Nieuwe leidse Courant
Buschauffeurs 17 a 20
pet op verlanglijstje
Vervoersbonden oneens met Stichting
Bij kandidatenlijst
f 1000 waarborg
Niet opkomen:
f 25 boete
Dode en zes
gewonden bij
2 ongelukken
Franco vreest vrijheid
van godsdienst niet
Londen wil etherpiraten
spoedig „uithongeren"
Commentaren
Sterke stijging
van het aantal
verkeersdoden
NV.
CALEX
Director F. WEMER
i Or. E. WEM ER
CHRISTEIIJK-NATIONAAL DAGBLAD
^Slantvastigh n gheblever
Donderdag 31 december 1964, 45ste jaar
Af en toe regen
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking en aanvankelijk regen,
later enkele buien. Matige tot krachtige
aan de kust krachtige tot stormachtige
zuidwestelijke wind. Aanhoudende dooi.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
Abonnementsprijzen p.w. 0,78,
Ti. 3,35, p.kw. 10,05
Klachtendienst bezorging 1-8.0Q—19.00 uur
Wet tegen splinterpartijtjes
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Minister Toxopcus
(binnenlandse zaken) heeft bjj de
Tweede Kamer een wetsontwerp in
gediend, waarin de volgende wij
zigingen van de Kieswet en de Ge
meentewet worden voorgesteld
De minimum-leeftijd voor het actief
kiesrecht wordt verlaagd tot 21 jaar.
Zoals bekend is een desbetreffende
wijziging van de Grondwet al door de
Staten-Genenaal aanvaard.
9 De waarborgsom die voor het ultbren
gen van een kandidatenlijst bij de
Tweede-Kamerverkiezingen moet
worden gestort, wordt verhoogd van
f 500 tot f 1000.
o Ook voor een kandidatenlijst bij de
staten- en radenverkiezingen zal
voortaan een waarborgsom moeten
worden betaaald. Het bedrag is ge
steld op f 250.
J Het storten van waarborgsommen bij
verkiezingen kan achterwege worden
gelaten door groeperingen die reeds
in te kiezen ooileges ziting heb.
De maximale boete op het niet-vol-
doen aan de opkomstphcht bij ver
kiezingen wordt verhoogd van f 5 tot
f 25. In geval van recidive bedraagt
de maximumboete f 50.
Stemmen bij volmacht mag voortaan
ook geschieden als de volmachtgever
en de gemachtigde niet in dezelfde
gemeente wonen en niet in het zelfde
kiezersregister zijn ingschreven. Ge
handhaafd blijft echter de bepaling,
dat de volmachtstem moet worden
uitgebracht in het stemdistrict, waar
toe de volmachtgever behoort.
Voor leden van de Provinciale Staten
wordt de mogelijkheid geopend om
bij verkiezingen voor de Eerste Ka
mer bij volmacht te stemmen.
Men hoeft ndet meer de laatste twaalf
maanden werkelijke woonplaats bin
nen een gemeente te hebben gehad
Kooklessen op
aardgas....
ARNHEM Ornaat aaragas een felle
re vlam geeft dan fabrieksgas gaat hei
Arnhemse gasbedrijf zijn cliënten-huis
vrouwen een handje helpen. In de eerste
plaats wordt een sudderplaatje ter waar
de van 3.50 gulden verstrekt om het ri
sico van aanbranden, dat vooral in de
overgangsperiode bestaat, zoveel moge
lijk te beperken. Bij dit sudderplaatje ls
voorts nog een receptenboekje verstrekt,
dat geheel op de overschakeling naar
aardgas is geënt.
In de eerste negen maanaen van 1965
zullen alle woningen in Arnhem op het
aardgasnet worden aangesloten. Het gaat
in totaal om 36.000 gezinnen.
AMSTERDAM Op de Weespens ij -
ie te Amsterdam is gisteravond de 3-
arige Paulientje K. bij een verkeers-
geluk om het leven gekomen. Zij zat
op de schoot van haar moeder, die
'~lf achterop bij haar man pp de fiets
7.at. Toen deze linksaf wilde slaan
wam hij in botsing met een hem tege-
aoet komende auto. Zijn 22-jarige echt
genote moest met twee gebroken be
nen in het O.L.V. Gasthuis worden op
genomen. Zelf liep hij enkele schaaf
wonden op.
Op de Plesmalaan bij de Geerban zijn
gisteravond twee personenauto's met
een enorme klap met elkaar in botsing
gekomen. In een der wagens zaten een
vader en moeder met hun dochter, die
alle drie ernstig gewond naar een zie
kenhuis werden overgebracht. Hun
auto bleef verkreugkeld op de weg ach
ter De bestuurder van de andere wa
gen, een jongeman, die licht gewond
raakte, werd eveneens naar een zie
kenhuis overgebracht
om ingezetene der gemeente te zijn.
Dit is van belang in verband met de
bepaling van de Gemeentewet, dat
men o.m. Ingezetene der gemeente
moet zijn om als lid van de gemeen
teraad te worden toegelaten.
Het gebruik van stemmachines ln ons
land wordt voor de gemeenten die
zulks wensen, mogelijk gemaakt. De
gemeenteraad c.q. B en W krijgen de
bevoegdheid te bepalen, dat in alle of
in één of meer daartoe aangewezen
stembureaus ln plaats van stembil
jetten de stemmachines worden» ge-
Advies Kiesraad
Minister Toxopcus heeft over de wijzi
gingen eerst het advies van de Kiesraad
ingewonnen. In de toelichting op zijn
voorstellen, deelt de bewindsman
waarom niet besloten is het stemmen per
brief in ons land mogelijk te maken. Deze
methode meer mogelijkheden tot mis.
bruik in dan bestaande systemen en ver.
groot bovendien de administratieve pro
blemen aanmerkelijk.
Het gebruik van stemmachines wordt
m stringente voorwaarden gebonden.
Deze hebben betrekking op waarborgen
vor de handhaving van het geheime ka
rakter van d estemmlng, het voorkomen
van misbruik, het op eenvoudige wijze
hanteren van het apparaat en de duide
lijke vermelding van de kandidatenlijsten.
Bepaald wordt, dat slechts stemmachines
een door de minister van binnen
landse zaken goedgekeurd merk en type
mogen worden gebruikt. In het stemlokaal
moet een apparaat aanwezig zijn
de kiezers kunnen worden geïnstrueerd
het gebruik van de stemmachine. Hei
gaat hier om een klein tafelmodel van de
machine, waarop de verschillende hand
grepen en bewegingen kunnen worden ge
demonstreerd.
Deze modellen blijken in Amerika
groot nut te zijn voor kiezers die voor
het eerst mechanisch stemmen. Voor Ne
derland is thans door een van de grote
fabrikanten van stemmachines in de Ver.
Staten een machine ontworpen, die bij de
Nederlandse wijze van stemmen is aange-
Over het nieuwe artikel betreffende de
Eerste-Kamerverkiezingen merkt minis
ter Toxopeus op, dat daaraan naar de me
ning van de Kiesraad de eis moet worden
verbonden, dat aan statenlid slechts bij
volmacht mag stemmen indien hij niet
staat is in persoon aan de stemming deel
te nemen, zulks ter voorkoming van ab
senteïsme. De Kiesraad acht het in dit
verband ook gewenst dat een statenlid
meer dan één aanwijzing als gemach
tigde mag
Wanneer president Johnson
op 20 januari voor het Witte
Huis een grote parade zal af
nemen, zal het tevens voor de
eerste maal in de geschiedenis
zijn, dat een president van de
V.S. beschermd wordt door
pantserplaten en kogelvrij glas.
Men is op het ogenblik be
zig met de constructie van het
podium waarop de president
zal staan: houten panelen tot
heuphoogte, met daarachter
pantserplaten, en daarboven
glazen ruiten met een dikte
van ongeveer vier centimeter.
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG Het ziet er naar
uit, dat behalve in de metaalindus
trie en enkele andere bedrijfstakken,
ook in het particuliere busbedrijf
moeilijkheden zullen ontstaan bij de
praktische uitvoering van het tussen
de regering en de Stichting van de
Arbeid overeengekomen loonak-
koord-1965. De drie bonden van
vervoerspersoneel hebben namelijk
een verlanglijstje op tafel gelegd,
dat bij inwilliging zou neerkomen op
een totale loonkostenstijging van 17
tot 20 procent, welke som de bonden
nodig vinden om de achterstand ten
opzichte van de buschauffeurs der
gemeentelijke vervoersbedrijven
(die dit jaar aanmerkelijk is ver
groot) enigszins weg te werken.
Zoals men zich wellicht nog zal her
inneren zijn de buschauffeurs van de
streekvervoersbedrijven bij de loonon
derhandelingen van vorig jaar van een
„koude kermis" thuisgekomen. Zij ver
keerden aanvankelijk in de veronder
stelling, dat hun loonverschil van f 17
per week met de gemeentelijke bus
chauffeurs als resultaat van deze onder
handelingen zou worden teruggebracht
tot ongeveer f 10, omdat er van was
uitgegaan dat de buschauffeurs in over
heidsdienst een loonsverhoging van 10.6
procent zouden krijgen.
Later bleek echter, dat deze chauf
feurs nog eens 7.9 procent extra zou
den ontvangen in het kader van een
aantal zogenaamde aanpassingsmaatre
gelen voor ambtenaren op weekloon,
waardoor hun inkomen zou stijgen met
circa 18.5 procent als gevolg waarvan
er van inhalen van achterstand geen
sprake meer was. Het a.r.-Tweede Ka
merlid B. Roolvink stelde vragen aan
de ministers Van Aartsen. Veldkamp en
Toxopeus en het hoofdbestuur van de
Prot. Chr. Bond van Vervoerspersoneel
zond een telegram aan de bewindsman
van verkeer en waterstaat met de me
dedeling, dat „de bond geen enkele
verantwoordelijkheid kan aanvaarden
voor het feit, dat door de salarismaat
regelen van de overheid het bestaande
verschil in beloning tussen de buschauf
feurs van het streekvervoer en de ge
meentelijke buschauffeurs volledi:
blijven bestaan". Reeds eerder organi
seerde een actiecomité een (overigen
weinig succesvolle) busstaking.
In de loop van het afgelopen jaar i:
intussen gebleken, dat het overheidsper
soneel als gevolg van de trend der lo-
n het bedrijfsleven nog 4.2 procent
kreeg, zodat de gemeentelijke bus
chauffeurs er in totaal ongeveer 22.7
procent op vooruit zijn gegaan. De be-
staandeachterstandisdusnietkleiner
geworden of zelfs maar gelijk gebleven,
aanzienlijk vergroot.
Uitgangspunten
is begrijpelijk, dat de drie bon
van vervoerspersoneel het voorne
hebben om bij de nu aan de gang
zijnde loononderhandelingen deze ont
wikkeling (die in de herfst van 1963
niet voorzien kon worden) drastisch in
te dammen. De moeilijkheid is echter,
dat het centrale looncompromis aan ach-
terstandsverhalen geen of nauwelijks
biedt Naar wij vernemen zijn de
bonden echter vast voornemens om met
de Koninklijke Nederlandse Vereniging
Transportondernemers ln elk geval
:en akkoord te komen over enkele
uitgangspunten, die een aanzienlijke ver
kleining van de achterstand in beloning
der streekchauffeurs mogelijk moeten
maken, zij het dan misschien op wat
langere termijn dan één jaar. Bereiken
de partijen over deze uitgangspunten
geen overenstemming, dan zouden ook
d vervoersbonden wl eens iunnn wei
geren en nieuwe c.a.o. af t sluiten.
besprekingn zijn echter nog volop
gaande.
sv- i' ijL&z .A* 2mo /?a jj
\sno zo# ven&JL4 ozScs
ïJUrOtMa oS<L^ /cfX sjè$&U
C todOM 1
i jè - y
Nieuw jaarsgroet van Rus
sische ruimtevaarders.
„Hier zijn we met ons nege
nen en wij zijn gelukkig tot de
eersten te behoren, die de kos
mos verkenden. Wij geloven,
dat het jaar 1965 nieuwe suc
cessen zal voortbrengen bij de
verovering van de ruimte tot
het welzijn van ons land en
alle mensen op aarde", gete
kend de Russische ruimtevaar
der v.l.n.rV. Titof, B.
Egorof, Y. Gagarin, A. Nikola-
jef, V. TereshkovaN. Popo-
vich. V. Bykovsky, V. Komaroj
en K. Feoktistof.
Vragen overzesdelig
dorp Ztvaagdijk
DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid
Scheps (soc.) heeft aan de minister van
binnenlandse zaken gevraagd hoe Ged
Stagen en de minister zelf denken over
de situatie van het dorp Zwaagdljk, dat
tot zes Noordhollandse gemeenten b«-
Geruststelling
voor Spaanse
r.-katholieken
MADRID Het Spaanse staats
hoofd. generaal Franco, heeft gister
avond in een radio- en tv-rede gezegd,
dat de Spanjaarden geen twijfel of
achterdocht moeten koesteren ten aan
zien van de vrijheid van geweten in
Spanje. Hij zei dit in zijn gebruike
lijke overzicht aan het einde van hef
jaar.
Franco zou hiermee sommige rooms-
katholieken beantwoord hebben dit
zich ongerust maakten over het voor
gestelde wetsontwerp ter verbetering
LONDEN De Britse regering zal
in het nieuwe jaar trachten het steeds
toenemende aantal piratenzenders nit
de ether te verjagen. Een woordvoer
der deelde gisteren mee dat de rege
ring, in samenwerking met andere
Europese parlementen, de piratenzen
ders hoopt „uit te hongeren".
Daartoe zullen wetsontwerpen wor
den ingediend, krachtens welke het
strafbaar zal worden de piraten
voedsel, brandstof of andere middelen
te voorzien, om hen in de ether te hel
pen houden.
Het opgeven van advertenties aan deze
illegale zendstations zal eveneens worden
•erboden. Wanneer de wetsontwerpen
zullen worden aangenomen zullen
vijftal zendstations erdoor worden getrof
fen. Het zijn radio Caroline North, voor
Gisteren is de 32-jarige matroos A.
Alleman uit Bergen op Zoom, van het
binnenschip Damko 247 verdronken in
binnenhaven in Rotterdam. Door de
schok tegen een ducdalf is Alleman
overboord geslagen.
Irene krijgt volgende
maand 17-eeuwse
oud-Hollandse kamer
NIJMEGEN De zeventiende-ee'
kamer inrichting, waarvoor het comité
huwelijksgeschenk gelden onder het Ne
derlandse volk heeft ingezameld, zal eind
volgende maand, waarschijnlijk op 20 ja-
i aan prinses Irene en haar
worden overhandigd. Het gaat om
Hollands meubilair ter waarde van 52.000
gulden. Het is bestemd voor de ni<
flat van de Bourbons-Parma, die op het
ogenblik in Madrid wordt ingericht.
Voor de officiële overhandiging zal een
delegatie onder leiding van dr. J. P.
Gribling naar Spanje reizen
de kust van het eiland Man. radio Ca
roline, voor de kust van Essex, radio
London, ook voor de kust van Essex, ra-
dio Invivta en radio die vanuit de verla
ten forten in de delta van de Theems uit-
zenden.
Deskundigen van de PTT klagen dat
deze zenders storingen op andere golf
lengten veroorzaken, maar de piraten ont
kennen dit. De stations beweren dat zij
meer dan 6.000.000 luisteraars hebben.
De verdiensten komen voornamelijk
van de adverterende bedrijven. Radio Ca
roline verdient hieraan per week ruin
15.000 pond. De piratenzenders betalen
uiteraard geen belasting en zendvergun
ning hebben zij ook ndet
Eerder dit jaar hebben verscheidene
parlementsleden getracht de
ciële radio wettig te verklaren.
hun niet gelukt.
Krachtens de huidige Britse wetten kan
m ieder die naar piratenzenders luistert
worden gestraft met een geldboete
hoogste 50 pond (500 gld), maar di
gering past deze wet in de praktijk niet
toe. Toepassing van deze wet zou lnprak-
tisch en impopulair zijn, zo menen de
autoriteiten.
Zakelijke bindingen
van burgemeesters
met aannemers?
DEN HAAG. Het Tweede-Kamer
lid Scheps (soc.) heeft aan minister
Toxopeus (binnenlandse zaken) schrifte
lijk gevraagd of zich het verschijnsel
voordoet dat burgemeesters zakelijke
verbindingen aangaan met maatschap
pijen of aannemers die betrokken zijn
bij de exploitatie van gronden of het
bouwen van huizen en of dit verschijn-
r gaat. dat zij zich verbinden
met maatschappijen die actief zijn in
gemeenten waarvan zy burgemeester
zijn.
„Als dit het geval is", zo vraagt de
heer Scheps, „is de minister dan be
reid de betrokken burgemeesters erop
attent te maken, dat hij dergelijke
verhoudingen als „geheel ongewenst"
beschouwt".
Bejaarden willen de
draadomroep houden
DEN HAAG Het Centraal Orgaan
Samenwerkende Organisaties (C.O.S.O.(
in samenwerken de algemene bond
bejaarden, de bond voor staats-
pensionering. de protestants-christelijke
ouderenbond en de unie van katholieke
bonden, heeft de minister van
verkeer en waterstaat in een brief ver
zocht de draadomroep te laten bestaan.
Opheffing van de draadomroep, zo
schrijft het COSO. zou volgens vele be
jaarden een achteruitgang betekenen.
Verscheidene- van hen zullen niet meer
staat zijn een nieuw radiotoestel te
kopen en zouden op deze manier een
middel tot contact met de hun omrin
gende wereld kwijt raken.
van de positie van protestanten in
Spanje.
(Besprekingen over dit onderwerp zyn
zeven jaar aan de gang. In september
heeft het ministerie van voorlichting be
kendgemaakt dat succesrijke besprekin
gen zijn gevoerd tussen de kardinaal-
primaat en de regering over de positie
van de niet-rooms-katholieken in
Spanje).
Over de godsdienstvrijheid zei Franco:
„Wü hebben niets te vrezen in dit op
zicht. omdat de waarheid nimmer dt
dwaling vreest én God zij dank ons op
recht en diep katholiek geloof ons ver
trouwen geeft, zodat wij ervan op
kunnen, dat door trouw de bezieling
de kerk te volgen wij de beste weg vol
gen om hier op aarde een
derzijds begrip te bereiken, beantwoor
dend aan de beginselen van christelijke
barmhartigheid".
Volgens Franco is isolatie niet langer
mogelijk en dienen de Spanjaarden de
neiging te overwinnen naar minachting
ten opzichte van de buitenwereld.
Wat het probleem van de emigratie
van Spaanse arbeiders aangaat, zei de
generaal, dat de handarbeiders scholing
in het buitenland zouden kunnen opdoen
om als vaklieden naar Spanje terug
keren. Voor vrouwen evenwel had emi
gratie geen zin, want hun werd goed be
taald werk geboden in de Spaanse ste-
Sleepboot gezonken:
bemanning gered
DEN HAAG. Omstreeks vier uur
gistermiddag is voor de Nederlandse
kust, tussen Westkapelle en Hoek van
Holland, de uitse sleepboot Johannes
Matthies vergaan. De bemanning van
8 koppen is gered aan boord van het
Engelse schip Llangorse. Eerder op de
middag had de Llangorse geseind, dat
het rode vuurpeilen had zien afvuren
door een klein schip en dat men zich
naar de plaats zou begeven waar men
de pijlen had gezien. Het bericht van de
Llangorse was voor de marine lucht
vaartdienst op Valkenburg aanleiding
geweest een Neptune op onderzoek te
„Onverlaat" was
stripfiguur
OOSTERHOUT. De gemeentepoli
tie heeft een speurtocht naar een ver
meende „overvaller" gestaakt, nu een
yftienjarig kantoormeisje door de
mand is gevallen en bekend heeft dat
zy de politie met bedenksels om de
tuin heeft geleid. De gezochte „dader"
blijkt een donkerharige figuur te zyn
een televisiestrip, die het meisje
tot haar opmerkelijk optreden heeft
geïnspireerd.
Vorige week moest zij door
vallig passerende automobilist worden
„gered" uit het Wilhelm inakanaal. Een
donkerharige onverlaat zou haar daar
het water hebben gegooid, nadat hij
haar had gekneveld en in een auto had
getrokken. Ofschoon er niets
baars was gebeurd, aldus het relaas
de tiener, had de „overvaller" zijn
rit besloten bij het kanaal en haar daar
het water gesmeten. Zij vertelde dit
op het politiebureau waar zij van dro
ge kleren werd
J^E laatste dagen van het jaar heb
ben enkele sombere cijfers op
onze tafel gelegd. Het Centraal Bulj
reau voor de Statistiek weet name
lijk te melden, dat dit jaar tot 1 ok
tober niet minder dan 1739 personen
in het verkeer zijn omgekomen, te
gen 1429 in dezelfde periode van het
vorige jaar. Dus driehonderd meer.
Bovendien werden 45.000 gewond te
gen 38.000 in de gelijke periode van
1963.
Sombere cijfers die tegelijk een aan
klacht inhouden. Ondervindt het
mensenleven altijd de eerbied die het
toekomt? Het verlies ervan is het
verlies van iets onvervangbaars. Zou
den niet veel van deze ongelukken
te voorkomen zijn geweest? Het ver
keer vormt een van de problemen
die wij meenemen het nieuwe Jaar in
JJET voornemen van de regering.
reeds belichaamd ln een ontwerp
van wet, om de kiesgerechtigde leef
tijd terug te brengen tot 21 Jaar be
antwoordt aan een in wijde krinr
gevoelde wens.
In het bijzonder onder de Jongeren
leeft dit verlangen. Zij vormen, in het
geheel genomen, een generatie die
vroeger volwassen mag heten. Zij wil
len de verantwoordelijkheid, ook
voor het regeringsbeleid, mee helpen
dragen. Belangstelling voor de poli
tiek kan trouwens door verlaging van
de leeftijd slechts worden gevoed.
Bovendien, wie niet te jong is voor de
dienstplicht, is ook niet te jong voor
de uitoefening van burgerrechten.
Het regeringsvoorstel betekent dan
ook een juiste correctie op de be
staande toestand.
T7EN van de problemen, het meest
wezenlijke wellicht, voor de
Amerikaanse regering zal m het nieu
we jaar, voorlopig zeker. Vietnam
zijn.
Binnen de Verenigde Staten Is het
besef groeiende, dat men in Vietnam
in een vrijwel onmogelijke situatie
terecht is gekomen. Het land wordt
door het communisme bedreigd, maar
wordt bovendien verscheurd door te
genstellingen. De vijand zelf blijft
ongrijpbaar.
De situatie is voor Amerika een com
plete impasse. Er gaan stemmen op,
dat het verstandig is zich terug te
trekken. Anderen waarschuwen, dat
dit in geheel Azië als een duidelijke
Amerikaanse nederlaag zou worden
ervaren.c
Er zal inzake Vietnam van Amerika
in het nieuwe jaar een grote mate
van wijsheid worden gevergd.
DEN HAAG. Op grond van de
Bureau voor de Statistiek over de
ongevallencijfers van het Centraal
eerste negen maanden van 1964 valt
in ons land een aanzienlijke toene
ming te constateren van het aantal
slachtoffers in het verkeer op de
openbare weg.
Het aantal dodelijk verongelukte ver
keersdeelnemers, tot 1 oktober, steeg
vergelijking met de overeenkomstige
periode van 1963 van 1 429 tot 1.739
(toeneming 22 procent). Het aantal ge
wonden nam toe van 38.600 tot 45.100
(pL 17 m. procent).
Over de eerste drie kwartalen van
1964 zijn in den lande 188.950 verkeers
ongevallen ter kennis van de politie ge
komen. dat is 11 procent meer dan in
het zelfde tijdvak van 1963 (170.300).
Mede in verband met het relatief ge
ring aantal fatale aanrijdingen tijdens
de langdurige vorst- en sneeuwperiode
het begin van 1963 vertoonde het
aantal verkeersdoden in 1963 een da
ling to.v. 1962. Uit de thans beschik
bare cijfers over 1964 blijkt volgens het
CBS het indidentele karakter van ge
noemde daling.
Ter illustratie vergelijke men de do
dencijfers over de eerste negen maan-
1962, 1963 en 1964. deze luiden
resp. 1.561, 1.429 en 1.739. Over het ge
hele jaar 1962 en 1963 kwamen in ons
land resp. 2.082 en 2.003 personen in
het wegverkeer om het leven.
(tüta)
„Nu je al een half uur op Ellen
wacht, zou je misschien wat kun
nen oefenen op het vloerkleed..,"
VOLAUTOMATISCHE
Official dealer Leiden e.o.
