MAANREIS
VOORLOPIG
EEN FICTIE
Zi
ZONDAGSBLAD
Nieuwe Leidse Commmt
Gemini klaar voor start maar
GROTE VOORSPRONG
VAN DE RUSSEN
ZATERDAG 20 MAART 1065
1091
VIRGIL GRISSOM en JOHN YOUNG, Amerika's
favorieten voor de tot nu toe belangrijkste
stap in de ruimte, wachten in spanning.
Na jarenlange voorbereidingen, trainingen,
controles en keuringen staan zij klaar voor de start.
De Gemini-capsule is in gereedheid gebracht en ge
monteerd op de reusachtige Titan I l-raket op Kaap
Kennedy. Het wachten is op het aftellen.
Voor Amerika wordt de
vlucht een primeur: voor
het eerst zullen twee
ruimtevaarders samen
omhoog gaan in één cabi
ne. Een noodzakelijk
experiment in het kader
van het kostbare maar
grootse Apollo-project,
dat een reis naar de maan
vóór 1970 beoogt.
Volgens de plannen zal
het tweetal dinsdag wor
den gelanceerd, als zich
althans geen onverwach
te storingen voordoen.
Driemaal zullen beide
astronauten dan om de
aarde cirkelen in een
baan, die ten hoogste 258
km en tenminste 140 km
van de aarde zal zijn
verwijderd.
ledereen op Kaap Ken
nedy is sinds enkele
dagen stand by" voor de
lancering waaraan tien
duizenden hebben ge
werkt. Het vliegdekschip
Intrepid ligt al gereed in
de Caribische Zee om de
capsule na zijn vier-en-
een-half uur durende reis
op te pikken en de beide
uitvoerders van Amerika's
eerste tandem-ruimte-
vlucht" een fanfare-ont
vangst te bereiden.
De lancering van de Gemini
capsule is een nieuwe Ameri
kaanse stap in de nu al jaren
durende spannende oost-west-
ruimterace. Grissom en Young
rullen de 16de en 17de zijn, die
omhoog worden geschoten en
daarmee zal Amerika althans
een klein deel inlopen van de
achterstand, die het thans heeft
in de miljarden verslindende
wedloop naar de ruimte-finish.
Want een achterstand hééft
het Westen. Geleerden schatten
deze zelfs op anderhalf jaar. De
feiten tonen dat aan: van de 15
tot nu toe omhoog geschoten
astronauten waren er negen
Russei.. En wat voor Amerika
nu als een primeur geldt de
lancering van twee ruimtevaar
ders tegelijk is voor de
Russen allang geen nieuws
meer. Al in oktober vorig jaar
deed Moskou de wereld ver
baasd staan met haar lancering
van de Voskhod, die niet min
der dan drie passagiers aan
boord had en in 24 uur zestien
maal om de aarde cirkelde.
Washington moest toegeven
dat de Russen daarmee onbe
twist op kop waren komen te
liggen en zette spoed achter de
uitvoering van haar eigen ruim
teprogramma. dat uiteindelijk
zal moeten leiden tot een beman
de sprong naar de maan. Maar
over een streefdatum zegt pre
sident Johnson sinds enige tijd
niets meer. Begrijpelijk: het
lanceringsprogramma ligt al an
derhalf jaar bij het schema ten
aohter en het ma an verkennings
programma minstens twee jaar.
En velen twijfelen er dan ook
aan dat de Amerikaanse fanfare-
leuze „Voor 1970 een Ameri
kaan op de maan" verwerke
lijkt zal worden.
Ruim 5 miljard
Steeds meer dollars worden
er in Amerika's ruimtevaartpro
gramma gestoken in een poging
de duidelijke achterstand in te
lopen.
Voor het begrotingsjaar 19'35
—1966 vroeg Johnson het Con
gres zelfs 5,1 miljard op tafel te
brengen of wel 200 miljoen
dóllar méér dan voor dit jaar.
Gigantische bedragen worden
in de verovering van de ruimte
gestoken. En desondanks moet
de NASA, het Amerikaanse bu
reau voor de ruimtevaart gaan
bezuinigen. De plannen voor
Bij de foto's
LINKS ROVEN: In de verre)
toekomst zullen zeker tien tot
tivaalf mensen in één cabine aan
ruimtevluchtcn deelnemen.
RECHTS BOVEN: Tijdens de
training voor het landen in zee
Virgile Grissom voorgronden
John Young. De laatste maakt
zich gereed om in hel water te
gaan. De training vindt plaats in
een basis van Houston.
MIDDEN: Dit is nog tcel geen
echte maanvlucht, maar het lijkt
sprekend. Aan het schakelbord
zit de bemanningvan hel
ruimtevaartuig. Op deze uyze
u-orden de instrumenten getoetst
voor een werkelijke vlucht.
LINKS ONDER: De Ameri
kaanse ruimtevaarder die de
maan betreedt zal waarschijnlijk
een kostuum dragen zoals op de
foto is te zien. Hel drukpak is in
ontwikkeling bij The Internatio
nal Latex Corporation. De zuur
stofcilinder die de maanman op
de rug draagt staat een verblijf
van vier uur op de maan toe.
FOTO IN KADER: De Russische
astronaut Alexej Leonow met
vrouw en dochtertje Viktoria.
een bemande reis
naar Mars zijn al
stopgezet Alle be
schikbare krachten
worden nu ingezet
voor het maan-pro-
ject Apolld, dat
vooralsnog meer
kans van slagen
heeft dan de andere
nog sensationelere
programma's.
Vorig jaar alleen al
werd aan het Apol
lo-project, waarvan
de lancering van de
Gemini een onder
deel vormt, drie mil
jard dollar uitgege
ven. Nofvooit sinds
het Manhattan-pro
ject, dat de fabri
cage inhield van de
A-bom, die Hiro
shima verwoestte
(kosten: 2 miljard)
heeft Amerika zo
veel krachten en
dollars gebundeld
als nu bij het Apol
lo-project. Meer dan
300.000 arbeiders, in
dienst van 20.000
firma's, werken mee
aan de uitvoering
ervan. De bedoeling
hiervan is duidelijk:
ten koste van alles
wil het Westen de
eerste worden. De
eerste man op de
maan zal een Ame
rikaan moeten zijn.
Kennedy heeft daar
al op gehamerd en
Johnson doet het nu.
Vriiwilliqers vrijwilligers gerecruteerd, die
bi t0t de eersten willen behoren.
Zij krijgen zware, haast onmen-
A1 jarenlang worden ruimte- selijke, opleidingen. Dezelfde
vaarders getraind, die straks de proeven, die eerst met apen
maan-reis zullen moeten uitvoe- werden genomen, worden nu op
ren. Tot nu toe zijn al 250 hen uitgevoerd. Een ruimte-
vluoht stelt nu eenmaal zware vlucht wel waar, maar het con-
eisen en de astronaut moet zijn tact bleef beperkt tot een radio-
voorbereid op het meest onver- grafische verbinding tussen bei-
wachte. de cabines.
Grissom en Young zijn de
twee uit het leger van vrijwilli
gers die zyn uitgekozen voor
deze nieuwe stap in het maan-
project. Voor Grissom zal deze
stap niet meer zo sensationeel
zijn als voor zijn collega Young.
Hj maakte al eerder een ruim-
tevlucht. Al was het dan niet
meer dan een sprongetje, toen
hij op 21 juli 1961 in navolging
van Amerika's spitsafbijter
Alan Shepard van Kaap Kennedy
omhoog werd geschoten om
even later in zee neer te komen.
Een baan om de aarde kon hij
nog niet maken. De ruimtevaart
stond nog in de kinderschoenen.
Hij zal het nu goed overdoen en
samen met John Young vier
banen om de aarde trekken.
Rendez-vous
Al verscheidene malen is een
Gemini-capsule gelanceerd. On
bemand maar met een berg aan
instruipenten aan boord. Men
wilde nagaan hoe de ruim drie
ton wegende cabine zich zou
houden. En dit wordt de eerste
maal dat de Gemini bemand
omhoog gaat. Een experiment
gebaseerd op de ervaringen met
de Mercury-vluchten van
Shepard, Grissom, Glenn, Car
penter, Schirra en Cooper. Wel
iswaar is dit Mercury-project nog
niet helemaal afgesloten, maar
men heeft er toch wel zóveel
gegevens mee verzameld, dat
men nu de Gemini kan lance
ren.
Deze Gemini-vluchten (er zul
len er meer volgen) hebben tot
doel na te gaan hoe men een
rendez-vous in de ruimte kan
organiseren. De Russen hebben
dit al eerder geprobeerd met
hun Wostoks 5 en 6, waarin
Valeri Bykovsky en de eerste
vrouwelijke ruimtevaarder Va-
lentina Teresjkova de ruimte in
zijn geschoten (op 14 juni 1963).
Tot een werkelijk rendez-vous
is het toen echter niet gekomen.
Men nam elkaar tijdens de
Overigens zal er ook bij de
komende Gemini-vlucht geen
ontmoeting zijn. Daarvoor zijn
nu eenmaal twee cabines nodig.
De eerste lancering is slechts
een proef.
Raket
Het rendez-vous komt later.
Daarvoor zal vlak voor het
afschieten van de Gemini een
Agena-D-raket worden gelan
ceerd, waarvan de laatste trap
in een baan om de aarde wordt
gebracht. De tijdstippen van
lancering, de richting en de
snelheid worden zodanig geko
zen dat cabine en raket elkaar
in de ruimte ontmoeten. Met
behulp van stuurraketten zal de
Gemini-bemanning contact moe
ten maken met de raket. Een
opdracht die wellicht eenvoudig
klinkt, maar die wel het uiter
ste aan stuurmanskunst eist.
Met de conische neus van de
cabine zal men de capsule in de
enterhaak van de doelsatelliet
moeten schuiven, waardoor bei
de ruimteschepen aan elkaar
zullen komen vast te zitten.
Tevens worden bij deze ma
noeuvre alle noodzakelijke ver
bindingsleidingen automatisch
aangebracht. Gezamenlijk zul
len beide voorwerpen dan uit
de ruimte terugkeren.
Maan-bezoek
Pas als deze entering ver
scheidene malen is gelakt zal
men kunnen starten met het
Apollo-project, het uiteindelijke
doel van Mercury- en Gemini-
vluchten. Want ook bij dit pro
ject zal een juiste entertechniek
van het grootste belang sijn.
Het ApoIIo-ruimteschip zal na
melijk niet zélf landen op de
maan. De landing zal worden
uitgevoerd door een aan de
Apollo gekoppeld landingsvaar
tuigje, dat wanneer de cabine
eenmaal in een baan om de
maan is gekomen zich zal
losmaken van het moedervaar-
tnlg.
Twee man zullen in dit lan
dingsvaartuigje plaats nemen,
terwijl de derde zal achterblij
ven in het moedervaartuig. Dit
laatste blijft om de maan cirke
len totdat het andere vaartuigje
is teruggekeerd van het bezoek
aan de maan.
Natuurlijk wordt er over ge
dacht de reis naar de maan
rechtstreeks te maken. De enter-
procedure is dermate ingewik
keld, dat een linea-recta-vlucht
veel aantrekkelijker is. Maar
dan zal men er toe moeten
overgaan de reusachtige op vas
te brandstof werkende Nova
raket te gebruiken. En deze
raket staat alleen nog maar op
papier. Hij is te duur om op
korte termijn gebouwd te wor
den. Zoals de plannen nu liggen,
zal de Apollo-cabine omhoog
worden gebracht door een Sa-
turnus-D-raket, op het ogenblik
de krachtigste raket ter .wereld.
Fanfare-leuze
Overigens zal het nog jaren
duren voordat men zover is. Het
voorprogramma is veelomvat
tend. Algemeen betwijfelt men
of de fanfareleuze „voor 1970
een man op de maan" zal
kunnen worden gerealiseerd.
Met de nodige show heeft men
deze slogan erin gehamerd.
Johnson zélf deed dat nog
enige tijd geleden voor de tele
visie toen hij met een brede
smile zijn Texas-hoed op het
hoofd van Amerika's ruimte
vaart-deskundige no. 1 Werner
von Braun zette. „Breng deze
hoed vóór 1970 op de maan", zei
hij. Maar het ziet er vooralsnog
niet naar uit, dat men daarin
zal slagen. Voor de eerste
maanreis zal worden uitgevoerd
zal eerst nog een serie andere
vluchten moeten worden ge
maakt.
In bet project Gemini heeft
men voorzien in zeker twaalf
bemande ruimtevluchten, waar
van de laatsten twee weken of
langer zullen duren. Daarmee
wil men nagaan hoe de mens
zich houdt tijdens zo'n vlucht
van voortdurende gewichtloos
heid. Zoals bekend heeft een
Luikse hoogleraar hierover eind
vorig jaar een schokkende rede
gehouden. Hij zei, dat de mens
niet langer dan vijf dagen in de
ruimte kan blijven zonder daar
van blijvende schade te onder
vinden. Verscheidene Russische
ruimtevaarders, van wie Bykov
sky met ruim vijf dagen record
houder is, zouden dit aan den
lijve hebben ondervonden.
Bodemgesteldheid
Als dit Gemini-project is af
gesloten, is men er nóg niet.
Dan zullen eerst proeven met
de Apollo moeten worden geno
men. Eerst in een baan dicht om
de aarde, daarna in hogere
banen. Vervolgens zullen met de
cabine, die niet minder dan 42
ton zal wegen, ontmoetings-
vluchten worden gemaakt,
waarbij onderweg brandstof
wordt getankt. En pas daarna
zal men kunnen starten met de
eigenlijke maanreis.
Uiteraard kunnen deze plan
nen zijn namelijk onmisbaar
voor het organiseren van een
maanreis. De Rangers hebben
nu wel ongeveer aangegeven,
waar men het best kan landen,
maar nog steeds heeft men geen
antwoord op de vraag hoe d*
bodemgesteldheid van het maan
oppervlak is.
Geleerden zijn het er niet
over eens. De een spreekt over
poreus gesteente, de ander over
een vele decimeters dikke stof
laag. Blijkt dit laatste inder
daad het geval te zijn, dan zal
dit nieuwe onverwachte moei
lijkheden opleveren. Hoe zal d«
De Russen hebben het Amerikaans prestige een gevoelige klap
toegebracht. Vlak voordat op Kaap Kennedy de laatste voorbe
reidingen werden getroffen voor de lancering van de Gemlnl-
capsulc, bracht Moskou donderdag sensationeel nienws: een
tweede Woschod was omhoog geschoten, ditmaal met twee astro
nauten aan boord, van wie er zich één tijdens de vlucht buiten
de cabine waagde.
De bedoeling was duidelijk. Men wilde de eventuele Ameri
kaanse ruimteprestatie al bjj voorbaat in de schaduw stellen van
de nieawe Russische stunt.
Over de hele u ereld heeft het onverwachte nienws uit Moskou
sensatie verwekt. Westerse geleerden moesten toegeven: De Rus
sen waren opnieuw een sprong vóór gekomen in de Oost-West-
ruimteracc. Wat de Amerikanen pas op langere termijn voor
ogen hebben, presteerden zij nü reeds: zij slaagden erin een
mens buiten de cabine tc brengen.
Uiteraard hondt deze Russische stunt nauw verband met de
Amerikaanse Gemini-plannen. De bekendmaking van het Ameri
kaanse project zal de lancering van beide Russen zeker hebben
verhaast. Waarmee Moskou de voorsprong dan weer flink heeft
vergroot.
nen niet worden uitgevoerd
zonder de noodzakelijke kennis
van het maanoppervlak. Voor
dat onderzoek heeft men weer Vragen
aparte projecten: het Ranger-
en Surveyor-project. De Ranger
moet de maan fotograferen van
verschillende hoogtes (wat al
tweemaal met succes is ge
beurd) en de Surveyor moet op
de maan landen en dan seleno-
grafische waarnemingen doen.
In ruimtevaartkringen is deze
alarmerende opmerking echter
nogal sceptisch ontvangen. Ge
varen worden niet ontkend,
maar men acht het wel moge
lijk zodanige voorzieningen te
Beide projecten zijn echter
aanzienlijk vertraagd, wat in
houdt, dat ook de Apollo-vluch-
ten later zullen plaats hebben
dan was gepland. Gegevens
over mogelijke landingsterrei-
Zo kunnen meer vragen
worden gesteld: er zullen nog
vele problemen moeten wor
den opgelost voordat de
eerste man op onze buur-
planeet zal landen. Maar dat
dit nog eens zal gebeuren,
daarover zijn alle geleerden
het eens. De enige vraag is
alleen: wanneer? Maar dat
het niet vóór 1970 zal zijn
staat nu wel vast....,
