LAATSTE SLAG OM
HET WITTE HUIS
HOOFDSCHOTEL? VLEES!
WIR KIEST AMERIKA?
McNamara: Amerikaanse
defensie superieur
Geen „conflict" over
Europese maatregelen
De Gaulle ook
naar Polen?
Begin van Heilige Oorlog
5
DINSDAG 3 NOVEMBER 1961
wmmmmmmmrn
(Van een onzer redacteüren)
In de vroege ochtend zijn in
de Verenigde Staten de eerste
stembureaus open gegaan. De
laatste beslissende slag om bet
Witte Huis is begonnen en mor
genochtend zullen we waarschijn
lijk reeds weten, wie in de ko
mende vier jaren de hoogste ver
antwoordelijkheid in de Verenig
de Staten zal dragen: Johnson of
Goldwater. Tot voor enkele da
gen werd vrij algemeen aangeno
men, dat Johnson met aanmerke
lijk verschil van Goldwater zou
winnen. Met zekerheid viel over
de talrijke opiniepeilingen echter
niets te zeggen. De verrassende
overwinning van Truman in
1948 was er als een waarschu
wend voorbeeld om niet te vroeg
te juichen. En de gebeurtenissen
in Zuid-Vietnam, die in de Ver
enigde Staten door velen als een
nationale schande worden gezien
zijn een nieuwe onberekenbare
factor in het toch al gecompli
ceerde beeld, dat de „openbare
mening" in Amerika de laatste
tijd biedt. Voor vele van de onge
veer 70 miljoen Amerikaanse kie
zers is het thans de vraag, of zij
in de vijandige wereld van van
daag de voorkeur moeten geven
aan de bedachtzame Johnson, of
aan de vaak wat al te onstuimige
Goldwater.
Gevoelens
De Amerikaanse kiezers staan vandaag
voor de keus tussen twee tegengestelde
wereldbeschouwingen een keuze die
ver uitgaat boven het louter kiezen van
een kandidaat van een der twee grote
partijen, wier programma's en doelstel
lingen in de loop der jaren sfeeds meer
overeenkomsten zijn gaan vertonen.
Over dit dramatische aspect van
een verkiezing zijn Republikeinen
en Democraten het wel eens, al lopen
hun opvattingen, wensen en plan
nen ook zo uiteen. De verkiezingsstrijd is
zeer onoverzichtelijk geweest. Gevoelens
speelden er een grotere rol in dan con
crete probleemstellingen. De persoonlijk
heid van de kandidaten stond op de
voorgrond, de principiële kwesties wer
den op de achtergrond geschoven. Beide
hoofdrolspelers spraken veel langs elkaar
heen, daar elk van hen het thema van
zijn verkiezingscampagne zelf vaststelde.
Zo stelde Johnson het behoud van de
wereldvrede en de economische welvaart
in het middelpunt. Goldwater legde sterk
de nadruk op een „harde" politiek jegens
de communisten en hekelde de toene
mende macht van de federale regering in
Washington en het morele verval.
Het andere
Johnson of Goldwater? Dat is dus de
voornaamste vraag die het Amerikaanse
volk wordt gesteld. Aan de verkiezing
van de president is echter ook die van
een vice-presidënt gekoppeld. Maar daar
blijft het niet bij. Ook in het geding zijn
25 van de 50 gouverneursposten, 35 van
de 100 senaatszetels, alle 435 zetels van
het huis van afgevaardigden en tal van
staats-, districts- en gemeentefuncties.
Bovendien maken de plaatselijke autori
teiten in sommige gevallen van de gele
genheid gebruik om het volk zijn mening
te vragen over kwesties van plaatselijk
Van de 25 gouverneursposten die be
schikbaar komen waren er 18 in handen
van Democraten en 7 in die van Republi
keinen. Tot de aftredende gouverneurs
behoren de Democraat Faubus (Arkan
sas), de republikein Romney (Michigan)
en de Democraat Connally (Texas).
De Senaat bestaat momenteel uit 67
Democraten en 33 Republikeinen. Van
daag staan de zetels van 26 Democraten
en 9 Republikeinen op het spel-(Zoals
bekend worden senatoren voor zes jaar
gekozen. Elke twee jaar stelt een derde
van het aantal leden zijn zetel ter be
schikking, terwijl dan tegelijkertijd
wordt voorzien in bezetting van door
overlijden of andere oorzaken ontstane
vacatures.)
De samenstelling van het oude Huis
van Afgevaardigden is: 258 Democraten
en 177 Republikeinen. De afgevaardigden
worden voor twee jaar gekozen.
De senatoren worden gekozen door de
kiezers van de gehele staat, de afgevaar
digden door de kiezers van hun distric-
Kiesmannen
De Amerikaanse president wordt eigen
lijk niet rechtstreeks door het volk geko
zen, maar door een college van kiesman
nen. De Amerikaanse kiezer stemt name
lijk niet op de kandidaat van zijn keuze,
maar op de kiesmannen die door de
partij van zijn favoriete kandidaat
1956
■Gsenhcwer(prcsJj
1952
ME'senhowe^P'^I
■■Republikeinen mdemeertierteid
[Democraten inde meerderheid
elke staat afzonderlijk zijn aangewezen.
De stemming van het kiescollege, die op
14 december plaatsheeft, is echter louter
een formaliteit en dient slechts ter be
krachtiging van de uitslag van de verkie
zing van november. Wanneer namelijk de
verdeling van het aantal kiesmannen in
het kiescollege vaststaat is ook de uitslag
bekend, daar mag worden aangenomen
dat de kiesmannen op de kandidaat van
hun partij zullen stemmen.
De verkiezing van de kiesmannen ge
schiedt per staat. Elke staat heeft recht
en aantal kiesmannen dat gelijk is
het aantal vertegenwoordigers van
de staat in het Congres. Daar het aantal
gedelegeerden in het Huis van Afgevaar
digden afhankelijk is van het aantal in
woners van een staat, wordt ook het
aantal kiesmannen bepaald door het in
wonertal. Zo heeft een grote staat als
New York dit jaar 43 kiesmannen tegen
bijv. de staat Nevada slechts 3.
Alles
van de presidentsverkie-
staat krijgt alle kiesman
die staat op een „alles-
ir"-basis. Daaruit volgt
dat het kan gebeuren- dat een kandidaat
een meerderheid in het nationale kies
college bezit en dus president wordt,
terwijl zijn totale aantal stemmen van
alle staten bij elkaar minder was dan
van zijn tegenstander. Het stelsel
r-enredigheid wordt hier immers niet
toegepast. Dit is in de Amerikaanse
geschiedenis slechts driemaal voorge
komen en dan nog in de vorige eeuw.
Vier jaar geleden was men er dicht bij.
Kennedy kreeg toen slechts 112.803
stemmen meer dan zijn rivaal Nixon,
in het college van kiesmannen
zijn meerderheid 84 stemmen
(303.219).
net behoeft geen betoog, dat de kandi
daten voor het presidentschap de mees
te aandacht besteden aan grote staten,
de staten die de meeste kiesman-
leveren, zoals New York (43), Ca-
lifornië (40), Pennsylvania (29), Ohio en
Illinois (beide 26). In totaal bestaat het
kiescollege dit jaar uit 538 kiesmannen.
Zodra een partij dus de meerderheid in
dit college heeft verworven (in dit ge
val 270 stemmen), is de kandidaat
die partij winnaar.
Stemming
Krachtens de grondwet hebben de ge
kozen kiesmannen het recht, op een an
der te stemmen dan de kandidaat die in
hun staat de meeste stemmen heeft be
haald, maar in de praktijk heeft zich
dit zelden voorgedaan: 1960 vormde
daarop eigenlijk een uitzondering, want
toen stemden de 8 gekozen kiesmannen
Mississippi op senator Harry Byrd
van Virginia en waren de kiesmannen
van Alabama verdeeld: vijf stemden op
Kennedy en zes op Byrd.
Het college van kiesmannen werd in
1787 door de ontwerpers van de grond
wet ingesteld in verband met het ont
wikkelingspeil van de bevolking in dit
dagen. Men wilde de uiteindelijke keuze
van de mannen voor de belangrijkste
geringsfuncties in handen leggen van
genen, die daarvoor de meeste kennis
en ervaring bezaten. Deze methode werd
in feite slechts bij de eerste vijf presi
dentsverkiezingen gevolgd. Spoedig werd
het zo, dat de keuze van de partij voor
een bepaalde kandidaat voor het pre
sidentschap bindend werd geacht vooi
alle door de partij aangewezen kiesman
nen. Daardoor werd de kiesbevoegdheid
direct op de burgers overgedragen. De
kieswet zoals die in de grondwet is neer
gelegd is echter nooit gewijzigd, al zijn
daar wel pogingen toe ondernomen. For
meel is het nog steeds zo, dat de uitein
delijke keuze geheel in handen is van he'
college
a kiesmannen.
De formele stemming van de kiesman-1
;n vindt plaats op de maandag na
de tweede woensdag in december. Zij ko
men dan niet als college bijeen, maar
stemmen in de hoofdsteden van hun
resp. staten. De uitslagen staan zoals ge
meld reeds bij voorbaat vast. Als geen
der kandidaten een meerderheid van
stemmen van de kiesmannen krijgt,
moet het Huis van Afgevaardigden uit
de drie (in de praktijk zal dat meestal
twee zijn) kandidaten die de meeste
stemmen hebben gekregen een president
kiezen. De stemming moet dan staatsge-
wijs en niet per hoofd geschieden, zodat
dan een meerderheid van 26 staten ver-
Op 6 januari worden de stemmen van
de kiesmannen, bekrachtigd door de sta
ten, aan het Congres voorgelegd. De
voorzitter van de senaat opent dan de
door de staten toegezonden stembiljet-
en laat deze in tegenwoordigheid
beide huizen van het congres tel
len. Het resultaat van deze telling
vormt het wettelijk einde van de verkie
zing. De president wordt dan op 20 ja
nuari 's middags te twaalf uur te Wash
ington geïnstalleerd.
AMERIKAANS PRESIDENT
WORDEN KOST VEEI GElIl
Eisen
Naar verwachting zal een recordaantal
an meer dan 70 miljoen Amerikanen
vandaag stemmen. Bij de verkiezingen
van 1960 werden ongeveer 68,8 miljoen
stemmen uitgebracht. Ruim 88 miljoen
van de 190 miljoen inwoners van de V.S.
zullen hun stem kunnen uitbrengen, hoe
wel een veel groter aantal naar leeftijd
stemgerechtigd is. Volgens officiële gege
vens bedraagt het aantal Amerikanen van
stemgerechtigde leeftijd nu ongeveer
114,4 miljoen, maar vele miljoenen ko
men niet in aanmerking omdat ze zich
niet als kiezer hebben laten inschrijven of
niet aan bepaalde eisen, die per staat
verschillen, hebben kunnen voldoen. Zo
worden er eisen gesteld aan de duur van
het verblijf, in de diverse staten varië
rend van een half tot twee jaar, en
worden er verschillende maatstaven aan
gelegd voor registratie, als het kunnen
lezen en schrijven (in twintig staten).
In Alabama moet de adspirant-kiezer
en „anti-communistische eed" afleggen
n een vragenlijst bevredigend invullen.
Over het algemeen zijn stemgerechtigd
de burgers van boven de 21 jaar. In
Georgia en Kentucky ligt de grens ech
ter op 18 jaar, in Alaska op 19 jaar en in
Hawaii op 20 jaar.
Een aantal stemmen wordt van tevoren
uitgebracht, zoals die van militairen en
studenten of mensen die op de verkie-
ingsdag buiten hun staat vertoeven. De-
:e stemmen worden geteld op de verkie
zingsdag of later. Soms kunnen ze een
ommekeer teweegbrengen zoals in 1960,
toen de 32 kiesmanstemmen van Califor-
nië alsnog van Kennedy naar Nixon gin-
De stemming is geheim en geschiedt
HET BEGEERDE WITTE HUIS
Soms betaalt ^en lavS.
daat voor zijn verkie
zingspropaganda 3.6
miljoen gldurt eigen zak
Voor cfe verkiezingen v.
congresleden.gouver.
neurs en de president
wordtindeV.S.totaal1-2
miljard gld.uitgegeven.
De aktie v.d presiden
een partij alleen al 80.
100 miljard gulden.
W uw m up,.
^DOHNsWflTeilU>
)iv0\rs*57^r\\
Aan verioezingspro.
paganüa voerde tarrf.
daatv.h.presidentsctaf
wordt per grote partij
ca.1mln.glcLuitgegeven
uiteindelijke partij.
sidentschap wordt
ld. en1200art»dsuren
7
Heffeest"waarin
gekozen kost SOo'otfo-
via een stembiljet of een stemmachine,
dit laatste vooral in de steden, waarbij
de knoppen van de machine corresponde
ren met de namen van de respectieve
kandidaten. Er bestaat uiteraard
nauw verband tussen de kandidaat
het presidentschap en die voor het vice-
presidentschap, omdat beiden uit dezelfde
partij komen en hun namen meestal ge
koppeld aan elkaar op de lijsten voorko
men. De stembiljetten zijn per staat to
taal verschillend. In sommige staten be
vatten ze alleen de namen van de kies
mannen, in andere alleen die van de
presidentiële en vice-presidentiële kandi
daten, in weer andere zowel die van de
kandidaten als de kiesmannen. Gestemd
wordt echter altijd op de kiesmannen.
Sommige staten hebben dan bovendien
nog aparte stembiljetten voor de federale
de plaatselijke verkiezingen.
s er sprake van een nek-aan-nekrace
dan komt pas In de loop van de ochtend
van de vierde november de uitslag vast
te staan. Maar ook bestaat de kans, dat
reeds in de nacht van dinsdag op woens-
tan alle onzekerheid een eind komt.
Wanneer de uitslag vaststaat is het ge
bruikelijk, dat de verslagen kandidaat in
het openbaar zijn nederlaag toegeeft, zijn
aanhangers dankt voor hun moeite en
zijn tegenstander met de overwinning
feliciteert.
Bijbelbibliotheek in
Manhattan
Het Amerikaanse Bijbelgenootschap is
Dornemens een van de grootste biblio
theken over de Bijbel in te richten in het
we in aanbouw zijnde hoofdkwartier
het genootschap in het centrum van
Manhattan.
Volgens dr. Robert T. Taylor, secretaris
generaal van het genootschap hoopt men,
dat het gebouw van 12 verdiepingen een
centrum zal worden voor onderricht in
de morele en geestelijke waarden van de
Bijbel. In het gebouw zal men 100.000
boeken over de Bijbel onderbrengen, ge
schreven in 1200 talen en dialecten.
Het is mogelijk, dat in dit gebouw
faciliteiten zullen worden geboden aan
protestantse, rooms-katholieke en Joodse
geleerden, die ernaar streven een ge
meenschappelijke Hebreeuwse en Griekse
tekst vast te stellen voor de Bijbel en
wederzijds aanvaardbare vertaling te
maken.
Prins Norodom Sihanoek van Cambod
ja heeft de communistisch Chinese leiders
laten weten dat Cambodja op zal treden
tegen wat hij noemt, de Amerikaans-
Zuidvietnamese agressie. Cambodja zal
terugslaan, wat de gevolgen ook zullen
Chinezen doorschemeren geen onmiddel
lijke militaire interventie te overwegen
in het geschil Cambodja-Zuid-Vietnam.
De conferentie van Genève zou passende
maatregelen moeten nemen, aldus de
Chinese leiders.
Nazivlaggen in
Westduits dorp
Hakenkruisvlaggen van de nazi's die
gisteren in het Westduitse dorp
Neckarsteinacht wapperden, hebben
korte tijd opschudding op hoog niveau
Een automobilist die door het dorp reed,
zag vijf nazi-vlaggen wapperen vanaf
het gemeentehuis en particuliere ge
bouwen. Hij belde de politie en vroeg
of er misschien een nieuwe nationaal-
socialistische beweging was ontstaan.
Opgewonden ambtenaren van het minis
terie van binnenlandse zaken van de
staat Hessen belden de plaatselijke
burgemeester, Heinrich Feurer, en
vroegen wat er aan de hand was.
„Alec Guinness maakt hier een film.
Dertig jaar geleden had iemand zich
zorgen moeten maken over dit soort
vlaggen", zo antwoordde Feurer.
Guinness maakt met Michael Connors
en Robert Revord de film: Toestand
hopeloos, maar niet ernstig.
Oorzaak vliegramp
Passagier schoot
piloten neer
Op 7 mei van dit jaar stortte in Cali-
fornië een vliegtuig van de Pacific Air
lines neer. Vierenveertig mensen kwamen
om. Het Amerikaanse bureau voor de
burgerluchtvaart en de federale recher
che, die een onderzoek hebben ingesteld,
vermoeden dat het ongeluk te wijten is
aan een 27-jarige inwoner van de Philip-
pijen, die in Reno (Nevada) speelschul
den had gemaakt en de twee piloten var
het toestel heeft neergeschoten. Het
vliegtuig was op weg van Reno naar San
Francisco.
De Amerikaanse minister van lands
verdediging Robert McNamara schrijft
in een artikel in de Saturday Evening
Post onder meer dat de Verenigde
Staten in staat zijn een aanval met
kernwapens te overleven en het aan
vallende land te vernietigen.
Hij voegt hier evenwel aan toe: „Een
volledige oorlog met kernwapens is ech
ter de minst waarschijnlijke vorm van
militaire aanval, waarmede wij te maken
kunnen krijgen. De leiders van de enige
staat, die een verrassingsaanval mei
kernwapens op de Verenigde Staten zou
kunnen ondernemen, weten maar al te
goed welke rampzalige gevolgen dit voor
hun eigen land met zich zou brengen."
Minister McNamara geeft vervolgens
een overzicht van de Amerikaanse kern
wapens, „waarvan buiten kijf vast staat
dat zij die van Rusland overtreffen".
Hij voegt hieraan toe: „Deze Ameri
kaanse militaire meerderheid zal in de
afzienbare toekomst worden gehand- kolonisatie-aangelegenheden heeft giste-
haafd, daar in de afgelopen vier jaar vele ren een resolutie aangenomen waarin
militaire projecten zijn opgezet of
gereed gekomen".
WAPENS
De minister noemt dan enige van deze
nieuwe militaire vindingen, zoals twee
antisatellietstelsels, met behulp waarvan
vijandelijke kunstmanen kunnen worden
vernietigd, een radarstelsel, waarmede
over de horizon peilingen kunnen
den verricht, de „Nike-:
Nederland en de piratenzenders
In de eind september/begin ok
tober in Straatsburg gehouden
zitting van het comité van plaats
vervangers der ministers van de
Raad van Europa is van Neder
landse zijde aangedrongen op ver
betering van de tekst van de ont-
werp-Europese overeenkomst tot
bestrijding van radio- en televisie
uitzendingen van zenders buiten
nationaal territoir. In enkele dag
bladen is van het verloop van de
gedachtenwisseling een vertekend
beeld gegeven. Er is geen sprake
van een „conflict".
Dit delen staatssecretaris De Block
(buitenlandse zaken) en minister Schol
ten (justitie) mede, in antwoord op
schriftelijke vragen van het Tweede-Ka
merlid Kleijwegt (soc.).
Van Nederlandse zijde, zo wordt ge
zegd, is nogmaals de aandacht gevestigd;
op bepaalde, reeds in een eerder stadium
van het overleg gereleveerde, juridische
bezwaren tegen enkele onderdelen
het ontwerp. Deze bezwaren zouden
beletsel kunnen vormen tegen het zonder
enig voorbehoud aanvaarden van alle in
het ontwerp voorziene verplichtingen.
Daarbij is tevens aangegeven, op welke
wijze aan die bezwaren zou kunnen
worden tegemoetgekomen.
Dit heeft ertoe geleid, dat op voorstel
in de vertegenwoordigers van verschil
lende landen is besloten de verdere be
handeling van het ontwerp aan te houden
tot de eerstvolgende zitting van het co
mité om gelegenheid te bieden tot nade-
bestudering. De publikaties in enkele
dagbladen kunnen een verkeerde indruk
wekken ta.v. doel en strekking van de
Nederlandse bijdrage tot de discussie.
Nederland heeft, evenals trouwens ver
scheidene andere lid-staten, gebruik ge
maakt van het recht tot het doen en ver-
RED BAND ROOSENDAAL
7*i e&ft Kij,
dedigen van voorstellen ter verbetering
van de tekst van een ontworpen over
eenkomst. Daarom was er, aldus staats
secretaris De Block en minister Schol
ten, geen aanleiding bij de behandeling
van het wetsontwerp installaties Noord
zee in de Tweede Kamer meer inlichtin
gen te verstrekken over de stand van za
ken bij de voorbereiding van het Europe
se verdrag dan is geschied.
Het Franse dagblad „TAurore"
neemt dat generaal De Gaulle voc
mens is in 1965 een bezoek aan Polen te
brengen, dat mogelijk tevens de inleiding
zal vormen tot een reis naar Roemenië,
Hongarije en Tsjechoslowakije. Het Fran
se staatshoofd zou dan later eventueel
een bezoek aan Rusland brengen.
Chroesjtsjof heeft indertijd De Gaulle
reeds voor een bezoek aan de Sowjetunie
uitgenodigd. De nieuwe leiders, premier
Kosygin en eerste partijsecretaris Brezj-
nev, hebben de uitnodiging hernieuwd en
wel bij monde van de Russische ambas
sadeur in Parijs Vinegradov, die de Fran
se president verleden week heeft uitge
nodigd Rusland „in de zeer nabije toe
komst" te bezoeken. De Gaulle's ant
woord hierop was evenwel ontwijkend.
toe door welk volk ook is uitgevonden",
e „Ex-10"-torpedo, die dient voor ge
bruik tegen snelvarende, diepduikende
onderzeeërs, welke door kernenergie
werden voortgedreven en de „F-lll"-
jachtbommenwerper, „die een twee maal
zo groot bereik heeft en verscheidene
malen de nuttige belasting kan vervoeren
van het vorige Amerikaanse toestel van
deze soort."
VN-commissie
Onafhankelijkheid
voor de Britse
protectielanden
De bijzondere VN-commlssIe voo*
Groot-Britannië wordt verzocht direct
stappen te nemen om de macht over te
dragen aan het volk van B&soetoland,
Beetsjoeanaland en Swaziland.
De resolutie werd aangenomen met 18
stemmen voor, geen stemmen tegen en
vier onthoudingen (Australië, Britannië,
Denemarken, Italië en de V.S.).
De Britse afgevaardigde, Cecil King,
noemde de resolutie, waarin ook wordt
betreurd dat de Britse regering geen
doelmatige maatregelen had getroffen om
de Zuidafrikaanse gebieden onafhanke
lijkheid te verlenen, „onevenwichtig en
onwerkelijk".
Voorspellen van
aardbevingen
Amerikaanse geleerden gaan een on
derzoek instellen naar de mogelijkheden
om aardbevingen te kunnen voorspellen.
Dit onderzoek zal twee jaar duren.
Aanleiding hiertoe is het gevaar van
een aardbeving in de nabije toekomst in
Californië, waar de Sint Andreus-breuk
over een lengte van ruim 1000 kilometer
over driekwart van de lengte van deze
staat loopt. De breuk is een enorme barst
in de aardkorst.
Geleerden zijn van mening dat de bo
dem aan de westelijke kant van de breuk
zich noordwaarts beweegt met een snel
heid van ongeveer 5.08 centimeter per
jaar. De spanning tussen beide breuk
vlakken is reeds gedurende honderdjaar
voortdurend groter geworden en een
krachtige aardbeving is zeker niet denk-
I De dertig kikvorsman
nen die in de buurt van
het Noorse eiland Runde
de zeebodem hebben af
gezocht in de hoop schat
ten te zullen vinden van
het in 1588 in deze
omgeving gezonken
Spaans galjoen, Castillo
Negro, hebben hun po
gingen gestaakt. Zij heb
ben niets kunnen vinden.
Het galjoen maakte voor
dat het bij het eüand
Runde zonk deel uit van
de Spaanse Armada. Ook
hebben de kikvorsman
nen hun poging om een
Nederlands koopvaardij
schip dat in deze buurt
in 1725 was gezonken te
vinden, opgegeven.
I Het symfonie-orkest
van San Antonio (Texas)
was zaterdagavond in een
verkiezingsstemming en
liet het publiek stemmen
welke muziek het wilde
horen. De naar schatting
3.000 aanwezigen hadden
de keus uit zeven ouver
tures, zeven symfonieën
en nog een aantal andere
werken uit het repertoire
van het orkest. De bezoe
kers die bij het betreden
van de zaal 25 kaarten
kregen mochten een keus
doen. De kaarten werden
daarna in een sorteerma-
chine gezet en de meest
gevraagde werken wer
den dan door het orkest
gespeeld.
I In Keulen zal van 11
tot 14 november een
belangrijke kunstveiling
worden gehouden. Op de
ze veiling zullen name
lijk onder meer worden
aangeboden de „Oester-
eter" van Pieter de
Hoogh, de „Waterval"
van Jacob van Ruysdael,
twee doeken van Aert
van der Neer en een
portret van Luther van
Lucas Cranach de Oude.
Deze schilderijen komen
uit de particuliere verza
meling van een Zwitser
die wegens een boedel
scheiding uiteen zal val
len.
I Burgemeester W. Tho
massen van Enschede zal
zaterdag samen met zijn
vrouw in een A-Ford
1929 naar Amsterdam rij
den om daar de periodie-
ke bijeenkomst van bur
gemeesters (en echtgeno-
ten) van gemeenten met
meer dan 100.000 inwo
ners bij te wonen. Het is
dezelfde auto, die iedere
maand van Enschede
naar Den Haag rijdt om
daar bij de Tweede Ka
mer brieven voor de
Kamerleden te bezorgen,
waarin de versnelde aan
leg van de Europa-weg 8
(Enschedewesten van
het land) wordt bepleit.
1657) Het is niet waar, dat de gingen voeren, inplaats van een oor
aanhangers van Mohammed na hun log die de macht van de Byzantijn-
grote veroveringen in Klein-Azië de se keizer moest verstevigen.
Christenen hebben belet het Heilige Dit verzoek van keizer Alexius
Graf te bezoeken. Ouderwetse ge- (er was al eens eerder een derge
schiedenisboekjes willen ons dit wel lijk verzoek tot de Paus gericht)
doen geloven maar dat is tegen be- vond bij Paus Urbanus een willig
ter weten in. De Arabieren waren oor. De Paus besefte, dat een op
betrekkelijk ruim van opvatting en dergelijke motieven steunende groot-
de Christenen in het Nabije Oosten scheepse militaire hulp hem in de
mochten vrijelijk en ongestoord hun ogen van de hele wereld tot leider
erediensten verrichten zonder noe- van de Christenheid zou maken. Bo-
menswaard te worden vervolgd. Hi
werd echter wat
moeilijker toen de
Turkse Seldsjoeken
in 1071 Jeruzalem
in handen kregen
(in hetzelfde jaar
had hun geduchte
krijgsmacht het
leger van de By
zantijnse keizer bij
Manzjikjert beslis
send verslagen)
vendien a
TOCH IS
HCT ZO!
i dergelijke onderne
ming het Byzan
tijnse rijk
Grieks Katholieke
kerk aan hem on
dergeschikt maken,
waardoor de R.K.
kerk een machts
positie in het Nabije
Oosten zou verwer
ven. Op het in 1904
Piacenza
bezoek houden Concilie werden de afge
bet Heilige Graf werd de Chris- zanten van keizer Alexius dan ook
tenen ook toen niet onmogelijk ge- officieel ontvangen en het jaar daarop
maakt. Dat velen in het westen nog riep Urbanus te Clermont, in
steeds geloof hechten aan dit uit- Auvergne, de Christelijke wereld op
vloeisel van de destijds gevoerde de Kerk in het Oosten te bevrijden,
oorlogspropaganda, moet geweten üi de betreffende proclamaties wordt
worden aan de buitengewoon kundi- Jeruzalem alleen in zoverre aandacht
ge en geslepen Byzantijnse keizer geschonken, dat deze stad als einddoel
Alexius Comnenus, die terdege be- van de militaire onderneming wordt
sefte dat hij zonder steun van de genoemd,
westelijke wereld nooit of te nimmer
zijn aan de Seldsjoeken verloren ge- Mocht de Byzantijnse keizer hier-
bieden zou kunnen terug winnen, na de komst van een zeer beperkt
Ook koesterde deze keizer (terecht) aantal troepen hebben verwacht, de
de overtuiging dat het Westen nooit geestdrift waarmee de westelijke we-
warm zou lopen voor een oorlog die reld gehoor gaf aan dit appèl van Ur-
ailéén ten doel had de bezittingen banus, dat door de priesters van iede-
van de Byzantijnse keizer veilig te re stad en ieder dorp werd doorgege-
stellen. Toen hij dus de hulp van ven, heeft hij. noch Urbanus ooit
Paus Urbanus H inriep, liet hij dui- kunnen voorzien. Zou de leus „Deus
delijk uitkomen, dat nu de Seld- lo vult" en het aan de schouder
sjoeken het Heilige Graf in hun be- bevestigde kruis, ten teken dat men
zit hadden de Europese pelgrims zich verbonden had tot de strijd te-
aan zulke vervolgingen blootstonden, gen de ongelovigen, ons willen doen
dat een weerga daarvan onder de geloven dat bij de kruisvaarders uit-
vroegere heerschappij der Arahie- sluitend edele motieven hebben voor
ren niet te vinden was. Dit was het gezeten, de gruwelijke werkelijkheid
begin van de schaamteloze poging van deze geïdealiseerde tochten heeft
de feudaal ingestelde Europeanen ons anders geleerd,
te overtuigen dat zij een Heilige
Oorlog, een oorlog voor Christus, Nadruk verboden. H. Pétillon
