Nieuwe leidse Courant
MR. CALS KAN
WEER VOORUIT
Wallace weigert
vrij heids -petitie
E59
Ondanks (door AR betreurd) afvallen van CHU:
en gedood
Jong
bij spelen
met granaat
Rassenscheiding op sterfbed
Toch een
dode te
betreuren
Omroepakkoord stap naar
KVP-PvdA-AR-kabinet
Russische
agressie
in ruimte
Moeilijkheden
telefoneren
noorden en
oosten
Adviesorgaan bij S.E.R.
consumentenbelan gen
Commentaar
Loonsituatie metaal''
hoogst onbevredigend
Or. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAI. DAGBLAD
„Stantvastigh is ghet
Vrijdag 26 maart 1965, 45;.te jaargang
Rustig weer
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Aanvankelijk opklaringen en op de
meeste plaatsen droog weer. Maar van
nacht hier en daar mist. Morgen in de
loop van de dag toenemende bewolking,
met later kans op enige regen of mot
regen. Matige, tijdelijk zwakke wind
tussen noordwest en zuidwest. Koude
nacht. Morgen ongeveer dezelfde tempe
raturen als vandaag.
Abonnementsprijzen
De fractie van de ARP is giste
ren in beraad bijeengekomen i
een verzoek van formateur Cals
het kabinetsoverleg met hem
voort te zetten zonder verdere
deelneming van de C-H.U. Op
de foto: van links naar rechts
rond de tafel, tijdens het beraad,
de heren Boersma. Aantjes. Elf-
ferich. Walburg, Kieft. Schakel,
Van Bennekom. Smallenbroek
(voorzitter). Geelkerken en
Roolvink.
Tien kilo munitie
op kamer
AMSTERDAM De 15-jarige Am
sterdamse ulo-scholier Niels de Gooy-
er is gisteren om het leven gekomen
toen hij op zijn kamer in de Johan-
van der Waalstraat in de kop van
i 2 cm vliegtuigmitrailleur-brisant-
granaat zat te peuteren. Hij werd door
de rondvliegende scherven van het ex
ploderende projectiel in armen, borst
en hoofd getroffen. Zijn 13-jarige
vriendje Henk Arends zat achter hem
op bed een boek te lezen en kreeg een
scherfje in zijn arm.
Op de kamer van het slachtoffer vond
de politie naar schatting tien kilo oude
nieuwe munitie van allerlei soorten
die de jongen op schietterreinen en an
dere plaatsen bij elkaar had geschar
reld. Hij had dc munitie als hobby op
zijn kamer staan. De politie wijst er ten
overvloede op, dat ouders erop moeten
toezien dat hun kinderen gevonden mu
nitie op het politiebureau afgeven. Bo
vendien is het verboden munitie in huis
te hebben. Niels was de enige zoon van
t echtpaar De Gooyer.
RICHELIEU
TAPIJT
„WEEKEND"
zeer mooie kwaliteit gefigureerde
moquette. 366 cm. breed 173.
„HILTON"
Engels bloemmotief in beige- en
goudkleur. 366 cm. breed 181.—
Vraagt vrijblijvend prijsopgaaf
BULTHUIS
BOTERMARKT 23
Van Brieneiioordbrug
braclil verlies voor
aannemers
DEN HAAG De bouw van dc Van
Brienenoordbrug heeft de beide aanne
mersbedrijven de N.V. Nederlandsche
Aanneming Maatschappij voorheen firma
H F. Boersma en de Hollandsche Beton
Mij verlies opgeleverd, zo is bekend
geworden op de jaarvergadering van de
N.V. Nederlandsche Aanneming Maat
schappij.
Hoe groot dit verlies is geweest wens
te het bestuur niet mede te delen, omdat
dit werk op basis van 50 50 is uitgevoerd
met de Hollandsche Beton Mij. Het ver
lies wordt op dezelfde basis gedragen.
Het bestuur achtte het bovendien niet
correct tegenover de opdrachtgever
(Rijkswaterstaat) om het verlies te noe
men.
MONTGOMERY (Alabama. V.S.)
„Wy hebben niet slechts vijf da
rn cn 50 myl, maar drie eeuwen van
lijden en hardheid achter dc rug. Wij
zijn tot u gekomen om te verklaren,
wij thans onze vrijheid moeten
hebben. Wij moeten het recht hebben
te stemmen. Wij moeten een ge
lijke wettelijke bescherming hebben
i er moet een eind komen aan de
reedheid van de politie".
Dit is de inhoud van de petitie, die
de deelnemers aan de vrijheidsmars
Selma naar Montgomery, de hoofd
stad van de' zuidelijke staat Alabama,
gisteren wilden aanbieden aan gouver
neur George Wallace. Hij weigerde
het document echter in ontvangst te
in. De uit twintig man bestaande
delegatie verliet.toen het gouverne
mentsgebouw om het vandaag opnieuw
te proberen.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Ondanks het afvallen van de CHU dat vooral door de
ARP ernstig wordt betreurd kan de kabinetsformateur, mr. J. M. L. Th.
Cals, voorlopig weer vooruit. Behalve de heren W. K. N. Schmelzer (KVP)
en A. Vondeling (PvdA) liet ook de heer J. Smallenbroek (ARP) hem gis
teren weten, dat hij bereid is zonder de CHU het formatie-overleg voort
te zetten.
Van dat moment af was voor de formateur de mogelijkheid geschapen
te streven naar een kabinet van KVP, PvdA en ARP. Maar daar bleef het
niet bij. want nauwelijks tien uur nadat CH-aanvoerder Beernink het had
laten afweten, bereikten de drie overgebleven fractieleiders en de forma
teur gisteravond volledige overeenstemming over de hoofdlijnen van he
radio- en t.v.-beleid.
Daarmee was het grote struikelblok, waarover het kabinet-Marynen is
gevallen, praktisch opgeruimd en dat betekende een belangrijke stap
de richting van een KVP-PvdA-ARP-coalitie.
Volgens een mededeling van de forma
teur betreft de overeenstemming over het
omroepbeleid allereerst de overgangs
regeling. Die zal het mogelijk maken nog
in het komende najaar aan nieuwe zend
gemachtigden zendtijd te verlenen en
reclame in radio en tv. toe te laten.
Verder heeft het akkoord betrekking op
de grondlijnen van de wettelijke regeling,
naar het oordeel van de formateur
de drie fractievoorzitters zo spoedig
mogelijk moet worden ingediend.
Mr Cals hoopt volgende weck na
dere bijzonderheden over de regeling
openbaar te maken. Hij moet echter
eerst tussentijds rapport aan de Ko
ningin uitbrengen (misschien in Lcch).
De formateur en de drie fractieleiders,
die vanmorgen weer zijn bijeenge
komen, moesten de regeling trouwens
nog „afronden". Ze hebben vandaag
overigens voornamelijk gesproken
nver de financieel-economischc ruim
te. die voor de verwezenlijking van d
verschillende wensen op allerlei ge
bied beschikbaar is De. besprekingen
over de punten van hét basis-repe-
ringsprogram zouden maandag wor
den voortgezet en tot diep in dc vol
gende week voortduren (met tussen-
Hjds fractieberaad).
De mededeling over hel omroepak-
.ord vormde gisteren het slot van een
veelbewogen dag. die vooral ook de a.r.
Tweede-Kamerfractie nog lang zal heu
gen. Deze heeft een heel moeilijke be
slissing moeten nemen. Nadat gistermor
gen het niet meer meedoen van de CHU
bekend was geworden, werden de anti
revolutionaire kamerleden in allerijl
bijeengeroepen. Minister De Jong zorgde
ervoor, dat de heren Walburg en Geel
kerken, die een militair kamp bij Milli-
gen bezochten, per helikopter naar Den
Haag konden worden vervoerd. Zoals ge
meld moest de AR-fractie zich beraden
de vraag of zij zonder de CHU nog
het formatie-overleg zou kunnen
deelnemen.
Die vraag hebben de a.r. bevestigend
beantwoord. Na langdurig beraad deelde
de heer Smallenbroek de journalisten
dat z'Jn fractie „op grond van haar
intwoordelykheid voor land en volk
niem van mening is. dat zy het over
leg moet voortzetten". Maar het afvallen
van de CHU betreurt de AR-fractie zeer,
omdat ze samenwerking met de christc-
lijk-liistorischen in (eventueel) kabinets-
buurt Lowndesborow iwaar de haat te-,
gen de negers nog byzondcr fel is) een
blanke vrouw uit Detroit werd doodge
schoten, toen zij deelnemers aan de mars
Sclma had teruggebracht met haar
Aangenomen wordt, dat haar wagen in
dc kant werd gedrukt door een andere
auto en dat een van de inzittenden daar-
de dodelijke schoten heeft gelost.
Prinses Beatrix zal op zaterdag 10
april te Rotterdam de start van een fiet-
senrallye bijwonen, die onder auspiciën
van de stichting zilveren jeugdcentra
wordt georganiseerd.
De 45 meter hoge toren van de St.
Markuskerk in het Friese dorp
Irnsum is gisteren opgeblazen.
De kerk was zo bouwvallig gewor
den. dat sloop noodzakelijk was
en men koos deze radicale en spec
taculaire manier. Op dc vrijgeko
men plek zal men binnenkort be
ginnen met de bouw voor een
nieuwe kerk.
MR. H. K, J. BEERNINK
verband op hoge prijs stelt. De heer
Smallenbroek benadrukte de unanimiteit
van zijn fractie. „Zelfs mejuffrouw Rut
gers, die het fractieberaad niet kon bij
wonen omdat zy in Straatsburg zit, heeft
mij telefonisch meegedeeld, dat zij ge
heel met de fractiebeslissing akkoord
gaat".
Na de mededelingen van dc heer Smal
lenbroek slaakte men in KVP-kringen
een zucht van verlichting. De KVP was
gistermorgen al onmiddellijk bereid om
zonder de CHU door te gaan, maar als
ook de ARP het zou hebben laten afwe-
i. zouden de heer Schmelzer en de zij-
i hun standpunt opnieuw hebben moe-
bepalen.
Ik zou er de fractie voor bijeen hebben
geroepen", zei de heer Schmelzer. Men
eronderstelde, dat de KVP dan tocb
■erking zou hebben gekozen. In het an
dere geval zou namelijk de formatie-
poging-Cals tot mislukking zijn gedoemd.
De keuze bleef de KVP-fractie nu be
spaard. dank zij de houding van de a.r.
(Zie voorts pag. 15)
Generaal Lemay
beschuldigt
WASHINGTON Generaal Curtis
E. Lemay, voormalig chef van de
Amerikaanse luchtmachtstaf, heeft
gewaarschuwd voor geheime bedoe
lingen die de Russen hebben met hun
ruimtevaartontdekkingen. Volgens
hem wijst alles er op dat Moskou geen
vreedzame doelen nastreeft, maar
agressieve.
Lemay stelde dat de Russen in de
toekomst in staat zouden zijn strategische
wapens vanuit de ruimte af te vuren
of de Ver. Staten de gelegenheid zouden
ontnemen om zijn huidige programma
in de ruimtevaart voort te zetten. Dat
zou een ontwikkeling zijn die alle Ame
rikaanse waipenstelsels verouderd zou ma-
ken en het machtsevenwicht zou voor
goed verstoord zijn.
Lemay zei dat er nu reeds reden is om
aan te nemen dat de Russen al vorderin
gen hebben bij de ontwikkeling van hun
ipilitaire ruimtevaart. De Ver. Staten
zullen proberen de Russische bedoelingen
in de ruimte te peilen, maar Lemay gaf
daarop als commentaar: Onze prestaties
in de afgelopen twintig jaar bij het
waarderen van Russische bedoelingen
zijn nu niet direct geweldig geweest".
DEN HAAG Bij werkzaamheden
aan een waterleidingmaatschappij ii
Jacobsteeg in De Bilt is vanmorgen
de breedbandkabel van de PTT. die
dwars onder de weg doorloopt, vernield.
De M O.S.-dienst va de PTT is onmid
dellijk begonnen met het herstel van de
kabeL die een capaciteit van ca. 1400
gesprekken heeft. Het telefoonverkeer
met het noorden en oosten van het land
wordt zoveel mogelijk omgeleid. De PTT
door de waterleidingmaatschappij
van tevoren over de werkzaamheden
ingelicht.
Dertien personen
dakloos door
felle brand
ERICA Dertien personen zijn gis
teravond dakloos geworden toen een fel
le brand een boerderij met landbouw-
schuur in Dalerveen volledig in de as
legde. De boerderij werd bewoond door
de familie D. Bazuin. De heer Bazuin
niet verzekerd. De schade beloopt
schatting enkele tienduizenden
guldens.
Begrafenis
Voordat de delegatie vertrok had de
leider van de vrijheidsmars. dr. Luther
King, tot de ongeveer 25.000 betogers
gezegd, dat dc rassenscheiding op haar
sterfbed ligt. De vraag is slechts, zo zei
hy, hoe duur de rassenhaters de begra-
enis willen maken". Onder luid applaus
erklaarde hij: „Wij staan thans tegen-
•ver de dragers van de macht in deze
staat en zullen ons door niemand laten
De negerleider zei vervolgens, dat het
i brand steken van kerken en het neer
slaan van geestelijken de beweging voo
gelijke rechten niet zal kunnen stop
pen. Hij deed een aanval op degenen die
gecist haddden, dat vreemde agitators'
Alabama moesten verlaten en dat de
toestand in de staat weer normaal moest
worden. ,,Het is „normaal" in Alabama,
dat negers wordt belet van hun kicsrcch-
gebruik tc maken. We zullen niet
toelaten, dat deze „normaliteit" voort
duurt", aldus King.
Oneervol
Ralph Bunche, plv. secretaris-
general van de Ver. Naties (een neger,
evenals dr. King Nobelprijswinnaar
keek tydens zijn toespraak omhoog
de vlag van de zuidelijke federatie
van het palcis van Wallace wap
perde. Hy riep uit: „die vlag had een
geleden al omlaag gehaald moeten
worden. Ik gevoel me oneervol tegenov
lijn land, om hier onder schaduw vj
deze vlag te staan".
Toen de betoging ten einde liep. werd de
deelnemers verzocht snel uiteen te gaan.
nensen pakten hun rugzakken, kof
fertjes en beddegoed bijeen en verdwe-
in alle richingen. Twee blanke
gingen echter eerst even op de rand
het trottoir zitten om uit te blazen
vrijheidsmars was tot dat ogenblik
zonder bloedvergieten verlopen.
afloop van dc mars echter in de
Instelling spoedig te verwachten
(Van onze sociaal-econ. redactie)
DEN HAAG. De minister van
economische zaken is, zo heeft hij in
een brief aan de betrokken organisa
ties meegedeeld, voornemens een Or
gaan Consumenten Aangelegenheden
het leven te roepen, waarin niet al
leen consumentengroeperingen, maar
ook het bedrijfsleven en onafhanke
lijke deskundigen zitting zullen heb
ben. Dit orgaan zal op verzoek van de
bewindsman (waarschijnlijk reeds in
april of mei) worden ingesteld door de
Sociaal-economische raad en de taak
het O.C.A. zal zijn adviezen uit
te brengen aan de regering of aan be
trokken partijen over vraagstukken,
•aarbij de consument in het algemeen
direct of indirect betrokken is.
Blijkens de ministeriële brief zijn aan
dc consumentengroeperingen zeven ze
tels toegedacht, t.w. 2 voor de Nederland-
Consumentenbond. 2 voor de drie vak
centrales, 1 voor de Nederlandse Huis-
houdraad, 1 voor de Stichting Nationale
Contactcommissie Gczinsbelangen en 1
de verbruikerscoöperatie Co-op Ne
derland. Het bedrijfsleven zal zes zetels
krijgen, t.w. 2 voor de industrie. 1 voor
de importeurs en de groothandel. 1 voor
het grootwinkelbedrijf. 1 voor de detail
handel en 1 voqr het dienstverlenen am
bacht. Ten slotte zouden naar het oor
deel van de minister drie onafhankelijke
deskundigen in het O.C.A moeten wor
den opgenomen, t.w 1 op het gebied van
normalisatie (die tevens de functie van
DEN HAAG Het landbouwschap
heeft zich schriftelijk gewend tot de ka
binetsformateur. mr j. M. L. Th. Cals.
Het landbouwschap vraagt de hoge
prioriteit voor de land- cn tuinbouw
zoals deze is vastgelegd in het akkoord
Wassenaar in 1963, te handhaven.
voorzitter zou moeten hebben), 1 op het
terrein van dc warentesttechniek en 1
op het gebied van de huishoudkunde.
(Voor vervolg zie pag. 19)
"jyjEER dan een keer hebben wij het
op deze plaats geschreven: wel
zeer te betreuren zou zijn, indien een
situatie zou ontstaan waarin de gro
tere protestants-christelijke fracties
niet een lijn trokken. Welnu, thans
is het zover de fractie van de CHU
heeft zich aan verder beraad ont
trokken, die van de ARP zet het be
raad met de formateur voort
Het punt van geschil? De fractie van
de CHU wil eerst later beslissen over
het gehele regeringsprogram, met
inbegrip van radio en tv, de ande
ren willen over radio en tv over
eenstemming constateren alvorens
verder te gaan.
Voorop mag gesteld, dat beide stand
punten respectabel zijn. De crisis is
ontstaan over radio en tv, maar bin
nen een overigens tamelijk homogeen
kabinet. Geen> wonder dat men aan
vankelijk heeft getracht, het con
flict binnen het kabinet te localise-
rcn. Daarna zijn, door de aanwijzing
van een informateur, dezelfde po
gingen in wijder kring voortgezet
Toen dit alles niet mocht lukken,
was de crisis compleet en een nieu
we formatie onvermijdelijk. Nu komt
het er maar op aan. waarop men het
accent legt: op het aanvankelijke
punt van geschil of op de nieuwe
formatie. De fractie der CHU oor
deelt kennelijk: nu er een nieuwe
formatie gaande is, is er geen reden
een bepaald punt radio en tv
eruit te lichten als iets waarover
voor alles overeenstemming moet be
staan. De andere fracties oordelen:
neen, het conflict is ontstaan over
radio en tv, daarover moet nu eerst
zekerheid worden geschapen.
Dit alles betreft kwesties van beleid,
waarover men verschillend kan den
ken. Anders ligt het, dunkt ons. met
die andere overweging die de fractie
van de CHU wordt toegeschreven,
namelijk dat radio en tv gerekend
behoren te worden tot de zogenaamd
vrije kwesties, waarover geen bin
dingen dienen te worden gemaakt.
Echter, ook wij zien niet in, hoe we
zonder nadere afspraken uit de pro
blematiek van radio en tv moeten ge
raken eu toch zal dat eens dienen
te geschieden.
Over vermelde kwesties van beleid,
schreven we. kan men verschillend
denken. Voor het standpunt van de
andere fracties dan die der CHU
pleit, dat men een uitspraak over
radio en tv wel even kan uitstellen
maar dat aan de uitsnraak zelf niet
valt te ontkomen. Welnu, dan maar
heter terstond gedaan.
Intussen, dat men het reeds over de
ze aangelegenheden van procedures
niet eens is kunnen worden, heeft
wel zeer verstrekkende conseauen-
ties gekregen: een verschillend stand
punt van de beide protestants-chris
telijke fracties.
On grond van dc kennis waarop wil
tot op dit ogenblik beschikken nei
gen wij tot de mening, dat het stand
punt van dc fractie der ARP in dit
geval de voorkeur verdient Ook bil
lijken wij het. dat ze toch nog het
beraad heeft voortgezet. Er zijn in
het nationale vlak verantwoordelijk
heden die vriendschap jegens een
zusterpartij te boven gaan.
In dit vlak bliivende zouden wii het
hebben gewaardeerd indien de frac
tie der CHU wegen zouden hebben
kunnen vinden om zich in deze pro-
redurekwesties als eenling bij het
standmint van de andere fracties aan
te sluiten.
Het uiteengaan van de beide protes
tantse fracties zal in wijde kring
jammer worden gevonden, met name
onder de jongeren. Voor ons als on
afhankelijk nrotestants-christelijke
krant, zal in deze ontwikkeling een
aansnoring temeer liggen om onze
onafhankelijkheid in beoordeling en
oordeelvorming te betrachten.
Het is niet verantwoord wanneer on
der christenen afstanden groter wor
den clan zij vaak reeds zijn. Er is
zoveel wezenlijks dat hen verhindt.
Een situatie van gescheidenheid be
hoort er een te zijn waarin het ver
langen naar hereniging blijft be
staan. Zo bezien honen wij dat de
thans ingetreden periode een zeer
tiidelijke zal zijn. Zeker mag men
elkaar niet uit het gezicht verliezen,
veeleer moet het zicht op elkaar be
houden blijven. En daartoe hopen wij
juist als onafhankelijk nrotestants-
christelijke krant, met de saambin-
dende kracht die zij hebben mag. het
onze te doen. Land en volk ten baat.
(Van onze soc.-econ. redactie)
APELDOORN „Dc ontwikkeling
van de loonsituatie in de metaanindus-
trie is hoogst onbevredigend geweest
en zal, naar het zich laat aanzien.
oorlopig onbevredigend blijven".
Deze mening sprak de vice-voorzitter
de Contactgroep van Werkgevers
in de Metaalnijverheid, de heer J. D.
Luder, hedenmiddag uit in zijn ope
ningsrede voor de landelijke leden-
•ergadering van de groep.
Het tussen de regering en de Stich
ting van de Arbeid overeengekomen
loonakkoord is volgens de heer Luder
„de metaal" niet loyaal uitgevoerd,
hetgeen aanleiding is geweest tot ..de
huidige chaotische aandoende situa
tie". De voorzitter sprak van anar
chistische loonexplosies te Rotterdam
en Amsterdam, waardoor een onhoud
bare toestand is ontstaan-
Hij vroeg zich bezorgd af of de vak
beweging haar achterban nog wel in de
hand heeft, daar de acties door de plaat
selijke vakbondsbestuurders werden ge
steund terwijl de landelijke vakbonds-
besturen ze in feite toeliten al hadden de
acties niet hun goedkeuring. ,Het neeft
zich achteraf gewroken, dat de werkge
versvertegenwoordigers in de Vakraad
voor de Metaalindustrie de vakbondslei
ders niet tot een desavouering van hun
plaatselijke leiders heeft kunnen bewe
gen", aldus de heer Luder, die zei een
duidelijke uitspraak van de regering te
verwachten. „Het is een van tweeën: of
regelingen in de geest van Rotterdam en
Amsterdam worden toegestaan, of men
stelt een duidelijke grens. In bedrijven,
waar nu nog enige rust en vrede heer-
ren. dreigen deze verloren te gaan ten
gevolge van een te lang voortdurende
onzekerheid".
De heer Luder noemde het onbillijk
en onjuist dat de Contactgroep (waarbij
bijna 500 middelgrote ondernemingen
met 35.000 werknemers zijn aangesloten)
nog steeds van het overleg op Vakraad-
niveau wordt buitengesloten. De groep
is bereid tot samenwerking, mits haar
zelfstandigheid wordt behouden, zo zei
hy De voorzitter had ook kritiek op de
voorstellen van de commissie-Verdam.
Het instellen van enquêtes voor werkne
mers noemde hy onaanvaardbaar, aan
stelling van werknemers-commissarissen
achtte hij „een volslagen misvatfing" en
bezitsvorming door vermogensaanwas-
deling, die de vakcentrales willen, ging
hem te veel lijken op „een koude so
cialisatie''.
