HOE DENKT
HET KIND
OVER GOD?
In Leiden bejaardenhulp
niet in last
HEBT
U WEL
EENS?
Mej.ds.J.L.Klink.
Huisvuil
verdwijnt
door de
gootsteen
VLEES BRADEN
„VAN BINNENUIT"
Uw ervaringen met
de werkende
gehuwde vrouw
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1965
Klein en weerloos, maar sters. moeders worden soms ver
rast door een primaire levenswijs
heid waar ouderen soms verstomd
staan. Tot nog
toch een wonder van aan
passing, van gewenning, van
Zich vertrouwd maken, een lanc* D°S geen poging ondernomen
ontdekker bij uitstek, dót is opmerkingen van
J kinderen te verzamelen, om te
komen zonder de medewerking blad te
van velen: ouders, leidsters, on
derwijzers, of volwassenen die zelf
nog jeugdherinneringen hebben op
dit terrein.
wachten. Natuurlijk zal loof: allen die op
Reacties
het kind" zegt dominee J. L.
Klink uit Haarlem. „Het kan
in alle sloten tegelijk lopen,
komen tot het kennen
wereld, het godsbegrip v:
ren „Wij weten niet r
Graag wacht ik uit
jonge vrouw, die in de Wilhelmi-
nastraat 22 in Haarlem (tel. 11350)
wacht. Op uw brieven. De kin
dermondjes verdwenen op onze
pagina, maar u maakte uw aante-
i kinde- kring vele reacties, en dat zij ook keningen niet voor niets! Stuur a
bij de godsdienstige opvoeding be
trokken zijn. En is die beloning
niet meer waard dan één van onze
cadeau-boekjes? In de kinderbijbel
die mejuffrouw Klink schreef,
vond iedere koper een folder met
Een vuilnisemmer is niet
zo zeer een aantrekkelijke,
dan wel een onmisbare hulp
in de huishouding. U kunt
hem niet missen geen dag!
vlijmscherpe messen zeer fijn
gehakt en vervolgens via de
afvoerbuizen van de waterlei
ding weggespoeld.
In nederland echter is men
eens door een ander meege
nomen is, per ongeluk uiter
aard, kan daar van harte
mee instemmen.
Per persoon wordt ongeveer
tweehonderd kg huishoudelijke
afvalstoffen per jaar gepro
duceerd. Dit betekent voor een
gezin van vier personen acht
honderd kg. Ofwel een hoe
veelheid van honderd liter per
week en dus drie vuilnisvaten
van drieëndertig liter! Waar
laten wij al dat vuil?
Sommige landen hebben dit
probleem opgelost door toepas
sing van de in Nederland nog
weinig bekende elektrische
breide^chaal in technisch op
zicht nog lang niet toe: ons
rioleringsstelsel is (nog) niet
berekend op de afvoer van zeer
grote hoeveelheden afval. De
vraag is ook of in iedere goot
steen een afvalmolen te plaat
sen is.
In het algemeen wordt het
afgeraden afvalmolens aan te
brengen in gootstenen van ke
ramisch materiaal. Dus voor
velen van ons zal de afvalmo
len in ieder geval een verre
schitterende toekomstdroom bli
ven! In stalen gootstenen is het
wel mogelijk een afvalmolen te
plaatsen, eQ dient men er wel
rekening mee te houden dat aan
disposer.
De afvalmolen wordt ge
bruikt voor het vermalen van
alle organische afvalstoffen zo
als voedsel resten, schillen, pit
ten en klokhuizen, eierdoppen,
gemalen koffie en theebladeren.
De molen kan beslist niet wor
den gebruikt voor afval als
bijvoorbeeld: touw. papier rub
ber. aluminiumfolie en plastic,
glas, metaal en textiel.
De afvalmolen wordt in de
afvoer van de gootsteen aange
bracht, het afval wordt door
de afvoer veranderingen moeten
worden aangebracht
Van de normale afvoerbuizen
is de doorsnede meestal te
klein, zodat deze buizen zullen
moeten worden vervangen. Dit
doet de installatiekosten nogal
fors oplopen!
U raakt uw huisvuil echt wel
voordeliger kwijt aan de Ge
meentelijke Reinigingsdienst
dan aan de afvalmolen: de
kosten van 't geval zijn vijf
honderdvijftig gulden, waarbij
dan nog de installatiekosten
erachter te komen: hoe is hei, de moed
kunnen we nog iets reconstrueren
uit ons eigen jeugdleven, nemen
we de kinderen goed waar?
en hoe gevaarlijk is het leven: Klink peinzend
vuur en water, hoogte en
diepte, ijzer en modder, auto
en elektriciteit. Wat kunnen
ze er weinig tegenover stel
len. Tóch stellen zij zichzelf
aan de orde zij leren, zij
lopen, eerst aan moeders en Wat zijn hun gedachten
God, hoe bidden zij, wat zijn
hun gedachten over geboorte
vvat het zelf hiermee bezig zijn geweest en aan dominee dr. J. L. Klink, het is bovenstaande vragen. In Haarlem
kind te zijn," zegt dominee velen zelfs aantekeningen bewaar- wellicht een waardevolle bijdrage kwamen.... vijftien brieven. Kun-
zit niet stil den in schrift of babyboek, geeft
Praktijk
vaders hand, later zelfstandig
door het leven."
Het wereldbeeld
dood, hoe begrijpen en verwer
ken ze de bijbelse geschiedenis?
Hoe beleven ze het contact met
onze km- kerk? Het zijn veel vragen
bij het kind of het kind bij de kinderopmerkingen
dichter. Het geloof kunnen
niet geven. Toch doen
uiterste best om de generatie die
na ons komt tot het geloof te
brengen We leren ze bidden, we
lezen voor aan tafel, we filosofe-
bZad:
daar was ik naar op zoek. Bijna JHBHI
allemaal gebruik ik ze voor de wierlaan 1, staat een keurige
studie die me intrigeert: een avondportier, attent ontvangt
Ic over het godsdienstige le- hij bezoekers en neemt tele-
van kinderen. foontjes aan, spreekt langzaam
en duidelijk: het is een kweke-
E.'i.-.ïïüi"wto'S.ïf ïï3 ?p i'
door het feit, dat Jona
als ze geboeid zijn genoeg bij stil, hóe een kind de
i het bejaardentehuis mulo-
verhalen uit de bijbel verwerkt? meisjes,
d< graten?"). Doodaijn Js „iv
- probleem: stoppen ze ]e „heel klein schaapje"
de vakantie kleuter
door de week: ge
lijk op de gelijkenis van de Goede huwde vrouwen. Het gaat er
Keen allemaal een beetje bijzonder
onder de zandkorreltjes? Nee hè,
de Here Jezus komt je halen,
zeggen ze er met stelligheid ach
ter. Onderwijzeressen, kleuterleid-
twintig jaar zien
terug op de arbeidsmarkt,
anemuui een oeeije oijzvnuer D k{jk meisje
toe. Het tehuis heeft dan ook „re,err.J -
J|één moeder met een jong
huwelijk nog kunt doen, want Hnd-J;«Joch bonischool
bij je beroepskeuze wat je na je Er
zijn moeder uit haar werk halen
had ook contact met de
waarvoor moeder zorgde.
..grote jongen" zijn. of vinden dat
kffi;i";.ïï!'o" theolögic. va" dl Mfrmw A. J. van Nienes. Ze(7 i^nen
dan worden we ge-
Afgerond
Deze week drie maal de pannel-mode. Indien u nog nooit naaide, is dit de kans
om van een eenvoudig model met een mooi stofje een leuk geheel te maken. Klaar
om de zon te ontvangen! Vindt u de modelletjes te luchtig? Bestel eens supplement 3,
daarin staan wat gekledere gladde modellen met mouwtjes en gesloten hals, suppl. 2
geeft veel blouses.
E VELIJN
A voorpand 1 x knippen aan
de stofvouw. Gebruik rug C
van model Ditty.
DITTY
B voorpand 1 x knippen aan de
stofmouw. C rug 1 x knippen
aan de stofmouw.
MANON
D voorpand 1 x knippen
aan de stofmouw. Ge
bruik rug C van model
Ditty.
Volgende keer: de bruiden aan de beurt: allemaal te maken met ons patroon dat u
slechts ÉÉN MAAL hoeft te kopen. Iedere 14 dagen vindt u op deze plaats, wat u er
voor gezelligs mee kunt doen.
Weet u, zegt
diakonale jaar lijkt allemaal
mooi maar het is een zware
belasting voor een jong meisje en
het gezin waaruit ze komt. Een
diakonale vakantie geef ik ze, het
gaat allemaal zeer bevredigend.
Bij de opening 'tff :-
Want in het tehuis Rijn en
Vliet heeft iedere helpster een
eigen afdeling waarvoor ze ook
erder, dat helemaal verantwoordelijk is.
Part time betekent hier niet: een
gedeeltelijke dagtaak, maar een
afgerond geheel dat op een deel
van de dag verricht wordt. Daar
moet het in de toekomst toch
meer naar toe, verzekert ons de
i het tehuis
waren die bereid zouden zijn
in mijn tehuis te komen werken.
Ik adverteerde er kwamen
veertig aanbiedingen waaronder
ervarenen in een verzorgend be
roep, maar ook "alleen maar"
huisvrouwen, met ervaring. Die
ervaring ken ik beroepswaarde
toe. De verzorgende diensten wor
den bij ons verleend door
Zij kwam tot haar, voor ons
kwamen land, progressieve standpunt toen
ze in 1950 en 1951 in Denemarken
en Engeland rondkeek naar de
bejaardenzorg daar. „Ik heb nooit
enige weerstand tegen de gehuwde
vrouw gehad en ik heb toch al
41 dienstjaren!" lacht ze vrolijk.
Onze bejaardenhelpsters zijn op
Oma is dik tevreden met haar
hulp tan de gehuwde vrouw:
kunnen samen van alles
spreken, en om half elf heeft de
verzorgster de koffie bruin. Best
so! knikt de directrice.
twintig „ongeschoolde te scholen een leeftijd, dat hun
huisvrouwen". Een paar volgen de *--J-
cursus Bejaardenhulp in Leiden
Er zijn vrouwen in de leeftijd van
veertig tot zestig jaar (jongeren
jonge kinderen vind ik sociaal morgen met plezier
iestijd
ook de „toon" van de omgang.
Deze gehuwde helpsters kennen
het huishouden, weten mee te
praten over het gezin van de
bejaarde het niveauverschil is
niet zfi groot en dat past lekker bij
elkaar.
Onverbhiikt
niet verantwoord) die. als
Van half negen tot half e
moeders en zelfs één grijze om»,
riep mejuffrouw Van Nienes goe
de, onverbruikte krachten aan
liefde en verzorging wakker, de
anders braak bleven liggen. De
waardering die de gehuwde help
sters oogsten van directie en be
jaarden verleent hun uiteraard
weer prestige die ze als Inbreng in
het gezin meenemen. Zelfs de
zaterdag- en zondagdiensten lopen
soepel. Eens per veertien dagen
hebben de dames een zaterdag- of
zondagmorgendienst. Als ze
's morgens de deur uitgaan slaapt
het gezin de zaterdagslaap uit;
komt moeder thuis dan is het huis
opgeruimd en de koffie klaar. Ze
vinden het heerlijk weer met de
grote kinderen mee te kunnen
doen.
Denk niet, dat je het met een
schaar kunt knippen, commenta
rieert de vooruitstrevende directri
ce nuchter. Je moet alle factoren
erbij betrekken en een beetje
kunnen schipperen. Ik suggereer
afgeronde taken, vier uur per dag,
dat zou ook een ziekenhuis kunnen
vragen. Hoe ik de nachtwacht
heb? Ook een kracht met een
gedeeltelijke opleiding, en een wat
oudere verpleegster die niet zo
zwaar werk meer wil hebben en
hier een paar nachten per week
dienst doet.
ALS meisje had ik het geluk
dat mijn vader enige malen
achtereen voor de zomer
maanden een wonderlijk
huis aan zee huurde. Het
was van een even wonderlijke
dame met spierwit haar, een ge
zicht als van een zeerob, zo ver
weerd, en een steevaste zwartzij
den japon. Zij vertrouwde on»
haar herdershond en haar al weer
wonderlijke spulletjes toe en ging
van de huur die mijn vader haar
betaalde, naar een neef en nicht in
Napels. Dan hadden wij het rijk
alleen. Het was een rijk. Het was
een wereld. Chinese schemerlam
pen en Florentijnse kommen, een
tafeltje dat je kon openvouwen tot
een schaakbord met ingelegd
ivoor, met al even prachtige
schaakstukken. Zes openslaande
deuren naast elkaar gaven toegang
tot een verwilderde tuin, en tussen
die deuren hingen binnen aan de
muur castagnetten en waaiers.
Waaiers. Het is dat woord dat me
ineens huis en toebehoren in her
innering bracht. Want ik zat te
denken waarmee ik de Open Brief
zou vergelijken en toen dacht Ik:
waaier, en ik had weer de ook al
ivoren platte band in de hand en
hoorde het zacht geratel weer
waarmee de waaier openging en
een wereld van fijn besneden
bloemen en poppetjes tevoorschijn
toverde. Doordat wij vaker een
pan op de plank zetten huis
vrouwen van Nederland! dan
een waaier openvouwen, is het
geluid me bijgebleven, en ook de
verrassing.
P is nu de Open Brief. De
ene helft van mijn lezeres
sen roept meestal: o wat
moet zo'n rubriek toch in
teressant zijn, ik benijd je
gewoon, al die verschillende brie
ven, al die geuite gedachten, wat
een wereld, en de andere helft
beklaagt mij: welk een nood, hoe
weet je toch het goede antwoord
te kiezen, of al „een" antwoord, ga
je niet gebukt onder al de zorgen
van anderen, wat een wereld, wat
een wereld... en ik kan alleen
maar zeggen: de Open Brief is als
een waaier. Inderdaad een wereld:
maar altijd een verrassing. Zoveel
motieven, zoveel wendingen, zo
veel fantasie. Alles vervlochten,
Bij onze kantoren zijn ver
krijgbaar:
Een mapje met visuele
voorlichting, rokken, pan
talons en avondkleding
ƒ2,25
Een palronensct vijfbladig
in de maten 36 t/m 48
ƒ2,50
Een supplement 2, 3 en 4
elk ƒ1.45
Vergeet niet uw maat op te
geven. Ontvangst na storting
of betaling van het benodig
de bedrag, bij het bureau van
dit blad.
In dc keukens van grote Ameri
kaanse hotels, kantines e.d. maakt
men vaak gebruik van een instru
mentje, waarmee het gaar worden
van vlees of wild tijdens het
bereiden wordt bevorderd, en de
duur daarvan belangrijk kan wor
den beperkt. Het apparaatje lijkt
op een gewone thermometer doch
is gevuld met een speciale vloei-
Dit apparaatje wordt in de mas
sa van het vlees gestoken en zorgt
ervoor, dat de temperatuur in het
binnenste van het voedsel, dat men
toebereidt, stijgt tot die van de
buitenzijde.
Een firma in de Verenigde Sta
ten brengt nu, onder de naam
Thermo-pins, dergelijke instru
mentjes In de handel in een
eenvoudige vorm, zodat het in de
keuken van de gewone huisvrouw
bruikbaar is.
Vandaag een laatste
verkenning op het terrein
van de werkende gehuw
de vrouw, dat net als bij
Mink van Rijsdijk, voet
angels en rozen oplevert.
„Toen mijn zoontje 10 jaar
was, begon ik op zeer dringend
verzoek te helpen bij het lager
onderwijs, vanwege het grote
tekort aan leerkrachten. Eerst
kort, daarna langer, de laatste
vijf jaar zonder onderbreking.
Mijzelf gaf het werk veel vol
doening. ik zorgde voor voldoen
de huishoudelijke hulp. Hei
overblijvende deed ik met
frisse moed! Geestelijk voer ik
er wel bij. De vakanties waar
deerde en benutte ik in alle
opzichten. Dat zijn de rozen.
Voetangels? Als één der huis
genoten ziek was, voelde ik me
schuldig als ik 's morgens de
deur uit ging. Mijn zoontje
vond het niet prettig, soms
huilde hij als ik weg moest.
Tweestrijd: ik voelde het als.
een sociale plicht te helpen,
financieel was het niet nodig.
Hij is nu twintig en zegt
„moeders horen thuis". Toch
was er altijd iemand thuis om
voor hem te zorgen. Niets kon
de afwezigheid van moeder
vergoeden. Mijn man had toe
stemming gegeven: ergens vond
hij het net als zoveel mannen
een vernedering dat zijn vrouw
buitenshuis werkte. Nu ben ik
weer huisvrouw en waardeer
het rustige leven. Bij het ouder
worden is het iedere dag in het
gareel lopen ook bezwaarlijk.
Er is weer rust, regelmaat en
orde in het huishouden. „Rus
tig" leven behoeft niet „saai"'
te zijn. Er is nu ook eens tijd
ivonds een vergadering
nodig hebben. Het dienen moet
niet altijd verdienen zijn voor
de christenvrouw" aldus mevr.
B. S. te d. T.
Zelfstandig
dend en als meewerkend
werp, schrijft mevr. Ch. K-A.
te dH. in een heel gezellige
lange brief. „Ik dateer van
voor de eerste wereldoorlog.
Moeder had een beroep in dc
medische sector: niet in loon
dienst, wel dag en nacht paraat
zijn. We hadden dag en nacht
huishoudelijke hulp: tante van
moeder. Zij ging met mij uit,
vader trok op feestdagen met
mij en m'n vriendinnetje op. Ik
had niet het gevoel, dat ik
tekort kwam. Lastig was dat
voor andere kinderen: om vier
uur moesten ze zich eerst thuis
melden, en iedere kleinigheid
thuis bespreken. Je wordt er
als kind zelfstandig van: ik
werd heus niet weggeholpen 's
morgens, pakte zélf m'n twaalf
uurtje in voor het overblijven
op de middelbare school. Later.
toen ik met kosthuizen te ma
ken klreeg, had ik geen sterke
binding aan thuis en kon me
makkelijk aanpassen.
Als „meewerkend" voorwerp:
ik trouwde voor de tweede
wereldoorlog en toen was het
vanzelfsprekend dat je je werk
neerlegde. Het schoolbestuur
zou nooit een gehuwde onder
wijzeres gehandhaafd hebben.
Dat was tegen de principes. Nu
zijn ineens veel dingen geen
principes meer. Toen mijn kin
deren naar school gingen, heb
ik dienst gedaan als invalster:
nooit meer!, dacht ik. Ik heb
vijfmaal zoveel kinderen als
mijn moeder. Voor mij waren
de nadelén groter dan de voor
delen: men verwacht evengoed
van je dat alles in orde i3 thuis.
Huisgenoten komen 's avonds
pas thuis en zijn dan moe. Het
is onredelijk van een vrouw te
eisen, dat ze alles doet: ik denk
altijd aan de Israëlieten in
Egypte 's Morgens eerst mate
riaal verzamelen en 's avonds
toch hetzelfde kwantum werk
inleveren! Huishoudelijke hulp
is duur of je houdt niets van je
salaris over, waar de fiscus ook
raad mee weet overigens. Je
moet er netjes uitzien: kleding
kost meer. Wees eerlijk, je
kunt je niet echt inzetten voor
je werk (huisbezoek, organise
ren). Het huishouden drukt als
een onontkoombare plicht D?'
fnuikt je!
Nadelen
Nadelen, ook voor de huis
genoten, ik wil hen de chaos
waarin ze zouden komen te
leven als ik de deur uitging,
niet aandoen. Wis en drie
heeft een huisvrouw recht op
„iets er buiten", maar dat
behoeft ze niet in een baan
te zoeken. Hobbies te over:
al is het maar het schrijven
van brieven in de krantl
Komt het wel eens in
iemands bol op dat het zelf
overwinning kost voor som
mige huisvrouwen om zich
geheel aan het huishouden te
wijden? Zij hebben heus
geen por nodig om er iets bij
te doen. Ik vind het werken
in een huishouding niet hele
maal een ideale toestand: het
werk wordt te weinig ge
waardeerd, en gehonoreerd
helemaal niet! Een beetje
meer dankbaarheid zou een
grote stimulans zijn. Want
een huisvrouw is evengoed
een werkende gehuwde
vrouw". Waarvan acte, le
zers! Bekijk moeder de
vrouw eens door de bril van
mevr. K
Niet onnodig
We besluiten ons onderwerp
met de visie van een man, de
heer H. R. te W., al wat ouder,
uegrepen we. „Een vrouw kan
nergens nuttiger en beter zijn
Jan in haar gezin. Een vrouw
en moeder (dit laatste woord
onderstreept hij) is door nie
mand te vervangen. Ze is geen
goede moeder als ze er onno
dig) bij gaat werken, ook als er
geen kinderen zijn, dan komt
dat gezin iets tekort. Als mijn
vrouw even haar handen moet
briefje
ervaringen
nog niet komt..
Hebt u wel i
met de woningnood zijn
de orde.
Wie heeft er iets leuks,
groots, zinnigs, waarderends(?)
triests te melden? Vol verwach
ting zien we weer uit naar uw
brieven die bij plaatsing be
loond worden: De dokter zegt
I, De dokter zegt 2 of Tippara-
de.
tuin in te lopen. Bij een schemer
lamp te zitten lezen. Altijd te
weten dat zowel voor mijn lezeres
sen als voor mijzelf geldt dat
buiten onze correspondentie om
het leven beweegt en verandert.
WILLEN mijn vriendinnen dit
onthouden die aan het eind
van een boeiende brief al
tijd aankomen met: maar
antwoord mij nu maar niet,
je schrijft toch eigenlijk voor
anderen. O ja? Wie zegt dat? Ik
geloof dat menigeen denkt wel zo
ongeveer te weten welke dames in
de regel aan mij schrijven. In
lieve bescheidenheid zeggen zij
dan: ik ben niet zo belangrijk. En
toch reageren er, als zij reageren,
veel meer gelijkgezinden met hen
dan zij denken. Neem nu eens het
niet-lid-van-een-kerk-zijn van de
vorige Open Brieven: u moest eens
weten met hoevelen u gelijk-op
denkt Vooral is het leuk te lezen
hoe deze en gene meer warmte in
de kerken aanprijst, vooral geen
richtingen, nee, laten de vrijzinni
ge dominees en de „zware" domi
nees allemaal onder een dak staan
en laten dan de „warmen" onder
hen (want die zijn overal, zeggen
briefschrijfsters) de anderen sti
muleren. En overal is de dringen
de vraag: waarom moeten er toch
richtingen zijn? Wel, is het niet
menselijk warm te lopen voor een
gedachte die je zelf als waarheid
ziet? Bent u, door warmte aan te
bevelen, al weer niet een richting
aan het maken de warmtemen-
sen"? Niet dat ik dat erg vind
hoor, het lijkt me een heerlijke
richting. Maar denkt u er een
beetje aan dat zo ook, uit eerlijk
heid, andere richtingen kunnen
zijn ontstaan?
Niet richtingen zijn een schande.
Er blijven accentverschillen. Maar
schande is dat we lel en gemeen
naar elkaar bijten. Dat we, als het
puntje bij het paaltje komt, niet
geïnteresseerd zijn naar elkaar en
eikaars standpunt, maar het al lang
beter weten.
rLGENDE vraag. Of ik
kerklid zou worden als ik
het nog niet was. Even
denken. Dus als je jezelf
altijd best hebt kunnen
redden. Moeilijke vraag. Moeilijk
omdat je nooit kunt weten hoe je
zou zijn als je niet was die je nu
bent Nou, beste kans dat ik het zo
liet Als je gewend bent van je
geloof te zingen op een eenzaam
strand, dan lijkt het wel voor niets
gebeurd, maar het neemt niet weg
dat het geloof blijft
Vol zijn van iets vraagt echter in
verreweg de meeste gevallen om
gemeenschap. Als ik met een schat
op een onbewoond eiland aanspoel,
heb ik er niets aan als ik deze
schat niet met anderen kan delen,
met anderen beléven, tegen ande
ren kan zeggen: kom eens kijken!
Wie weet wat eenzaamheid is,
kiest, als hij mag kiezen, toch
meestal de èinder, de levende. Bij
de ander, door de ander, wordt
zijn innerlijk bezit mededeelbaar.
Heel de kwestie van lidmaat-zijn
is er een van: wat geef ik en niet:
wat krijg ik.
