2
Nederlandse industrie bouwt
brein Europese kunstmaan
PuwelU
RYNBENDE'S
VIEUX
Witte droom
Eerste raket van de oude wereld
Parapsychologie via
YPRO-televisie
Zomer 1965
reeds de
ruimte in
Grootste Nederlandse
telescoop afgeleverd
7
DINSDAG 8 DECEMBER 1964
commemaar
„gesprek van de dag" ging gis-
teravond bij de AVRO-televisie
over de belastingenwaarbij twee vra
gen centraal werden gesteldmoeten
de overheidsuitgaven achterblijven btj
de stijging van het nationale inkomen
en mag de overheid ingrijpen in net
bestedingspatroon van de burger, wan
neer zij in jeite het geld niet nodig
heeft De discussie hierover werd een
„Alleen maar eens kijken of het gaat
vrij
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Volgende zomer zal de eerste Europese kunstmaan zijn
banen rond de aarde draaien. En het is de Nederlandse industrie, die de
„brains" zal leveren voor Europa's ruimteverkenner nummer één. Al
enkele jaren wordt hard gewerkt aan de elektronische besturingsappara-
tuur, die de Europa I in zyn juiste baan moet brengen. Een project, waar
mee Nederland een opdracht van enkele tientallen miljoenen guldens
plus een eervolle erkenning van technisch kunnen op
funest kunnen zijn. Vandaar dat stre
regels worden gehanteerd. Eén ervar
dat elke bezoeker wordt geweerd.
nige opmerkingen werden gemaakt
maar men te veel langs elkaar heen-
praatte. Daarbij speelde prof. (pater)
Creyghtondie naar hij opmerkte maar
weinig met belastingen heeft te maken
..maar voor deze uitzending zijn huis-
rk netjes had gemaakt", het enfant
HILVERSUM De VPRO-tele
visie zal op de avond van woensdag
16 december een merkwaardige te
levisie-uitzending op Ned. 1 aan
bieden en wel tussen 9.50 t
Ook al om de geheimhouding. Slechts 5 terrible, door alerlei vragen te stellen
heeft
internationaal
Van der Heem Electronics, de jonge
maar veelbelovende dochter van Van
der Heem in Den Haag en Philips'
Telecommunciatie in Huizen, zijn de
twee bedrijven, die zijn belast met dit
belangrijlkiste onderdeel van de kunst
maan. Zij worden daanby gesteund
door het Nationaal Luoht- en Ruimte
vaart Laboratorium in Amsterdam, dat
zijn researchoutililage beschikbaar stelt
voor de onderneming.
Als alles meezit zal de raket in augus
tus volgend jaar omhoog gaan: van de
Britse lanceerbasis W oom era midden in
de Australische woestijnen. Dat zal dan
de kroon zijn op het werk van bonder-
den wetenschapsmensen, het puikje
de Europese ruimtevaartwereld.
Een werkstuk, dat dank zij de n<
internationale samenwerking kan worden
uitgevoerd. Want Nederland bouwt niet
alléén. Engeland. Duitsland, Frankrijk,
Italië België en Australië, al deze landen
dragen ook stenen en steentjes bij.
Een tweetal jaren geleden zetten zij het
plan ervoor op papier. ELDO (European
Onbestendig weer
DE BILT Er heerst op de oceaai
een zeer grote depressie-activiteit. Een
depressie, die gisteren bij Ierland
kwam, koerste vannacht snel ove
Ierse Zee naar het zeegebied tussen
Schotland en Noorwegen en veroor
zaakte een kortdurende storm. Hierbij
werd de wind aan de Nederlandse kust
tijdelijk 8 tot 9 Beaufort. Het front van
dd depressie passeerde dinsdagochtend
vroeg ons land met plaatselijk wat
regen. Midden op de oceaan is een
nieuwe actieue depressie aangekomen,
die met zeer grote snelheid een ooste
lijke koers volgt. Deze zal waarschijn
lijk voor de Ierse kust wat naar het
noordoosten afzwenken. Op de nade
ring van de depressie zal de wind
terugdraaien naar richtingen tussen
zuidwest en zuiil en geleidelijk aanwak
keren, aan de kust wellicht opnieuw
tot stormachtig. Het front van de
depressie zal vannacht al enige regen
in ons land veroorzaken. De tempera
turen handhaven zich op een niveau
dat 3 tot 4 graden boven normaal is.
ZON EN MAAN
Woensdag 9 december: zon op 8.36, on
der 16.29; maan op 12.39, onder 21.20.
Zaterdag 12 december: eerste kwartier.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
9 december: 6.06 v.m.: 18 23 n.m.
Kruiswoord-puzzel
zonder zwart
Launcher Development Organisation)
werd de naam van de organisatie, die
een eigen Europees ruimtevaartpro
gramma zou moeten gaan opstellen. Want
daarover werd men het al gauw eens:
ook het oude Europa, dat al zo lang had i ;r
moeten toezien hoe ln de westerse we- A
reld succes op succes werd behaald door
de Amerikanen, zou im de ruimte een Plr'oJ
woordje moeten gaan meespreken.
Er zou een Europese raket moeten
komen. Eendrachtelijk verdeelde men
het werk. Ieder land kreeg een onder
deel toegewezen. Engeland zou de motor
van zijn Blue Streak, waarmee al ver
scheidene geslaagde proeven waren geno-
beschikbaar stellen; Frankrijk zou
de tweede trap zorgen, Duitsland
de derde. Nederland en België zou
den de „brains" leveren voor deze derde
trap; en de kunstmaan zelf zou door Ita
liaanse handen worden gemaakt.
Op eigen kracht
Iedereen kreeg wat toegeschoven ln het
project, dat dit tot doel heeft: een eigen
systeem te ontwikkelen en te laten zien F3
ook ln Europa de sprong in de
ruimte kan nemen. Dat Nederland daarbij
zo n belangrijke plaats kreeg toebedeeld,
mag worden beschouwd als een eerbe
toon aan onze Industrie, wier prestaties
op het gebied van de electronica tot ver
over de grenzen de aandacht hebben
getrokken. Voor de uitvoering van het
project zal Nederland geheel op eigen
kraent moeten varen. In het Parijse
ELDO-hoofdkwartier heeft men het dui
delijk gezegd: we doen alles zélf er.
kopen niet ln Amerika (enkele stan-
daarauitrustingsstukken daargelaten).
Trouwens, zegt ir_ J. de Bie van Van
der Heem' Electronics, de Amerikanen
laten weinig los. Het heeft geen enkele
zm by de NASA om gegevens en erva
ringen te vragen, want die geeft men
niet. Het is dan ook min of meer een
prestigekwestie geworden, dat a
Kunstmaan In de ruftnte brengen.
weinigen weten wat er in de fabrieks
hallen precies gebeurt Zelfs de mensen
uit de „werkplaats" zelf kunnen alleen
maar gissen. Zij immers krijgen slechts
onderdelen op hun tafel. Onderdelen. J
waarvan zij de bestemming meestal niet J
kennen. Het grote plan. waarin al die
kleine radertjes een onmisbare taak heb-
ben. is slechts bekend bij de too. j
M m
Lancering
Volgende zomer zal al ait werk. uit J
Nederland en uit het (Europese) bulten- 5
land, gebundeld staan in de 35 meter noge
raket op de lanceerbasis Woomera. Met
enorme kracht zal zü de ruimte ln wor- j
den gestuwd.
Het Nederlandse aandeel zal het langst j
in leven blijven: nadat de eerste en twee- 5
de trap van de raket hun werk zullen 5
hebben verricht, zal de neuskegel met 5
zijn kostbare apparatuur nog geruime S
tijd in de ruimte blijven om zijn banen
rond de aardbol te draaien. Ook zijn be- j
staan echter zal tijdelijk zijn. Na verloop 5
van tijd zal ook dit gedeelte weer in de 5
dampkring terugkomen om daar tot as ie J
worden verpulverd. Andere raketten zul-
len dan weer klaar staan om te volgen.
Het ELDO-plan voorziet in de lancering
van drie kunstmanen binnen drie jaar J moet houden
Alle van de Australisch-Britse basis Woo- 5 maar niet at
mera, die met ELDO-geld is geschikt ge-
maakt voor het afvuren van ruimte
raketten. Men koos voor deze woestijn
plaats omdat men niet het gevaar wilde
lopen bij mislukking bevolkingscentra te
treffen. De basis Woomera ligt vele hon
derden kilometers van de bewoonde we
reld en biedt bovendien het voordeel, dat
daar afgeschoten raketten voor eeu groot
gedeelte routes boven oceanen volgen
Men heeft al eens uitgezien naar een
basis dichter bij h^is. in de Sahara,
aan de bouw daarvan
ten verbonden, dat n:
van heeft afgezien
rmede de gesprekspartners
goed raad wisten. Dit gaf echter wel
een opgewekt tintje aan de vrij droge
Ageeth Scherphuis presenteerde mei
verve haar tweede Televisie-magazine.
Er was o.m. eer. heel goede reportage
met fraai camerawerk over de zender
Lopik. waarbij Ageeth liet zien hoe zij
in de top klom en met 382Vt m in de
benen nog prima wist te vertellen.
Eveneens interessant was een repor
tage uit Grave over onderwijs aan
slechtziende meisjes. Het gesprek van
Max Tak met de twee verdedigers
E. G. Marshall en Robert Reed. stelde
echter teleur. Een nieuw onderdeel
van het Magazine waarin Jasperina
de Jong als ..Bev de nieuwe AVRO-
persoonlijkheid" kolder-informatie geeft
over televisiefiguren, sloeg best in.
Mr. Hilterman werd het eerste slacht
offer van een reeks geestigheden.
Ger Lugtenburg moest stapels brie
ven van verontwaardigde kijkers be
antwoorden met toelichting op de re
den waarom het programma „Voor de
vuist weg'' verleden week zo abrubt
was afgebroken. Hij beriep zich op de
omstandigheden dat ook de televisie
aan de programma-uren
?n dat Willem Duys zich
1 de afgesproken tijden
kan houden hij had toch waarschu
wingen gerjoeg gehad tijdens het laat
ste deel van de uitzending. Het excuus
dat de omroepster vergat te maken,
kwam nu nog als mosterd na de maal-
1 zoveel kos-
Proef
Tuken
Dc taken voor de twee Nederlandse
oedryven zijn vastomlijnd. Zegt ir. D«
Bie: Van der Heem zorgt voor de pro-
gram-unit, de mixing-unit en de checkout
equipment en Philips neemt het teleme-
try-system met bijbehorende check-out
equipment voor haar rekening. Weten-
scnapsmensen drukken die begrippen het
liefst in het Amerikaans uit, want
korte vertalingen zijn meestal niet
handen. Maar kortweg komt het hier op
dat Nederland de apparatuur
bouwt, die de satelliet in de juiste baan
moet houden, die de signalen overseint
(neen en terug) en die het brein contro
leert voordat de raket omhoog gaat.
Dit is natuuriyk heel eenvoudig ge
steld: deze opdracht uit te voeren vereist
jaren research én een berg vakmanschap,
vooral op het gebied van laten wc
zeggen het zeer verfynde instrument-
maken. Want streven biyft uiteraard alles
compact mogelijk te bouwen.
Kostbaar
Behalve Nederland heeft ook Engeland
;n aandeel ln de samenstelling van de
kunstmaan. Dit land bouwt het zgn. plat
form voor de neuskegel. een apparaat
mee de plaats van de satelliet wordt
bepaald tijdens de vlucht. Uitwéndig ge
zien niet meer dan een plat kastje met
een oppervlakte van een halve meter
het vierkant. Maar de inhoud is toch wel
zó kostbaar, dat er een half miljoen
gulden moest worden neergeteld voordat
alles klaar was.
Het is naast dit platform dat de Ne
derlandse apparatuur wordt aangebracht
Zij fungeert min of meer als het wakende
oog. Zij registreert de door het plat
form opgegeven baan van de raket en
seint deze gegevens door via het Philips
telemetry-systeem, Hpt Belgische systeem
controleert in het noorden van Austra
lië op 2000 km van Woomera. de baar
van de raket en kan indien nodig gecor
rigeerde signalen geven, die door het
Nederlandse deel verwerkt worden.
Bij het bouwen van deze apparatuur ls
de loep een onmisbaar hulpmiddel. Ter
illustratie legt de heer De Bie een minus
cuul klein versterkertje op tafel, zoals
dit in de satelliet wordt gemonteerd. Een
apparaatje niet groter dan 3 by 5
Normaal gebouwd zou het zeker duizend
maal groter ziin, maar dank zy nieuwe
technieken is men er in geslaagd de af
metingen en het gewicht drastisch te
beperken.
Sub-sub-minlaturlsatle noemt men dat
en slechts met het allerfijnse instrumen
tarium is men in staat de uitrusting van
de raket op te bouwen. Veel gebeurt dit
door meisjes. Zij werken in stofvriie
ruimten, waar constante temperaturen
:n waar roken streng verboden
is. Het geringste vuiltje immers zou al
Het hele project was al duur genoeg. 5
Rekening wordt gehouden met een sior-
dige één miljard gulden. Een bedrag, dat
in de toekomst nog wel hoger zal worden j
als men eenmaal het „plan van de toe- J
komst" gaat uitvoeren. Want de lancering 5
van de Europa I is nog maar een proef: i
er zullen geen speciale waarnemingen
tijdens de vluchten worden gedaan. j Ac
Men wil alleen maar zien of Europa 5
in staat is een kunstmaan omhoog te 5
brengen en in de ruimte te houden. J
Daarna pas komt de volgende stap: de
verkenning van de ruimte. AI "ligt de 2
oude wereld dan nog vele jftren achter j
bij Amerika met zijn maan- en mars- 5
Europa wil toch in geen geval
Het AVRO-programma bood voorts
een reportage van de Conamus-reünie
1964, waarbij „iedereen'' uit de lichte
en velen uit de serieuze muziekwereld
aanwezig waren zoals camerashots
lieten zien. Men' was getuige van het
uitreiken van de gouden harpen aan
Rina Geveke. promotrice van het City-
orkest, Jack Bess (posthuum) en Max
van Praag. Een Nederlands-Belgische
gebeurtenis, gezellig van muziek en
zang voorzien.
den de heren Van Loggem en Greiner
ons, zal er in de studio een college van
drie hoogleraren aanwezig zyn. Dit zijn
geen parapsychologen, zij willen alleen
maar uit een soort nieuwsgierige be-
10.40 langstelling toekyken. Dit zyn de pro-
uur fessoren dr. A. D. de Groot, hoogleraar
- in de toegepaste psychologie en dr. J.
Het gaat om een experiment dat Rlstemaker, hoogleraar in de physlca.
verwant is aan para-psychologi- beiden uit Amsterdam en dr H. C
sche wetenschappelijke studie, Hamaker, hoogleraar wiskunde aan de
maar zich niet bezighoudt met de TMhn^h' Hogeschool te Eindhoven,
emotionele sfeer van dit veelom- Niet emotioneel
streden, weinig geaccepteerd en In tegenstelling tot andere uitzendin.
veel (ook op levensbeschouwelijke gen °P het gebied van para-psychologie,
gronden) verworpen begrip. wcUte cerder «P de «"ddboin versche-
_r___ nen. ligt dit experiment geheel bukten
.XT zie^ er' bekeken va° zijn het emotionele vlak. Het wil. aldus de
principiële grondslag, geen bezwaar m samenstellers van het programma, in
om aan dit experiment (dat door de het geheel niet appelleren aan enige
psychologen Manuel van Loggem en R. leer of overtuiging. Het is niet „bela-
P. Greinier op touw is gezet) mede te den met mythen", het heeft geen reli-
werken Integendeel, de omroeporgani- gieuze om levensbeschouwelijke aspec-
sa<tie stelt er zoveel belang in. dat zij ten, men „wil alleen maar eens kijken
of het gaat" en wat men met die moge
lijkheid dan verder wel kan doen.
Het apparaat ls en wordt van tevo
ren niet door middel van gedachten-
overbrenging beproefd, zo verzekerd®
men ons Het staat nog in het laborato.
niet schroomde om een aantal duizen- r'um fn za' maar ne* v®®r uitzen
den guldens dat men op de vingers van dinS Streed *Ün De professoren, die
twee handen moet tellen, te steken in de verder niets met het experiment heb-
bouw van een door ir. J. G. Blom. we- ben nit s*3*11- ">»en controleren dat
ten schappelijk ambtenaar te Amster- tr °P *een enkele manier kan worden
dam. uitgevonden elektronisch werkend gemanipuleerd
apparaat waarmee het experiment wordt Men moet als kijker dus net "zo goed
ondernomen. als degenen m de studia afwachten wat
In een persconferentie, waaraan er precies gaat gebeuren
VPRO en psychologen deelnamen, werd Niettemin zal de proef op zichzelf,
ons een en ander medegedeeld. die op deze manier nog nooit is geno-
Het betreft dus een experiment, dat de televisie, ook niet in Ame-
de beide ontwerpers „van grote weten- rika waar onderzoekingen op dit ter-
schappelijke betekenis" achten, ook al worden geleid door prof. J. B
weten zij nog niet. op welk terrein Rhine in North Carolina, toch discus
precies Men wil nl nagaan, of door siabel zijn.
gedachlenconcentratie waarbij ruimte- Hoewel de VPRO hoopt, dat er mil-
lijke afstand geen ro! zou spelen, ln- poenen kijkers aan meedoen, is men
vloed kan worden uitgeoefend op een zich nu en straks in studio Irene wél
elektronisch appraat dat bepaalde he- bewust, dat er ongetwijfeld vele kykers
wegingen mogelijk moet maken. zijm, die dat toch niet zullen doen.
Daarom hoopt de VPRO dat op die Het is tezeer bekend, dat de parapsy-
avond zoveel mogeliik kijkers zullen chologische leer op zichzelf in tegen-
meedoen. Zij kunnen dat rustig in de stelling staat tot ieder godsdienstig be-
huiskamer gezeten doen. door alleen ginsel^maar stoelt op de leer der e
de instructies van de preseniato-
1 te volgen
Repercussie
WU ontve
Rogie
1 deze enerverende Nieuws 1
1 20.00
fonische uitzending: Filharmonisch
en zangsoliste: klass muziek 21.00
gevierd: Documen
05 De zingende kerk:
het Gregoriaaanse re-
ïentaar 22.25 Boekbe-
1 Epiloog 22.45
lutie. bovenzinnelijke waarneming en
krachten, welke van godsdienstig stand
punt uit bezien niet kunnen worden
onderschreven.
Van YPRO-züde werd ons echter ver
zekerd, dat dit experiment los staat van
deze leer en dat men het alleen „tech
nisch" moet bezien. Men heeft bij de
opzet van de uitzending noch by de
het experiment overleg
gepleegd met para-psychologen: het gaat
niet om staving van de leer maar om
een zuiver wetcnschappelyk onderzoek.
Ieder zal dus voor zichzelf moeten
uitmaken, of hij meedoet of niet.
Onderzoek
sprèking 22.30 Nle
23.15 Lichte grar
cl ere
19.05 Fra
uit 1
PERSONALIA
Benoemd: tot voorzitter vap het be- S
stuur waterschap Oterdum. Th Aeilkema
te Appingedam. uiterlijk tot het einde S
van het zittingsjaar, waarin hij 70 jaar
zal zijn geworden.
Per 1 januari 1965: tot dijkgraaf water, j
schap De IJssellanden. K. van der Scheer
te Kamperveen: tot heemraad waterschap J
De IJssellanden. K. van Ittersum Hzn te 1rm-rrmrmrmrmwrm
IJsselmuiden: tot hoogheemraad hoog-,
Radloperlodii
radiotij dschri
Actualiteiten Z
Venster op de
zikale lezing 23.00
20.06 Radar:
21.45 Ihér:
gitaristen 21.55 Klass
muziek 22 15 Balalaika
en Russische volksmu-
en mededelingen 22.40
M brief 23.05
ons niet, dat dit ex
periment bepaalde repercussies zal op
roepen by kijkers, die om welke reden
dan ook niet willen hebben te maken
met enig-para-psychologisch gebeuren.
Maar. zoals de VPRO zegt. het gaat hier
om iets heel nieuws, waarby geen trucs
kunnen worden uitgehaald en waarby
het niet gaat om persoonlyke zaken.
Men heeft ons verzocht, nog niets te
vertellen van de wijze waarop het ap
paraat is geconstrueerd en hoe het
werkt. Genoeg zij dus, dait het vrij een
voudig is: de 1
uiterst fyne afw
Het lijkt wat op een soort tafelspel,
waarbij -bepaalde "bewegingen alterlei
kansen bieden. Maar men kan er echt
niets bij winnen of verliezen.
Zo'n apparaat werkt volgens een ze
ker systeem en wil men nu eens zien of
het mogelijk is hal massale gedachten ^dï
dat systeem kunnen doorbreken en dus
het apparaat andere bewegingen laten
maken dan statistisch is voorzien.
Verder gaat het experiment niet. Het
duurt 20 minuten, want vooraf zal men
inTomart. aat nog 2
het te zien krijgen en zullen de pre- f{
9entatoren er het nodige van vertellen.
Om vast te stellen, dat alles
en eerlyk mogelijk toegaat, i
Het bureau Ogilvie te «Amsterdam,
waaraan drs. Greiner als.psychplpgg is
verbonden, zal na de uitzending via
«iaiSlS^Cde»Mir^Ü
vast te stellen hoeveel personen er mee
deden en hoe zij dat deden: voor de
grap, met belangstelling of hoe dan ook
Het Hilversumse bureau voor opinie-
speciaal voor
onderzoekingen ten behoeve van de
omroep is ingesteld, wilde deze taak
niet op zich nemen om verschillende
redenen Een van di« redenen is. dat
Intomart, dat nog zoveel enquêtes vóór
zich heeft, niet de kans wil lopen be
paalde groepen kijkers die afwijzend
''ver staan tegenover dit experiment, tegen
ondervragers
De 45-jarif? T. Jisseleu te Vegtael is
gisteren bij het repareren van zijn tele
visie-antenne van het dak van zijn huis
gevallen. Tijdens vervoer naar het zie
kenhuis is hij overleden
vieux speciaal***
N.V. DISTILLEERDERIJ "IH SIMON RYNBENDE ZONEN - SCHIEDAM
Bestemd voor gebruik in Chili
vanavond
rs: les 9 therhl
jurnaal NCRV: 20.20 Pa Pin-
rante Pollwvop beeldverhaal
20.50 De Beverly Hillbillies
(Van onze Rotterdamse redactie)
ROTTERDAM De grootste ooit
in Nederland gebouwde spiegelteles-
coop bestemd voor onderzoekingen
van de zuidelijke sterrenhemel is gis
termiddag door Rademakers N.V-
metaalbedrijf in Rotterdam overge-
1. Schuier-voorzetsel.
2. heldendicht-geur.
3. vlegel-2de letter van het Griekse al
fabet.
4. lidwoord (Fr.)-alleenzang-uitroep
5. Voorvoegsel-sport term-meisjesnaam.
6 genoeg gekookt-nieuw (Gr! -gewicht
(afk.i.
7. en personne 'afk.)-visje-voorlichting.
8. gordel-voedsel-levensvocht in orga
nische lichamen
9 rund-waterdoorlatend-gewicht.
Vertikaal:
1- Nederlands bouwmeester-radio-om-
roep (afk.i.
2. bijwoord-de heilige stier der oude
Egyptenaren
3. kledingstuk-hoop
4. stoomschip (afk 1-godin van de dage-
raad-stad in Italië.
5. Nederlands dichter-maanstanri
6 Bekende afkorting-zuiveprodukt-pers.
8 gemeente in Limburg-gelijk
9 vogel-karakter-rivier in Italië.
Oplossing vorige puzzel
Horizontaal: 1 Kampen-aar 2 alecr-
Olga. 3. rite-avond 4 kaal-ieder 5 As
sen-last. 6. Steen-lade 7 pond-per-op 8.
roos-ego-re 9. Osmanen-An.
Vertikaal: 1 karkas-pro 2. alias-Toos.
3. met-Asen-om 4 Peel-eed-sa =v era-Inn-
Pen 6. novelle-ge 7 al-od-Aaron. 8. Ag-
Mk-Dora. 9 rad-RT-Epen.
19
„Ik kom al", roep ik haastig, en ren met
twee treden tegelijk de trappen af.
„Die heb ik nog nooit van je gezien", zegt
Hans met een blik op mijn lichtgroene jurk.
Mijn hart slaat gewoon een slag over van pure
vreugde. Zijn bewondering is echt, „Mevrouw",
zegt David Aksberg, ..mijn enorme blunder van
enkele ogenblikken geleden zou niet mogelijk ge
weest zijn indien u
„Als je niet ophoudt mevrouw tegen me te zeg
gen, schenk ik geen thee in", val ik hem in de
rede.
David zucht diep.
„Het zou eenvoudiger geweest zijn daarmee te
beginnen toen je nog als een bakvisje in een wit
schort rondwandelde"
„Probeer het eens met haar zondagse naam,
Louise", stelt Hans voor.
David denkt even diep na. maar schudt dan
zijn hoofd.
„Uitsluitend geschikt voor plechtige gelegenhe
den. Louise in doopjurk. Louise als bruid. Heer
lijk als je zo'n naam hebt voor hoogtijdagen.
Mijn David blijft altijd David. Noem je me
voortaan zo, Wiesje?"
„Oké, David. Ais je dan nu met Goliath in de
tuin wilt gaan zitten, krijg je over vijf minu
ten thee".
Heel de middag houden we dat vrolijke in onze
gesprekken. Ik speel het spel van het gelukkige
doktersvrouwtje en het gekke is dat het hele
maal geen spel is. Soms raak ik zo verward in
de hele komedie, dat ik niet meer weet waai
de werkelijkheid begint.
Met David Aksberg erbij helemaal niet. Hij is
llig causeur. De verhalen over zijn zee-
ranen over de wangen lopen
het lachen. Maar wanneer ik de tafel ge
reedmaak voor het avondeten, zie ik ze samen
met zulke ernstige gezichten redeneren, dat ik
zo snel mogelijk weer naar de keuken verdwijn.
Over Mary, over mij? David is de vertrouwde
van Hans. David wist hoe bezeten Hans van
Mary was. Heeft hij gevraagd of het over is?
En wat doet Hans? Zal hij zich consequent aan
onze afspraak houden? Is hij in staat David te
o'n gezell
eis doen
door Heieen van Batenburg
overtuigen van zijn plotselinge liefde voor mij?
Langzaam verlies ik mijn zelfvertrouwen. Ik ben
niet langer de uitverkorene van Hans in de ogen
van David, ik ben het buurmeisje Wiesje Wiege-
rijvk, dat 't nog niet zo gek doet als doktersvrouw.
Ik mag er weer zijn zonder er echt bij te ho
ren. Het helpt niet of ik mezelf al wijsmaak
dat ze over een medisch probleem praten. Het
geeft niets dat ik me inwendig uitfoeter voor
een kleinzielig kinderachtig kind. Vanaf dit ogen
blik is het spel werkelijk spel geworden.
We zitten nog aan tafel wat na te praten als
Hans weggeroepen wordt.
„De dochter van mevrouw Janssens, hoe heet
ze ook weer, Stelma, is zover", zegt bij kort
als hij van de telefoon terugkomt. „Ik vrees dat
jullie het vanavond verder zonder mij moeten
stellen. Het kan natuuriyk meevallen, maar het
is de eerste baby".
Hij is nog even in de spreekkamer bezig met
zijn instrumententas, maar binnen de vijf minu
ten is hij verdwenen.
David staat erop mij te helpen bij de afwas.
Ik merk nu dat hij veel meer is daai een
charmante grappenmaker. We hebben een se
rieus gesprek over muziek en beeldhouwkunst.
Later, terwijl ik koffie zet en David de room
stijf draait, spreekt hij met warme, diepe gene
genheid over zijn ouders, die zich zeer veel
moesten ontzeggen om hem te laten studeren.
„Ik had wel een beurs", geeft hij toe, „maar
daar ben je nog niet klaar mee. Trouwens, ik
ben er nog niet; al mag je je dan arts
men. daarmee heb je nog geen praktijk"
„Wat heeft Hans dan toch geboft", zeg
peinzend.
„Dat gun ik hem zo van harte", zegt David
spontaan. „Hans is op en top de man om huis
arts te zijn".
„Jij niet dan?"
..Het liefst zou ik me specialiseren. Hart en
gen, maar dat is ook een verdraaid kostbare ge
schiedenis. Ik wil nu eindelyk wel eens
voor ze terug doen, voor mijn vader en moeder
bedoel ik, en daarom zwerf ik nog maar zo'n
beetje".
Om half tien komt er een telefoontje van Hans.
We hoeven hem de eerste uren nog ndet thuis te
Verwachten. Zijn stem klinkt een beetje kortaf.
„Is David er nog? Geef hem eens even."
Ik snap geen laars van het hele gesprek, dat
doorspekt is met medische termen.
„Is er iets niet goed?" vraag i'k angstig als
David de hoorn op het toestel legt.
„Och, het kind ligt niet goed, dat maakt het
er nooit gemakkelijker op."
„Kar. er iets ergs gebeuren?"
„Och", zegt David alweer, „we zullen hopen
..Heeft Hans al dikwijls bevallingen gedaan?"
„Ik zou niet graag de kinderen opvoeden die
hij op de wereld heeft helpen brengen."
„Ging het altijd goed?"
„Lieve Wiesje," zegt David met een glim
lach. „Waar zit je je zorgen over te maken?
Als Hans straks thuiskomt of vannacht of mor
genochtend, dan maak je een gloeiend sterke
kop koffie voor hem. Je vertroetelt hem een
beetje, nou ja. dat hoef ik jou niet te vertellen.
Je bent een prima doktersvrouw''.
„Hoe kom je erbij? Ik zou nooit op het idee
gekomen zijn. Om hem koffie te geven dan",
zeg ik haastig er achteraan.
David proest het uit.
„Je bent uniek, Wiesje. Maar krijg ik nu die
trouwfoto's van jullie nog te zien? Ik kan me
helaas nog niet de gelukkige bezitter van een
eigen vervoermiddel noemen en ik vrees dat ik
op een onredelijke tijd weg moet"
(wordt vervolgd)
rederland n NTS: 20.00 Nieuws ln het
1 Advent NTS: 22 40—22 45 Joi
Kci| - -
kort
De scl
21:15 Verschuiv
dragen aan de opdrachtgevers, de
European Southern Observatory.
In de E.S.O. werken Europese lan- i de™*to»o, op het gated vtu, „e -eten-
den samen op het gebied van de as- t schap vara: 2145 Achter het nieuws
tronomie. In Chili wordt een sterren- 5 cvk/tkor 22.102235 Jesaja en Marx,
wacht gebouwd waar verscheidene 5 eenakter- tv-noordzee
telescopen worden geplaatst. Het nu j 18 30 uur: wihetan Teil: De overval: ia»
door Rademakers afgeleverde exem- uur: Mr t9°6 uur: Musik maestro
plattr is een van drie in de mtddel- g?£oSSJÏÏ; SSJTSTffir:
k'asse s Train: The Juan Ortega Story; 23.00 einde
Het ls een zogenaamde Cassegrain- 5 Proaramma voor morgen
Nasmyth telescoop. De benaming Casse- Hilversum I. 402 m. NCRV- 7.00 Nieuws
grain en Nasmyth zyn bepalend voor de J en herhaling 'sos-bericht««, 7 10 Dagope-
optiek. die bestaat uit een holle spiegel J:2^. 7 45 £ath°krant 8.pn
Kv.11- -- -it-. Nieuws 8.15 Gewijde muziek topn en gr>
en een bolle spiegel. Door middel van 830 Lichte gram 8.50 Italiaanse voUtslled-
een vlakke spiegel kan het licht ook S ies <gr> 90Ó Voor de zieken 935 Wat
nog haaks worden omgebogen. Vooral S ftanaen 9.40 Voor de l-
dat laatste systeem komt weinig voor. S iLM^ass
De telescoop bestaat uit drie hoofderoe- orkestmuziek en zangsolist 11.50 Cabaret
pen De optiek is geleverd door Zeiss '2 00 Lichte gram 1230 Meded t
te Jena, is al gereed en bevindt zich
srkestmuziek (gr) 11
10.10 oude
irgendienst
1.30 Lichte
land- en tuinbouw 1233 Gewijde mu-
12.37 Kerkdienst 13.00 Nieuws 13.15
elders in ons land. De elektronica met 5 Lichte orkestmuziek en zangsoliste 13.35
schakelapparatuur ls vervaardigd door Zigeunermuziek 14.00 Boeren en Burgers
d<! 'irma Wesaman la Rotterdam an de van'ïd'SÏÏS'ir M?d,
gehele mechanische opbouw met uiterst S muziek (gr)_ 14.50 Klass geud
- - ie Jeugd
17.15 Lichte gram 17.55
net speactrum nieuws uit de prot christe
lijke organisaties 18.10 Koorzang: Advents-
Uederen 18.30 Radio Volks-Universiteit:
Aardmaenetlsme door prof dr J Veldkamp.
Hilversum n, 298 m. VARA: 7.00 Nieuws
7.10 Ochtendgym 730 Socialistisch strijd
lied 7.23 Lichte gram 8.00 Nieuws en socia
listisch strijdlied 8.15 Lichte gram 8.50
le vrouw 9.00 Kookpraatje 9.03
VPRO: 9 40 Schoolradio VARA
aandrijfmechanismen werden
pen en vervaardigd door Rademakers. 5
Het gevaarte, met kijkerbuis. weegt
zes ton. De voet waarin het bijzonder
draaiwevk is aangebracht, weegt tien
ton. Het bewegingsmeohanisme maakt J
het mogelijk langdurig een bepaalde
ster te observeren zonder het instrument 5 Klass g
by te stellen. Een aantal preciesiemoto- 10.00 R<
dryft een tandwiel met 400 tanden XS?ï.di
Dit wiel draait eenmaal in de 24 uur
rond. Er is dus een vertraging van j
1:2.160.000.
Door middel van een drukknop-sy-
steem is de telescoop via een elektro-
nisch brein op ieder willekeurige plaats j
de hemel in te stellen. Is die plaats
bereikt, dan wordt automatisch het vol- j
;n van dat punt Ingezet.
Van Rademakers gaat de hoofdcon- j
structeur M. J. van Middelkoop mee J
Chili om de telescoop op te bouwen. J
Ook de hoofdontwerper ir. B. G Hoog- J
houdt (met van Rademakers) zal er bij
aanwezig zijn.
Een precies gelijke telescoop gaat het
bedryf nog maken voor de sterrewacht
idealen van
- mr drs A J
Blits 12.10 Licht instrumentaal trio 12.25
Actualiteiten 12.30 Meded ten behoeve van
land- en tuinbouw 12.33 Voor het platte
land 12.M Elektronisch orgelspel en zang
soliste 13.00 Nieuws 13 15 Kalender 13 20
Promenade-orkest: amus muziek 13 45 Ge
sproken portret 14.00 Stereofonlsche uit
zending: Pianospel qu;
de Jeugd (16.00 Nie
zieken 17 20 Licht instrume
7.50 Reger
Geven
gebruikers 18.00 Nieuws 18 15 Actualiteiten
18 20 Uitzending van de Pacifistisch So
cialistische Partij: mlf 18.30 Stereofoni-
sche uitzending: Romantische Weense mu
ziek (gr)
rlevlsle. Nederland I. KRO: 17.00 Voor
kijker
indere
nts: 17.35—17 45 De Verr
