Nieuwe Leidse Courant
Chroesjtsjef verdwijnt van het toneel
LABOUR DUIDELIJK
AAN HET WINNEN
Breznjef en Kosygin nemen de macht in handen
In buitenlandse politiek
geen wijziging verwacht
Vier kinderen in
Sneek verbrand
C"tQ
HC0N.V.
Wilson gaat Britse politiek leiden
Meerderheid
maar krap
Haven van Rotterdam
aan ramp ontsnapt
Commentaren
Directeur: F. DIEMER
Heofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
ffSlMtvirtigh i* ghebleven
mijn hert in teghenspoet"
Vrijdag. 16 oktober 1964, 45ste jaargang
"S
Later afnemende wind
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Half tot zwaar bewolkt met enkele
buien. Aanvankelijk overwegend krach
tige later matige wind uit westelijke rich-
V..
Abonnementsprijzen p.v
NIKITA S. CHROESJTSEF
vermoeid?
LEONID BREZNJEF
kroonprins
^HROESJTSEF is geen partijleider en geen premier van
de Sowjetunie meer. Zijn woorden uitgesproken vlak
na zijn 69ste verjaardag vorig jaar, dat hij „niet eeuwig de
positie kon houden die hij nu in partij en regering had",
zijn gisteren profetische woorden geworden.
Na een dag vol geruchten sprak Tass het verlossende
I woord: het centrale comité van de communistische partij
I der Sowjetunie heeft een verzoek van Chroesjtsjef 0111 van
zijn functies ontheven te worden, met het oog op zijn ver
gevorderde leeftijd en verslechtering van zijn gezondheid
ingewilligd.
Tot zijn opvolger als eerste secretaris van de partij is gekozen de 58-
jarige Leonid Breznjef. Het presidium van de Opperste Sowjet benoemde
de 60-jarige Alexei Kosygin tot voorzitter van de raad van ministers van
de USSR. Hij had bij afwezigheid van Chroesjtsjef reeds herhaaldelijk het
premierschap waargenomen. Kosygin was eerste vice-premier. Uit de ver
schillende berichten is niet geheel duidelijk geworden of Chroesjtsjef aan
wezig was bij deze vergadering. Volgens sommige berichten zou hij zijn
I verblijf aan de Zwarte Zee hebben onderbroken om ijlings naar Moskou
te reizen. Hiervan was geen bevestiging te krijgen.
Dat zijn heengaan niet geheel vrijwillig was, moge blijken uit het feit dat
de officiële Russische verklaringen nergens spreken van de grote verdiensten
die Chroesjtsjef voor het land heeft gehad. Verder is vernomen dat Chroesj-
tsjefs schoonzoon Adzjoebei van zijn functie van hoofdredacteur van het re
geringsblad Izwestia (dit blad verscheen gisteren niet) is ontheven, evenals
trouwens de hoofdredacteur van het partijblad Prawda, Pavel Satioekof, en
de directeur van de Russische radio en televisie, Michel Karlamof.
Er waren echter geen aanwijzingen
dat de twee verschillende partijen het
op een strijd zouden laten uitlopen.
Weliswaar werden er meer militairen
gesignaleerd in de Moskouse regerings
wijk, maar het bleef rustig. De beslui
ten van het presidium en het centrale
comité zijn dan ook met algemene
stemmen aangenomen. Het meest
waarschijnlijk is dat de partij
Chtroesjtsjef heeft gevraagd zijn ont
slag aan te bieden, aan welk verzoek
Chroesjtsjef gehoor heeft gegeven.
Volgens AFP waren er vandaag be
paalde aanwijzingen In Moskou, die erop
duiden dat Michel Soeslof, de voornaam
ste theoreticus der Russische communis
tische partij, de hand zou hebben gehad
in het aftreden van Chroesjtsjef.
Soeslof stond indertijd als Stalinist be
kend. Hij heeft Chroesjtsjef echter wel,
met name In het geschil met China, ge
steund.
De Prawda maakte in zijn ochtend-
editie melding van het aftreden van de
premier, die deze functie sinds 1958 be
kleedde. Uit de mededelingen van de
Prawda kon worden opgemaakt dat
Chroesjtsjef ook geen lid meer Is van
het presidium van het centrale comité,
een post die hij al in 1939 aanvaardde.
Waarnemers menen dat de politiek van
de Sowjetunie met Breznjef cn Kosygin
als leiders geen wijziging zal ondergaan
en dat de houding tegenover China ook
niet zal veranderen. Men herinnert er-
I aan. dat Breznjef reeds als „troonopvol
ger" van Chroesjtsjef werd aangewezen
en twee maanden geleden van zijn func
tie van staatshoofd werd ontheven en de
veel belangrijker taak van partijsecreta
ris kreeg toegewezen. Wat Kosygin aan
gaat. hij wordt beschouwd als eei
„technicus" met politieke kwaliteiten.
(Zie voorts pagina 5)
In het Kremlin in Moskou hielden vertegenwoordigers van de Russische regering en van de Russische com
munistische partij donderdag een bespreking met president Osvaldo Dorticos van Cuba, waarbij Chroesj
tsjef, die in Moskou was, wonderlijk genoeg ontbrak. Links op de foto van voor naar achter president
Anastas Mikoyan, Leonid Breznjef, die partijleider is geworden en Alexei Kosygin, die premier zou zijn voor
het avond werd. Naast Kosygin een man die bedriegelijk veel op Croesjtsjef lijkt maar in werkelijkheid
Podjorni is.
By een brand in een woonhuis aan
Ie Tweede Oosterkade te Sneek zijn
'annacht vier kinderen om het leven
ekomen, van een tot vijf jaar oud.
)e ouders waren afwezig.
De brand is gisteravond ontstaan tij-
ïns afwezigheid van de ouders de heer
1 mevrouw Post. De vrouw was tegen
egen uur bij een kennis langs gegaan
vandaar uit haar man op te halen
an de fabriek waar hij werkte.
Toen zij beiden om kwart over tien
)uis kwamen, stond het huis in brand,
«n koffie pot, die op een klein elek- j
risch pitje stond, is drooggekookt cn
wars door de theetafel op de vloer te-
«chtgekomen, waardoor de brand is ont-
han. De politie trachtte nog de kinde
ra te redden, maar door de uitslaande
lammen en de sterke rookontwikkeling
slaagde men daar niet in. En der agenten
liep emstie brandwonden op aan
rechterhand.
De kinderen zijn vermoedelijk door de
rookoniwikKeling gestikt. Het zijn cle 5-
jarige Neeltje Fokje, de 4-jarige Jeltje
Ietje. de 2-jarige Fokje Rinske en de
een jaar oude Aukje Iemke.
De benedenverdieping van het huis is
volledig uitgebrand.
ALEXEI KOSYGIN
technicus
Cole Porter van
„Night and day''
overleden
De wereldbekende Amerikaanse com
ponist Cole Porter die onder meer het
populaire „Night and Day" op zijn naam
heeft staan, is op 71-jarige leeftijd in een
ziekenhuis in Santa Monica, Californië,
overleden.
Hij onderging op 13 oktober een nier
operatie.
Porter schreef liedjes voor veel musi
cals die op Broadway een succes werden,
zoals „Kiss me kate", en hij maakte de
muziek voor verscheidene Hollywood
films. Tot zijn bekende songs, die door de
melodische lijn onmiddellijk bij het pu
bliek insloegen, behoorden: „Let's do it",
Let's fall in love", „Just one of those
things" en „Night and day".
Tijdens de eerste wereldoorlog, voor
Amerika daarin betrokken raakte, ging
hij in het Franse Vreemdelingen Legioen.
In 1919 is hij in Parijs met Linda Lee
Thomas getrouwd.
QOED NIEUWS van de wielrenners in Tokio. Tiemen Groen gaf
zijn visitekaartje af voor het Olympisch goud op de 4 km
met staande start. Zowel in de series als in de kwart-finales was
hij de enige rijder onder de 5 minuten.
Bij de atleten plaatste Tilly van der
Zwaard zich in de finale 400 meter dames en
kwam Frans Luitjes in de halve finale 200 m.
Onze enige schutter Van Domselaar schoot
goed met het geweer: 591 punten, hetgeen
één punt meer is dan het Olympische record
in Rome, maar voor Tokio was dat maar goed
voor een veertiende plaats.
Nadat de damesploeg op de 4 x 100 meter
vrije slag h .t brons had veroverd de eerste
zwemmedaille voor ons land kwam de
TnuVA damesploeg op de 4 x 100 meter wisselslag
I vMu l?D" met succes door de series heen.
is op de pagina's 13 en 15.
TAE Labourpartij heeft de Britse
verkiezingen gewonnen",
durfden vannacht om drie uur, toen
het tellen van de stemmen in Londi
werd gestaakt, verkiezingsdeskundi
gen met zekerheid te voorspellen.
Vanmorgen om negen uur begonnen
de rekenmachines weer te ratelen
de verdere resultaten van de zeer
spannende verkiezingsstrijd wi
het uit: Engeland zal in de toekomst
geregeerd worden door een socialis
tisch kabinet. Maar en dat werd
vandaag steeds duidelijker de
nieuwe regering zou slechts kunnen
steunen op een krappe meerderheid
in het Lagerhuis.
Harold Wilson wordt de opvolger
va<n sir Alec Douglas Home. Aan het
13-jarige bewind van de conservatie
ven heeft het Britse volk dan door
middel van de stembus een eind ge
maakt. Dezer dagen zal de 48-jarige
Wilson door koningin Elisabeth in het
Buckinghampaleis worden ontvangen.
Dan wordt hij als premier geïnstal
leerd. Hierna zal Wilson zijn kabinet
officieel aan het land bekend maken.
Was de Britse verkiezingscampagne
laar tam geweest, des te spannender
as gisteren de verkiezingsdag en
tellen van de stemmen. Het waren vooral
de computers, die voor de nodige opwin
ding zorgden. Toen de uitslagen v;
districten bekend waren, stopte mei
gegevens in een computer en de
chine voorspelde (dat was gisteravond
omstreeks 10 uur), dat Harold Wilson
:n overwinning zou behalen van slechts
:s zetels.
De computer, die dit kunststukje uit
haalde, was van de Britse commerciële
televisie. Een half uur later schakelde
de BBC een computer in met wat nadere
gegevens. Ook dit apparaat kondigde
„ommezwaai" naar Labour aan, n
bet zou slechts een verschuiving zijn
twee pet. Dus bleven de conservatieven
volgens de BBC-computer aan het be
wind. Om elf uur waagde Sydney Gam-
pell, de statisticus van het Engelse pers
bureau Reuter zich aan een voorzich
tige prognose. Zijn uitspraak was op
grond van de nog steeds schaars be
kende uitslagen: Een overwinning van
de conservatieven is volstrekt niet zeker.
In het hoofdkwartier van de conserva
tieve partij wees men deze voorspelling
•crontwaardigd van de hand. Men had
daar op dat uur van de avond de
puters niet zo in rekening. Toen drong
omstreeks middernacht in dit hoofd
kwartier de overwinningskreet uit het
hoofdkwartier van de andere partij door
Een Labourwoordvoerder verklaarde „Nu
kunnen we zonder computer zeggen, dal
Engeland een socialistische regering zal
krijgen".
it was geen loze bewering. De partij
Wilson had op dat ogenblik 14 zetels
op de conservatieven gewonnen. Labour
DE STAND
zetels winst verlies
Conservatieven 194 46
Labour 250 49
Liberalen 2 2
De uitslagen voor 184 zetels moesten
nog binnenkomen.
8.309.000 43.18 pet tegen 49.4 pet in 1959)
Labour 8.735.000 (45.39—43.0),
bleef aan de winnende hand. Het ging
weliswaar moeizaam: 221 van de 630 dis
tricten waren geteld. De conservatieven
incasseerden een verlies van 22 zetels en
Labour boekte 23 zetels winst. Eén zetel
hadden de socialisten nog op de libera
len veroverd. De uitslagen stroomden
binnen in het begin van de nacht. Weer
een tussenstand: verlies conservatieven
44, winst Labour 47, verlies liberalen 2.
HARALD WILSON
in het zadel
Naarmate de uitslag zich duidelijker
•aftekende, wend men minder spraak
zaam in het hoofdkwartier van. de
conservatieven. Tenslotte onthield
men zioh van commentaar. Het was
het toegeven van het verlies.
Gordon-Walker
Interessant in deze verkiezingsrace
ook, dat Patrick Gordon-Walker, die
het schaduwkabinet van Labour belast
is met de behandeling van buitenlandse
zaken en dus vermoedelijk minister var
buitenlandse zaken in een Labourrege-
ring zou worden, er niet in is geslaagd
een zetel te veroveren. Want in het dis
trict Smethwick in Staffordshire, waai
hij voor Labour kandidaat stond, behaal
den de conservatieven de overwinning
met een meerderheid van 1.774 stemmen.
In 1959 kreeg Labour hier 3.544 stemmen
meer dan de conservatieve partij. Men
had voorspeld dat de conservatieven
Smethwick wel eens zouden kunnen
winnen, omdat de plaatselijke bevolking
niet erg ingenomen is met het grote
tal gekleurde immigranten dat daar
werkt. De conservatieve kandidaat. Grif.
fiths, die nu dus gekozen is. had
gedrongen op beperking van de ir
gratie van kleurlingen uit het Gemene
best.
Volgens Labour-leider Wilson is d<
uitslag van Smethwick het gevolg var
„een conservatieve campagne, die eer
ontering van de Britse democratie is"
De uitslag doet niets af aan de positie
van Gordon-Walker in een toekomstige
Labourregering. Er zal voor hem wel
lagerhuiszetel worden gevonden
aldus Wilson.
(Voor vervolg zie pag. 15)
Benzine stroomde rivier op
(Van i
Rotterdamse redactie)
T~)E Rotterdamse haven is vanmor
gen vroeg aan een ernstig gevaar
ontsnapt. Dank zij bijzonder snel
grijpen van de brandweer heeft i
kunnen voorkomen dat een binnen-
vaarttanker, beladen met licht ont
vlambare benzine is ontploft. Met ze
ven stralen van vier havendienst
(blus-)boten is het vuur bedwongen.
Wel stroomde nog lange tijd de ben
zine over het water van de rivier.
De brand ontstond nadat de Zwit
serse binnentanker Erica van 1200 ton
in de mond van de Waalhaven in
Rotterdam in aanvaring was gekomen
met de Gebro 2. Dit gebeurde om half
zeven. Vrijwel onmiddellijk vloog de
uit de lekke tanks gulpende superben-
zine in brand. Binnen zeer korte tijd
stond de vrijwel nieuwe tanker van
voorschip tot even voor de brug in
lichterlaaie.
Omdat men op het ergste moest zijn
voorbereid, werd veiligheidshalve voor
een groot deel van het havengebied
groot alarm gegeven, iets dat in lange
tfjd niet is voorgekomen. Inmiddels was
de Erica, diie niet in zinkende toestand
verkeerde, naar de Sluisjesdijk gevaren
aan de kop van de Waalhaven bijn de
radarpost. Van verschillende Kanten
schoten de met krachtige waterkanon
nen uitgeruste havendiensboten op het
lamgeslagen schip toe.
De Havendienst 14 was het eerst bij de
Erica. Toen de vlammen steeds dichter
bij het achterschip kwamen, werden de
vier opvarenden door de Havendienst 14
van boord gehaald.
De Havendienst 14 begon onmiddellijk
met de blussing, evenals de andere aan
komende blusboten. Met crashpakiken
(tegen grote hitte beschermende wollen
kleding) aan gingen de brandweerlie
den ook aan boord. Maar voordat de
boot met schuim (het geijkte middel
tegen benzine- en oliebranden) aanwe
zig was< hadden de brandweermensen
met hun waterkanonnen het vuur al
gedoofd. Insiders stonden er versteld
van hoe snel de blussing was gebeurd.
Wel bleef de benzine uit de tanker
stromen. Reden waarom enkele politie-
boten met blauwe zwaaalampen een
i gebied rond de Erica afzetten.
Slechts kleine schepen konden de Waal
haven in en uit varen.
^ELFS de wijze waarop zich in
Rusland ditmaal de wijziging in
de regering heeft voltrokken heeft
iets in zich van de verandering in
klimaat die de nu afgetreden Chroesj
tsjef er in de tien jaren van zijn be
wind heeft weten te bewerkstelligen.
Want dat er het een en ander ver
anderd is, blijft zeker, veranderd in
een mate dat er, wat ook gebeuren
moge, stellig van beklijft.
Het voornaamste mag heten, dat ook
de Russische mens is veranderd. Hij
heeft geproefd van de mogelijkheden
die hem onder een vorige bewind
voerder waren onthouden.
Is echter Chroesjtsjef zelf het slacht
offer geworden van zijn eigen poli
tiek? Daaromtrent heerst thans nog
ongewisheid. Dat thans met klem
de voortzetting van zijn politiek
wordt aangekondigd, is van groot be
lang. Niet uitgesloten echter was het
bestaan in zijn omgeving van twijfel
of hij wel de krachtfiguur was die
juist deze politiek behoefde.
r-HROESJTSJEF treedt terug in
een periode van grote spannin
gen binnen de communistische we
reld. Voor de orthodoxe communis
ten in China was hij persoonlijk de
zondebok. Een breuk leek onvermij
delijk zolang hij aan het bewind was.
Aan de andere grenzen van Rusland
trokken de satellietstaten profijt van
het feit dat hij de teugels liet vieren.
Zelfs had hjj een bezoek aan het ge
hate Bonn in het voornemen. De
vraag rijst, of zijn volgelingen hem
in deze politieke ruimtevaarten kon
den blijven volgen. Dreigde hij niet
los te raken van de tros? De tros dan
heeft hem nu opzijgezet.
In dit opzicht was inderdaad, behal
ve zijn lichamelijke gezondheidstoe
stand. ook zijn politieke gezondheids
toestand de laatste tijd niet beter
geworden. Zelf wist hij zich, oppor
tunist die hij was, met een zekere
gelijkmoedigheid neer te leggen bij
de onvermijdelijkheid van de feiten
Cuba leverde daarvan wel het
sterkste voorbeeld. Maar konden zijn
volgelingen dat met een vergelijk
baar gemak?
vlak, werden intussen slepende pro
blemen binnen de landsgrenzen be
klemmender. Er zijn in het Rusland
van het communisme altijd machtige,
niet zelden tegenstrijdige groepen
werkzaam geweest: de partij, het
leger, de industrie, de landbouw,
laatstelijk stellig ook de wetenschap
met haar vorderingen In het ruimte
onderzoek. Een democratie beschikt
dan over de mogelijkheden zich te
uiten voordat de bommen barsten.
Binnen een dictatuur moeten de ge
schillen op andere wijze worden be
slecht.
Blijft dus de vraag, of de voortze*
ting van de politiek naar waarheid
wordt beklemtoond, of dat dit slechts
is geschied ter aanvankelijke gerust
stelling. Maar ook dan blijft even
eens waar wat we schreven: er is in
Rusland niettemin het een en ander
veranderd. Het Rusland van 1964 is
niet meer dat van 1954, en dat Is een
factor waaraan ook de nieuwe macht
hebbers niet zonder meer aan kun
nen voorbijgaan. In gelijke mate als
Chroesjtsjef een 'destaliniserlng' be
werkte, laat zich nu nog nauwelijks
een 'dechroesjtsjefiserlng' verwach
ten.
"^/AT ZICH wel Iaat verwachten is,
dat de nieuwe leiders zich aan
vankelijk zullen zetten aan een in
ventarisatie van de situatie. Er komt
vermoedelijk enige stilstand in de
veelvuldige, ook persoonlijke activi
teit zoals wij die van Chroesjtsjef
kenden. Behept met een menselijke
nieuwsgierigheid, legde hij een gro
te beweeglijkheid aan de dag. Hij
wilde zelf zien, zelf praten, ziehzel'
overtuigen. Het zal voorlopig wat
stiller worden om Rusland. Daarna
echter zal blijken, of met de aankon
diging van een voortgezette politiek
ook werkelijk de waarheid is gespro
ken.
Afwachten Is dus de boodschap.
Dat geldt Rood China, waarvoor
Chroesitsjef wel volop een persoon
lijke vijand was geworden. Dat geldt
ook de westerse wereld, zoals deze
met het Rusland van Chroesitsief
een toestand van door belde zijden
nauwgezet nageleefd evenwicht had
bereikt. Dat geld* de satellietstaten,
zoals deze gretig de grotere vrijheid
hadden aanvaard die hnn onder de
nu afgetreden leider was toegeval
len.
Het geldt ook het Ritmische volk, dat
al moge z«ch deze wijziging dan wat
m'nder schokkend hebben voltrokken
dan onder de dictaturen wel het ge
val is. niettemin tot onmondigheid
gedoemd hliift en nog altiid te be
rusten heeft in between vanuit d?
hogere regionen wordt beschikt.
..Pap zal het plezierig vinden als
bij thuiskomst en ontdekt, dat ik
de garage een nieuw verfje heb
gegeven."
