange toch
ten heen en terug te maken.
Bovendien is er altijd wel iets op
te knappen, wat ook op andere
dan weekeinddagen de aanwezig
heid vereist.
„Schertsboer"
Niet elke boer. die van zijn
bedrijfje af wil. kan proberen een
stedeling als schertsboer" aan de
haak te slaan. Nederland is pro-
vinciegewijs verdeeld in landbouw-
en recreatiegordels. De woning
zal in de meeste gevallen dan ook
in een gebied moeten staan dat
duidelijk voor vermaak in de
natuur is bestemd.
Verschillende landbouwers en
veehouders, die op niet al te beste
grond zitten en als gevolg hiervan
nauwelijks het zout in de pap
kunnen verdienen, proberen in
middels een slaatje te slaan uit de
hausse in het tweede huis. Ook dat
vindt men in advertentiekolommen
der bladen terug. Men deelt het
bezit in moten van een hele. of
een halve hectare op. en tracht
deze een recreatieve inplaats van
een agrarische bestemming te ge
ven. Dat deze handel gemeenlijk
geen windeieren legt. blijkt wel
uit het feit. dat grond, die niet
meer dan twintig cent per vierkan
te meter waard is, voor prijzen
van tien tot twintig gulden per
vierkante meter van de hand gaat.
Er moet dan nog een huis op
worden gebouwd, maar dat is het
risiko van de koper, die Nederland
overigens ongewild van z'n sub-
marginale bedrijven afhelpt.
Ondanks de hoge prijzen, die
voor rust moeten worden be
taald, Is er in sommige streken
al van „kolonie-vorming" spra
ke, De man, die aanvankelijk
als eerste op een agrarisch plek
je een tweede huis betrok,
kreeg in de loop der jaren
steeds meer buren om zich
heen, waardoor hij onderdeel
werd van een aparte gemeen
schap. Zeer sterk is dat in
Reeuwijk het geval, maar ook
o.m. in de Kop van Overijssel,
waar de theater- en „lichte
muziek"-wereld zich heeft sa
mengetrokken.
Eén van die mensen hebben
we horen verzuchten:
„Ik woon wel landelijk in een
lief boerderijtje, maar ik zie zo
veel mensen van hetzelfde slag
dat ik weer zal moeten verhui
zen om iets van de oorspronke
lijke rust terug te vinden."
Auto nodig
Koopjes
Volgens een andere makelaar
wordt het met de dag moeilijker
waar dan ook in Nederland een
koopje te halen. ..Een paar jaar
geleden ging dat nog wel", vertel
de hij. „Toen zijn heel wat boer
derijtjes en op het platteland
staande arbeiderswoningen voor
een spotprijs van de hand gedaan
Over de koopsommen van nu moet
niet te licht worden gedacht
Trouwens ook niet over het bezit
van een tweede huis. Men moet
goed in de slappe was zi
aan te kunnen beginnen,
vaak moet er van alles en nog wat
«an vvorden g'd-an
„Het zit" in de tijd", verklaarde
Duidelijk is dat dit soort „platte
landers" er een auto bij moet
hebben. Hun bedoeninkje ligt vaak
zó afgelegen dat ze ongemotori
seerd weinig zouden kunnen be
ginnen.
Boerderijtjes en wat dies meer
zij worden vooral in de omgeving
van de grote stadsagglomeraties
gezocht. Die van Arnhem en Nij
megen willen hun weekeinde op
de Veluwe doorbrengen, die van
Eindhoven in het nog ruige gebied
van De Peel en die van Randstad
Holland op de Zuidhollandse en
Zeeuwse eilanden en in het plas-
sengebied. De Amsterdammers
trekken naar Loosdreeht. dc oevers
van het IJsselmeer cn Het Gooi.
De Groningers naar Drenthe en de
,,In de Scandinavische lan
den is men zó gastvrij, dat
men mjj bedankt voor mp
bezoek!" Mejuffrouw J. van
Bensem uit Monster is dan
ook een originele gast: ze
gaat alléén op vakantie, met
fiets en tent. Ze slaat haar
tentje op bij particulieren
en krijgt zo het directe con
tact met mensen, gewoon
ten. woongelegenheden. Bij
een gesprek maakt ze ge
bruik van handen en voeten,
potlood, papier, kranten en
tijdschriften.
Ze leert van tevoren wat zinnen
en woorden van het land waar
ze heen trekt én zorgt voor
(Van een onzer redacteuren)
Het bezitten van een caravan is ook
statussymbool. Wie snob is laat voor hij
met vakantie gaat z'n aanhanger een
poosje extra voor zijn huisdeur staan.
Hij hoopt dan, dat gezegd wordt: Kijk
es, hij ook al.En die „hij" dan maar
lol hebben.
Er is een nog goedkoper manier. Je
laat gewoon een trekhaak aan de auto
maken, ook al heb je niks om eraan te
hangen, plaatst daar een mooie ver
chroomde sierdop op en ziedaar: onge
veer hetzelfde effect. Mocht iemand de
euvele moed hebben om te vragen: en
waar is je caravan nou? dan kan altijd
naar waarheid geantwoord worden, dat
deze wordt gehuurd.
Maar alle gekheid op een stokje, over het
verhuren niet in verband met statuskwes-
ties uiteraard zouden we het hier eens
even willen hebben. Want dat kan men
inderdaad: een caravan huren. Mits men er
maar vroegtijdig bij is. Wie in het hoogsei
zoen, dus van half juli tot eind augustus,
enkele weken zou willen huurcaravannen
dient minstens al in december van het
daaraan voorafgaande jaar besproken te
hebben. Anders grijpt men naast zijn
aanhangertje.
Daarmee is dan meteen de grote moeilijk
heid bij caravanverhuurbedrijven blootge
legd: het geldt hier een uiterst seizoengevoe-
lig object Zou men er normaal tien in
bedrijf hebben, dan kan het zijn. dat men
tien tot twintigmaal zoveel caravans in het
hoogseizoen (wanneer komt toch eindelijk
die vakantiespreiding?) zou kunnen verhu
ren. Met andere woorden: in juli en
augustus is de vraag zeer veel hoger dan het
aanbod en moeten er zeer veel liefhebbers
worden teleurgesteld.
TOP EN FLOP
Misschièn zijn die top en die flop (over
dreven gezegd» er wel de oorzaak van dat
het verhuren van caravans in ons land niet
zo'n bijzonder hoge vlucht heeft genomen.
Ten minste, als men weet dat van de rond
40.000 caravans in Nederland er nog geen
duizend in de verhuur moeten zijn, wel, dan
komt dit duidelijk naar voren.
Men krijgt als buitenstaander sterk de
indruk, dat de verhuur er vooral is ,,om het
eens met een caravan te proberen". Daarop
zou kunnen wijzen het feit, dat vrij veel
verhuurders ook verkopers zijn. Een Neder
lander gaat nu eenmaal niet zo snel over
een nacht ijs, hij wil wel eens weten hoe
handzaam (in allerlei opzichten) een cara
van. een vakantiehuisje op wielen, voor hem
en zijn gezin is.
En welaan, daarom riet men huurders
souvenirs of iets van dien
aard. Géld willen de mensen
nooit aannemen, maar een
kleinigheidje als dank wordt
gewaardeerd.
Drie en een half uur nadat ze
van Schiphol per Caravelle
vertrokken was, stond ze met
haar fiets dicht bij Helsinki.
Vandaar ging het over binnen
wegen naar Lathi, Vesiveh-
maa. Vaaksy, Sysma, Hartola,
Joutsa en Korpilathi naar Jy-
vaskyla. Langs de andere kant
van een groot meer ging ze
weer langs plaatsen met onuit
sprekelijke namen, beleefde
een Finse koffietafel, gastvrij
heid met-een-sauna.
In Joegoslavië (ook wëer met
fiets) kreeg ze de wonderlijk
ste lift van haar leven: na een
gebarengesprek met de voer
man van een plat paard-en-
wagentje werd haar vrachtje
van de fiets op het wagentje
geladen, zij moest op de fiets
gaan zitten, het wagentje vast
houden en zich laten trekken,
bergopwaarts in de regen! De
mensen in dit land hadden
geen vetpot, maar de gast zet
ten ze van alles voor: eieren,
brood, melk, gebakken aard
appelen, en... hun eigen bed.
,Het plannen maken tevoren,
het inwinnen van informaties,
uitstippelen van reigelegen-
heid en -route, daarna het
plakboek maken met foto's,
brochures, kaartjes en reisbe
schrijving maken, dat ik het
hele jaar rond plezier heb van
mijn drie weken vakantie" zei
ze enthousiast, 'n Idee voor u?
-o-o-o-o-o-o-
Al een daagje ouder en van plan
naar de bergen te gaan? Denkt u
er om, dat de lucht er jjl is en de
wegen niet uit glad asfalt bestaan.
Met andere woordenhoc is het met
uw hart gesteld? Twijfelt u, ga dan
eerst een bezoekje afsteken bij de
Gaat u per touringcar, dat is ge
zellig en je ziet veel. We raden u af
's nachts door te reizen: dan ziet
u immers veel minder. Een nacht
je in een hotel onderweg doet
u uitgerust aankomen op de plaats
van bestemming, heter dan een half
uurtje de benen strekken *s nachts
op de autohaan.
Hebt u al eens bi een overvolle
trein moeten slapen? Dan weet u
alles van liet slaperige slagveld van
armen en benen in de drukke coupé.
Voor 20 zult u veel plezier hebben
van een couchette. Al kunt u niet
slapen, u rust in ieder geval uit en
kunt desnoods by een lampje wat
Ze hadden geboekt voor een hu.
welyksreis. De bruid in spé over-
kwam een ongeval niet een scooter,
en daardoor moest de reis worden
geannuleerd. Wat sneu. nu ze toch
per persoon 650 moesten neertellen
voor hotel- en vliegreis, die het reis
bureau tóch moest betalen! Dit alles
had voorkomen kunnen worden, als
het bruidspaar in de drukte óók nog
had gedacht aan de annuleringsver
zekering. Vraag er naar by uw reis
bureau als u op reis gaat, een narig
heid zit in een klein hoekje. Voor
totaal twee procent van de reissom
bent u in dit geval gedekt, mochC
de reis onverhoopt niet doorgaan*
dan ook vaak kopers worden. De huur
prijs? Hoewel niet alle bedrijven dezelf
de prijzen berekenen mag toch globaal
wel gezegd worden dat in het hoogsei
zoen een middelgrote caravan voor vier
a vijf personen 150 per week gaat
kosten en ongeveer 100 in het niet-
hoogseizoen.
PRIJZEN
Dat zijn. tenminste als het de eerste keer
is dat men gaat caravannen, niet de enige
kosten. Er komt ook nog een trekhaak-aan-
de-auto bij. die met montage enzovoorts
ongeveer 100 vergt
Er moet uiteraard in het begin ook de
nodige voorlichting gegeven worden en niet
te vergeten is er natuurlijk de proefrit,
waarbij iedereen maar weer tot de verras
sende ontdekking komt hoe gemakkelijk het
is met een goed sporende aanhanger te
WEINIG SCHADE
Tot nu toe zijn verhuurders vrij unaniem
van mening dat de behandeling van huurca
ravans geen reden tot misnoegen geeft
Mechanisch kan de wagens weinig gebeuren:
het enige is dat de bewoners, waarbij vooral
aan kinderen gedacht kan worden, het
Wie op zijn vakantie graag
zijn auto bij de hand heeft,
maar het te vermoeiend vindt
ermee naar zijn plaats van
bestemming te rijden, kan
gebruik maken van de auto-
slaaptrein. In 1960 door de
NS geïntroduceerdis deze
nieuwe manier van comfor
tabel reizen elk jaar meer
populair geworden, wat tot
gevolg had, dat meer lijnen
werden ingevoerd. Het eerste
jaar reed de trein alleen
maar op het traject Amster
dam/Den BoschAvignon,
maar thans vermeldt de NS-
dienstregeling al drie lijnen:
ook naar Milaan en Salz-
burg/Villach.
Enige cijfers ter illustratie
van de toenemende belangstel
ling: in 1960 werden 370 auto's
met 1000 reizigers vervoerd, in
1963 al 3900 auto's en 10.500
reizigers en dit jaar zal het
aantal auto's zelfs rond de 5000
komen te liggen, zo verwachten
de NS.
Ook de periode, waarin de
treinen rijden, werd in de loop
der jaren langer en bedraagt
thans zes maanden, zodat het
hele vakantieseizoen „gedekt"
is.
Het vervoer van de auto'.-
geschiedl op speciale open dub
beldekwagens, die in Amster
dam, Den Bosch of in Hoek van
Holland kunnen worden bela
den, terwijl de reizigers met
ligrijtuigen reizen.
Uiteraard moet men voor de
ze luxe wel wat extra betalen,
d.w.z.: zowel het vervoer van de
auto als de reis van de inzitten
den wordt in rekening gebracht.
Dit jaar voor het eerst zal bij
het vaststellen van de vervoers-
prijizen van de auto rekening
worden gehouden met de afme
tingen van de auto. Men heeft
ze ingedeeld in drie categoriën:
de auto's tot 3.81 meter lengte,
de auto's tussen de 3.81 en 4.42
meter en die van 4.42 meter en
langer. Voor de kleinste auto
betaalt men voor een retourtje
Salzburg bijvoorbeeld 220.
terwijl voor de grootste 285
)p tafel moet worden gelegd.
Wél wat duurder dus dan eer
ritje achter het stuur, maar
voor wie aan comfort veel gele
gen is, een ideale mogelijkheid
om fit en fris op zijn vakantie
bestemming te komen, terwijl
men toch gedurende de hele va
kantie de auto bij de hand
heeft.
interieur beschadigen: paneeltjes of wanden
bekrassen. Maar, zoals gezegd, valt dit
allemaal best mee.
De indrukken die de overwegend nieuw
bakken caravanrijders opdoen zijn bijna alle
gelijk: men komt geestdriftig terug. Men
voelt zich in zo'n huisje op zijn gemak, is
onmiddellijk bij de eerste stopplaats wan
neer een kopje koffie gedronken wordt al
echt „met vakantie", behoeft 's avonds nooit
naar onderdak, hoogstens naar een goed
terrein te zoeken, kortom, is in deze tijd
met zijn vele kansen om „geleefd te
worden" volkomen eigen baas en in de
gelegenheid zijn eigen tempo, zijn eigen
ideetjes, zijn hele vakantie doen-en-laten
van ogenblik tot ogenblik zelf te bepalen en
dat is nu eenmaal een belangrijk pre.
VOORDELIGER
Bijna alle verhuurders zijn van me
ning, dat het zelf bezitten van een
«•aravan op den duur veel voordeliger is
dan huur. Zeker als men de aanhanger
niet alleen in de officiële vakantie maar
ook op andere mooie dagen gebruikt.
Men moet namelijk niet vergeten dat de
levensduur van een goede caravan be
hoorlijk lane is: vijftien tot twintig jaar
gaat zo'n beestje mee en kan men er dus
plezier van hebben.
