Brick Bradford Toch is het zo! Maan steeds verder weg Spekkie en Biekkie Senmoet de Egyptenaar Elektronisch verpleegster in Nederland (nog) taboe Werknemers aan bod in radioserie (VITTE DROOM Puzzelboek 9 VRIJDAG 8 JANUARI 1963 Als i de i win laten val len. denkt u wellicht dlrekt aan de man die de evolutietheorie haar fun damenten gaf. Maar we hebben nu het oog op lijn zoon. George Darwin, een begaafd wis- en sterrenkundige, die niet alleen baanbrekend werk heeft verricht op het gebied van de ge tijdenwerking (waarover we u reeds grond enige malen hebben gesproken) maar pulsnu ook vraagstukken van de hemelme- van d< chanica heeft aangesneden. Dat is een tak van de astronomie, volgens welke de bewegingen en gedragin gen van hemellichamen berekend kunnen worden. Dat daarvoor een ge weldige hoeveelheid wiskundig werk vorden verzet, spreekt vanzelf. alsook het dat voor deze tak van wetenschap speciale wiskundige methoden moes- tijdenwerking ondervindt, heeft nog andere gevolgen dan alleen het feit dat de lengte van de dagen met een minimaal onderdeel van een seconde Want als de aarde langza- draaien. neemt haar impuls i echter in de z (wai haast gesproken hebben) af. En op de wet tot behoud van Im- it, moet het impuli ?an de maan toenemen. Die toename ran het impulsmoment van de maan n haar beweging om de aarde heeft ot gevolg dat de afstand ot de aarde groter word .nelheid vermindert. Ook hier zijn het onbetekenende be- de el- dragen, want de hemelmechanici heb- vei feit ben berekend, dat de maan slechts 8 verder van ons af staat bij elke enteling. Dat lang geleden gaat staan? De getijdenwerking zal al in de 18de c mathematici Lagrange en Laplace, waardoor de hemelmechanica tot gro te hoogte steeg. Desondanks was met jarden steeds langere dag op aarde lm- oorzaken, tot die dag langer wordt lent dan de tijd die de maan nodig heeft ime om eenmaal om de aarde te lopen. Een dag zal dan dus langer zijn dan een maand. Maar dan treedt de maan het omgekeerde van wat ze zojuist dat haar betoogd bebben in werking, want de behoud van impulsmoment zal n die inmiddels onmogelijk ver van de aarde is komen te staan weer naar de aarde terug drijven. En daarna? Misschien zal maar dat is een kwestie van vele. vele miljarden jaren de maan zo dicht bij de aarde komen te staan, dat door de zwaartekracht van onze planeet de maan wordt vergruizeld en haar mil- dit s t berekeningen ontzettend veel En George Darwin heeft dan ook het i onbegrijpe- schepping: moet niet »ar in miljoenen, ja mil- jaren worden berekend, jarden brokstukken een ring gaan v tijd gemoeid, maar tegenwoordig wordt dit werk door het gebruik elektronische rekenmachines erg gemakkelijkt. Maar terzake. De vertraging die de hemellicli aswenteling van de aarde door de ge- vormd. ei ■moeden uitgesproken dat vier vijf miljard jaren geleden de maan en de aarde vlak bij elkaar zouden hebben gestaan en zelfs tesamen één zpuden hebben ge- eronderstelling die veel zoals die i de planeet Satur- U ziet dat dus ook de wiskundigen zich aan voorspellingen wagen en daarom gaan wij eens omzien naar het fenomeen der klassieke orakels. Nadruk verboden. H. Pétillon „Hoe k-kan die grote k-kist hier nu toch in de g-grond gekomen zijn?" riep Spekkie verbluft uit. „Ik s-snap er geen h-halve s-sik- kepit van!" „Nu. het lijkt mij nog al duidelijk, jongen", antwoordde oom Bram rustig. „Die oude zeero ver heeft hem hier begraven. Dat staat toch immers ook op de kaart die achter het behang gevonden is." „Ja, maar die k-ka-ka-kaart is...", begon Spekkie opgewonnden, dan zweeg hij verschrikt en vervolgde hakkelend: „Ik b-bedoel, die k- kaart is de oplossing van dit vreemde probleem, natuurlijk. O, wat ben ik benieuwd wat er in za> zitten!" „In die kaart zat helemaal niets, waarde neef", grinnikte oom Bram. „Kom Jojo, graven, langs de kant van de kist, want die krijgen we er zo nooit uit getild. En helpen jullie ook eens een handje, jongens". Onze beide vrinden pakten alle bei ook een schep en begonnen voorzichtig mee te spitten. „Snap jij er iets van, jongen?" fluisterde Spekkie. „Het is mij een raadsel." „Mij ook, Spek!" zei Biekkie glimlachend. Maar we moeten er bij zeggen dat hij niet geheel naar waarheid sprak, want Biekkie had zo ziin idee. hoe de grote kist hier op deze plaats in de grond was ge komen. Het was nog een heel karwei om de aarde rondom de kist weg te spitten en ze schoten niet zo erg vlug op ofschoon oom Bram en Jojo stevig doorwerkten en ook en kele van de bouwvakkers af en toe een handje hielpen. Maar eindelijk waren ze dan toch zover, dat er een EEkJ UELE TEGCUSLAG, UÈ, MAKAJETJE, t*T Hi WIET MEES WEES- LDOS CP BEP LAS. KOM, SEWMOET, U'J WOU TOCU ZO 5SAAG WAT VVATES UEB&EW GOOI C?iE KOUIK MA AC OVEE UEM LEES. IK BEU BEWIEUWP Uil OUS TE VESTCLLEW UE6BEW... Salarisruim drie ton DEN' HAAG Zonder dat nu direct een elektronische verpleegster wordt aangeschaft, zal het in ons land nodig zijn dat in het ziekenhuis gezocht wordt naar het efficient inzetten van het ver plegend en het overige personeel. Dit verklaarde gistermiddag de directeur- generaal van de volksgezondheid, dr. 1 P. L. Stal, bij de opening van het nieuwe diaconessenhuis in Hilversum. I Hij zei dit naar aanleiding van het verpleegsterstekort in ons land. dat zich toespitst op een onvoldoend kader van gediplomeerden, eerste-verpleeg- sters en hoofdverpleegsters. Ten aan zien van leerlingverpleegster is de nood minder hoog. Het idee van een elektronische verpleegster, zoals die j al haar intrede heeft gedaan in een 1 ziekenhuis in New York, verwekt bij de directeur-generaal van de volksge- I zondheid een gevoel van onbehagen omdat hierin de mogelijkheid kan schuilen, dat de patiënten onderwor- pen zullen worden aan een ontzielde zorg. Niettemin gelooft dr. Stal. dat in de Nederlandse ziekenhuizen verschillen- j de moderne mogelijkheden zullen moeten worden toegepast. Goedkoop De elektronische verpleegster, over de directeur-generaal i volksgezondheid sprak, is ee stel, dat vitale processen i Vanavond tv-gesprek met min. Marijnen BUSSUM Het programma lementaire Spiegel", waarmee de AVRO vanavond haar televisie-uit zending op Ned. 2 besluit, zal geheel worden gewijd aan een vraaggesprek,; dat drs. F. A. Hoogendijk heeft ge voerd met minister-president V. G. M. Marijnen. Dit gesprek is gehouden in de ambtswoning van de minister-pre sident, het zgn. Catshuis in Den Haag levensgevaar verkerende patiënten controleert, zoals de polsslag, de bloeddruk, de ademhaling, de tempe ratuur en dat zelfs een cardiogram en een encephalogram samenstelt. De waarnemingen worden op een scherm aangegeven en wanneer de ingestelde tolerantie wordt over schreden. wordt antomatisch de hoofdverpleegster of de behandelende geneesheer gewaarschuwd. Deze verpleegster kost 110.000 dollar en observeert 17 bedden met kritische patiënten dag en nacht, waarbij dan slechts 2 of 3 verpleegsters van vlees en bloed nodig zijn om hun elektronische collega te bewaken. In opdracht van de NCRV heeft Alexander Pola de musi cal ..Mensen van eergisteren" geschreven, die gebaseerd is op de beroemde Gijsbreght van Vondel. Zaterdag wordt die mu sical op het scherm gebracht. John Lanting flinks) en Ab Hofstee vervullen de schilder achtige rollen van Koen en Lex de smid VANAVOND TE ZIEN Op Ned. 1 presenteert de KRO, direct na „Brandpunt", de derde aflevering van de quiz „Duel". Ditmaal treden twee deelnemers van verschillende generaties in Zutphen tegen elkaar in het strijdperk. 9.30 uur: Frans 't Hoen en Yda Andrea spelen de hoofd rollen in de eerste aflevering van het nieuwe seriespel ..De vogel in de hand". Vader Radinger heeft een oud schilderij op de kop getikt en moeder is daar niet erg mee ingenomen. Maar als het eens een „oude meester" zou zijn Bij de AVRO. op Ned 2. kan men kijken naar net weten schappelijk magazine, waarin Gerton van Wagemngen het nu óver diepzee-onderzoekingen heeft. Als tegenstelling volgt dan een aflevering van The Saints-filmreeks, welke de AVRO van de REM heft overgenomen; een spannend avonturenverhaal. rs Het programma ..Door de wereld gaat een woord", een serie, die wordt uitgezonden onder redactie van Kees Deenik. Deze uitzending van geestelijke zang en muziek werd opgenomen in de Utrechtse Geertekerk. (NCRV Hilversum 2) r: Kamermuziek en Jazz. Een poging tot confrontatie noem den de NCRV-samenstellers dit programma, dat wordt uitgevoerd door het Jazz-collegium uit Neurenberg, ir: Prettig weekend, een platenprogramma in het populaire genre, samengesteld door Harry Gaarenstroom én Aad Bos (VARA Hilversum I). brede geul om de kist heen was gegraven. Een paar werklui krom den hun rug en met behulp van oom Bram en Jojo en min of meer gehinderd door de van zenuwach tigheid als een kakkerlak heen en weer springende Spekkie tilden ze de kist langzaam omhoog en zetten hem naast de kuil op de grond. „Tjonge!" riep oom Bram uit. „Dat is nog eens een schatkist, mensen! Als die vol met robijnen en diamanten zit, dan boffen we! En ik beloof je, beste neef", wend de hij zich tot de nog steeds volko men verbouwereerde Spekkie, „dat jij dan ook niet met lege handen naar huis gaat, jongen". „Ik s-snap het niet!" stamelde Spekkie weer. „Ik k-kan er niet b-bij, oom Bram. Als u het m-mij vraagt, is het niet allemaal eerlij ke koek!" „Krijg ik een speldje van uw fabriek'''' AMSTERDAM ..Juffrouw, ik heb een lachduifje, 's och tends en 's avonds laat ik hem steeds uit z*n kooi, maar nu is 'ie in een pan met soep gevlo gen. Z'.n buik zit onder 't vet en hij koert niet meer". Dit is een van de urgente gevallen, waarin aan de voorlichtingsdienst van Artis jaarlijks telefonisch en schriftelijk om raad wordt ge vraagd. De dienst heeft weer een druk jaar achter de rug, aldus „Artisnieuws"waarvan het 250ste nummer thans is ver schenen. Duizenden vragen werden beantwoord. Van kinderen krijgt men de wonderlijkste vragen: „Ik wil uitvinder worden en daarom wil ik weten hoe een olifant, als hij dood is, weggesleept wordt" of „ik spaar speldjes, maar van uw fabriek heb ik er nog geen". Voor het bekende Artis-loket- je is 1964 een veelbewogen jaar geweest. Weliswaar was het aantal dieren, dat er door het publiek werd afgeleverd, min der dan in 1963 2893 tegen 3264 maar de variatie was groter dan voorheen. Van een hele bonte rij van merkwaardigheden, die dit jaar aan het Artis-loket werden af geleverd noemt Artis een Ame rikaanse springspin, acht par kieten met hun drinkbakje, een kameleon, die juist een zeven- tienling ter wereld had ge bracht. een hagedis afkomstig uit een zak Braziliaanse koffie, een hagedis in de bek van een kat op straat aangetroffen, een soepschildpad. Ook vissen 328 werden in ontvangst ge nomen. Voorts arriveerde, maar dan niet via het loketje, 180.000 liter zeewater uit de Atlantische Oceaan. HILVERSUM Onder de titel „Nieuwe waarheden over werkne mers" zal de AVRO op donderdag 14 januari a.s. ccn serie radio-uitzendin- I gen beginnen. Uitgangspunt voor deze serie is, dat de mens in zijn werk slecht wordt begrepen. Geboden en verboden bepa len zijn gedrag. De volwassene wordt in zijn werk als een onvolwassene behandeld. Inplaats van initiatief en vindingrijkheid e st het bedrijf vóór I alles gehoorzaamheid Zou dit ook an- ders kunnen? Zouden vrijheid en ver- I trouwen een veel grotere rol kunnen spelen in de ondernemingen? Het ant iwoord, dat op deze stellingen in de I radio-uitzendingen wordt gegeven is: ja. mits men zich ontdoet van een verkleurd mensbeeld, dat in de on derneming van 1965 nog altijd aanwe zig is. Onderzoekingen, vooral gedaan in Amerika, hebben bouwstenen aangedragen voor vernieuwingen en de tijd is rijp, aldus de overwegingen Moeten scholen ook kijkgeld betalen? van de programmamakers drs. W Meijer en drs. E. van der Wolk, om daarmee nu in de praktijk te gaan experimenteren. De serie bestaat uit vijf pro gramma's, waarvan het eerste (don derdag 14 januari. 9.059.22 uur, versum I) als motto heeft „De opmars van het onvrije werk", het tweede (11 februari) „Naar meer vrijheid ir het werk" en het derde (uitzendda tum nog nie.t bekend) „Het experi ment met het Scanlon-plan. Daarna volgen nog de afleveringen „Werken onder zelfgekozen leiders" en „Past de chef de rechtersrol?" Bijstandswet in woord en beeld BUSSUM In het programma voor de vrouw op donderdagmiddag 14 ja nuari zendt de AVRO een f-.lm uit. getiteld „Van gunst naar recht", waarin de betekenis van de nieuwe Algemene Bijstandswet wordt toege licht. Aangetoond wordt op welke wijze en met welke rechten mei bepaalde omstandigheden van deze wet gebruik kan maken. De film laat u.tkomen, dat de totstandkoming Jc7e wet „het politieke levenswerk" de minister van maatschappe- het vorige kabinet, me- Marga Klompé. 45 ..Met die groene mantel?" vraag ik. ..En die rooie kleur," bevestigt Dip. „Ze heeft een betrekking, maar ze wil wel bij ons komen." „Is ze een zuster van je vader?" Maar nog terwijl vermagerde, afgeleefde vrouw Tekens. „Van mijn moeder. Ze heeft ons wel-es meegeno men naar de kermis, al heel lang geleden hoor. Ze is zo n aardige tante." En ik verweet God dat Hij Dip voor zon taak geplaatst had, en nu heeft Hij er al in voorzien! „Mevrouw, als mijn tante echt bij ons blijft, mag ik dan weer bij u komen?" Ik pak haar hand. die nog steeds aan de knopen van haar jas frunnikt, en beloof het grif. „Vast en zeker. Dip Jij komt weer bij mij terug als het kan." Ik weet in de verste verte nog niet wat ik dan met onze stoere hulp moet beginnen, maar dat is van later zorg. Dip heeft er geen flauw vermoeden van hoe zeer ze me door dit halfuur heen helpt. Ze vertelt argeloos de laatste nieuwtjes uit het dorp en haar mond staat niet stil over tante Henny. Ze loopt met me mee tot huis. „Morgen kom ik even langs." beloof ik haar. Ik wacht tot ze tussen de bomenrij verdwenen is. En dan ligt daar in het donker het huis. Aan de voorzijde is rgens licht te bekennen. door Heieen van Batenburg Hans is dus in de kamer. Zijn auto staat de deur. Waarom bel ik nu niet aan of steek de sleutel in het slot" Voorzichtig loop ik over het grintpad de tuin door. Het licht in de kamer brandt. Mijn hart bonst zo heftig, zo schokkend, dat ik mijn hand er tegenaan leg. Het is Hans' stem. Here God, zeg ik. niet nu. o niet nu. En dan is er plotseling een veelheid van stemmen en een vrolijk gelach. Ik ren terug door de tuin en struikel over mijn koffertje, dat ik daar heb neerge zet. Vader en moeder. Moeder in elk geval, er waren nog meer stemmen. Ze horen me niet binnenkomen. Het verlangen bekruipt me, stilletjes naar boven te sluipen. Ik voel me weer zozeer buitenstaander, de eeuwige outsider. Mogen ze dan geen plezier maken zonder mij? Voor het eerst is er het duidelijke besef onredelijk te Voorzichtig kier ik de kamerdeur open. Een halve seconde is het helemaal stil. Dan zijn er alle stemmen door elkaar Het eerst ziek ik de groene jurk van Martha. En vader, die met zijn benen op de bank zit. Hans loopt op me toe Ik voel de blikken van de anderen, en op dit ogenblik verlang ik zo hartstochtelijk hem te overladen met mijn liefde. Nauwelijks kan ik mijn tranen tegenhouden. Zijn kus is vriendelijk, vluchtig. Als een terechtwij zing voel ik het. Mary- Het is dus toch Mary. Ze moet geweest zijn. Er is geen tijd om te denken. De anderen zijn er. Martha, en vader en moeder. E\ en later zit ik tussen hen in Waarom ik van avond al thuisgekomen ben? ..Heimwee." zpg ik lachend. Zijn jullie hier maal om Hans te troosten?" ..Ik kwam zomaar eens een avondje met je kletsen." zegt Martha. „Je kent dat verhaaltje van Mohammed wel." „O Max." zeg ik, „ik schaam me dat ik zo lang niet bij je geweest ben. Hoe gaat het met Franciska?" „Franciska Louise," verbetert Martha. „Ze mist je Wanneer zien we je weer eens?" „Deze week nog." beloof ik. Wordt vervolgd Prinses Beatrix bij voorstelling Nationaal Ballet BONN De Beierse omroep heeft ;s v aan de minister van posterijen het '4* voorstel gedaan, scholen vrij te stel- frouw len van het betalen van kijkgeld, om dat zij voor het kijken uitsluitend gebruik maken van educatieve, spe- ciaal voor haar gemaakte program ma's. De minister heeft wel oren naar zulk een bepaling en overweegt, die voor de gehele Bondsrepubliek toe te passen. Er wordt in West-Duitsland veel gekeken naar schooltelevisie. De Bei-1 UTRECHT - In gezelschap van enkele erse omroep, welke op 14 september vrienden en vriendinnen heeft prinses 1964 met educatieve uitzendingen be-Beatrix gisteravond onofficieel een voor- ton, telt nu al 1000 scholen welke de i stelling van het Nationaal Ballet in de programma's regelmatig volgen.1 stadsschouwburg bijgewoond. Het was de Dat stemt tot grote tevredenheid Uveede koninklijke gast die het Natio- ït zou de scholen uiteraard welkom "aal. dle dag, mocht begroeten. B&rTZS, he' """J'"' Va" openingsceremonie ^lan^het Beierse omroep zou worden aangeno- Amsterdamse Congresgebouw naar het optreden van de Nationale Balletforma- i tie. die overigens vóór deze dag koninklijke belangstelling Parlementaire spiegel België: Nederlands 10.00 Zandmannetje. Mversum I. 40Z m. VARA: 7 00 Nieuws; Ochtendgymnastiek; 7.20 Socialistisch jdlled; 7 23 Lichte grammofoonmuziek; n 7.30 Van de voorpagina); 8.00 Nieuws socialistisch strijdlied; 8.13 Lichte gram- foonmuziek; 8.30 Wegwijs, tips voor trip* vakanties; 8 40 Orgelspel- lichte muziek; Loon naar weiken. lezing; 9.10 Stereofo- :he uitzending: Klassiek vioolconcert i: 9.35 Waterstanden; VPRO: 9.40 Kerk- iw op welk bestek, lezing: 9.55 Ik zie. zie. wat JU niet zietpraatje: VARA: ia 10.15ZO. 12.55 VARA-Varia; 13 00 Nieuws; 13.15 Stereofonlsche uitzending: Licht orkest, lichte vocale ensembles en zangsolisten; 13.40 wijsheid; 16.20 ing: Tango-rumba-orkest en zangsolia- 7.10 Stereofonische uitzending: Licht tentaal septet; 17.30 Actualiteiten; 7.05 Klassieke 8 00 DJlnn, ima: 1200 Angel stern?Expr- 12.03 Country 12.45 Licht vocaal en solist: 13 05 Platennieuws; 13.15 ïeugd; 14 10 Musicerende dllettan- zangsolisten: 15 30 Sig- 7); documentatie voor 15.50 Lichte gram-' ziek; 16.30 Gi aziek: 17.30 18 25 Vrou. 8.50 Lichtba- Televisie morgen TELEVISIEMORGEN NEDERLAND 1 - - ,.jsle. hoo-15 00 Skiën: reporta- nrennen, afdaling heren; 15.00 NCRV: 15 25 Programma voor ^eekjouVn postzegelve België: Neder) 10 00. Voor beja Ikiën: '7 15 Tier visie: 18.55 Zand rden 10.30 Volksur 17.45 Schooltele- bleef Grondstation oor transatlantische t.v. in Zweden STOCKHOLM Zweden heeft nu ook zijn eigen grondstation voor transatlantische telecommunicatie, ge- rich' op het gebruik van satellieten. Dicht bij Gotenborg is het station Raaö gereedgekomen en ingewijd. Bij deze kleine plechtigheid waren alle topfiguren van de bij Nordvisie aan gesloten (Scandinavische) landen aanwezig. Voor Nordvisie is het nu mogelijk m apnl met een "^nationaal con-j zelfstandig televisieprogramma's van ®re^j 'n ^orence- waar Dante in 1265 over de oceanen op te vangen en doorHet congr5s ,w?[dt te zenden. De aangesloten landen zijn Een orkest onder leiding van Andre Presser begeleidde de Utrechtse ballet voorstelling die totaal uitverkocht was en die voor prinses Beatrix een kennis-; making was met het ruim driejarige Nationaal Ballet. üante-herdenking; ROME Het is dit jaar zeven eeu- I wen geleden dat de beroemde Ita-1 liaanse dichter, strijder en politicus Dante werd geboren De officiële herdenkingen beginnen Iiit-ul-pifzzel afhankelijk van Engeland auMljli. Satelliet Relay werkt goed WASHINGTON - Dc satelliet Relay, wel op 13 december 1962 werd ge lanceerd in Amerika, heeft tot nu toe I volgens deskundigen goed werk gele verd. De kunstmaan heeft in die tijd ruim 5700 maal om de aarde gecir keld. Tijdens zijn omwentelingen heeft hij 2300 experimentele l en m*1 succes vervuld. voortgezet in Verona, waar de dichter enkele jaren doorbracht na uit zijn geboorteland te zijn gezet en het wordt besloten in Ravenna, waar Dante 1321 overleed. Florence, Rome, Verona en Ravenna zullen tentoonstellingen over Dante ■n zijn tijd inrichten. In de loop van het jaar zullen 40 ertalingen van Dante's „Divina Com- nedia" over de gehele wereld ver schijnen. In 1865, toen de 600e geboortedag werd herdacht, werden Dante's stof felijke resten ontdekt. Bewonderaars van de dichter hopen dat dit jaar het originele manuscript van de Divina Commedia zal worden gevonden. j 1 2 3 4 5 6 7 Vul horizontaal in: 1. lengtemaat, 2. trot se, 3. telwoord. 4. monster, 5. zeker bordspel met pions, 6. plaats in N. Bra bant bij Breda, 7. herkauwend dier van het geslacht der hertachtigen. Bij juiste oplossing vormen de begin- en eindletters, van boven naar beneden gelezen >laats in Z. Holland.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1965 | | pagina 9