y Strijd voor Katwijkse zeehaven is reeds honderd jaar oud Katwijk zoals het was Fabrieksschepen: Illusie Nieuwe vishal; te luxueus Reder „JJ over de visserij: Mals maatje NIEUWE LEIDSE COURANT KATWIJK Een plaatje dat herinneringen wakker roept. De KW 131 met volle zeilen. We kre. Oen deze prentbriefkaart van me vrouw Ouwehand-Van der Plas, Bestevaersweg 20. Hel poststem pel geeft als jaar aan 1931. „Sst, laat Scheveningen niets horen Dé details van dit blijkbaar al eerdér ontwikkelde havenplan ontbreken, i wel is duidelijk, dat hiermee twee vraag stukken tegelijk aan de orde werden ge steld. die voor de vissersplaats van uit zonderlijke betekenis waren: een eigen haven, voor de groeiende bomschuiten- vloot en mogelijk ook voor toekomstig» zeilloggers en door stoom aangedreven visserschepen, en een goede verbinding met het achterland, speciaal met het oog De spoorlijn zou dan moeten lopen het Rijnspoorstation te Woerden langs de Rijn. door Leiden en over het Haagsche Schouw tot aan het Katwijkse strand, en de heer Soetens vroeg mi via Ged. Staten aan de Katwijkse raad vergunning tot het leggen van rails in de wegen en straten der gemeente. Nieuw aspect Die doortrekking tot het strand was een nieuw aspect in de kwestie van de aan leg der spoorlijn LeidenWoerden, waar voor de HIJSM in december 1859 aan het Katwijkse gemeentebestuur om onder steuning van haar concessie-verzoek had gevraagd. Maar dit initiatief verzandde, enkele jaren later (in juli 1871) spraken de concessiehouders slechts van een lijn LeidenUtrecht, hoewel zij Katwijk wel om financiële steun verzochten door sub sidie te geven of aandelen te nemen, gezien men de onderneming in het belang van Katwijk aan Zee achtte. Doch de Katwijkse vroede vaderen be sloten er geen gevolg aan te geven. Mer beschouwde een bijdrage aan de spoor, weg. plaatselijk gezien terecht, als eer onbillijkheid tegenover het binnendorp, dat immers niet van de Hjn zou profite- De Katwijkse reders zagen er nog wel wat in en richtten een adres tot de ge meenteraad om de spoorlijn Leiden Utrecht te ondersteunen, wanneer tenminste zou worden doorgetrokken tot Katwijk aan Zee. De gemeentebestuur ders namen deze gedachte over. Over de vluebthaven werd geen woord meer Twee jaar later trad men opnieuw contact, met de concessiehouders van spoorlijn, en toen in 1874 de spoorwegen staatszaak werden, besloot men nogmaals te trachten de lijn van Leiden af doorge trokken te krijgen, doch tevergeefs. Het. havenprobleem dook toen ook op. Teneinde het mogelijk te maken, dat binnenvaartschepen het centrum Katwijk aan Zee konden bereiken daar rechtstreeks tonnen haring en andere vis te laden, besloot men de gelijkheid van een verbinding met het verbrede Rijnlandse Uitwateringskanaal Katwijk moet woekeren met bouwgronden KATWIJK ad. RIJN ln de uaal bij de gereformeerde kerk werd jaarvergadering genouden van A.R. kiesvereniging, geleid door de voorzitter, mr. S. H. Attema. heer L. A. Hreft besprak enkele ken, die de aandacht eisen bij het besturen van de gemeente. Katwijk moet woekeren met de beschikbare bouwgronden, terwijl niet alleen nog benoeite .bestaat woningen, maar' ook1/ aam suilde*, kerken, een grote zaal, eéh -zwem bad en recieatieruimie. oovendien heeft het verkeer zijn deel nodig (brede straten). Wordt gebiedsuitbreiding niet bin nen acht a negen jaar verwezenlijkt, aan zai de capaciteit van Katwijk moeten worden afgeremd. Uit zai tot grote moeilijkheaen leiden, daar alleen al het geooorte-overscnot in rvatwyk groot is. Verscheidene in- austrieen, die nu nog in de beoouw- ae kom een plaats hebben, zullen ruimte kunnen vinden in t. Heen. Ue heer Kreft ging nog in op de financiële kant van ae zaak en sprak uver de otters die noaig zuilen zijn om een en ander waar te maken. Uit het jaarverslag van secretaris J, D. van Delft bleek dat 1964 voor de vereniging rustig is geweest. Tot bestuursleden werden de heren P. J Beker en S. Vergunst gekozen. Hoog en laag waler KATWIJK AAN ZEE Zondag: hoog water 6.54 en 19.09 uur; laag \yater 2.34 en 14.58 uur. Maandag: hoog water 7.36 en 19.54 uur: laag water 3.10 en 15.36 uur. .SCHEVENINGEN Pessimisti sche geluiden over de Nederlandse visserij zijn aan de orde van de dag. Ond^ks hetfieit dat de regering paar miljoen voor de visserij heeft uitgetrokken en hoewel tamelijk moeiteloos overeenstemming tussen reders en werknemers is bereikt >ver een nieuwe c.a.o., waarbij te vens de stakingsdrift, die Scheve ningen vorig jaar beheerste, schijnt te zijn weggeëbd, zijn er nog tal moeilijkheden, die een efficiënte en rendabele visserij benadelen. Er is sprake van een bemanningsprobleem De rederijen kampen met kapitaal- schaarste en kunnen vaak geen in vesteringen doen die de visserij vooruit zouden helpen. De Noord zee raakt ontvist. Sclieveningens grootste,reder, de lieer J, van der Toorn, directeur van de N.V. Verre Visserfj Maatschappij en de heer L. W. Leenman, dc nieuwe voorzitter van de Seheveningse redersvereniging, heb ben zich desgevraagd over deze proble men uitgesproken. Alleen concurrentie in de kwaliteit kan de visserij staande houden, is hun beider standpunt. Maar verder delen zü toch kennelijk uiet de inzichten, die dc regering trn aanzien de visscrU met grote fabrieksschepen heeft. Zoutmaatregelen zijn funcsi ..We kunnen alleen maar ujt de voeten met de kwaliteit", zegt de heer Van der Toorn, „Tegen Duitsland bijvoorbeeld kunnen we toch niet op Dat land krijgt 20 miljoen subsidie per jaar Daarmee bedoelt hij dat Duitsland wat betreft vloot en aanvoerkwantitèit wel de baas zal blijven, maar dat Neder land met zijn zoute haring als kwaliteits- produkt, ook straks in EEG-verband eer positie zal blijven innemen. De grote moderne fabrieksschepen, met fileermachines en diepvriesinstallaties aan boord, zien de heer Van der Toorn en de heer Leenman beiden als een illu sie, die niet gemakkelijk te realiseren is De regering mag die rjchting wel uit den. ken, maar „ze doen hun portemonnee niet ver genoeg open". Daar komt vol- gen® de beide heren bij, dat de Seheve ningse vissers toch niet op zo'n drijven de fabriek willen werken, omdat het dan gaat om reizen van twee maanden. Nee, de heer Leenman zou naast de re geringssubsidie voor èxpérimentele vis- reizen, ook geponeerd zijn voor premies voor experimenten met de pelagische trawl: het in hoogte verstelbare trawl- Ver kopen Maar ook de voortgezette visserij niet de gewone trawler, die reder en voorzit ter dus voorstaan, is een zaak die zij beiden niet erg optimistisch inzien. De exploitatiekosten zijn sterk gestegen. De minimumprijzen zijn wel wat omhoogge- gasn, maar zullen nog veel hoger moeten worden. De uitgebreide Oostduitse vloot, die weliswaar met verlies vaart, houdt toch onze import tegen en het is een le vensgroot probleem om de schepen met goede vissers te kunnen bemannen. De nieuwste trawler van „JJ", zoals de heer Van der Toorn en zijn rede rij langs de havenkant wordt aange duid, de SCH 250, ligt aan de kam. Nadat het nieuwe schip van de hel ling kwam heeft het werkeloos in de haven gelegen. De opdracht tol de bouw is vijf jaar geleden gegeven door de rederij Van der Toom, die later bij de VVM is getrokken. Nu wacht de heer Van der Toorn op een mogelijkheid het gloednieuwe schip te verkopen. Hij durft de exploitatie niet-aan, „Hij ligt al twee maanden, ik ben hem liever kwijt", zegt hy. I-ïij heeft er zijn redenen wel voor. On der meer speelt het bemanningsprobleem een rol. Wie zouden op de SCH 250 moe ten werken. Interne verschuivingen los sen niets op i Overigens is de SCH 250 aan het eind van de vorige week toch uitgegaan). Er zijn wel stemmen opgegaan in Sohe- veningen, die spraken over een herwaar dering van het oude beroep van visser. Maar „herwaarderen doen we niet',' aldus reder JJ. ..Meer contact met de vissers wensen we niet. De schip per kiesi z'n volk en daarmee uit. Er zijn nog vissers genoeg en als ze andere banen gaan zoeken en niet meer willen varen, dan is dat hun keuze. Ik sta er gemakkelijk tegen over. De heer Van der Toorn, die zeventig Jaar is, gelooft wel dat liet zijn tfid zal duren. Over het contact als werkgever met de erkende vakbeweging, wil hy niets zeggen. Het is goed, normaal. Een verder strekkend antwoord moet hy schuldig biyven. In de Seheveningse rederijen heerst on tevredenheid. De heer Van der Toorn vormt geen uitzondering en hij meent, hoop valt te verwachten. Beschouw de teelt jtan is een redelijk goed jaar dat is volgens de reder en voorzitter slechts te danken, aön de reders zelf, die de prijzen, ongeacht het daaraan verbon den risico, hebben opgehouden. Ze koch ten grote delen van hun eigen in nauwe samenwerking met de Coöpe ratieve inkoopvereniging van haringihan- delaren. Door de zo in de hand gewerkte redelijke besommingen, had de een vrij goede verdienste. Maar de reder moest het risico weer dragen. „Ga eens na", zegt de heer Van der Toorn. „Ik heb hier zelden voor minder dan een half miljoen aan haring liggen". En dan ten slotte de nieuwe afslag. Ook die vormt een punt van overpein zing. Is die niet. veel te duur en het kantoor te luxueus voor onze armoedi ge visserij? Beroerde positie De heer Van der Toorn zegt dat de re ders zich in een beroerde positie be vinden met zo'n duur ding, waarbij de toekomst maar moet lerpn of je er in derdaad goed lossen kan. Met de deining in de eerste binnenhaven, die misschien nog wel versterkt ■wordt na de aanleg van een nieuw havenbek ken, ziet hij het maar somber w. Alleen dé oppervlakte is beter dan in de oude. Geen reder heeft zich eigenlijk gerealiseerd wat, de nieuwe afslag nu De dienst van het haven- en marktwe zen heeft wel een maquette laten zien. maar „de reders hebben daar eens een keer omheen gelopen en zeiden dat het wel aardig was". Ook de heer Leenman is het er wél over eens, dat de bouw van een dergelijk belangrijk project toch op een andere wijze aan liet bedrijfsleven gepresen teerd had rriöeten worden. Hét kantoor zit de heer Van der Toorn een beetje „Ik heb nooit geweten, dat er van een kantoor sprake was. Ik dacht eigenlijk. komen. De handelaren hadden ons produkt dan gelijk kunnen proeven. Dat zou aardig geweest zUn- Van de f 9 miljoen, dié afslag kost, wordt er f 2,5 aan he>t kantoor besteed. Hij onderschrijft de woorden van de heer Leenman dat er geen goed overleg tussen gemeente en bedrijfsleven is ge weest en dat het allemaal te oppervlak kig en te theoretisch is behandeld. Doodsteek Ten slotte wijzen oeioeri nadrukkelijk op wat zij ..dc doodsteek" van de visserij noemen. Het betreft een kortelings ge rijpt plan van het ministerie van sociale zaken en volksgezondheid, dat er voort aan za] moeten worden gezouten in een verhouding van 1 op 12 Tot nog toe was die vóór de kleine haring 1 op 16. maar deze bepaling zou riu vervallen. ..Geen primeur van het malse maatje meer", zegt de heer Leenman zorgelijk. „De ha ring moet 1 op 12 en vier dagen in het zout blijven". „Die maatregel dryil de mensen naar het eten van verse haring", zegt de heer Van de Toorn zelfs. Want nu de laatste mogeiykheld om nog enigszins licht ge zouten haring te verkopen is weggeno men. zal het steeds meer voorkomen, dat de handelaar verse haring koopt, een paar uur in een pekelbadje gooit en ten slotte als groene haring, waar altyd de grootste vraag naar biyft beslaan, ver koopt, In Rotterdam schynt deze verbo- a ter weg", ook wel e betiteld. KATWIJK De hernieuwde afwijzing door de regering van de Kat-1 te onderzoeken en ln 1874 werd een i wijkse zeehavenplannen geeft aanleiding tot een terugblik in de geschie- missie ingesteld "tot het daarstellen denis, met als conclusie, dat die plannen allerminst van vandaag of giste ren zijn, maar al honderd jaar bestaan! Want in april 1864 kwam bi.i het gemeentebestuur van Katwijk een missive van de Commissaris des Konings binnen, waarbij werd medegedeeld, dat de. heer C. Soetens fe 's-Graven- hage, in verband met de aanleg van een zeevlugthaven te Katwijk waar stoomboten en hoogstens 6 el diepgang hebbende schepen, alsmede serspinken altijd een veilige schuilplaats zouden kunnen vinden ook concessie had aangevraagd tot het leggen van een railroute Woerden-Lei' den-Katwijk aan Zee. Beperkt Het begrip haven had toen een be perkte klank. Er was wel een haven meester (in Katwijk aan den Rijn!), sinds de raad in 1843 had besloten de inning van havengeld niet meer publiek of on derhands te verpachten en tot rekenplich- tig havenmeester had benoemd de ge meentebeambte Jan Souverijn, die ook hoofdbeambte „ter wering van sluikerij" (belastingontduiking) was. Deze had het toezicht op de ongeveer 25 binnenvaart schepen. die Katwijk aan den Rijn als do micilie hadden, waaronder de twee veerr schuiten, op Leiden en Rotterdam. De toeneming van de export van haring en verse vis maakte het nood zakelijk een. verbinding te water van dit binnenvaartcentrum met het vis sersdorp tot stand te brengen, en zo liet men de hoofdingenieur Waldorp te 's Gravenhage een waterwegplan ontwerpen.. In de kosten, geraamd op f 105.000,zou voor elk eenderde deel worden deelgenomen door Rijk en Provincie. Dit voorstel, warm aanbevolen door burgemeester T. A. O. de Ridder, werd ln dè Katwijkse raad met algemene stem men aanvaard, en het was verheugend, dat de'gemeente Leiden in mei 1875 be richtte voor f 5.000 deel te nemen in de 3 pet" (geldlening voor het kanaal. Ook toen was het Leidse gemeentebestuur er dus al van overtuigd, dat een goede ver binding met Katwijk aan Zee zijn belang w4s. In november 1876 werd het graven van de waterweg aanbesteed, en de finanv ciële regeling kwam rond. mede dttnkzy steun van baron Van Wassenaer va/n Catwijck en de KatWijkse reders, dlie zich in grote meerderheid verbonden om jaarlijks gedurende ten. hoogste 20 ja ren voor elk vissersvaartuig f10 te be talen als tegemoetkoming in de koeten- Rumoer De uitvoering der graafwerkzaamhe den drukte enkele jaren zijn stempel op het Katwijkse leven want het werk moest toen nog met handkracht geschie den,, en er kwamen veel poldergasten, die blijkbaar nogal eens wat rumoer ver oorzaakten. Voor de landbouwfeesiten in de zomer van 1877 in het binnendorp ge houden, werd- zelfs een speciaal raadskre- diet voor extra politie-assistentie toege staan. Het kanaal zelf is trouwens ook oorzaak geweest van de benoeming van een derde Katwijkse veldwachter, die volgens burgemeester De Ridder liet best aldaar dienst kon doen. en dan in zijn vrije uren de straat wel in orde kon houden! Het, hppjd der gemeente voelde ove- Dit is Nederlands laatste bom schuit, de KW 88, die nu bij het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen ligt. Toen de bomschuiten een maal uit de tijd waren, begon het havenprobleem in Katwijk te knellen. rigens niets voor de voorgestelde i De Ridder-kanaal, al had hij er dan de stoot toe gegeven, en uiteindelijk gaf men de waterweg kort voor de inge bruikneming op 20 maart 1879- de- naarr Prins Hendriikkainaai, hiermede eer ge vend aan de broer van Koning Willem III, die verf heeft betekend voor hamdel en scheepvaart Kort ma de opening kwam de tram- verbinding met Leiden aan de orde, toen H. C. F. Couwenberg vergunning vroeg tot het leggen van „gezonken rails" voor stoom tramlij r» LeidenKatwijk Zee. Op 16 januari 1880 leen-de men echter een concessie aan Cra.ns en Co te 's Gravenhage, die hun rechten in oktober van dat jaar c droegen- aan de NV Rijnlandse Stoom- trammaatschap-pij. Natuurlijk maakte het Katwijkse gemeentebestuur va gelegenheid, gebruik om te bedingen, dlat voor het vervoer van vis altijd een wagen kon worden aangehaakt! Geheim Was inmiddels het zeehaven-probleem dan geheel op de achtergrond geraakt? Allerminst, want, in zijn nieuwjaarsrede op 17 januari 1882 deelde de voortva rende burgemeester De Ridder de raad mee. dat het. dagelijks bestuur der ge. meen te er ernstig over dacht voorstei len te doen tot het daarstellen van eer vluchthaven. met provinciale- en rijks subsidie naotuurlijk. Hij meende ongetwij feld het kunststukje met de binnenha ven ook wel buiten te kunnen herha len, m zette dé adviseur Waldorp weer aan het werk. bv een 1 al,ne,raadsver gadering drong hy op stilzwijgend hei ri jvake dè haven aan, toijiait „Scheve- hinigen ook wakker wife geworden" èh concurrentie werd gevreesd- Van noor derbuur Noordwijk waè im dat opzicht minder te duchten, en grenswjjzigings- problemen waren toen nóg lang niet aar de orde J. P. van Brakel. (Wordt vervolgd.) „Die haring is gevaarlijk, Iaat daar eens controle van regeringszyde op ko men, in plaats van steeds strenge a voorschriften". Want de haring 1 op 12 kan het nauwelijks vier dagen uithouden. De controleurs staan de derde dag maai ,al.te vaak in een dilemma. De ha- De angst voor de nieuwe zout maatregelen, deed reder J. J. van der Toorn een beschrijving ge ven van het echte malse maatje dat feitelijk al twee jaar niet meer bestaal. Het lijdt geen twij fel. dat de rederijen de echte Hollandse nieuwe weer willen zien terugkeren en op de markt. En ook vele consumenten zal dat welkom zyn. De toekomst moei leren of deze wens ooit weer ge realiseerd zal kunnen worden Een Hollandse nieuwe -Is een binnen vijf uur gekaakte eerste klas malse jonge harinp. gezou ten met 9 kilo zout op de 100 kg haring. Het zout moet goed door de haring worden geroerd en na enkele uren moet het vat lucht en pekeldicht worden gemaakt. Poor de schommeling van het schip op zee, spoelt de pekel met de haringsappen door en over .de haring, waardoor het. produkt schoon en glanzend wordt. Als het vat voor het eerst open gaat, is de haring het mooist. Herhaald sluiten en openen geeft alleen maar verslechtering, om dat iedere luchttoevoer de har ring schaadt. De heer Van der Toorn raadt direkte consumptie dan ook aan... ring mag nog niet weg, maar „als we nou nog een dag wachten, stin ken ze", moeten ze maar al te vaak zeggen. De nieuwe voorschriften zullen binnenkort een punt van bespreking Amhemsche Scheeps bouw wijzigt statuten ARNHEM. De aandeelhoudersver gadering van de Arnhemse Scheeps bouw Mij. heeft de statutenwijziging en de 10 procent dividend goedgekeurd. Doel der wijziging was een overval on mogelijk tc maken. DE LANDBOUWER Voorstraat 86 '-f Tel. van de vergadering van de reders- vereniging vormen. En dat zal wel resulteren in een bezoek bij het pro- Dat de visserij er naar aan toe is, is wel .duidelijk. Of de reders van de toekomst er anders over denken dan de heer Van der Toorn is een vraag die (nog) onbeantwoord blijft. Zeker- is echter, dat hij, wanneer de tijd daar is, de jongeren graag zijn plaats in liet visserijbedrijf zal af taan. Toen de bomschuiten nog zo op het strand lagen, was een haven geen levensbelang voor Katwijk. Toch werd in die dagen reeds strijd voor een Katwijkse haven gevoerd, zoals uit het hierbij afgedrukte artikel blijkt. Man in Katwijk zwaar gewond bij ongeval KATWIJK Gistermiddag had omstreeks vijf uur op het kruispunt Koningin Julian alaan een ernstig ver keersongeval plaats, waardoor een on geveer 50-jarige automobilist zwaar gewond naar een Leids ziekenhuis moest worden vervoerd .Een personen auto rydende op de Koningin Juliana, laan in de richting van de Zeeweg, werd op het kruispunt gegrepen door een op de Nieuwe Duinweg van rechts komende bestelauto. De perso nenauto draaide om zijn as, waarbij de genoemde inzittende uit de auto werd geslingerd en onder de auto terecht kwam. Mejuffrouw v. d. M. uit Katwijk, die zich op haar fiets in de nabijheid bevond, liep snij- wonden in haar gezicht op, veroor zaakt door glasscherven. weigert op uitvinding octrooi DEN OEVER Visser Boersen uÖ Den Oever weigert hei octrooi op de uitvinding van zijn nieuwe garnalen- net. Hij vindt, dat alle vissers van zijn vinding moeten kunnen prifiterenj zonder dat er hoge kosten aan octrooi* recht op drukken. Gebleken is inmid dels, dat met het net. 20 procent meer garnalen wordt gevangen, dan met de gewone garnalenkor, terwijl 90L procent minder ondermaatse vis worqg vernietigd. Het nieuwe net wordt 12 november op de Volkshogeschool in, Bakkeveen gedemonstreerd. Burgerlijke stand I van Katwijk *- KATWIJK Geboren: Jeanette. d v.' v Klaveren en A v d Plas; Irma Gr v A de Jong en G M Caspers; Nicolina, v G Verdoes en D K Messemaker; Adriaan D. z v D Meijer en A Verdoes: Anthonie Simon, z v A S v Duijn en J Kluivers; Margriet E, d v A v d Plas en A Remmelzwaal. Ondertrouwd: J v d Plas en A J Smitc- v Duyvenbode en J Vooijs. Getrouwd: M J Smallegange en J M Dubb'elaar; G Ouwehand en J Groene- ireldt D A v d Oéver en J W Koekebak- Overleden: F J P M Bolk. 21 j; M Vooijs. 80 j. e v C v Beelen; C v Beelen, Duijn, 71 j. e v M Hus: G C W Priesman. 81 j, w v H Klanderman (A'dam); B Apma, 68 j (A'dami. Verzoendag bij RTM ROTTERDAM Het was zoals een aandeelhouder vande R otterdanu-ch* Tramweg Mij. het uitdrukte ..Grote VeW oen dog" door aanneming van bet -tuursvoorslel om voortaan de jaaraft lossing van de f20.000 2',^»/. rentedra gende restantbewijzen en f45.000 3 Vb obligaties niet meer aan de voorwaarde van voldoende liquiditeit te binden. Hie»-, door kunnen deze omstreeks 1985 zij», afgelost dus voor de eindtermijn van djt obligaties op 1 januari 1993. Over 1964 is een klein verlies be vei^" wachten tengevolge van de loonexplo sie- De veerboten worden van de haneT; gedaan doch de minister Lely blijft rondvaarten voor toeristen maken. i MODERNE OMLIJSTINGEN FOTO-KUNSTHANDEL D. KRUYT FOTOKURSUS D. KRUYT A.s. maandagavond 8 uur in HOTEL NOORDZEE: SMALFILMAVOND Bespreking van amateurfilms, o.a. films van Noorwegen. Zwitserland enz. STOM en GELUID Breng ook uw films mee Toegang vry Fotohandel D KRUYT, Voortsr. 9, Katwyk/Z„ Tel 2651 èFz-J .anmKatèeldenü

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 9