Nieuwe LeMse Courant
Loonoverleg muurvast-
regering ingeschakeld
Moskou blijft streven naar
ontspanning met Westen
Deskundigen gaan
Indonesië helpen
c
Volgende week saterdag in ministerraad
Stichting van de Arbeid
na twee uur uitgepraat
Moeder laat
vijf kinderen
in de steek
Enschedese brandweer
dacht aan loos alarm
Breznjef roept op tot eenheid
Commentaar
tHoogeHuys
Zaten&ag 7 november 1964, 4Sste jaargang
CHRISTEUJK-NATIONAAL DAGBLAD
-Stantvailigh m ghableven
irt in toghenspoet"
(Van onze sociaal-economische redactie)
Zoals wy gisteren reeds verwachtten, heeft het bestuur van de Stichting
van de Arbeid besloten de regering in het volgend jaar te voeren loonbe»
leid te betrekken. Reeds na ruim twee uur heen-cn-weer praten zaten de
„onderhandelingen" muurvast en kreeg de secretaris van de Stichting
van de Arbeid opdracht de ministerraad, die op dat moment in vergadering
byecn was, te bellen om een gesprek met de regering aan te vragen. Dit
gesprek zal de volgende week zaterdag plaats vinden in het gebouw van
het Directoraat-Generaal van de Arbeid te Voorburg.
Aan het overleg, dat 's morgens om tien
'uur begint, zal waarschijnlijk dezelfde
regeringsdelegatie deelnemen, die vorig
jaar eveneens met het bestuur van de
stichting beraadslaagde, nl. dr. G. M. J
Veldkamp (sociale zaken), prof. dr. J. E.
lAndriessen (economische zaken), prof. dr.
H. J. Witteveen (financiën), mr. B. W.
'Biesheuvel (landbouw en visserij), mr.
E. H. Toxopeus (binnenlandse zaken) en
drs. P. C W. M. Bogaers (volkshuisvesting
en bouwnijverheid).
Het besluit van de Stichting van de Ar
beid om de regering in de loononderhan
delingen te betrekken werd gistermiddag
genomen op voorstel van de werkgevers.
De vakbeweging Ihet standpunt van d«
regering kennende!) gaf te kennen geen
uitgesproken voorkeur voor zulk een
overleg te hebben, doch de kloof in het
stichtingsbestuur was zó groot dat er geen
andere uitweg mogelijk bleek, temeer,
omdat ook de vakbeweging wel vindt dat
de regering mede-verantwoordelijk is
voor de economische situatie, waarin wij
thans verkoren.
Van werkgeverszijde is nog gepoogd de
datum van het overleg met de regering
te Tervroegen, doch dit bleek niet moge
lijk te zijn, omdat de ministerraad in zijn
vergadering van volgende week vrijdag
het op 30 oktober uitgebrachte advies van
de Sociaal-Economische Raad nog moet
bespreken. In de ministerraad van giste
ren is daarover niet of nauwelijks gespro
ken. Bovendien moet minister Veldkamp
de volgende week meermalen in do
Kamer zijn.
Spelregels
Na afloop van het beraad in de Stich
ting van de Arbeid werd zowel van
werkgevers- als van vakbewegingszijde
|een persconferentie gehouden. Uit de ver-
klaringen, die werden afgelegd, kwam
duidelijk tot uiting dat beide groeperin
gen hebben vastgehouden aan hun reeds
in het S.E.R.-advies neergelegde stand-
Op 30 november zal door de post
administratie van de Nederlandse
Antillen een bijzondere frankeer
zegel zonder toeslag van 20 cent
Antilliaanse munt (=40 cent
Nederlandse munt) worden uit-
uitgegeven. Dit ter gelegenheid
van de vijfde vergadering van de
Caribische Raad, het vertegen
woordigend lichaam van de Cari
bische Organisatie, die te Willem
stad, Curagao, Nederlandse Antil
len wordt gehouden. Het ontwerp
voor deze zegel is van de hand
van de Nederlandse kunstenaar
S. L. Hartz te Haarlem.
In één
_j oogopslag
1 Oecumene heeft niets te
maken met proselitisme
pag. 2
Een nieuwe spelling pag. 5
1 Onderwijzer ter door ver
oordeeld in Pretoria pag. 5
Geesink warm gehuldigd
pag. 7
1 NCRV veertig jaar pag. 11
In het ZONDAGSBLAD
o.m.:
Nieuwe serie reportages:
Turkije.
Kerk in Neurenberg en
in Kongo.
Vervuiling van de natuur.
Stedenspiegel.
Ruimte voor ons: tiener
exploitatie.
punten. Hoewel de vakbeweging wel,
zoals wij gisteren al meldden, een aantal
en ter tafel heeft gebracht, is daar-
niet of nauwelijks gesproken, omdat
de partijen het over de uitgangspunten
bij de spelregels voor de onderhandelin
gen al niet eens konden worden.
De werkgevers bleven vasthouden aan
een „zeer beperkte loonsverhoging zonder
vrijheid voor de bedrijfstakken" (peer
komend op een algemene loonronde), ter
wijl de werknemers uitgingen van „een
nader te begrenzen loonsverhoging met
vrijheid van handelen voor de bedrijfstak,
ken". Hierop liep het beraad na ruim
Wat met de prijzen
Voor tot overleg met de regering beslo
ten werd lieten de werkgevers duidelijk
weten, dat zij er met name bij de minis
ters op aan zullen dringen „open kaart'
te spelen ta.v. het te voeren prijsbeleid.
De heer H. H. Wemmers. voorzitter van
het Verbond van Prot. Chr. Werkgevers
verklaarde hierover, dat de werkgevers
er niet aan denken de lonen opnieuw
laten uitlopen zonder dat zij vooraf weten
wat er met de doorberekening daarvan
de prijzen kan en mag gebeuren. En
J. Bosma, voorzitter van het Centraal
Sociaal Werkgevers Verbond, zei dat het
loonberaad in een heel andere sfeer
komen te liggen, indien de regering be
reid zou zijn een soepeler prijsbeleid te
voeren. Aan beperking van lonen zowel
als van prijzen moet echter de voorkeur
worden gegeven.
Ir. Bosma verklaarde voorts, dat de
Verdeeld advies
stakingsrecht
Het bestüur van de Stichting van
de Arbeid heeft gistermiddag, vooraf
gaande aan het beraad over het in
te voeren loonbeleid, een advies
het stakingsrecht vastgesteld, dat
zal worden uitgebracht aan de minis-
an justitie.
t is geen eenstemmig advies ge
worden Over diverse facetten blijken
de werkgevers anders te denken dan
de vakbeweging, hetgeen overigens
nauwelijks anders verwacht kon worden
De vakcentrales waren het over bijna
alle punten eens.
Een 34-jarige moeder heeft donder-
dagovond in Den Haag haar vijf kin
deren in de steek gelaten. Haar echt
genoot had reeds in juli de woning
verlaten. De politie heeft de moeder
nog niet kunnen opsporen.
Omwonenden meldden de politie, dat
in de Jacob Catsstraat vijf kinderen al
leen thuis waren. De politie kon via een
aangrenzende woning in het huis komen,
waar zij een mededeling vond. dat de
moeder het gezin niet meer aan kon en
dat zij was gevlucht.
De politie trof de kleintjes aan in een
onverzorgd huis. De kinderen zijn onder
gebracht in Maris Stella in Scheveingen
Meisje door auto
doodgedrukt
Een 19-jarig meisje, mej M.R. Dijks
tra, is gis'ermiddag, terwijl zij bezig was
de'ruiten van haar ouderlijk huis in
Lioessens(gemeerte Oostdongeradeel) te
lappen, door een vrachtauto tegen de
muur doodgedrukt.
De vrachtautobestuurder moest uitwij
ken en remmen oor en tegenligger Het
remmen gebeurde zo krachtig, dat de
aanhanger de vrachtauto het trottoir op
duwde,waar het meisje bezig was Het
meisje was op slag dood.
kgevers, gezien de nog steeds voort
durende spanningen op de arbeidsmarkt,
weinig of geen heil zien in het aan de
bedrijfstakken overlaten van het bepalen
van de loonruimte. De ervaring heeft ge
leerd, aldus de heer Bosma, dat er in dat
geval van matiging nauwelijks sprake zal
zijn, want „iedere vakbond tracht met een
zo hoog mogelijk percentage thuis te
komen" en dan worden „alle deuren voor
n iet-verantwoorde loonkostenstijgingen
wijd opengezet".
De heer J. van Eibergen. voorzitter
van het Chr. Nationaal Vakverbond,
bracht hier tegen in, dat het loonbeleid
moet aansluiten bij de werkelijkheid.
Er zijn nu eenmaal bedrijfstakken en
ondernemingen, die behoorlijk wat
kunnen doen en een gedifferentieerd
loonbeleid kan de vorming van nieuw
zwart loon voorkomen. Drs. D. Roe
mers. voorzitter van het N.V.V.. zei
hierover: „De werkgevers willen ken
nelijk tot de laatste schans vechten
voor een beperkte loonsverhoging". Hij
verklaarde, dat een algemene loon
ronde van drie procent, zoals de werk
gevers op basis van het rapport van
het Centraal Planbureau ten hoogste
willen, in feite zou neerkomen op een
reële loonsverlaging.
Toegejuicht door duizenden arri
veerde Anton Geesink gisteravond
in het Utrechtse stadhuis, waar hij
gehuldigd werd.
(Zie ook pag. 7)
De zware brand in een textiel
bedrijf ie Enschede. Vijf hallen
brandden geheel uit, waarbij
verscheidene kostbare machnes
verloren gingen.
Griekse koningin
in verwachting
Koning Konstantijn van Griekenland
heeft gisteravond op een receptie
Fiorina, West-Macedonië. gezegd te
loven dat hij en zijn 18-jarige echtgenote
„een blijde gebeurtenis verwachten
Het koninklijke paar reist door West.
Macedonië om de nieuwe koningin (de
voormalige Deense prinses Anne-Marie
oun m. voik voor te stellen
Iets te laat - schade f 6 min.
De brandweer van Enschede ver
keerde gistermorgen vroeg in de me
ning dat er loos alarm werd gegeven,
toen een mannenstem aan de telefoon
kwam met de mededeling dal
brand was bij Menko. Zoals gemeld
heeft de brand een schade aangericht
van zes a acht miljoen gulden in de
De man wilde zijn naam niet zeggen,
weifelde mee te delen aan welke straat
de fabriek stond waar de brand was
uitgebroken en gaf bovendien een tele
foonnummer op dat niet klopte en toe
behoort aan een Enschedese bloemen
handelaar.
De brandweerlieden hadden zich niet
temin gereed gemaakt, maar toen bij
verificatie het opgegeven nummer niet
juist bleek te zijn. werden de voorberei
dingen gestaakt, totdat ruim tien minu
ten later het was toen kwart
vier Menko opnieuw aan de lijn
kwam en vroeg waar de brandweer
toch bleet Toen rukte men onmiddel
met acht spuiten en ongeveer
vijftig man personeel, doch men kon
niet voorkomen dat er vijf sheds uit-
,Goldwater moet
ver
dwij
nen
De gematigde republikeinse senator
Javits. die de staat New York in de Se
naat vertegenwoordigt, heeft voorgesteld
Goldwater te ontheffen van de leiding
in de republikeinse partij.
„Indien Goldwater partijleider blijft
zal de Republikeinse partij geheel ver
dwijnen. De partij moet, onder leiding
gematigde leden, worden gereorga
niseerd". aldus Javits, die tijdens de ver
kiezingscampagne afstand heeft genomen
Goldwater c.s.
TYE NIEUWE Russische leider Brez
njef heeft hi een anderhalf uur
durende rede tot communisten uit
de hele wereld die in Moskou bijeen
zijn om de verjaardag van de revolu
tie te vieren, aangedrongen op ver
sterking van de eenheid in het com
munistische kamp.
Maar tegelijkertijd benadrukte Brez
njef 't belang van vreedzame coëxxis-
tentie met het Westen om de wereld
vrede te bewaren. Daarom achtte
Breznjef het kernstopakkoord van
Moskou een wezenlijke bijdrage om
uiteindelijk te komen tot volledige
en algemene ontwapening.
Breznjef deed in zijn rede geen prin
cipiële concessies aan China, maar zijn
toespraak wordt wel beschouwd als een
openlijke uitnodiging tot dit land om
met de Sowjetunle tot een vergelijk te
Verwacht wordt, dat na de militaire
parade die vandaag' op het Rode Plein
gehouden zou worden besprekingen tus
sen de landen beginnen over het onder
werp eenheid. Uit Italië kwam het be
richt dat er Seen massale conferentie zou
zijn, maar dat de delegaties bilaterale
besprekingen zouden houden. De Chine
zen hebben al enige malen met Kosygin
Breznjef en Mikojan vergaderd. Tsjoe
En-la i keek effen voor zich uit toen
Breznjef gewaagde van de Russische
bereidheid om de Russlsch-Amerlkaanse
betrekkingen te verbeteren, maar hij
deed enthousiast mee met het applaus
toen de Russische partijleider zei dat het
Russische leger ter wille van de veilig
heid op het hoogste peil zal worden ge
bracht.
Uitnodiging aan
Cliina om tot een
vergeli jk te komen
Opvallend was overigens het
schil in spreektant tussen Breznjef
en zijn voorganger Chrocsjtsjef. Nu
geen geschreew, geen wilde armge
baren en geen improvisaties. De Rus
sische partijleider somde de succes
sen op die op industrieel en op eco
nomisch gebied waren behaald, al had
hij kritiek op de landbouw, het stok
paardje van Chroesjtsjef.
Hij kondigde aan dat de besprekingen
op de privé-arbeid van boeren zullen
worden afgeschaft. In de Oekraïne is
daar al een begin mee gemaakt. Andere
maatregelen van Chroesjtsjef vorig jaar
genomen juichte Breznjef toe, zoals ho
gere lonen voor bepaalde arbeiders,
hogere pensioenen voor boeren en gro
tere produktie van consumptiegoederen.
Naar zyn mening is de beste manier
om de verjaardag van de revolutie te
vieren zich te concentreren op de nog
niet opgeloste zaken en de moeilijkheden
op te lossen. Fouten zjjn onvermijdelijk
vooral als men de vraagstukken subjec
tief in plaats van wetenschappelijk be-
Breznjef noemde het „socialistische ge
menebest een bondgenootschap van vrije
en gelijke staten". Het zou niet juist
zijn eigen ervaringen aan anderen op
te dringen. De resultaten moeten niet
worden beoordeeld naar doctrinale over
wegingen maar naar de praktijk.
Breznjef gewaagde van het vurig ver
langen van het Sowjetvolk om de inge
zette internationale ontspanning voort
te zetten. Daarom betreurde hij de plan
nen voor de MLF. evenals de verbreiding
van het kernwapenbezit. Hij uitte kritiek
op de inmenging In aangelegenheden
van andere landen, zoals nationalistisch
China, Cuba en Zuid-Vietnam, zonder
echter Amerika met name te noemen.
Dc Sowjetunie hecht verder veel be
tekenis aan de ontwikkeling van zake
lijke banden met het Westen. Breznjef
noemde in dit verband het onlangs ge
sloten handelsverdrag met Frankrijk en
hij zei dat uitbreiding van de betrek
kingen ook mogelijk is met Engeland,
Italië, Japan en West-Duitsland. Ove
rigens zou het Russische standpunt me»
betrekking tot dit laatste land onveran
derd blijven: „Er zyn twee Duitslan-
Tsjoe En-lai heeft, voordat het con
gres begon, een krans gelegd op hel
graf van Lenin. Daarna wandelde hij
naar het grasveld waar ook Stalin be
graven ligt. Hij bezichtigde het graf al
leen. Vorige keren eerden de Chinezen
Stalin ook.
Er zyn ook enkele Amerikaanse com
munisten naar Moskou gereisd. Zy kon
den hiertoe vergunning krygen omdat
het Amerikaanse hooggerechtshof deze
zomer een bepaling in de wet op de bin
nenlandse veiligheid, die het afgeven
van paspoorten aan leden van commu
nistische organisatie verbood, in strijd
met de grondwet verklaarde.
brandden met een bijzonder kostbare
apparatuur, welke grotendeels was ge
automatiseerd In deze hele afdeling
werkten slechts vier personen. Menko
is een der weinige grote Enschedese
bedrijven die niet rechtstreeks zijn aan
gesloten op de alarminstallatie. Boven
dien beschikte het bedrijf in deze afde
ling niet over zelfsluitende brandvrije
deuren, die het vuur een uur hadden
kunnen tegenhouden.
Bij fabrieksbranden in Enschede is
deze week schade aangericht van meer
dan tien miljoen gulden.
Weinig verandering
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Overwegend droog weer met plaatselijk
mist of bewolking. Overdag enkele ver
spreid voorkomende opklaringen. Zwak-
"Y^/'AT te verwachten viel is gebeurd:
het bestuur van de Stichting
van de Arbeid wil vóór alles met de
regering praten over de huidige loon-
problematiek, dus alvorens beslis
singen worden genomen inzake de
loonontwikkeling voor volgend jaar.
De werknemersvakbeweging wenst
niet met een al te geringe loonsver
betering genoegen te nemen en de
werkgevers vrezen, dat de loonsver
betering bij vrije onderhandelingen
inderdaad niet zo klein zal uitvallen.
De laatsten hebben het niet met hun
verantwoordelijkheid in overeen
stemming kunnen brengen, buiten de
regering om beslissingen te nemen.
Tijdens het gesprek van gistermiddag
in het stichtingsbestuur hebben de
werkgevers de vakbeweging zo al
niet van de juistheid van hun me
ning overtuigd dan toch wel begrip
hiervoor gekweekt.
Het kan niet ontkend worden, dat,
behalve partijen in het bedrijfsle
ven, ook de regering verantwoorde
lijkheid voor de huidige loonproble-
matiek draagt en dus ook verant
woordelijkheid behoort te dragen
voor de beslissingen die genomen
worden.
Over het algemeen is niemand gaar
ne bereid tot het nemen van impopu
laire maatregelen, zeker de vakbe
weging niet, wanneer het gaat om
de hoogte van de loonsverbeteringen.
Maar ook de regering zit hier niet
op te wachten. Toch zullen er za
ken gedaan moeten worden en wel
op korte termijn, want de 31ste de
cember, waarop in Nederland de
meeste collectieve arbeidscontracten
aflopen, komt al dichterbij. Het be
stuur van de Stichting van de Ar
beid heeft haast.
Het was om deze reden, dat gister
middag, staande de vergadering,
reeds een telefoontje naar minister
Veldkamp ging.
Het lijkt niet uitgesloten, dat de re
gering het onverantwoord zal vin
den, dat volgend jaar langs de weg
van vrije onderhandelingen loons
verhogingen tot stand zullen komen.
Het bedrijfsleven zal dan echter ook
van de regering vragen, zelf de ver
eiste maatregelen te nemen en niet
het bedrijfsleven een aantal impopu
laire maatregelen te laten nemen,
waarvoor de regering in de eerste
plaats verantwoordelijkheid behoort
te dragen.
Besprekingen geslaagd
De besprekingen tussen een finan-
cieel-economische missie uit Indone-
sië onder leiding van de onder-mi
nister van buitenlandse zaken,
Umarjadi, en de Nederlandse dele
gatie, die werd geleid door de rege
ringscommissie voor Indonesische
aangelegenheden, mr. N. S. Blom,
hebben op verscheidene punten tot
overeenstemming geleid, zo blijkt
uit een gemeenschappelijk uitge
geven communiqué.
Een door de Indonesische missie ge
presenteerde prioriteitenlijst van projec
ten, die in 1965 uit de door de Neder
landse regering te verlenen kredietga
ranties van ƒ100 miljoen zullen worden
AOW-pensioenen vóór
loonon t wikkelin g
aanpassen
Minister Veldkamp heeft de Tweede
Kamer een zodanige wijziging van de
algemene ouderdomswet en de algemene
weduwen- en wezenwet voorgesteld, dat
de automatische aanpassing van dc
A.O.W.-pensioenen niet na. maar voor dt
loonontwikkeling geschiedt. De voorge
stelde wijziging opent de mogelijkheid
de A.O.W.-pensioenen met ingang van
enig jaar te verhogen met een aan de
hand van de te verwachten loonontwik
keling in het komende jaar vast te stellen
percentage, indien daartoe in verband
met de loonpolitieke toestand een bij
zondere aanleiding bestaat.
Soortgelijke wijzigingen zullen worden
aangebracht in de aanpassingsbepalingen
van de overige welvaartsvaste sociale-
verzekeringsuitkeringen.
Op deze wijziging van de aanpassings
regeling was door vele leden van de
Tweede Kamer aangedrongen.
NAM gaat boren
te Exloërzijl
De Nederlandse Aardolie maatschappij
gaat boren in Exloërkijl in de gemeente
Odoorn (Drenthe). Enige tijd geleden is
hier een voorlopig onderzoek ingesteld
De voorbereidingen voor het boren zijn
reeds in een vergevorderd stadium. Met
het boren zal vermoedelijk volgende
week begonnen worden.
Verder bereidt de NAM borirgen voor
Muntendam.
De 83-jarige Amsterdammer H. Ste
rnes wilde gisteren bij het oversteken van
de Lutmastraat juist op de vluchtheuvel
stappen toen hij struikelde en door een
personenauto werd aangereden. Later is
hy in het ziekenhuis overleden.
gedekt, kon in zijn geheel door de Ne
derlandse delegatie worden geaccep-
De Nederlandse regering is !n princi
pe bereid maatregelen te treffen om in
1965 verscheidene tientallen deskundigen
naar Indonesië uit te zenden, overeen
komstig de van Indonesische zyde inge
diende verzoeken. Hetzelfde geldt ten
aanzien van de ontvangst In Nederland
van Indonesische „fellows". Nagegaan
moet echter nog worden of bepaalde
deskundigen beschikbaar zijn en/of de
opvangcapaciteit voor bepaalde catego
rieën „fellows" In Nederland voldoende
is.
Een eerste groep van Nederlandse
deskundigen op het gebied van weten
schappelijk onderwijs zal op korte ter
mijn naar Indonesië vertrekken om de
mogelijkheden in studie te nemen van
samenwerking op het gebied van we
tenschappelijk onderzoek en uitwisseling
van wetenschappelijke werkers, zo werd
besloten.
De projecten, die onder de krediet-
garantie zullen vallen, hebben hoofdza
kelijk betrekking op rehabilitatie van
bestaande industrieën, alsmede op ver
beteringen in de infrastructurele sector
van Indonesië.
LEVENSVERZEKERING
SCHADEVERZEKERING