Bekijk de kerstboom
door een voorzetlens
Gelukstelegram (op 25 december) j
veertig jaar oud
KERSTBIJLAGE 1964
foto wordt.
Zij hoeven namelijk niet door
een zoeker te kijken: het beeld op
hun matglas komt via de opname- vJm 66n n06KJS
Bij een twee-oglge 6/6 reflex
gaat het nog Iets anders: de voor-
zetlens daarvan bestaat uit een set
van 3 glaasjes. Twee zijn volkomen
gelijk aan elkaar (de eigenlijke
voorzetlenzen) en deze worden ge
plaatst op opname- en zoekerlens.
Het derde is een glaasje dat
„loenst", het kijkt In zekere zin
„om een hoekje".
Dit glaasje komt op de voorzet-
lens van de zoekerlens en zorgt er
voor, dat de parallax opgeheven
Parallax noemt men de afwij
king, die ontstaat doordat de op
namelens een bepaald beeld onder
een iets andere hoek ziet dan de
zoeker (die immers een beetje ho
ger en soms wat opzij van de
opnamelens op de camera is aan
gebracht). Vooral op heel korte
afstanden is de parallax van bete
kenis. Bezitters van een kleinbeeld
reflexcamera of van een 6/6 reflex
met een parallax-opheffer, hebben
dus met dit probleempje niets te
maken.
Werkt men met een meetzoeker-
of doorzichtzoekercamera, dan
dient men even proefondervinde
lijk uit te kienen, hoeveel de ver
schuiving bedraagt.
Vaak staat hierover het een en
ander vermeld in de handleiding
van de camera, maar de meeste
mensen vergeten die handleiding
te lezen. Het loont echter de moeite
dat boekje weer eens op te zoe
ken en aandachtig door te nemen.
Hoe maken we nu close-ups met
een voorzetlens? In feite is dat
vrij simpel. De techniek verschilt
nauwelijks van andere wijzen van
fotograferen. De camera wordt er
gens op geplaatst, waardoor hij
stevig staat.
Kaarsje
Laten we aannemen, dat we
een kerstboombol met een
kaarsje willen fotograferen.
Terwijl we door de zoeker of
op het matglas kijken, schuiven
we de camera zo lang heen en
weer, tot we een bevredigend
beeld krijgen. Bol en kaars
moeten dus wat men noemt
„mooi in het vlak" liggen. Ook
letterlijk moeten ze ongeveer in
één vlak liggen ten opzichte van
de camera.
Dus niet de bol b.v. 5 of 10 cm
dichter bij de camera dan de
kaars. Op deze korte afstanden is
de dieptescherpte namelijk vrij ge
ring en het is nagenoeg niet moge
lijk dingen die op zulke korte
afstanden zo ver van elkaar liggen,
beide scherp op de foto te krijgen.
Is de camera ingesteld, (ook slui
ter op B van „Tijd"- en
lensopening), dan letten we er even
op dat er niemand in de kamer
rondloopt en ook zelf blijven we
staan zonder de voeten te ver
plaatsen. We gaan namelijk een
tijdopname maken en wanneer er
dan rondgelopen wordt gaan
kerstboomversiering en -kaarsen
onvermijdelijk trillen, hetgeen on
scherpte oplevert
Rust is dus de boodschap. Wan
neer u in uw camera een zwartwit-
film van 21 din hebt zitten en u
gebruikt lensopening 16 of 22 (om
zoveel mogelijk dieptescherpte te
krijgen), dan verdient het aanbe
veling drie opnamen te maken van
hetzelfde onderwerp.
Bij die drie opnamen blijft alles
gelijk, behalve de sluitertijd. Die
neemt u b.v. 3. 6 en 10 sekonden
en dan is er beslist een geslaagde
opname bij.
^TTyVTTTTTTTTTTTTT?VTirTyTTTTTTTTVTTTT>WTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTTyTTTTTTTTTTTTTTTTTWTTTTTTTTTVTTTTTTT
programma impressies van het
Kerstfeest en groeten voor Ne
derland laten horen en om 6 uur
volgt een programma van kerst
liederen en dat door 13 landen
(w.o. Nederland) op initiatief
van de Europese Radio Unie is
samengesteld.
De AVRO zal op Hilversum II
een groot deel van de middag
besteden aan Kerstmuziek en
-zang. Tussen 4 en 6 uur zendt
de VPRO echter het oratorium
„Le Mystère de la Nativité" van
Frank Martin uit.
Tussen 5 en 6 uur is er op
Hilversum I een kerkdienstuit
zending van het CVK: ds. J.
Overduin preekt in de Geref.
kerk te Veenendaal.
's Avonds laat de NCRV, na
een toespraak van prof. dr. H.
W. Ridderbos om 8.20 uur, weer
kerstzang uit de Ahoy'hal horen,
met in de pauze (tegen 10 uur)
een reportage van Herman Fel-
derhof uit Galilea „het land
waar Jezus woonde".
wordt geleid door pastoor J. M. u
E. Keet en ds. H. Kroon; hier nOOrSpGl
geldt het ook een opname, de mmm
avond tevoren gemaakt.
Daarna presenteert Ilse Wes-
sel een non-stop-programma dat
van half negen tot half twaalf
duurt en waarin veel muziek,
vraaggesprekken en actualitei
ten worden verwerkt. O. m. ko
men buitenlandse corresponden
ten in Djakarta, Paramaribo,
Bethlehem en Athene aan het
woord. Ernst en vrolijkheid zul
len elkaar afwisselen.
Op Ned. 1 zal in het avondlijk
tclevisieprogramiqa om 11 uur een
IKOR-uitzending beginnen. Dit is
een reportage van een nachtdienst,
te houden in de Amsterdamse
Westerkerk. Aansluitend om 12
uur komt het RKK met de Eurovi
sienachtmis, welke dit jaar uit Ne
derland en wel uit Maastricht
wordt uitgezonden
een uur zal duren.
EERSTE
KERSTDAG
Aangezien deze vrijdag de
NCRV radiodag heeft, wordt om
7 uur begonnen met de welbe
kende Kerstzangdienst in de
Ned. Herv. kerk te Rijswijk,
waar de meditaties worden ge
houden door ds D. J. Roos, ge
ref. predikant en ds. W. E. den
Hertog, herv. predikant, beiden
te Den Haag en enkele koren
zullen zingen.
Om 9 uur zendt het IKOR een
vroegdienst uit (Bergkerk
Amersfoort, predikant dr. P. A.
Elderenbosch) en de rest van de
ochtend is er gewijde muziek.
Ook op Hilversum II is er een
kerkdienst: de VPRO heeft dan
microfoons staan in de N.Z. Ka
pel te Amsterdam.
Om 1 uur zal koningin Juliana
haar traditionele Kersttoe
spraak houden over beide zen»
ders.
Declamatie
gen Urbi et Orbi uit Rome,
waarna de NTS tussen 3 en 4.50
uur allerlei films uitzendt en
besluit met een programma van
kerstliederen, gemaakt door de
BBC. Ook op Ned. 2 verschijnt
de NTS dan om 3 uur. Na een
korte film wordt de opname
van een uitvoering van Handel's
„Messias" uitgezonden,
's Avonds bezet de AVRO Ned.
1 met een algemeen programma
dat met kerstattributen wordt
opgesierd: Rooster voor de
jeugd, de Danny Kayeshow en
„Voor de vuist weg". De NTS
besluit dan met een Bavaria-
Dil is de Ned. herv. kerk van
Rijswijk, uaar de Kerstzangdienst
uordt gehouden.
het klassieke ballet „De Noten
kraker", op muziek van Tsjai-
kowski.
Op Ned. 2 kan men dan kij- 'Zrnpfpn
ken naar een film van de KRO
en een concert door het Con
certgebouworkest. Om 9.55 be
gint een Vlaams tv-spel „De
langste nacht van het jaar" en
tenslotte zendt de NTS de
Vlaamse quiz ,,'t Is maar een
woord" uit.
teerd door Karei Jonckheere en
om half vier een kerstfeestvie
ring met kinderen. Tegen half
zes is er een uitzending uit
Nieuw Zeeland en 's avonds de
gewone zaterdagse ontspanning.
De VPRO herhaalt om 10 uur
op Hilversum II het hoorspel
„Het kleine wonder" naar het
gelijknamige boek van Paul
Gallico en voor de VARA
spreekt om 12.15 uur op dezelfde
zender ds. L. H. Ruitenberg.
Half zes is het, als de VARA
haar jaarlijkse samenzang- en
groetenprogramraa gaat uizenden:
de eigen studio en het sanatorium
in Davos zijn dan weer met el
kaar verbonden.
TWEEDE
KERSTDAG
Belangrijke uitzendingen op
de Tweede Kerstdag vormen op
Hilversum I 's morgens om 10
uur de reportage van een kerk
dienst, te houden in de Chr.
Geref. kerk te Papendrecht
(CVK), waar ds. M. van der
Klis voorgaat.
Op dezelfde zender biedt de
KRO 's middags om half drie
het klankbeeld „Ankerloos" met
Vlaamse gedichten, gepresen-
Wat de televisie betreft: op
Ned. 1 kan men het gewone
zaterdagmiddagprogramma van
NTS (weekjournaal) en VARA
tegemoet zien en 's avonds bezet
de VARA dit net met de Rudi
Carrellshow (uit de Kurzaal in
Davos). een concert door het
ensemble Benedetto Marcello
(uit het stadhuis in Naarden),
een muzikaal programma met
Greetje Kauffeld en tot besluit
om 11 uur een eenakter „Noc
turne" van Heyermans, te spelen
door Magda Janssens en Philip
la Chapelle, die beiden de 80
jaren reeds zijn gepasseerd.
Op Ned. 2 is er 's middags
opera en sport en 's avonds
zendt de NCRV o.m. een Tsjech
ische film „Kerstpastorales" uit.
Hierin begeleiden muziek en zang
een montage van gefilmde
volkskunst in religieuze sfeer.
TN TIJDEN met een '.vat
lager tempo dan we
nu aanhouden, toen nog
maar weinige particulie
ren telefoon hadden en
toen de brief het meest
gebruikelijke communica
tiemiddel in de privésfeer
was, betekende een tele
gram voor de gewone bur
ger vaak een onheilsbe
richt. Met trillende vin
gers werd het in vele hui
zen opengemaakt en
slechts zakenlieden en wat
„werelds" ingestelde men
sen werden er niet koud
of warm van als de be
steller, in de twintiger ja
ren vaak nog te voet of op
z'n fietsje, zijn groene
vouwblad had afgeleverd.
Toch kon een telegram ook
uitdrukking zijn van de na
druk, waarmee men iets
wenste mede te delen of
van het zich te laat iets her
inneren om nog te schrijven
en niet zelden was en is
dat een gelukwens. Als een
soort kerstgeschenkje aan de
verontruste geadresseerde
kwam op 25 december 1924
de P.T.T. met het eerste ge
lukstelegram. Het was een
tweesnijdend mes: de uitvoe
ring was zodanig, dat men
meteen kon zien met iets
plezierigs te maken te heb
ben en tegelijkertijd werd
een toeslag geheven ten be
hoeve van het Kinderfonds
van de P.T.T. en jeugdorga
nisaties.
Toeslag
Het luxe-formulier, zoals
de P.T.T. het noemt, kostte
in 1924 veertig cent extra.
Het werd aanvankelijk
slechts voor binnenlands ver
keer gebruikt. In 1926 kwa
men er enkele Europese lan
den bij, waar eveneens het
luxe-formulier was inge
voerd, in 1929 kon men ook
een gelukstelegram zenden
naar Suriname en Curasao en
in 1935 werd de dienst uitge
breid met Nederlands-Indië.
De toeslag voor het buiten
land bedroeg 50 cent
Papier op
In 1939 ging de toeslag
naar beneden tot een kwart
je. Men hoopte op een toena
me van het gebruik en die
verwachting kwam ook uit.
De papierschaarste in de oor
log maakte, dat men de aan
maak van luxe-formulieren
al in 1941 moest stopzetten
maar met de voorraad kon
men nog tot oktober 1943
voortroeien. Toen waren ze
op en pas in 1947 kon de
P.T.T. weer luxe-formulieren
ter beschikking stellen. De
toeslag kwam weer op het
aanvankelijke bedrag van 40,
resp. 50 cent en werd pas in
1957 voor binnenlands ge
bruik met een dubbeltje ver
hoogd. En de laatste verho
ging van 1 juli 1964 bracht
het luxe-formulier op 60 cent
nauwelijks het opmerken
waard tegen de achtergrond
van de sigarenprijs. die veel
mannen als waardemaatstaf
gebruiken wanneer zij voor-
en na-oorlogse prijzen willen
vergelijken.
Codenaam
In P.T.T.-jargon heet een
gelukstelegram LX. Aanvan
kelijk was er maar één uit-
glIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII^
Animo wordt
steeds groter j
fiiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiwiiiiiiiiiiM
voering. In 1934 kwamen er
drie nieuwe uitvoeringen bij
en in 1935 werd een vijfde in
gebruik genomen, speciaal
bestemd voor 25-jarige jubi
lea. De formulieren kregen
de codenaam LX 1. LX 2
enzovoort. Na de oorlog werd
bescheiden met één uitvoe
ring begonnen, nu zijn er
weer 3, waarvan LX 3 speci
aal ontworpen is voor 25-ja-
rige feestvreugden.
Bovendien werden ver
scheidene malen bijzondere
LX-formulieren gemaakt,
o.a. ter gelegenheid van het
huwelijk van prinses Juliana,
Vooral jongelui licbben belang
stelling voor het beroep van tele
grambesteller.
de geboorten van de prinses
sen Beatrix en Irene en het
veertigjarig regeringsjubi
leum van Koningin Wilhel-
Populair
Het gelukstelegram is po
pulair. Tussen 1926 en 1930
schommelde het aantal ver
zonden gelukstelegrammen
rond de 90.000 per jaar. Tus
sen 1930 en 1940 liep het op
van omstreeks 110.000 naar
185.000. In de oorlog, in de
jaren 1942 en 1943 steeg het
aantal tot een kwart miljoen
per jaar naar men aan
neemt als gevolg van de
moeilijker persoonlijke com
municatie in die jaren en de
nadruk die juist toen op
heuglijke feiten viel. Na de
oorlog liep het aantal ver
zonden gelukstelegrammen
opnieuw zeer sterk op. In
1948 werden er omstreeks
413.000 verzonden, in 1963
meer dan het dubbele aantal,
namelijk 834.000. Opmerke
lijk tegen de achtergrond
van een algemene teruggang
in het totale telegraafver-
keer.
Xadriik
En met elk van die tele
grammen worden dan weer
enkele dubbeltjes toegevoegd
aan de fondsen voor jeugd
werk, die van meet af aan
hun voordeel hebben kunnen
doen met het feit, dat een
telegram een gemakkelijke
maar niettemin zeer nadruk
kelijke wijze is om van be
langstelling blijk te geven bij
een feestelijke gebeurtenis.
Overigens de datum is
heel toevallig want sinds
jaar en dag is december de
maand met de minste tele
grammen.
Bij de NCRV kan men 's mid
dags luisteren naar internatio
nale kerstliederen, declamatie
en muziek. Om 4 uur zullen
correspondenten en verslagge
vers op vele plaatsen ergens in
de wereld in een groot schakel-
Sneeuwwitte ^l^ooó I
Er is een roos ontloken
Aan dorre Koningsstam,
Waar 't Woord van had gesproken
Lang voor die wending kwam.
(naar het oude kerstlied:
Es 1st eln Roa entsprungen)
Kind, nu ik tot U bidden wil,
Moet 't in mij stil-aandachlig wezen.
Vol eerbied voor Uw bloei héél pril:
Een roos, nooit hier gezien vóór dezen.
Sinds 't paradijs verloren ging,
Is hier 't volkomen schoon verdwenen,
Totdat Maria U ontving:
God zelf als Kind in U verschenen.
Uw Vader vond in U ons weer,
Maar rein als elk had moeten wezen:
Gij, Kind, de weg tot wederkeer.
Laat m'aan Uw zuiverheid genezen.
Nu lig ik bij Uw krib geknield.
Zoals Gij zijt, zou 'k willen worden.
Want als Uw Geest ons niet bezielt.
Zijn wij slechts hopeloos verdorden.
Sinds 't paradijs verloren ging.
Werd eind'lijk Bethlehem verkoren,
Dat daar Maria U ontving,
Gij Adam, smetloos nu herboren.
Sneeuwwitte roos uit 's hemels
fOTOGRAFISCH BEZIEN is
het Kerstfeest een merk
waardig feest. Het'is groots en
indrukwekkend van sfeer en be
tekenis, maar om die groots
heid, die stemming vast te leg
gen op de gevoelige plaat, moet
men het zoeken in het kleine.
Denkt u er maar eens over
na... hebt u ooit geprobeerd
een Kerstfoto te maken van een
besneeuwd landschap, een
Kerstdienst in de kerk of de
viering thuis?
En is die foto dan zo uitgeval
len, dat het woord „Kerstfeest"
er als het ware met dikke let
ters op geschreven stond?
Dat de hele foto van Kerstmis
sprak?
Waarschijnlijk niet, want
dergelijke foto's zijn heel zeld
zaam. De Kerstsfeer wordt
doorgaans het best getroffen in
de kleine dingen: een branden
de kaars, een Kerstboomfiguur
tje in close-up of een versiering,
een hand die een kaars ont
steekt.
Eén enkele kaars op de juiste
wijze gefotografeerd doet het
meestal beter dan een kerstboom
Meer sfeer
Voor wie veel thuisblijft
ip Kerstavond en de beide
Cerstdagen hebben radio en
elevisie voor feestelijke pro
gramma's gezorgd. Ter oriën-
ering geven wij u een over-
icht van de hoogtepunten
an deze Kerstviering in de
ther, zoals ons dit door NTS
n omroepverenigingen onder
vorbehoud van wijzigingen
oerd verstrekt.
Op KERSTAVOND (24 de»
ember) zorgt de NCRV voor
en wijdingsvol radioprogram-
na. Dat begint eigenlijk al in
le namiddag om 4 uur met de
litzending van een advents-
iienst. geleid door ds. H. A. L.
ran der Linden, geref. predi-
;ant in De Bilt.
Na een reeks van korte muzi
kale programma's tussen vaste
rubrieken door volgt tussen 9.25
en 10.15 uur de traditionele uit
zending van Kerstzang in de
Ahoy-hal te Rotterdam, waaraan
«listen, koren, orkesten en de
vele aanwezigen meewerken,
liervoor worden een avond van
tevoren de opnamen gemaakt.
Het programma Orgelkunst dat
na het nieuws van half elf
volgt, omvat ook allerlei Kerst
composities. Om 11.15 begint
een Kerstnachtdienst in de Ev.
Lutherse kerk te Middelburg,
waar ds. W. F. ten Rouwelaar
voorgaat en het kerkkoor zingt.
Volkszang
Bij de AVRO, op Hilversum
II, kan men op deze avond tus-
len 7.35 en 8.30 uur luisteren
naar Volkszang in de RAI te
Amsterdam onder leiding van
Meindert Boekei in een oecu
menische samenkomst welke
