SOKA GAKKAI IN OPMARS
Kerken vragen
morgen een
offer voor de
wereldhulp
Orthodoxe protestanten meer open
voor de oecumenische beweging
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1965
WERELDRAAD NODIGDE
HEN UIT
(Van
kerkredactie)
/"\PNIEUW heeft de Wereldraad een uitnodiging
gericht tot de orthodoxe protestanten, die ook wel
„evangelische protestanten" genoemd worden, om toe
te treden. Nog voor het Centraal Comité zich in Enoe-
goe, Nigeria, tot deze christenen buiten de Wereldraad
richtte, hebben zij zelf zich reeds bezonnen op hun
verhouding tot de oecumenische beweging. Zo ver
scheen eind vorig jaar in Engeland een boekje „Evan
gelicals and Unity" (Evangelischen en eenheid), waar
in zeven bekende predikanten en redacteuren duidelijk
laten doorschemeren, dat er bij hen een grotere open
heid is gekomen voor „Genève". Zowel binnen als bui
ten de Wereldraad trok deze uitgave veel belangstel
ling.
vrijzinni- Zijn verzoeningswerk, een gevaar
lijke ketterij. Maar hij stelt daar
tegenover, dat men ook andere
Op dit bezwaar antwoordt ds. bepaalde uitgesproken inzichten
kan hebben, bijvoorbeeld op het
de doop. of de kerkelijke
I ir dat men toch één kan
eindelijk niet meer kan 'doen h€t gaat om de kern van
Jn-n üet geloof.
Cressey dat iedere christelijke
gemeenschap, hoe strak ook de
confessionele belijdenis is, uit- J~
dan van haar leden vragen dat
zij de belijdenis erkennen. Uit
eindelijk moet zij het aan gewe-
In dit boekje waarschuwen deze
Engelse evangelischen dat men
alles moet verwachten
ziei uitspraak van Engelse jongeren,
die zeiden dat het helemaal niet
de gescheidenheid van de kerk is,
die mensen buiten haar muren
houdt, maar de krachteloosheid,
ai-aat» Z0Fde,n Waar de kerk werkelijk tot leven
kIkk uitgebreidere basis komt. trekt zii mensen, welke
hebben. Zij vinden zelfs de trini-
Het woord „evangelischen" heeft aan t
in dit opzicht een angelsaksische ring:
klank. Wordt dit woord
deze verande-
tarische basisformule, die in New
Delhi werd aanvaard, nog te ruim.
De anglicaan. A. T. Houghton
wijst dan op een uitspraak van het
Centraal Comité, waarin wordt
gezegd: „Het enige ware gezag in
deze gemeenschap van kerken is
dat van de Heilige Schrift en van
de Heilige Geest". Deze uitspraak.
naast de deur.
Aanvaarden
voegt hij
wat
De anglicaan G. E. Duffield vat
de gedachten van de schrijvers
samen in de volgende conclusie:
mÊ. »Ik geloof dat we de uitnodiging
toe, omvat heel (van de Wereldraad om mee te
doen) moeten aanvaarden, ook
onderling
overeengekomen in het fusieplan zal
In de angelsaksische
echter duidt het een groep aan
zich heeft losgemaakt van
enghartig fundamentalisme
behoud van de orthodoxe geloofs
uitspraken met meer openheid jn
de wereld wil staan. In zekere zin
zou men kunnen zeggen dat de
evangelischen de Reveil-mensen
van de twintigste eeuw zijn.
De ontwikkeling in deze zeer
losse beweging is vrijwel identiek
aan die in de Gereformeerde Ker
ken in Nederland. Oorspronkelijk
klonk het „neen" tegen de We
reldraad zeer scherp. Nu begint
het besef door te breken dat er
maar weinig bezwaren zijn over
gebleven. Er zijn drie oorzaken
De evangelischen beginnen in
te zien dat de Evangelische
Alliantie van de vorige eeuw,
nu de World Evangelical Fel
lowship toch eigenlijk geen
echte oecumenische beweging is
geworden. De band is te los en
er wordt te weinig praktisch en
theologisch gedaan. In Neder-
de grotere openheid
a anglicanen en methodisten.
taak niet gemakkelijk
Superkerk
Een ander, vooral in
sche kringen, bezwaar
Wereldraad de neiging heeft
een superkerk te worden en aan
een antichristelijk aspect zou krij-
bogfc Open-
binnen de Gereformeerde Ker- baring wordt gewaarschuwd. Vol- christenen
Achteruit
Het schijnt echt gebeurd te zijn.
Tenminste ds. J. J. Poot, een
van de redacteuren van het
soldatenblad Reveille, neemt
In Rotterdam liep op maandag
morgen een dominee. Niets
bijzonders aan de hand. Toen
hij een groepje straatmakers
aan het werk zag en zag dat
er een gemeentelid van hem
bij was, bleef hij staan en
verviel in gepeins.
„Möóge, dominee", riep de
man, ..staat u de kunst af te
„Nou om je de waarheid te
zeggen, ik wou dat ik het
kon", zei de dominee. „Ik
wou, dat ik ook eens zo
meteen resultaat op mijn
werk kon zien, zoals jullie.
Jullie werk heeft tenminste
zichtbaar gevolg en dat heb
ik vrijwel nooit."
Toen kwam er een heel bijzon
der antwoord van dat ge
meentelid, een preek op
maandagmorgen: „Als u het
dan eens net zo deed als wij:
op de knieën, dominee, en
steeds een stukje achteruit."
Van de directeur van gemeen
tewerken in Rotterdam, ver
nam ds. Poort later dat de
Rotterdamse straatmakers
tegenwoordig in staande ge
bukte houding achteruit wer
ken van links naar rechts. Bij
het verwerken van 5 cm
dikke klinkers werken zij
echter wel op hun knieën,
tiet verhaal blijft echter de
overweging waard. Je moet
achteruit om vooruit te ko
men met je werk.
Johannes de Doper zei het iets
anders: „Hij moet wassen en
ik moet minder worden."
Maar de gedachte is hetzelf
de. Alleen komen we er zo
moeilijk aan toe. We hebben
allemaal de neiging om voor
uit te willen en ontdekken
dan vaak te laat dat het werk
er door achteruit ging.
lijkt te zijn om te komen tot
een „gereformeerde eenheid"
(van deze kerken met de vrij
gemaakte Gereformeerde Ker
ken. de Christelijke Gerefor
meerde Kerken en de Gerefor
meerde Gemeenten).
De veranderde mentaliteit bin-
de Wereldraad is een twee-
voelen met
Hij kan wel
degenen die zeL_
„latent universalisme" te bespeu
ren is in de theologie van Hr
Wereldraad. Dit wantr
wordt onderstreept door be
mensen die in discussies va.. ;!t
Wereldraad zich laten horen. Hij
zijn. De aanwezigheid
Oosterse-orthodoxie zal zeker geen
steun zijn. omdat.haar leiders zich
vaak bitter hebben uitgelaten, te
genover de orthodoxe, de evange-
angelsaksi- lische protestanten, zoals bijvoor-
dat de beeld in 1961 toen de Ethiopische
Orthodoxe Kerk in de assemblee
van New Delhi liet verklaren dat
er een „misplaatst enthousiasme
zending is onder hen die zich
tenen noemen en leden van
de Orthodoxe Kerk wegzuigen in
hun eigen kuddes. Zij schijnen te
denken dat het stelen van schapen
legitiem
dit geheel
i onderdeel is
dat Christus
gestorven en allen op de een
er deel hebben
de „„„aak. Daar breek, het
besef door, dat men alle ortho
doxe protestanten niet het stig- andere
ma kan geven van „enghartig
fundamentalisme". Evangeli
schen die al in de Wereldraad
meewerken hebben getuigen
van het feit dat wel degelijk
e oosterse-orthodoxie tekenen
ertoont van een hervorming on
er de bijbel."
Evangelicals and Unity, gere
digeerd door dr. J. B. Douglas.
Uitgave Marcham Manor Press,
Appleford, Abingdon, Berkshire.
In vele kerken en zon
der overdrijving kunnen
we zelfs zeggen, in de
meeste kerken van ons
iand wordt morgen gecol
lecteerd voor de interker
kelijke wereldhulp. In het
afgelopen jaar werd voor
Hu aoei ongeveer twee en
een half miljoen gulden
bijeen gebracht. Dit jaar
zal niet veel minder nodig
zijn, omdat steeds nieuwe
noodsituaties optreden. En
ook omdat de jonge kerken ten op te leiden. Nog al-
van Afrika en Azië steeds
meer gaan beseffen dat zij
een taak hebben te ver
richten.
Zij kunnen echter niet
doen wat noodzakelijk ge
daan moet worden, om
dat hen de mensen ontbre
ken en de middelen. Nog
altijd mogen wij uit het
Westen mensen sturen om
jonge Afrikanen en Azia-
tijd mogen wij geld inves
teren om een nieuwe tak
van arbeid op gang te
brengen, zodat over enkele
jaren Afrikanen en Azia
ten zelfstandig het werk
verder voort kunnen zet
ten en verder uitbouwen.
Een van de nieuwe nood
situaties is te vinden in
Port Harcourt in Nigeria.
Naar deze havenstad
stroomden de laatste jaren
duizenden en nog eens
duizenden mensen op zoek
naar werk in de nieuwe
industrieën. Maar bij de
toegangspoorten van vrij
wel alle fabrieken hangen
nu bordjes „No vacancies"
(geen werkkrachten no-
iig). Deze stad telt reeds
100.000 werklozen. Zij
huizen in erbarmelijke
krotten, die scherp afste
ken tegen de vaak weel
derige woningen van de
kleine
tuelen.
groep intellec-
Jonge Afrikanen heb
ben zichzelf beschikbaar
gesteld om jongeren op te
vangen in jeugdclubs, zie
ken te helpen en op an
dere manieren overal bij te
springen, waar dit nodig
is. Wekelijks komen ze in
kleine kringen bijeen, zo
als op de foto met de
Amerikaanse miss B. Mc-
Callum, om te leren wat
zij moeten doen, om een
antwoord te vinden op
hun vragen, om uit Gods
Woord kracht te putten en
inspiratie.
De foto laat slechts één
klein facet zien van het
vele werk dat gedaan
wordt. Maar deze foto is
tevens een symbool: jonge
Afrikanen leren zelf ver
antwoordelijkheid dragen
voor hun eigen volk.
ben wordt geluisterd.
Misschien de niet het minst
belangrijke oorzaak, heeft een
negatief aspect. Tien jaax gele
den vroeg men zich nog af of
men zich niet meer thuis zou
voelen binnen een orthodoxe
oecumenische beweging als de
Internationale Raad van Chris
telijke Kerken (ICCC). De mi
litante wijze waarop echter de
voorzitter, dr. Carl Mclntire,
zich teweer stelt tegen de We
reldraad en hel communisme,
de wat men noemt ver
eenzelviging met het rechts-ex-
tremisme, heeft vele evangeli
schen doen besluiten dat er in
deze richting geen mogelijkhe
den zijn.
(Van onze kerkredactie)
schreef laatst een professor,
die vroeger christen was,
maar nu tot deze groep be-
gerust over de verbijsterende hoort. °e beweging wordt al
pHRISTENEN in Japan to-
nen zich steeds meer on-
Openheid
De presbyteriaanse predikant M
H. Cressey ziet een drievoudig,
achtergrond voor de huidige opsn
heid van de Wereldraad in de
richting van de orthodoxe protes-
Hij meent dat de christelijke
liefde binnen de Wereldraad een
halt toegeroepen heeft aan de
tendens om de orthodoxe christe
nen eenvoudig maar af te schrij
ven Bovendien ziet men daar met
verbazing de groei van de evange
lische en ook van de pinkstergroe-
pen. Hij meent tevens dat het niet
onmogelijk is dat sommigen
groei van een militante nieu
we boeddhistische sekte, die
de Waardescheppende Vereni
ging (Soka Gakkai) heet. De
Soka Gakkai is even onstuit-
op drie en een half miljoen
In tegenstelling met de geest
van verdraagzaamheid, die ken
merkend is voor de Japanse
godsdienst, pretendeert de Soka listen
laag, maar
diepgaande
de twintiger jaren nog Japanse samenleving.
r de Soka Gakkai dit jaar al de
leiders mag geloven, is het
spoedig de staatsgodsdienst en dcrde Parl» van JaPa" zal zll"
zal het over niet al te lange tijd na de conservatieven en de
Eschatologische prediking bij alle andere godsdiensten op de socialisten. In ieder geval trok
Luther, door prof. dr. J. T. Bak- 1je J J
ker. itgavUe J. H. Kok, Kampen.
Tenminste
pan betreft, zal men over deze van Tokio organiseerde,
Men ziet tegenwoordig r
meer in. dat het onjuist
eschatologisch handelen
gehele wereld verdrongen heb- een iiCultureel festival"
het Ja- Komeito
nagertechnieken, maar vooral
om de moderne benadering van
1 de gewone man.
Prof. Sakae Kobayashi ziet de
kracht van de nieuwe religies
liggen in het antwoord, dat zij
geven op de problemen, die de
moderne tijd stelt aan de gewo
ne man. Dat antwoord is het
j j ,,5. u u j /i accentueren van de kracht van
meer nog door de (1,6) het huis der groei (1.5) het geloof v00r hel leve„ van
eranderingen in de en de d®F v0. alledag, hoe vaag de inhoud van
maakte vrijheid 1,0). De cij- dal ga,oo[ ook nlag Deze
fels, in miljoenen uitgedrukt, vool,aanstaande christen was on-
Uggen m werkelijkheid waar- der de indruk gekomen van do
schijnlijk nog hoger. getuigenissen van sekteleden,
die door de kracht van hun
geloof weer houvast hadden ge
kregen in de snel veranderende
Nadat de christenen lange tijd samenleving.
Al deze sekten hebben ge
meen, dat zij zich in het bijzon
der bezig houden met lotsverbe
tering van di
zijn meestal
cjgt de materieel gezien moeilijk heb- 4 I
het grootste stadion ben- Hun Srondleggers beweren njeuwe religies laatdunkend
net grootste stamon mceslal dat hu„ eesehrifter genegeerd hadden, heeft deze Stilstand
meestal, dat zij hurr geschriften
-- w.„ j-- --oontvangen hebben door god-
«fd voorsPelling niet de schouders toeschouwers dan welke Olympi- delijke openbaring en stellen
God
tegenwicht tegenover de dialoog op de actuele betekenis
Bezwaren
mogen ophalen. De Soka Gak-
6611 politieke partij
grote"nadruk opgericht, die tot nu toe uitslui-
van de tend successen heeft behaald,
dat de Bij de senaatsverkiezingen wer-
i de klassieke „laats- den alle vijftien kandidaten ge-
In de loop der jaren zijn veel
l«waarde"voleensVDrof.^Bakkpr'hpt Voor da
kiezingen van dit jaar zal de
bewaarde volgens prof. Bakker het
juiste evenwicht. Hoewel hij niet
specifiek „eschatologi-
verschillende bezwaren geop- sche" teksten heeft gepreekt.
perd tegen de Wereldraad van de eschatologie wel
Kerken. De meest gehoorde
Nederland is wel dat hij wel
een goede theologische basis
heeftmaar dat deze niet ge-
ructuur van zijn hele verkondi
ging. Als wegwijzer naar de plaats
\an de eschatologie in de predi
king is hij daarom na drie eeu-
steeds actueel. Een
partij (de Komeito. wat bete
kent de reinig-de-regering-par-
tij) 32 kandidaten stellen.
sche gebeurtenis dan ook i
ge maanden tevoren.
De Soka Gakkai
enige en zelfs niet de grootste
van wat men de „nieuwe reli
gies" van Japan noemt. Deze
term is onjuist, omdat sommi
gen van hen al meer dan hon-
voor het èerst een groep
van vijftig predikanten contact De groei van het christendom
gelegd met twee van de meest in Japan is door de opkomst
verdraagzamen. Zij bezochten van de nieuwe religies tot stil-
Mohammed. Hun taal spreekt ^un hoofdkwartieren (waarvan stand gekomen. Men herinnert
Veranderingen
de getuigenissen een belang- ^an bevatten) en vertelden
|ke plaats in. hun ervaringen in een vooraan- de christenen zei: Jullie moeten
staand kerkelijk blad. meer ingespeeld raken op het
Japanse leven en de ouderwetse
Unaniem zijn deze Japanse methoden uit de tijd van de
vereniging van vrienden van de dominees tot het inzicht geko- Westerse suprematie afschaffen.
derd jaar bestaan. Zij zijn ech- geest (3.8), de waardescheppen- men. dat de kerk
handhaafd wordt, dat vrijzinni- devol boek. (105 blz.. 5,90).
ter enorm toegenomen
me_ tweede wereldoorlog, deels door heid (21)*
de de teleurstelling van de neder-
de Jullie moeten een Japanse kerk
religies kan en moet worden. Men beseft, dat alleen
als het gaat om het hier het antwoord op de uitda-
i de nieuwe religies kan
Nasser gooit knuppel in Duitse hoenderhok - Grote
tegenstellingen tussen Arabieren en negers in Soedan
- Federatie de oplossing?
Over het algemeen wordt aan
genomen, dat Nasser Erhard on
der druk wil zetten, zodat er een
eind gemaakt wordt aan deze
wapenzendingen. Of dat zo is,
zullen we echter pas weten,
wanneer het bezoek van Ulbricht
achter de rug is.
ERHARD dc Westduitse
bondskanselier, krijgt het
steeds moeilijker. Nu is er voor
hem weer het probleem bij ge
komen. dat de Egyptische presi
dent Gamal Abdél Nasser' dc
leider van het communistische
regime in de Sowjetzone van
Duitsland voor een officieel be
zoek aan Cairo heeft uitgenodigd.
De leiders van dc Arabische
landen hebben altijd geweten,
dat de regering te Bonn dc
hulpverlening zou staken en wel
licht ook de diplomatieke betrek
kingen zou verbreken, als zij tot
erkenning van het bewind van
Ulbricht zouden overgaan. Dat is
ae reden geweest, waarom zij
officieel alleen met West-Duits-
land banden hebben onderhou
den. Nasser is nu de eerste, die
op nogal geruchtmakende wijze
de knuppel in het verdeelde
Duitse hoenderhok heeft gegooid.
De uitnodiging aan Ulbricht is
een klap in het gezicht van
Erhard.
De kanselier zit nu met een
heel moeilijk probleem. Hij heeft
zichzelf nog enig respijt gegeven,
want pas nadat Ulbricht zijn
bezoek aan Egypte heeft ge
bracht zal een definitieve beslis
sing worden genomen over de
toekomstige relaties tussen Bonn
en Cairo. Dit besluit zal dus
afhankelijk zijn van dc mate.
waarin Nasser tot erkenning van
het communistische regime in de
Sowjetzone overgaat.
Bedoeling
Op de vraag, welke bedoeling
(«chter de geruchtmakende stap
van Nasser schuil kan gaan. ligt
het antwoord niet voor de hand.
Per slot van rekening heeft hij
scheppen geld uit de Bondsrepu
bliek gekregen om de ontwikke
ling van bepaalde grootse projec
ten mogelijk te maken. Talrijke
Westduitse geleerden en technici
kunnen nog steeds ongehinderd
in Egypte hun werkzaamheden
ten behoeve van de bewapenings
industrie van Nasser verrichten
En omdat de Arabische landen
niet tot erkenning van het rode
bewind in de Sowjetzone van
Duitsland zijn overgegaan, kan
de regering te Bonn het zich nog
steeds niet veroorloven, normale
betrekkingen aan te knopen met
de staat Israël. Heeft Nasser het
geld van de Bondsrepubliek en
de geleerden en technici niet
meer nodig? Is hij kwaad, omdat
West-Duitsland met goedkeuring
van de Verenigde Staten verou
derde tanks en dergelijke aan
Israël verkoopt?
Normaliseren
Overigens zal men er in Bonn
goed aan doen, zich niet al te
veel gelegen te laten liggen aan
de stappen, die Nasser op diplo
matiek terrein onderneemt. Het
strikt doorvoeren van wat men
wel de Hallsteindoctrine noemt,
wordt met de dag moeilijker. Als
Erhards regering de diplomatieke
betrekkingen moet gaan verbre
ken met landen die in de min of
meer nabije toekomst relaties
met het regime van Ulbricht
aanknopen, kan zij wellicht heel
wat ambassades en andere di
plomatieke posten gaan sluiten.
En het ogenblik kan wel eens
aangebroken zijn, waarop het
verstandiger is, tot normaler ver
houdingen te komen (ook met dc
staat Israëli, dan iets te blijven
najagen, dat steeds meer op een
fictie gaat lijken.
Het zal heel moeilijk zijn, een
dergelijke koerswijziging nu
reeds door te voeren. Want uiter
lijk in september van dit jaar
moeten in de Bondsrepubliek
parlementsverkiezingen worden
gehouden. Die zouden wel eens
een eind kunnen maken aan de
leidende positie van de Chr.
dem. unie van Erhard cn Aden
auer, die zij sinds 1949 heeft
ingenomen.
Erhard kan de Hallstein-doctrl-
ne alleen vaarwel zeggen, als hij
daarbij verzekerd is van de steun
van de socialisten en de libera
len. Hij zal er dan ook goed aan
doen. niet tot actie over te gaan,
vóórdat deze zaak door de drie
belangrijkste partijen van de
Bondsrepubliek op haar merites
is bekeken.
Soedan
maar in werkelijkheid ook. want
beide landen grenzen aan elkaar.
Er is een tijd geweest, dat Nasser
probeerde, dit land bij de Vere
nigde Arabische republiek (zoals
Egypte thans nog wordt ge
noemd) te voegen. Dat is echter
niet gelukt. De onrust in Soedan
is op het ogenblik bijzonder
groot als gevolg van de enorme
tegenstelling tussen de negerbe
volking uit het arme Zuiden en
de Arabieren in het betrekkelijk
rijke Noorden. Toen de Britten
uit Soedan terugtrokken, lieten
zij een onopgelost en bijzonder
netelig probleem achter: de
vraag nl. of het land al dan niet
een federatie van staten zou
worden. De tijdelijke grondwet
bepaalde, dat het een centrale
regering zou hebben. De erva
ring heeft echter geleerd, dat
vaak niets zo permanent is als
een tijdelijke maatregel. Zo is
het ook gegaan met de Soedancse
grondwet. Iti 1958 greep generaal Ém
Abboed naar de macht. Het ftj
parlement werd ontbonden^ en Ag
Er moeten nu eerst nieuwe
verkiezingen worden gehouden.
Dan pas kan er volgens de
regering, die Soedan op het
ogenblik heeft, over veranderin
gen in de grondwet worden
gesproken. Die verkiezingen zul
len in maart worden gehouden.
Als men in het Zuiden tenminste
bepaalde toezeggingen van de
regering in Khartoem krijgt.
Compromis
De zuiderlingen in Soedan lij
ken de overwinning in zicht te
hebben. Totdusver hebben zij elk
dat Soedan een federatie
van staten zal worden, voordat
zij willen medewerken aan de
totstandkoming van een nieuw
parlement door middel van alge
mene verkiezingen. In het Zui
den wenst men zich niet van het
Noorden af te scheiden. Maar in
het Noorden gaan er wel stem
men op. om de zuiderlingen te
laten kiezen tussen handhaving
van de huidige toestand of af
scheiding. Deze mensen vrezen,
dat men in het Zuiden eerst nog
wil profiteren van de rijkdom
men van het Noorden, voordat
men later alsnog een afscheiding
afdwingt. Niettemin is het in het
belang van alle partijen, dat cr
overeenstemming wordt bereikt
over een Soedanese federatie,
waarin de negers van het Zuiden
en de Arabieren van het Noor
den zichzelf kunnen zijn in on
derlinge afhankelijkheid. Er
moet een eind komen aan de
exploitatie van de negers door de
Arabieren, die tot koloniale ver
houdingen had geleid
Dinsdag a.s. hoopt koningin
Elizabeth van Engeland met haar
echtgenoot in Soedan te arrive
ren voor een bezoek van vier
dagen. Geen wonder dat men te
Khartoem vurig hoopt, dat het
volgende weck niet opnieuw tot
onlusten zal komen.
