VERTEKEND BEELD
CONSERVATISME
WIE KIEST AMERIKA?
HUNTER,
mèt en zonder filter'echt
een lekkere Amerikaan
MacLeod en
Powell in
schijnkabinet
ANWB tot Tweede Kamer:
zie af van heffen weggeld
Wat Barry
Goldwater
biedt
is
karikatuur
D
DE GAULLE LAAT
E.E.G. SCHIETEN
Frankrijk dreigt met
tegenmaatregelen
7si een. hi}>
9
DONDEHDAG 29 OKTOBER 1961
van Washington, maar toch vooral op
eigen kracht kon oplossen. Na twee jaar
kan Scranton op resultaten wijzen. die
boven de conjunctureel gunstige ontwik
keling van het gehele land uitgaan.
George Romney
„compact
hef superieure Afenolfilter dat (anders dan gewone filters)
de smaak van de fijne Amerikaanse tabak niet versluiert
(Van een bijzondere medewerker)
E kandidatuur van senator
Barry Goldwater kan het
Amerikaanse politieke systeem
loor jaren ontwrichten. En dat
niet alleen, doordat de republi-
seinse „oppositie" in Huis van
Afgevaardigden en Senaat als
gevolg van Goldwaters kandida-
:uur na 3 november wel eens ge-
lecimeerd zou kunnen blijven.
Dat is al eerder gebeurd. Toen
?ranklin Roosevelt in 1936 Alf
Landon onder de voet liep, wis
ten zich slechts 89 republikeinen
je handhaven in een Huis van
Afgevaardigden, dat toen 4351
eden telde. Van de 96 Senatoren eenzelvigd. Zijn talrijke uitspraken
karen
publikeinse fractie in
aangesloten. Hoewel de republi
keinse partij sedertdien bijna
steeds in de,minderheid is geble
ken. heeft zij zich na 1936 weer
geleidelijk hersteld. Met 176 le-j kenen,
jen van het Huis en 33 senato- In werkelijkheid vormen Goldwater
i I en zijn managers, supporters en dona-
'en (na de „overgang van ÖOUtll UCIirs njct vec| meer dan een aberratie
Carolina's Strom Thurmond "aar van^een^conservatismr. dat in de Vere.
let republikeinse kamp) vormen achter zich heeft
ren juist in een proves van
Ie republikeinen een oppositie, verkeerde. Ren aanpassing, di
ie ge-'' n de verdeeldheid
vóór 1962 reeds voorzitter
missie, welke de volledige herziening
van de verouderde grondwet van de
staat Michigan voorbereidde. In dat jaar
werd hij als republikein tot gou
verneur van Michigan gekozen Al is
het hem minder voor de wind gegaan
dan Scranton. hij heeft toch wel zoveel;
succes gehad, dat in Michigan algemeen
de verwachting heerst, dat Romney op
koiïnvaniaar 'al w°rdm Westduitse socialisten'
Een andere zakenman uit een min-1
der uitgesproken republikeinse hoek
tracht zelfs de in 1957 (Little Rockbe
rucht geworden gouverneur van Arkan-
sas, Orval Faubus. uit het zadel te lich
ten. Winthrop Rockefeller. jongere
broer van Newyorks gouverneur Nel
son Rockefeller, wil van Arkansas even
eens meer maken dan een doorgeefin-
stituut van de niet onaanzienlijke som-;
men die Washington aan deze zuidelijke
staten besteedt.
LS de Westduitse socialisten
r* i**i h I - volgend jaar de verkiezingen
Gelijkheid zouden winnen, dan krijgt zeker
Dm hedendwr e<mumtl.v,n t,.. president De Gaulle het niet ge-
seffen een ding goed. Hun aanpak heeft j makkelijk. De Frans-Duitse vriend
in i welhaast alle facetten van het Ameri-
nog maar lo bij fle re- kaanse leven, die tot juli van dit jaar
rle Senaat niet meer waren dan de geestelijke
voortbrengselen van een Senator uit
Arizona, werden na de republikeinse con
ventie zo niet als representatief voor de
republikeinse partij clan toch zeker als
kenmerkend' voor Amerika's conserva
tisme beschouwd.- En daarmee tegelij
kertijd als een serie gewichtige rede-
lange traditie
dat de laatste ja-
proces van aanpassing
zij door het fenomeen Goldwater niet
J voortijdig onderbroken de Ameri-
|p democraten, wier zuidelijke Inhoud en de
r J strijd tussen de twee grote partyen
'Weel eisenluk een derde partll democraten en republikeinen
,i„ Koel Ir lm
rormt, een groot deel van haar
lenkbeelden in de wetgeving kan
loen doordringen.
Het meeat markante voorbeeld van
le laatste jaren is de ingrijpende her-
lening van do Civil Eights Bill, mei-
te de republikeinse Senator Dirksen
lit Illinois in de loop van 1963 en '64
cist, te verwezenlijken. In feite was
iet eindresultaat een geheel nieuwe
vet. welke in de eerste plaats het
ltempel van senator Dirksens ideeën
Verontrustender dan een waar-
chijnlijk tijdelijke verlamming van
le oppositie in het Congres, is de moor
lende slag. welke Goldwaters optreden
m uitlatingen hebben toegebracht aan
iet Amerikaanse conservatisme. De
chade zal eerst na de verkiezingsdag
'olledig te overzien zijn. zij is reeds nu
en feit.
zin had kunnen geven.
Founding fathers
de founding fathers, dë
het. laatste kwart van de 18e eeu
Amerikaanse federatie schiepen,
uitgegroeid tot het voorleggen t
'olledige wetsontwerpen, die hij. de
president-uitvoerder, vervolgens door
Huis en Senaat tracht te loodsen.
Met andere woorden: naast uitvoerder
Is de president tot eerste wetgever van
de unie geworden. Geen beter voor
beeld dan de huidige president. Lyn
don Johnson, die als politicus in het
Congres groot geworden, nu vanuit het
Witte Huis de afgevaardigden en sena
toren naar zijn hand zet.
Uitholling
Dit is een der nieuwe
modellen uit de serie.
_/Q
In oxblood en bruin juchten.
Maten2Gt/m 40 v.a. f 19.90.
Met 6 maanden schrifte-
\Jijke garantie op de zoo\.y
haar gedurende de eerste decennia tot
1829 bestuurden Hun denken
doortrokken van een grote vrees vo<
onverdeeld en dictatoriaal gezag.
Door de gedeelde souvereiniteit v
unie en de afzonderlijke staten en door
een scherpe toepassing van de schei
ding van wetgevende, uitvoerende en
rechterlijke macht, meenden zij het ge
vaar van een dictatuur in de nieuwe we
reld te kunnen bezweren. Vooral de
macht van de president, de uitvoerder
van de wetten van de unie. dachten zij
door allerlei beperkingen constitutioneel
aan banden gelogd te hebber.
Zonder dat aan de grondwet van d«
VS. veel veranderd werd. heeft de his
torische werkelijkheid deze conceptie
evenwel sterk aangetast. Of zoals de
Amerikaanse conservatieven zeggen -
volledig ondergraven.
Sterke mannen
Sterke presidenten Jackson (1829—
18371, Lincoln (1861—1865), Wilsön (1913
—1921», Roosevelt (19331945
veeleisende omstandigheden de bur
geroorlog, de grote depressie en de beide
wereldoorlogen hebben het president
schap tot hel overheersende ambt in df
unie gemaakt. De historicus-politicoloog
Clinton Rossiter zegt in zijn boek The
American Presidency uit 1956, waarvan
onlangs een niet al te beste Nederlandse
vertaling verscheen, bijvoorbeeld uiteen,
dat de constitutionele bevoegdheid van
de president om het Congres de wet
gever zekere maatregelen aan te be-
Naast deze concentratie van macht in
het Witte Huis heeft zich een nagenoeg
ononderbroken uitholling van de macht
de afzonderlijke staten ten voorde
in de unie voltrokken. De noodzaak
een nationale beheersing van d«
in oorlogstijd en in dagen
van depressie heeft die uitholling on-r
vermijdelijk gemaakt
Men behoeft geen reactionair te zijn
en blind voor de onvermijdelijke elemen
ten in deze historische ontwikkeling orr
begrip te hebben voor de bezwaren, die
deze gang van zaken heeft voor vel<
conservatieven. De aantasting van df
lagere overheidsorganen, die zich kun
nen beroemen op een heel wat inten
sievere participatie door de burgerij dan
in Wpst-Europa. betekent tegelijkertijd
aantasting van de maatschappelijke sa
menhang. welke van onderop en niet
zozeer van bovenaf gehandhaafd wordt.
Het betekent tevens inbreuk op de in
dividuele vrijheid van de Amerikaanse
burger, waaraan volgens velei
land de Amerikaanse republiek haar
grootheid te danken heeft
Herstel evenwicht
De moderne industriële samenleving
stelt nog steeds de eis van e
omvattend en intensief overheidsin
grijpen. Maar anderzijds en daar
op leggen de conservatieven de
druk biedt de geweldige „prospe
rity" welke die industriële samenle
ving creëert, ook kansen tot herstel
van een zeker traditioneel Amerikaans
evenwicht tussen Congres en presi
dent, staten en unie, burger en ouer-
heid. Ten bate van de eersten kun
nen de tweeden de teugels enigszins
Vooral op het herstel van de functi
van de afzonderlijke staten leggen de
Amerikaanse conservatieven grote na
druk. Het is daarom niet verwonderlijk,
dat republikeinen van een nieuw slag,
afkomstig uit de. meer individualistisch
ingestelde zakenwereld, in enkele deel
staten met succes een gooi deden naar
de politieke macht en die daarna even
zeer met succes hebben aangewend.
In 1962 werd William Scranton lid van
een oude Amerikaanse familie, waar
naar de stad Scranton in Pennsylvania
is genoemd, tot gouverneur va
staat gekozen. Zijn programma:
tonen, dat de staat Pennsylvani:
economische problemen wel met behulp
alleen kans als zij zich op het stuk
van de burgerrechten vierkant op het I
standpunt van de volledige gelijkheid j
burgers stellen. Zoalng die niet:
rop gerealiseerd, maar veeleer]
weerstreefd wordt, zal de centrale re
gering in Washington moeten ingrijpen.!
Hoe eerder de beginselen van de. grond
wet onderschreven en toegespitst in 1
de Civil Rights-wetgeving van 1957. I960!
1RK4 op dit punt ook praktische-
werkelijkheid zijn geworden, des te eer
der kunnen de staten zich bevrijd we
de druk van de centrale over
heid. En des te eerder komt er een einde
het misbruik door segregationisten
het legitieme verlangen naar hand
having van de zogenaamde States
Rights, de rechten van de afzonderlij
ke staten tegenover die van de unie.
segregationisten heeft laten spannen, is
voor de conservatieven van het slag van
Scranton eigenlijk wel het grootste be
zwaar, dat Goldwaters kandidatuur op
roept. Als Goldwater zegt „let's leave
it up to the States" (uitspraak uit 1961),
doet hij de zaak van de States' Rights
meer kwaad dan goed. En als hij be
weert, dat het stemrecht al verzekerd
i dat Washington derhalve op dit
punt de staten ongemoeid kan laten, ont
kent hij bovendien de werkelijkheid of
vertekent die op zijn minst.
Vertekend
k van het hedendaagse consf
tisme geeft Goldwater een vertekend
beeld. Geen zinnige conservatief is i
Snuif en wrijf
Uw verkoudheid van neus.
keel of borat weg met
\*7AZlïL-l
stander van een vrijwillige sociale ver
zekering. Evenmin gelooft hij in afschaf
fing van de progressie in de inkomsten
belasting. Al heeft hij bezwaar tegen
ongebreidelde, meestal door politiek ge
win ingeeven uitbreiding van de „so
cial security" en ook al acht hij mati
ging van de progressie in de inkomsten
belasting geboden. Wat Goldwater biedt
is een karikatuur, een voorstelling van
het conservatisme die de opvattingen
talrijke vooraanstaande republikei-
a gouverneurs, leden van Senaat
Huis onrecht doet.
schap, door Adenauer bewerkt, zou
wel eens op losse schroeven kun
nen komen te staan. Als men de
Westduitse socialisten mag ge
loven, dan treft president De
Gaulle als sinds enige tijd voor
bereidingen om de EEG de rug
toe te keren. Daarvoor in de plaats
zou de Franse president nauwe
[handelsbetrekkingen met China.
Oosteuropese en Zuidamerikaanse
I landen en enige voormalige Franse
koloniën wensen.
De verkoeling Frankrijk-EEG is ge
komen, zegt het persbulletin van de
SPD, sinds Frankrijk Peking heeft
erkend en vooral sinds gebleken is dat
Cbina lid hoopt te worden van de Ver.
Naties,
Toch dreigen zij met Goldwater
onder te gaan. De politieke bete
kenis van de presidentskandida
tuur voor een van de beide grote
partijen is namelijk zo groot, dat
de karikatuur, die Barry Gold
water van het conservatisme
heeft opgehangen, nu door de
grote meerderheid van de kiezers
voor de werkelijkheid wordt aan
gezien.
Brits plan brengt Concorde in gevaar
Frankrijk zal „overeenkomsti
ge maatregelen" nemen als En
geland het Frans-Britse project
voor het supersone straalvlieg
tuig Concorde wenst te wijzigen.
Het zal zeker niet toestaan dat
de Franse vliegtuigindustrie
schipbreuk lijdt. Deze waarschu
wende woorden zijn gisteren ge
uit door de Franse minister van
voorlichting, Peyrefitte.
De Britse en de Franse regeringen waren
het. eens over hel Concorde-project,
maar als de Britse regering de voor
waarden nu wil wijzigen zal zij met
concrete voorstellen voor de dag ko
men. zo voegde de Franse bewindsman
Peyrefitte hoopt echter meer te verne
men over de Britse plannen betreffen
de de Concorde als de Britse minister
van luchtvaart vandaag in Parijs aan-
met de Franse regering
Britse wens om het Concorae-project
aan een nieuw onderzoek te onderwer
pen, te bespreken.
Britse ambassade-functionarissen zeiden
gisteren dat de Concorde ter sprake Is
gekomen toen de Britse ambassadeur in
Parijs, sir Pierson Dixon, maandag
Eremier Pompidou bezocht om hem in
ennis te stellen van de economische
maatregelen van de Britse regering.
I De jongste uitgave
van het bulletin van de
Russische ambassade in
Kopenhagen bevat een
lijst met te koop aange
boden uitgaven waarop
o.a. voorkomt het rapport
dat Chroesjtsjef voor het
In 1961 gehouden 22ste
congres van de Sowjet-
partij heeft geschreven
en andere stukken van de
hand van de afgezette
premier en partijleiders.
I Burgemeester Davidson
van de Engelse plaats
High Wycombe heeft ge
zegd het In zijn gemeente
bijeengebrachte geld voor
het John F. Kennedy-
herdenkingsfonds (160
gld.) niet te zullen afdra
gen. omdat hij zich
schaamt dat het maar zo
weinig is. Ik zou me voor
een gemeente als High
Wycombe met 54.000 in
woners moeten schamen
een dergelijk bedrag over
te maken aan de voorzit
ter van het fonds (de
burgemeester van Lon
den), aldus Davidson.
„Georgie Progy"
Leonard, een middelbare
scholier uit de Ameri
kaanse plaats Attleboro
(Massachusetts) die sinds
september niet meer op
school werd toegelaten
wegens zijn Beatle haar
dracht. Is onlangs verge
zeld van een politieagent
u-eer naar school gegaan.
De agent, Robert Black
hur, had een bevel bij
zich dat rechter Frank
Smith heeft uitgevaar
digd en waarbij het
hoofd van de school ver
boden wordt Leonard
buiten te sluiten. George
die guitaar in een combo
speelt, weigerde zijn haar
te laten knippen omdat,
xoals hij beweerde, hij
dan niet meer zou kun
nen optreden.
I Op de gisteren voortge
zette kunstveiling bij
Mak van Waay te Am
sterdam Is een Jan Steen,
„Marktscène bij een brug
te Warmond" voor 49.000
gulden geveild. Twee
schilderijen van Sprin
ger. stadsgezichten in
Duitse steden, brachten
23.500 en 25.000 gld. op
Een gezicht op het kas
teel Nijenrodc a/d Vechl
van Jacobus Storck
kwam voor tien mille in
het bezit van een Neder
landse verzamelaar. Een
gezicht op een vissers
dorp aan de Hollandse
kust vau Andreas Schelf
hout bracht 8.200 gld. op,
cn een schilderij van J.
H. Verheyen 6.000 gld.
Een doek van Nicolaas
Maes, „Lezende vrouw in
een interieur", werd voor
9.600 gld. gekocht.
I De Russen hebben een
ingenieuze machine
uitgevonden die hand
schriftvervalsers op snel
le en zekere wijze aan de
kaak stelt. Met deze ma
chine is reeds een vrouw
die 70 cheques met een
vals handschrift had on
dertekend ontmaskerd.
Het Russische persbureau
Tass noemde de machine
een belangrijke stap
voorwaarts in de tech
niek voor crimineel on
derzoek.
maakt met landen in Zuid-Amerika, al
dus de SPD. en het wordt nu wel tijd
dat de Westduitse regering harde tegen
maatregelen neemt. De Westduitse am
bassadeur in Parijs zou reeds vier maan
den geleden zijn regering hebben inge
licht over de bedoelingen van De Gaul
le ten opzichte van de EEG en De Gaulle
zelf zou tijdens zijn bezoek aan Bonn
ontwijkende antwoorden hebben gege
ven toen hem over deze kwestie door
de Westduitse regering vragen w
steld.
De SPD beweert dat Adenauer gehei-1
me beloften heeft gedaan om de Franse
vriendschap te winnen en de socialis
ten eisen nu van de regering-Erhard I
een duidelijk antwoord op de vraag of
Erhard zich aan deze beloften gebonden
acht. De Westduitse regering wilde geen
--tai| op het persbulletin
Cyprus zag het
nieuwe leger
Op Cyprus is sinds enige tijd de rust
weergekeerd, maar aartsbisschop Maka-
rios laat geen gelegenheid voorbijgaan
om zijn macht te tonen. Die gelegenheid
deed zich gisteren voor bij een parade
ter herdenking van de dag waarop Grie
kenland in de tweede wereldoorlog ver
wikkeld raakte.
Vanaf een podium* sloeg Makarios het
voorbijtrekken der toepen gade, waaron-1
der ongeveer 1000 man Griekse troepen
De Cyprioten waren uitgerust met zware
wapens, tanks, veldartillerie en anti
tank- en luchtdoelgeschut. De Russische
wapens die volgens een geheime over-i
eenkomst geleverd zouden worden, wer-
den niet getoond.
De Britse conservatieve partij,
die na de kleine overwinning van
Labour bij de recente verkiezin
gen in de oppositie is, heeft een
schaduwkabinet samengesteld
waarin een belangrijke wijziging
is waar te nemen.
In de nieuwe parlementaire ploeg zijn
namelijk twee vroegere ministers op
genomen. die toen Douglas Home Mac-
Millan opvolgde hadden geweigerd
deel uit te maken van de regering.
Het zijn Ian MacLeod en Enoch Po
well, die respectievelijk met staal-
vraagstukken en transportaangelegen
heden belast worden.
Reginald Maudling en Edward Heath,
resp. minister van financiën en van
handel in het vorige kabinet, zijn nu
de voornaamste medewerkers van sir
Alec.
Maudling zal het schaduwkabinet leiden
bij afwezigheid van Douglas Home.
Edward Heath is belast met econo
mische zaken en krijgt de leiding
de politieke commissie van de partij.
De laatste post werd bekleed door de
vroegere minister van buitenlandse
zaken, Butler, die woordvoerder zal
blijven van de oppositie voor kwes
ties betreffende buitenlandse zaken.
Gemenebest en
Amerika steunen
premier Wilson
De Britse regering heeft gisteren de
kwestie-Rhodesië besproken. Premier
Wilson voelde zich gesteund door de be
tuigingen van sympathie met het Brit
se standpunt van de Gemenebestlanden.
Ook Amerika verleende onvoorwaarde
lijke steun aan Londen, mocht premier
Smith van Rhodesië zijn plan doorzetten
om eenzijdig de onafhankelijkheid uit1
te roepen.
wie
jm
wil fyu.it.
proeven
NEEMT VAKER
ZWAARDEMAKER
huishoudjam 85 ct. tot 1.10; extra jam 1.40
De ruim 650.000 leden tellende
ANWB heeft zich in een brief aan
de voorzitter van de Tweede Ka
mer vierkant tegen het rege
ringsvoornemen om een weggeld
te gaan heffen verklaard. In zijn
brief noemt de bond dat weggeld
een discriminerende tolheffing
waar hij volstrekt afwijzend te
genover staat. Hij dringt er met
klem op aan, van het plan tot het
heffen van weggeld af te zien.
Wel verheugd is de ANWB over
het regeringsplan om een wegen
fonds in het leven te roepen. De
bond vindt dat overigens ,,de
hoogste tijd".
De ANWB vindt dat tegen het heffen
van een weggeld vele argumenten olei-
ten. De bond acht het een discrimineren
de maatregel omdat ze geen rekening
houdt met de mate van het gebruik van
de wegen en zowel de Incidentele berij
der als de regelmatige gebruiker gelijke
lijk belast. Bovendien is het onaanvaard
baar dat een extra belasting zal worden
geëffectueerd, lang voordat het wegver
keer en -vervoer ehig soulaas zal onder
vinden van de forsere aanpak van nood
zakelijke verkeersvoorzleningen. Verder
Is het onjuist dat een belasting wordt
geheven voor het gebruik van wegen die
door het huidige wegverkeer reeds volle
dig zijn betaald. Zulk een belasting kan
er overigens toe leiden, dat onwillekeurig
naar bezuiniging op onderhoudskosten
van het voertuig wordt gestreefd, het
geen allerminst bevorderlijk is voor de
verkeersveiligheid.
De bond gaat in zijn brief ook ln op de
wijze waarop de regering het le heffen
weggeld gekoppeld heeft aan de tolhef
fing bij enkele vaste oeververbindingen.
Hij zegt zich destijds bij die tolheffing
noodgedwongen te hebben neergelegd op
grond van vier overwegingen. Door mid
del daarvan kon namelijk een aanzienlij
ke versnelling worden bereikt in de tot
standkoming van voor een beperkt ge
beid dringend noodzakelijke •erbindin-
gen.
ne) uitspraak dat het wegverkeer in 1965
weliswaar een miljard gulden aan benzi
neaccijns en wegenbelasting zal opbren
gen, maar dat de uitgaven van rijk.
gemeenten op het gebied
gelijk
provincies i
van wegen- eri stratenbouw u».
bedrag aanwijzen. De ANWB trekt deze
stelling in twijfel. In de brief wordt
gezegd dat de gezamenlijke uitgaven op
de gewone dienst van rijk. provincies en
gemeenten in 1965 in totaal rond 600
miljoen gulden bedragen. In een periode
van zes jaar zullen de opbrengsten van
het wegverkeer rond 7700 miljoen gulden
bedragen, waartegenover uitgaven tot
een toaal van rond 5000 miljoen zullen
staan.
