RYNBENDE'S
VIEUX
DE DOKTER aan 't woord
GANGMAKER VOOR
Voorlopige statistieken
Gereformeerde Kerken
Verdieping van het werk
bevordert dienstbetoon
^amenliikkm,blad Document over priesters
door concilie verworpen
n»
gtNTÖfjjl
Een woord voor vandaag
Geschiedenis van Jezui
en de apocalyptiek
Nederland heeft een chr.
cultureel studiecentrum
SUK UW PIJN WEG MET EEN
2
DINSDAG 20 OKTOBER 1961
In 1963 traden 124 rooms-katholieken toe
Vorig jaar zijn 76 gereformeer
den overgegaan naar de Rooms-
Katholieke Kerk en traden 124
rooms-katholieken toe tot de Ge
reformeerde Kerken. Dit blijkt uit
de zojuist verschenen voorlopige
statistiek van de Gereformeerde
Kerken in Nederland over het jaar
1963. Huwelijken met een partner
uit de andere kerk vormen de
voornaamste factor in dit kerkelijk
grensverkeer. Verreweg de mees
ten die de Gereformeerde Kerken
verlieten, namelijk 58 van de 76,
waren dooplid.
Overgangen
Het grootste aantal overgangen in ker
kelijk Nederland treft men aan tussen de
hervormde en de gereformeerde kerken.
Zo registreerde men in 1963 bij de gere
formeerden 1534 nieuwe leden, die af
komstig waren uit de Hervormde Kerk.
Omgekeerd gingen 1341 gereformeerden
over tot de Hervormde Kerk. Opvallend
is, dat ook binnen wat men wel de ge
reformeerde gezindte noemt, de Gerefor
meerde Kerken aanzienlijk meer leden
uit andere kerkgenootschappen ontvan-
ten dan dat er naar vertrekken.
Bewegingen
Naar de Christelijk Gereformeerde
Kerken gingen bijvoorbeeld 170 leden van
de Gereformeerde Kerken over. maar
omgekeerd traden 315 christelijk gere
formeerden toe tot de Gereformeerde
Kerken. Voor wat de Gereformeerde
Kerken (vrijgemaakt) betreft is dit ver
schil nog veel groter: 405 nieuwe leden
de
de verschillende
gewegingen als de jehova's getuigen
adventisten is, wat overgangen he- blBtafthèSt"!
Merkwaardig is, dat drie gereformeer- de coördinatie
den overgingen tot joodse gemeenten.Hervormde Kerk
Verder werden 702 personen die tot
geen enkele kerk behoorden, gerefor
meerd. Daarentegen verlieten 519 le
den de Gereformeerde Kerken zonder
enige nieuwe kerkelijke bestemming.
Hervormde persraad
start het werk
de publiciteit der
Hc
i
Het uitgangspunt was. dat er op vele
plaatsen en door vele instanties binnen
de kerk véél gepubliceerd wordt. Soms
doeltreffend, soms minder goed, een en
kele keer ronduit slecht. Na besprekin
gen met die organen van bijstand, die
veel in de publiciteit treden, besloot de
Raad voor pers en publiciteit een com
missie in te stellen, die hier de helpen
de hand kan bieden. De commissie be
staat uit Ds. L. H. R. Ruitenberg, her
vormd perspredikant, voorzitter, en de
heren J E v.d. Boon (Hervormde
Jeugdraad), secretaris en A. v.d. Mei
den, '„Kerk en Wereld").
Zij wil helpen de kerk in al haar ge
ledingen wegen te helpen vinden, waar
nodig en gewenst, om beter dan tot nu
toe met haar publikaties voor de dag
te komen. De noodzaak hiertoe behoeft
we'nig betoog. De wijze. waarop de kerk
zich in het gedrukte woord en beeld
uit, bepaalt mede het beeld van de kerk
in haar geheel.
De commissie wil adviezen geven aan
wie er om vragen. Zij kan verwijzen
naar instanties, die voor bepaalde op
drachten in het bijzonder in aanmerking
komen: daartoe heefö zij de grote er
varing van de leden der commissie. De
commissie heeft zelf geen uitvoerend bu
reau, wel de mogelijkheid om bij aller
lei acties druktechn'sche adviezen te
geven. Wie behoefte heeft aan zulk een
advies hetzij voor een goed uitgevoer-
Afri- de folder, hetzij voor een grote actie of
om vernieuwing van de kerkbode kan
hier terecht. Sommige adviezen van openbare manifestaties,
druktechnische aard zullen een matigeoververzadiging van de
In totaal ontrokken zich vorig jaar
2592 leden aan de Gereformeerde Ker
ken, erwijl het totaal aantal toegete-
den leden 3604 bedoeg. Hievoo is in
524 gevallen de volwassendoop bediend,
Afrikanen gaan
zelf persbureau
oprichten
Het bestuur van de derde unie van
Afrikaanse persbureaus heeft gisteren
het ontwerpplan voor de oprichting
van een Pan-Afrikaans persbureau
aanvaard.
In een communiqué wordt gezegd, da'
het ontwerp zal worden aangeboden aan
de Algemene Vergadering van de unie
die in december in Jaoenda wordt ge
houden en dat het later zal worden
voorgelegd aan de organisatie
kaanse eenheid.
Het bestuur zegt dat de niei
ning in Afrika nog steeds in handen
van buitenlandse persbureaus. Het wenst vergoeding nodig maken. Voor inlichtin- markt
de Afrikaanse staten die het nationale J-
persbureau reeds het monopolie hebben
gegeven van de verspreiding
nieuws, geluk.
Centraal Bond vergaderde
gen of eerste
tot de secretaris
het ordinatie commit.
i Surinamestraat 4, Den Haag.
vieux speciaal***
fÉÜÜH§.
Hij stelde, dat de moderne mens dik
wijls naar een psychiater gaat met pro
blemen welke in feite voortkomen uit zijn!
normale groei naar volwassenheid, d.i.l
werkelijke vrijheid van de ziel. Zulk een
ontwikkeling gaat met moeiten en dik
wijls daartoe te herleiden lichamelijke of
geestelijke ziekteverschijnselen gepaard.
Zij deden dus beter, naar hun pastor
te gaan. indien deze ook het moderne
pastoraat verstaat. Dit verstaan houdt
in, dat de pastor moet kunnen luisteren
en moet onderkennen dat niet ,,dc" mens
bestaat, maar dat iedere mens afzon
derlijk een unicum is en dat dus elk
contact met hem ook tot een unieke
twee-eenheid moet leiden. En daaraan
ontbreekt het nogal eens.
Ds. Aalders wil hiermee niet de licha
melijke ziekte ontkennen, noch het recht
tot medische bestrijding daarvan, n
hij wil beide resp. toch uitsluitend
als gevolg en behandeling, van de
tuurlijke groei naar volwassenheid
De therapie daarvoor ligt zijns
ziens echter in het pastoraat. Maar de
hulp van de pastor wordt niet meer ver
staan omdat deze niet meer in verstaan
bare taal kan zeggen, waar het om gaat:
■olgé'ns *fltattïten* vastgestelde ken hij dat wel, dan aou dat ook de ziek-
- te van het lichaam genezen.
..Daarom keer ik my niet tegen de
medische wetenschap en hulp", aldus ds.
wende men zich j Voor de Centraal Bond geldt dit niet.I Aaiders, ..maar wel tegen al die
e Publicists co- want buiten het vergaderen dat hy doetI ^^^'Sfhe tabjetteri
Boon. blijft - hij zo actief, dat slechts gebrek,
I aan mankracht en geld remmen kunnen
DOEL
OEWEL de Centraal Bond voor
inwendige zending en christe
lijk maatschappelijk werk al meer
dan 60 jaren op voortreffelijke
wijze particulier en kerkelijk ini
tiatief heeft gebundeld, bestaat er
toch behoefte om door bezinning
op specialisatie, door studie, ver
breding en verdieping van de ar
beid te komen tot bevordering van
het dienstbetoon aan reformatori
sche kerken en verenigingen ten
behoeve van het maatschappelijk
werk.
Dit betoogde de voorzitter van de Bond.
prof. mr. dr.. I. A. Diepenhorst gister
middag in de rede welke hij aan het be
gin van de jaarvergadering van de Bond,
in Utrecht gehouden, uitsprak.
Op zijn bekende geestige wijze stelde
prof. Diepenhorst, dat de vraag wel eens
rijst of niet vele verenigingen worden
vereenzelvigd met het meedraaien in de
t pillen tegen pij-
i slapeloosheid. Deze zouden eerst
pastoraal moeten worden bekeken,
zou men heel wat overijlde heelkun
de, privé toegepast, kunnen voorkomen".
N.V. DISTILLEERDERIJ V/H SIMON RYNBENDE ZONEN - SCHIEDAM
(Van onze onderwjjsredactie)
yANMIDDAG heeft in de Am
sterdamse Westerkerk de
rector magnificus van de Vrije
Universiteit, prof. dr. R. Schip
pers, ter gelegenheid van de
84ste stichtingsdag van de V. U.
een rede gehouden. De rectorale
In totaal hebben de gezamenlijkeoratie van prof. Schippers Was
steenkolenmijnen vijfhonderd Zuidslaven getiteld ,,De geschiedenis van
lutherse kerken verspreiden tegen Kerst
mis een gezamenlijke kerstuitgave in ons
land. Het blad is een combinatie van De
Open Deur (hervormd-luthers) en van
Onderweg (gereformeerd). In een oplage
van bijna een half miljoen zal het ver
schijnen.
Dit is het eerste zichtbare resultaat van
pogingen, die reeds jarenlang onderno
men worden om te komen tot meer
aamenwerking op het gebied van de
evangelisatielectuur met name van her
vormde en gereformeerde zijde.
De naam van het blad is eenvoudig:
„Kerstfeest 1964". Het is uitgevoerd in
suggestieve kleurendruk en het wijst,
zowel met foto's als artikeleq o.a. op de
verantwoordelijkheid van de rijke landen
voor de arme. Uitgangspunt is daarbij de
kerstboodschap van Christus' komst
de gehele werelc
KUNSTGEBIT
OftAOE*
VAN (El
Wanneer de vorm van het mondweefsel
of tandvlees zich wijzigt, waardoor Uw
TUSSENRUIMTEN, veroorzaakt door
tdirompelen van het tondvlee*
Alleen^ de tandart» 1^ In «toot he» wee
Indien' U zldi niet onmiddellijk tof de tondort» kun
hel sdioonspoelen von Uw gebit
en oeeft geen zuurvorming onder
de ploot. Het vormt een zodit,
en gehemelte en doet het gebit
goed vo.tzitten, zodot men even
gemakkelijk kon «ten.^proten
',dt BEN TOF?)
ver'diuiven, loiziMen"*'^.. doch
donk zij DENTOFIX.
Verkrijgboor bij Apotheker» en D
ogiiten.
Twee belangrijke beslissingen
werden gisteren in Rome geno
men door het Vaticaans concilie.
In de eerste plaats werd het
document dat over de priesters is
opgesteld verworpen en naar de
commissie teruggestuurd voor
een geheel niëutfe'bewerkirtg. In
de tweede plaats hebben de bis
schoppen zich gekeerd tegen
excessen in de heiligenverering.
Terwijl het concilie zeer belangrijke
dingen gezegd had over de bisschoppen,
die samen met de pr de kerk regeren,
en een rapport had aangenomen over de
gewone gemeenteleden, dat meer bevat
dan ooit door de R.K.Kerk is uitgespro
ken, kwamen de priesters er vond
men maar bekaaid af. Het oorspronke
lijke ontwerp achtte men op een vorige
zitting te juridisch. Er werd opdracht
gegeven om het geheel en meer pastoraal
om te werken. Nu was op de tafel van
de bisschoppen een kort stuk gelegd met
twaalf stellingen. Zij vonden het te kort.
Met 1199 tegen 930 stemmen werd het
afgekeurd Er zal een geheel
opzet gemaakt moeten worden, die pas
op een volgende zitting aan dé orde kan
worden gesteld.
totf
tegen acht stemm t werd de plaatselijk*
pastoors opgedragen dat zij hun gelovi
gen moeten leren dat de juiste heiligen
verering inwendig m niet uitwendig
moet zijn. Erkend werd dat de heiligen
verering in sommige plaatsen in het ver-
J leden buitensporig en zelfs heidens was
geweest. De heiligen moeten gezien wor
den. zegt het schema, als voorbeelden
Patriarchen
Tevens kwamen nog weer eens die
Oosters-orthodoxe kerken ter sprake die
met de Rooms Katholieke Kerk ge
ünieerd zijn. Hoewel de Oosters Ortho-
Niet te ontkennen valt echter, dat ook Gtatewn rijn 81 Zuidri.ven op hot
deze Bond in wezen en betekenis niet al- vl,e*veld Zuid-Limburg gearriveerd. Het
tyd goed wordt begrepen: door wat dn- zijn de eerste arbeiders die door de
j yerschüllgre om.tander» tal hij rich ech-; „„amMillJke steenkolenmijnen geworven
ter niet van zfon stuk laten brengen. De
Bond kent samenwerking 10 goed als de ll)n ta mannen worden te
geweldloze strUd waarin hU betere be- werk gesteld in de ondergrondse werkei
trekkingen met andere Instanties, de per- van de mijnen,
soon van de tegenstander respecterende,
bevecht.
Zeer veel. werk is e
schappelijk terrein.
stipte een en ander aan: bevordering
de geestelijke volksgezondheid, zorg
het misdeelde kind. het probleem
de vrije tijdsbesteding waarmee ve
len geen raad weten, de bestrijding van
de eenzaamheid van bejaarden.
Was het vroeger ongeschreven wet, dat
ten al het maatschappelijke werk in
..zuilen" opdeelde, tegenwoordig valt te
erkennen, dat sociale arbeid voor een
zeer groot deel in algemene zin kan
worden verricht. Maar als het er om
gaat. de mens in christelijke zin door
het leven te helpen, dan zijn daarvoor j
ook bepaald christelijke instanties nodig,
al kan men dan toch ook tot op grote
hoogte met andere levensbeschouwelij
ke instellingen samengaan.
Jezus Christus zegt soms dingen die we niet verwachten. Dat
wordt een verlamde tot Hem gebracht. We lezen ervan i
Marcus 2. Vrienden hebben bijzonder veel moeite om de ma
door het dak naar beneden te laten zakken, vlak voor de uoi
ten van de Heiland. Hier is iemand die intens verlangt nat
genezing. Zijn vrienden hebben er een heleboel voor ovr 01
hem te helpen. In de volle kamer zijn cynische schriftgelee\
den, die de Heiland maar al te graag op een woord willt
vangen. Nu zou er een genezng moeten plaats vinden. Da
was deze man geholpen, de vrienden blij en ongetwijfé
zouden de schriftgeleerden er geen antwoord op hebben. I
Een wonder is ons antwoord. Zo denken allen er over
Christus een goed hart toedragen. En dan zegt de Heilanj
„Uw zonden worden vergeven." In plaats van de schriftg
leerden voor zich te winnen door een goede daad, maakt H
ze kwaad. Ongetwijfeld hebben de vrienden van de man gi
dacht: Hebben we daarvoor al die moeite gedaan? En mi
schien tuas de verlamde in zijn hart wel even teleurgesteh
Christus maakt op deze wijze duidelijk dat er iets is dat bi
langrijker is dan genezing van het lichaam. Christus laat zi<
dat wat fundamenteel moet veranderen is onze verhouding t
God. En God wil ons vergeven. Hij wil ons weer aannemt
Een mens met een gezond lichaam, maar ver van God is i
wezen niet beter af dan deze verlamde, ook al beseft hij d
niet. Op de voorgrond moet staan onze verhouding tot Go
Hebben wij Zijn ogen op ons gericht zien, die spreken vc
liefde? Weten wij ons vergeven? Dan pas is een nieuw beg
mogelijk, en komt er ruimte voor alle andere zegeningen.
Wij lezen vandaag: Romeinen 10 vers 1 tot 13.
Rectorale oratie prof. Schippers
tegen wat zij „bevooj,
melchitische aartsbisschop Tawil
mascua eiste zelfs de opheffing
latljnse patriarchaat van Jeruzalem, dat
volgens hem een voorpost is van de
latinisering. De kerken van het oosten
moeten vrij kunnen leven onder het
gezag van hun patriarchen volgens hun
dit
patriarchen, en als het dan wel moet, dan
moet er gesproken worden in de zin
zoals dit gebeurde op de oecumenische
concilies van Nicoa en Constantinopel.
Het rapport over het wezen van c.
kerk Is nu bijna geheel afgehandeld. Er
rest nog één onderwerp, dat in het bij
zonder de aand cht van de protestanten
zal hebben. Er moet namelijk nog ge
sproken worden over de plaats van Ma
ria in de kerk. De wijze waarop op
vorige zitting van dit concilie over haar
is gesproken heeft protestanten nauwe
lijks kunnen bevredigen.
Een belangrijke vraag is of zij ir
rapport „Middelares" genoemd zal
den. Ook vele moderne r.k. theologen
verzetten zich tegen die benaming.
r te doen op maat- geworven. Vijftig Griekse arbeiders zijn
Prof. Diepenhorst inmiddels gaan werken bij het stikstof-
bindingsbedrijf van de staatsmijnen. Mo
menteel werken meer dan duizend Ma
rokkanen in de Nederlandse mijnen, van
wie de helft bij particuliere mijnen. De
mijndirecties zijn over de prestaties van
de buitenlandse arbeiders goed te spre-
Jezus en de apocalyptiek".
Uitvoerig behandelde prof. Schippers
de invloed van de apocalyptische be
schouwing van de geschiedenis op de
manier, waarop in de synoptische evan
geliën (Mattheus, Marcus. Lucas) de
schiedenis van Jezus wordt verteld. De
doxe Kerken felle kritiek hebben op deze
niet al te grote gemeenschappen
i gelovigen, schijnen zij zelf ook aller
lei bezwaren te hebben tegen de Rooms
Katholieke Kerk met wie zij zich vere
nigd hebben.
iprekers namens deze kerken hebben
zich in de Sint Pieter duidelijk verzet Verantwoorde evangelische activiteit
echter verlangt ook de chrlsteiyke organi
satievorm. Daarmee Is de noodzaak var
het bestaan van de overkoepelende Cen
traal Bond in zijn dienstbetoon aan kerk
en instelling bewezen. Verdieping
breding van inzichten en arbeid z
ter zyn waarde kunnen verhogen, vooral,
omdat tegenwoordig In sommige kringen
de neiging bestaat, de Centraal Bond in
zijn betekenis te vervvaarlozei
ZIELZORG
Ds. C. Aalders uit Den Haag. verbon
den aan de Utrechtse Universiteit vooi
de pastoraal-psychologische leergangen,
hield een rede over „De mens in de ziel
kunde en in dé zielzorg". Uitvoerig be
schouwde ds. Aalders de ontwikkeling
de psychologische begrippen: de mei
beschouwing, waarop deze wetenschap
steunt, heeft in de loop der eeuwen nog
al eens wijzigingen ondergaan. Ds. Aal
ders noemde verschillende methoden
welke bij de moderne zielkunde worden
gehanteerd, zulks in een strikt weten
schappelijk betoog. Ook schetste hij daar
in de huidige verhouding mens-ziel-sa-
menleving. om daarna de betekenis van
de zielzorg te beschouwen.
Drie congressen in dit seizoen
ren een christelijk cultureel
studiecentrum. Dit centrum wil
een studie- en bezinningcentrum
zijn voor studenten uit protestants-
christelijke kring die zich profes
sioneel bekwamen op een der ter
reinen van de kunst en voorts ook
voor hen die reeds op de onder
scheiden terreinen van de verschil
lende kunsten werkzaam zijn.
Vanuit het centrum zullen boven
dien allerlei activiteiten worden ont
wikkeld die ten doel hebben de kunst
zinnige en culturele vorming in de
meest uitgebreide zin onder het pro
testants-christelijke volksdeel te be
vorderen, zoals door het beleggen van
conferenties en congressen, kadertrai
ning en zomercursussen, bibliotheek
en documentatie, alsmede door het
publikaties en
Drie congressen zullen in het komende
seizoen onder auspiciën en met steun
van de stichting worden georganiseerd
door een aantal studenten aan de Vrije
Universiteit. Deze congressen zullen wor
den gehouden in het conferentie-oord
„Op Gouden Wieken" te Scheveningen.
Moderne kunst
Het eerste congres heeft tot onderwerp:
de moderne kunst, en wordt gehouden
op vrijdag 6 en zaterdag 7 november.
Als sprekers zullen onder meer optre
den de literator-criticus C. Rijnsdorp.
het a.r. Eerste Kamerlid H. Algra en de
Belgische kunstenaar Paul van Hoey-
donck. exposant op de tentoonstelling
„Nieuwe Realisten" die de afgelopen zo
mer in Den Haag is gehouden.
Het tweede congres van de stichting
C.C.S. wordt op 12 en 13 februari van
het volgende jaar gehouden en "het derde
op 9 en 10 april 1965.
Er is een speciale commissie van aan
beveling gevormd, waarin de volgende
personen zitting hebben genomen: de
ministers prof dr. J. E. Andriessen en
mr. B. W. Biesheuvel, en voorts dr. J.
Bosch, dr E. Dlemer, dr.- H. A. Schu
ring, da. J. H. Velema, prof. dr. G. J. de
Vries en prof. dr. J. Zijlstra. Het is nog
niet bekend waar het studiecentrum de
finitief sal worden gevestigd.
Kerk-collecte voor
christelijke sport
Dezer dagen hebben alle kerkcraden
een verzoek ontvangen om een collecte te
houden op zondag 25 april 1965 als begin
van de actieweek van het Chr. Nationaal
Sportfonds, welke onder de titel „Steunt
Samen Sport" gehouden zal worden van
25 april t.m. 1 mei 1965 Via alle publici
teitsmedia zal ook in 1965 aandacht van
ons volk worden gevraagd voor de nood
van de christelijke sportbeweging. Te
vens zal door middel van kranten en
folders de aandacht op de actie S.S.S
worden gevestigd. De verwachting is, dat
nog meer kerken zullen inhaken op de
collectezondag. De christelijke sportbe
weging heeft dringend geld nodig. Zij
kan het geheel nooit zelf financieren als
men bedenkt, dat van de 112.000 leden
ongeveer 80 procent jeugd is! Kadervor
ming is dus van het grootste belang. Dit
staat als eerste punt op de urgentielijst.
Christelijk Nederland krijgt straks weer
gelegenheid om te bewijzen, dat het dc
christelijke jeugdvorming ter harte gaat
en dat er een sportbeweging is, die zich
wil laten leiden door Gbds Woord. Ook
in 1965 krijgen wij de kans
o geven.
Ds. Van der Steen
naar Hoenderloo
Met ingang van 1 januari is ds. H B
van der Steen benoemd tot geestelijk
verzorger van het jongenshuis Hoender
loo. Het vertrek van ds. A. W. Lenderink
naar Den Haag, had een vacature doen
ontstaan.
Ds. Van der Steen is thans als secreta
ris verbonden aan de Hervormde Jeugd
raad te Utrecht 'J
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Hulst: B. J. Blaauwen-
draad. kand. te Utrecht: te Harskamp:
Haverkamp te Groenekan.
Aangenomen naar Kolderveen en Dinx-
Tvecn: A. de Leeuw, kand. te Utrecht,
e bedankte voor Beusichem en voor
itwijkWaardhuizen.
Bedankt voor Sint Annaland: H. A. v.
Siooten te Voorthuizen: voor Klaziena-
i: B. W. Vermaat te Sint Nicolaasga;
Oudeschoot—Oranjewoud: A. ter
Steege te Burum: voor Mijdrecht: W. F
der Staat te Zevenhoven (Z.H.).
stafdocent
i de
J. A. Kwast te Ruinerwold—Koe-
kange.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te H.I. Ambacht: A. Hofman
Zeist.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Eindhoven: W.
Steenbergen te Meppel.
DOOPSGEZ. BROEDERSCH.
Beroepen te Eenrum: M. C. Schepman
te Arnhem, die dit beroep ook
VRIJE EVANG. GEM.
Bedankt voor Leeuwarden:
Buurman te 's-Gravenhage.
Tot vice-voorzitter van de landelijke
raad voor gereformeerde sociale arbeid is
benoemd dr. H. van den Berg uit Baarn
Dr. Van den Berg. die wetenschappelijk
ambtenaar voor de sociologie
Vrije Universiteit te Amsterdam is. pro
moveerde vorig jaar op een proefschrift
over de sociologie van de hulpverlening.
Ook is hij docent geweest aan
gereformeerde academie voor sociale
Vragea op Medisch gebied sendee aaa de redactie fas ens
blad met linksboven op de envelops „Medische rubriek".
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt In deae
rubriek gegeven, vragen waarvan de beantwoording niet
langs deze r/eg gewenst Is, geschiedt per brie*.
sociale academie De Horst te Driebergen, beid „De Nijenburgh" te Baarn.
Sinds enige jaren is er weer een hoofdstuk
toegevoegd aan de toepassingsmogelijkheden van
de techniek in de geneeskunde. Het is een hoofd
stuk waarvan het sluitstuk nog lang niet is ge
schreven, en waarvan men in de naaste toekomst
nog veel zal kunnen verwachten. Wij doelen op de
mogelijkheid een hart, dat door bepaalde omstan
digheden niet efficiënt klopt, zó te beïnvloeden
dat een regelmatig kloppen weer gegarandeerd is.
Een ingreep die zonder een verregaande ontwikke
ling in de techniek nooit zou kunnen slagen. Deze
gangmakervoor het hart die men in medi
sche kringen „pacemaker" noemt is een staaltje
technisch kunnen, toegepast in de geneeskunde.
as nader in te gaan op deze gangmaker, is
het noodzakelijk in enkele woorden iets over het hart
te vertellen. Iedereen zal wel weten, dat het hart een
ongeveer vuistgrote ruimte is omgeven door spier
weefsel. Deze ruimte is in vieren verdeeld. Twee
ruimtes boven men noemt het de boezems en
twee ruimtes daaronder, de kamers. Door de spier
werking wordt het bloed via kleppen van de boezems
naar de kamers getransporteerd. De gehele linker
helft is van de rechter helft gescheiden. Door de
linkerhelft stroomt het bloed naar het lichaam, terwijl
rechts het bloed naar de longen wordt gestuwd,
alwaar het o.a. zuurstof uit de ademhalingslucht
opneemt. Dit zuurstofrijke bloed vloeit naar de linker
boezem waar het opnieuw de beschreven weg volgt
Wanneer het bloed de zuurstof aan de lichaamweef
sels heeft afgegeven, stroomt het door de aders terug
naar de rechter boezem. Op deze manier is het gehele
circuit gesloten.
Het afwisselend samentrekken van eerst de boezems
en daarna de kamers geschiedt door een prikkelcen
trum in de spier van de rechter boezem. De prikkels
die hier zonder invloed va« buiten worden opgewekt,
verplaatsen zich via zenuwdraadjes naar de linker
boezem en de kamers, waardoor deze zich na elkaar
samentrekken. Hierdoor ontstaat de „stroming" in het
bloed.
Nu kan het bij bepaalde aandoeningen gebeuren,
dat er ergens in dit prikkelsysteem een blijvende
beschadiging is opgetreden, waardoor de boezems en
kamers niet meer na elkaar worden samengetrokken,
of zelfs een van de ruimtes in het geheel niet meer
wordt samengetrokken. Deze situatie is voor de pa
tiënt ernstig en levensbedreigend. In sommige van
deze gevallen kan de „gangmaker" levensreddend
zijn met batterijtjes. Deze batterijtjes transistors
leveren regelmatig een stroomstootje af. dat tussen de
twee electroden een electrisch stroompje doet ont
staan, waarop het hart zich samentrekt, wanneer deze
electroden op de hartspier zijn vastgehecht.
Hoewel men aanvankelijk de stroombron buiten het
lichaam hield mede door het zware gewicht der
batterijen kan men tegenwoordig de transistor, die
niet groter is dan een lucifersdoosje, in de buikwand
hechten. Eens in de vijf jaar moeten de batterijtjes
vernieuwd worden, zodat het kleine apparaatje door
middel van een kleine chirurgische ingreep uit de
buikwand moet worden verwijderd, en vervangen.
Nu zal het bekend zijn, dat de hartslag van de mens
sneller wordt bij inspanning, omdat he lichaam meer
zuurstof vraagt. Ook hieraan heeft men gedacht bij de
vervaardiging van de „pacemaker". Normaal zendt de
pacemaker 65 prikkels per minuut naar de electroden,
doch men kan ook een andere „versnelling" kiezen,
wanneer men zich méér dan normaal inspant. Men
behoeft slechts op een bepaalde plaats een klein
meegevoerd magneetje te houden en de gangmaker
gaat automatisch op een prikkelfrequentie van 85
over. Ook het terugschakelen geschiedt weer met dit
magneetje!
Zo geschreven lijkt het allemaal betrekkelijk een
voudig, doch dat is het allerminst. Ons lichaam
gedoogt nu eenmaal geen vreemde stoffen. De pace
maker en de draadjes, evenals de electroden worden
vrij snel omgeven door bindweefsel, waardoor de
werking wordt geremd. Ook de kans op infectie of
draadbreuk door de lichaamsbewegingen zijn geduchte
tegenwerkers. Maar dankzij langdurig experimenteren
is men er sinds twee jaar in geslaagd het aantal
mislukkingen tot een minimum terug te brengen. Het
gehele apparaat wordt tegenwoordig in giethars ver
vaardigd waaromheen siliconen rubber is aangebracht.
Hiertegen schijnt het lichaam „geen bezwaar" te
hebben. Met de draadbreuk worstelt men echter nog
steeds, maar gelukkig kunnen de patiënten met een
pacemaker enige uren in redelijke conditie gehouden
worden, wanneer onverhoopt een mankement zou
optreden. Er is dan nog tijd genoeg om zich naar
Leiden te spoeden, alwaar het centrum voor de
pacemakers is gevestigd.
Bij die gevallen waar een pacemaker in aanmerking
komt, experimenteert men eerst met een pacemaker
vvaarvan de electroden via de halsader worden inge
voerd in het bloedvaatsysteem en doorgeduwd naar
de rechter kamer. Hier ontstaat contact met de
binnenkant van het hart. Wanneer deze methode
voldaan heeft gaat men tot operatieve inhechting
de electroden in de hartspier over. Men hecht de
batterijtjes bewust in de buikwand, opdat er geen
ongelukken gebeuren en omdat de kans op infectie
geringer is.
De pacemaker wordt in Nederland nu reeds door
enige tientallen patiënten met groot succes gebruikt
En dan nog even bedenken dat ons hart ongeveer
100 000 maal per dag klopt ofwel 30 miljoen maal per
apocalyptische beschouwing van de
geschiedenis van Jezus wordt verteld.
geleid van haar schepping tot haar v
einding, waarbij de laatste rechter
strijd beslecht tussen het koninkrijk i
God en de koninkrijken dezer wen
Voor haar heeft de wereld een duii
lijk begin en een duidelijk einde,
geschiedenis verloopt onherhaalbaar
een duidelijke richting. De synoptist
evangeliën geven aan het leven en w<
van Jezus de centrale plaats in di
geschiedenis. Het Oude Testament wo
in de geschiedenis van Jezus betn
ken: hier is meer dan Salomo, mi
dan Jona: zoals het was in de da(
van Noach. zo zal de verschijning
de wereldrechter zijn. De onvergeU
bare literatuurvorm der evangeliën,
uitlopen op het verhaal van de opsti
ding van Jezus en dus op dat van
overwinning van de laatste vijand, a
stond onder invloed van deze geschil
beschouwing. Met instemming haal
spreker de uitspraak van Kasemann ai
..Das Evangelium bleibt ohne die Evi
gelien nicht, was es ist".
Tegenspraak
De apocalyptische beschouwing t
de geschiedenis is in volstrekte tegi
spraak met het moderne Inzicht in
Prof. dr. R. Schippers
„Geschichtlichkelt" der existentie, i
de samenhang der geschiedenis opl
in een reeks min of meer los na
elkaar staande situaties en de tockor
van God reduceert tot de „Zukiinft
keit" van de mens.
Uitvoerig behandelde prof. Schipp
de heftige discussie over zijn ond
werp in de kring der leerlinj
van Bultmann (Ebeling en Fuchs c
tra Kasemann). Met grote waarderi
werd gewag gemaakt van Kasemai
pleidooi voor de apocalyptische
schiedbeschouwing als het begin f
het christelijke theologische denken.
tussen volgde spreker Kasemann n;
wanneer deze, bij erkenning van de
gitimiteit en de onmisbaarheid van 1
apocalyptisch motief voor de Christel
ke theologie, de apocalyptisch getii
uitspraken in de evangeliën aan Je
ontzegt. In dat verband kwamen
grondslagen en methoden van de „for
geschichtliche" methode ter sprake. I
geheel werd g'éplaatst in de omlijstl
van de vraag naar de verhouding
geloof en weten.
Na afloop van de plechtigheid r«
oieerde de Senaat in het universitei
gebouw. Keizersgracht.
Israël tot Bonn:
Doe wat tegen
Duitse geleerdei
in Egypte
De Israëlische volksvertegcnwoordlgl
heeft een resolutie aanvaard, waarin
beroep op de Westduitse regering wo:
gedaan om maatregelen te treffen, opi
„een einde komt aan de misdadige I
drijvigheid van Duitse geleerden
Egypte".
In de resolutie wordt verder het v
zoek tot de Westduitse regering geril
om de verjaringstermijn voor onder I
Nazi-bewind gepleegde oorlogsmisdrijf
van twintig jaar te verlengen. Gedurei
het debat, dat in het parlement over
betrekkingen met de bondsrepubliek
gehouden, verklaarde premier Esjkol
de weigering der Westduitse regering, i
Israël diplomatiek te erkennen (in fl
band met de te verwachten weers!
hiervan op de Duits-Arabische betrekki
gen), „Israël de morele basis van t
politiek ontneemt".
Esjkol zei het gewenst te achten I
bondskanselier Erhard zich op de een
andere wijze zou verplichten „om iets
doen. opdat een einde komt aan het wl
der Duitse geleerden in Egypte".
