Onderzoek naar
Oswalds motief
wilje
rnsti
Êilt
m
Ook zijn vrouw
vervreemdde
hij van zich
Duitsland wil
oorlogskerkhof
overnemen
Russen weer op de loer
tijdens NAVO-oefeiiing
Ex-Russische spion
in getuigenbank
Aanval op Goldwater
is nu geopend
Franse politie
laat „tante"
Nicole vrij
7si e&ft hJy
Dierlijke oorlogsschepen
5
DINSDAG 29 SEPTEMBER 1964
Vond niet het geluk dat hij zocht
(Van een onzer redacteuren)
NU het rapport van de com
missie-Warren is gepubli
ceerd is er geen reden meer
om te twijfelen aan het feit,
dat president Kennedy werd
vermoord door Lee Harvey
Oswald, die dit alleen deed en
zonder hulp of advies. Het
rapport heeft een eind gemaakt
aan de geruchtenstroom, die
sedert de moordaanslag de
wereld in is gezonden. En al
is het onmogelijk, 100% duide
lijkheid en zekerheid te krij
gen, omdat alle hoofdpersonen
in het drama niet meer leven,
van belang is dat de commis
sie tot geen andere conclusie
kon komen, dan dat er geen
samenzwering heeft bestaan.
Zoveel te meer gaat dan ook
de aandacht uit naar de jonge
man, die met voorbedachten
rade op laaghartige wijze de
president van de Verenigde
Staten doodde. Welke motieven
dreven hem met zijn wapen
naar de zesde verdieping van
het gebouw, waarin hy werk
te. Ook hierop heeft de com
missie-Warren getracht, eer
antwoord te vinden. Het te
kent hem als een gefolterde
zwerver, die op zoek was naar
twee dingen: geluk (dat hem
steeds ontglipt) of een plaats
in de geschiedenis.
ook aanwezig waren. Op 15-jarige leef
tijd begon hij communistische lectuur te
lezen en dacht hij. dat president Eisen
hower gedood moest worden, „wegens
onderdrukking van de arbeidersklasse".
Toen hij 17 was ging hij bij de mari-
iers. Hij sarde zijn officieren, omdat
ij niet zoveel van de buitenlandse po
litiek afwisten als hij. Een soldaat, die
hem gekend heeft, beschreef hem als
iemand die zich kon uitsloven om in
moeilijkheden te geraken om dan de
speciale behandeling, die hij kreeg te
gebruiken als een voorbeeld, dat men
hem niet mocht en om sympathie op
wekken.
Tweemaal moest hij voor een krijgs
raad verschijnen. Zijn kameraden i
den hem Oswaldskowitsj, omdat
communistische lectuur las.
„Het geluk
Na zijn vertrek uit de Ver. Staten
schreef hij aan zijn broer Robert: „De
Ver. Staten zijn een land. dat ik haat.
Het geluk bestaat niet uit een klein
huis of uit geven en nemen, het geluk
deelnemen aan de strijd. Irl geval
een oorlog zal ik elke Amerikaan
vermoorden, die een uniform aantrekt
de Amerikaanse regering te verde
digen". Toen het wachten op een visum
van de Russen hem te lang duurde,
werd hij wanhopig en trachtte hij zelf
moord te plegen. Hij werd echter ge
vonden, voordat hij was doodgebloed.
De Russen lieten hem het land bin
nenkomen en zonden hem naar Minsk,
hij in een electronische fabriek
werd te werk gesteld. Zij betaalden hem
140 dollar per maand, ver boven het
gemiddelde loon.
Hij ging naar de opera, las, deed
in jagen en dansen, naar vond de
verplichte bijeenkomsten van de fa
brieksarbeiders stierlijk vervelend. Ook
daar bleek hij overgevoelig te
In zijn vaderloze kinderjaren zwierf
Lee Harvey Oswald met zijn moeder,
die de commissie ego-centrisch noemt,
van New Orleans naar Texas en naar
New York. Terwijl zij hier en daar
'rerkte woonde Lee soms bij haar
in een kindertehuis. Hij werd hoe
anger hoe meer in zichzelf gekeerd,
zijn verbeelding zal hij zichzelf als
„commandant", die eens premier
k-orden. In werkelijkheid leek hij
elligenter dan de gemiddelde jongen
ran zijn leeftijd. Hij was meisjesschuw
en kreeg steeds meer moeilijkheden op
scholen, die hij bezocht.
Toen hij 12 jaar was, bracht zijn
fler hem naar New York, waar hij bij
lijn broer ging wonen. Daar bedreigde
hij zijn schoonzuster eens met een
Geplaagd
Zijn schoolmakkers plaagden hem. Hij
1 een spijbelaar, een eenzame, die
vastgenageld voor een tv-toestel
zitten. Hij werd naar Youth House,
observatie-centrum, gebracht
psychiatrische behandeling. Spoe-
ig wilde hij er van daan. Hij huilde:
.Moeder ik wil hier weg. Er zitten
kinderen, die mensen hebben
•d en die roken". Maar tegen
■eclasserings-ambtenaar vertelde hij, dat
ij zijn moeder helemaal niet miste,
l'at hem het .meest hinderde was, dat
zich in het tehuis ir. aanwezigheid
andere jongens -noest uitkleden.
werd echter niet als gevaarlijk be
schouwd.
Wel behandelde men hem als
leer gestoorde jongen, die leed onder
een werkelijk bestaande emotionele af
sluiting, gebrek aan liefde en gezinsle
ven en een moeder, die te zeer met
tlchzelf bezig was en hem van zich af-
Btootte.
Al vroeg bleek, dat hij zich overgaf
ban fantasieën. Hij zag zich als eer
machtig perso'on. die soms mensen dood
de. Ook weigerde hij te Amerikaanse
vlag te groeten. Er was echter niets,
waaruit men destijds kon concluderen,
pat c
vernietigingskiemen v
hetgeen hij niet wi
slotte wisten vrienden Marina
ber 1962 te overreden, haar man t
laten.
Laatste poging
In tranen smeekte hij Marina terug
te komen. Dat deed ze tenslotte. Op ze
kere dag dacht zij er echter over, zelf
moord te plegen. In New Orleans
ganiseerde Oswald een Fair play for
Cuba-comité, waarvan hij de leider (en
het enige lid) was. Niettemin schreef hij
trots aan het hoofdbestuur van. de Ame
rikaanse communistische partij en an
dere linkse groepen over zijn prestaties.
Hij wilde naar Cuba, waar hij blijk
baar zijn lang gezochte geluk dacht te
vinden. Maar hij moest eerst een R
sisch visum hebben. Achteraf bezien
zo constateert de commissie-Warren,
kan Oswalds plan om naar Cuba te
gaan of naar de Sowjetunie terug te ke
ren, wel eens zijn laatste ontsnappings
luik zijn geweest, zijn laatste poging
zich uit de middelmatigheid van
voortdurende echec op te trekken, die
het grootste deel van zijn leven -
hem knaagde. Het zou echter niet
West-Duitsland is gaarne bereid een
eventuele overname van het Duitse oor
logskerkhof in IJsselsteyn (bij Venraij)
in welwillende overweging te nemen,
wanneer de Nederlandse regering daar-
vragen. Dit verklaarde een groep
Westduitse parlementsleden en hoofd
ambtenaren van de ministeries van bui
tenlandse zaken en van financiën uit
Bonn, die dit weekeinde een oriëntatie-
bezoek aan deze massabegraafplaats in
de Peel hebben gebracht
Het kerkhof van IJsselsteyn. waar
eer dan 31.000 gesneuvelde Duitse mi-
tairen uit de Tweede Wereldoorlog be
graven zijn, wordt beheerd door de af
deling sociale zaken van het Nederland
se ministerie van defensie, dat hiervoor
jaarlijks ongeveer 100.000 uitgeeft. IJs
selsteyn is aan deze kant van het ijze
ren gordijn het laatste grote Duitse oor
logskerkhof, dat nog niet door West-
Duitsland zelf wordt verzorgd en be
heerd. De andere kerkhoven in Europa
ressorteren reeds onder de „Volksbund
Deutscher Kriegsgraberfürsorge", die
van de Westduitse regering financiële
medewerking ontvangt. Langs twintig
van deze begraafplaatsen in Frankrijk,
België en Luxemburg had het Duitse
gezelschap een tocht gemaakt, voordat
dit weekeinde naar IJsselsteyn
Vertrek
1963 maakte hij een
naar Mexico om daar
i visum voor een ander
Gefrustreerd keerde hij
Dallas terug om spoedig weer va-
vruchteloze
te proberen,
land te krijgt
der t
■Getrouwd
Al spoedig moest hij ook van het le-
sn in de Sowjet-unie niets hebben. In
zijn „Historisch dagboek" schreef hij:
„Het geld, dat ik hier krijg, kan ik
nergens uitgeven. Geen nachtclubs of
kegelbanen, geen gelegenheid tot ver
maak, behalve de lansavonden van de
vakbond. Ik heb er genoeg van". In 1961
toen hij bij een meisje genaamd El
an blauwtje had gelopen, trouwde
hij met Marina, een apothekers
die hij op een dansavond had ont
moet. „Ondanks het feit, dat ik met
Marina trouwde om Ella pijn te doen,
ben ik van Marina gaan houden", zc
schreef Oswald.
Marina werd uit de communistische
jeugdorganisatie gestoten omdat zij een
Amerikaan had gehuwd en Oswald be-
met pogingen voor zichzelf, vrouw
kind om toestemming te krijgen
r Amerika terug te keren.
dagboek bracht hij zijn teleurstellingen
tot uitdrukking.
„Geen mens, die onder het Russische
communistische stelsel en onder het
Amerikaanse kapitalistische stelsel
heeft geleefd", aldus Oswald, „zou
keus kunnen maken. Het ene biedt
derdrukking, het andere armoede. Beide
hebben imperialistisch onrecht, doortrok-
van twee soorten van slavernij. Rus
land heeft dikke stinkende politici, net
als wij ze hebben". Hij mocht eindelijk
juni 1962 met vrouw en kind de
Sowjetimie verlaten. Terug in Amerika
ond Marina haar man zeer geïrriteerd,
log meer teruggetrokken. Soms ontstak
lij over volkomen onbegrijpelijke din
gen in razernij. Op een keer trof zij
hem huilend aan. Hij sloeg haai
schillende keren omdat zij rookte of
dronk of kosmetische middelen gebruik-
Hij sloev haar als zü vergat de rits
sluiting van haar jurk helemaal dicht
te doen. Hij werd kwaad, als Russiscli
sprekende vrienden in Fort Worth en
Dallas Marina kleren gaven. Hij brak
met zijn moeder, ^toen zij hun
derstoel voor de baby gaf.
zijn leven had
hij opnieuw ruzie met zijn vrouw. Hij
smeekte haar, bij hem in de stad te ko
nen wonen in plaats van met een
riendin in de voorstad Irving. Eerst
ei ze, dat ze niet met hem wilde pra
ten. Later zei ze neen. Oswald deed
zijn best, haar te behagen hij speelde
met de kinderen en waste de luiers.
Toen ging hij terug naar Dallas. Voor
het eerst liet hij echter zijn trouwring
achter in een vaas. Oswald, de ontevre
dene, die nooit een cent op zak had, liet
ook 170 dollar achter in een la.
Dieptepunt
l'as dit een teken van verzoening, of
i bewijs van wanhoop, dat de enige
laatste persoon, die hem na stond in
deze wereld, zich ook tegen hem had
gekeerd? Wilde hij, nu het geluk defi
nitief voor hem afgesloten leek, zijn an
dere droom trachten te vervullen
plaats veroveren in de geschiede
nis? Dit laatste betwijfelt de cor
sie. Maar niemand zal het ooit ki
vertellen. Want het was die avond 21
november 1963 en de volgende ochtend
'ertrok Oswald voor zijn laatste werk-
het boekenpakhuis de dag,
De „boomtop"-bommenwerper
TSR-2, die de Engelsen zo'n
slordige 500 miljoen gulden
heeft gekost, heeft gisteren een
geslaagde vlucht gemaakt. Drie
maanden waren nodig geweest
om aan de dag getreden fouten
te verbeteren. De TSR-2 is een
taktisch gevechts- en verken
ningsvliegtuig, dat de RAF gaat
versterken. Men ziet het hier
tijdens de vlucht.
Kwestie Cyprus
in Algemene
Vergadering V.N.?
De Cyprische regering heeft in een
brief aan secretaris-generaal Oe Thant
officieel gevraagd om behandeling van
de kwestie Cyprus door de komende
Algemene Vergadering der VN.
In de gisteren gepubliceerde brief
wordt gezegd dat een toelichtend mc
randum volgt.
Bij een onderzoek van de telefoonlijn
AyiaErinidiorios op Cyprus is zondag
komen vast te staan dat het Deense
contingent van het VN-leger deze tele
foonlijn niet heeft afgetapt, zoals door de
Cyprische politie van Kyrenia was
weerd. zei een woordvoerder van
Cyprische politie.
De politie van Kyrenia heeft bij de
commandant van het Deense contingent
haar spijt betuigd, zei de woordvoerder.
Generaal Adib Sjisjakli, voormalig
president van Syrië, die zich als politiek
banneling te Goias, in de Braziliaanse
staat van die naam, had gevestigd,
aldaar gisteren vermoord.
Sjisjaikli is van 11 juli 1953 tot 25 fe
bruari 1954 president van Syrië geweest.
Nadat een staatsgreep een eind aan zijn
bewind had gemaakt ging 'hij in Bra
zilië wonen. Hij is 55 jaar geworden.
fel van leer
President Johnson heeft giste
ren tijdens een verkiezingscam
pagne in New England felle kri
tiek geleverd op senator Gold-
water, z(jn Republikeinse tegen
stander. Deze had voorgesteld,
de oorlog in Vietnam tot het com
munistische Noorden uit te brei
den.
keinse partij onder Goldwater
greep was gekomen van een groep, die
Amerika's voorspoed en vooruitgang zou
torpederen. In Manchester, de grootste
stad in de staat New Hampshire,
i vreselijk diep-
Verlaten
Moeilijk was het voor hem. werk te
vinden en als hij het eenmaal had
te houden. Zijn huwelijk leed schip
breuk. Hij sloeg Marina, toen hij hoor
de, dat zij een vroegere vriï
Sowjetunie had geschreven
zoals Marina later toegaf, waa
enige reden was. Een vriendin verge
leek Oswald met een hondje, dat door
iedereen geschopt werd. Hij werd ge
duwd en zelfs zijn eigen vrouw verne
derde hem. Waar hij bij was, beschul
digde zij hem tegenover anderen
sexuele impotentie. Zij kleineerde zijn
dan gekoesterde politieke opvattingen
Sensationeel proces in V.S.
Brooklyn in New York is
'gisteravond het spionageproces be
gonnen tegen twee Russen, de 40-
jarige Alexandre Sokolof en diens
34-jarige echtgenote, wier ware
naam niet bekend is. Het proces
belooft even sensationeel te wor
den als dat tegen kolonel Rudolf
Abel, die in 1957 voor spionage
werd veroordeeld en later werd
uitgewisseld tegen de U-2-piloot
Powers.
De rechtbank heeft laten weten dat
er een zeer belangrijke getuige zal
verschijnen. Vermoed wordt dat dit
een voormalig lid van de Russische
spionagedienst is, die naar de Vere
nigde Staten is uitgeweken.
De advocaten van het paar zeiden
dat een der getuigen a charge de
Sowjet-agent Kaarle Rudolf Tuomi is.
i De officier van justitie had de iden
titeit van de .hoge functionaris van
het Russische spionagenet" niet wil
len bekendmaken,
i Tegelijk met Sokolof en diens
werden verleden jaar twee andere Rus
sen gearresteerd, de 42-jarige Ivan Ego-
sn diens vrouw Aleksandra,
jaar oud. Deze zijn intussen uitgewis
seld tegen twee Amerikanen, die i
Sowjetunie waren gearresteerd.
Twee andere medeplichtigen var
kolof. die in het dossier wordet ge
noemd, zijn niet gearresteerd, omdat
het leden waren van het Russische di
plomatieke korps Deze twee, Aleksei
Russische treiiers
weer op de loer gelegen
toen vorige week in de ondiepe
wateren ten zuiden van de Noord
zee en het Kanaal de NAVO-
oefening Team Work werd ge
houden. Deze oefening, waaraan
ongeveer 40 schepen uit Enge
land, Nederland en België deel
namen, bestond uit het leggen
en vegen van mijnen.
De Belgische officier, kapitein
Poskin, die belast is met de
mijnoperaties verklaarde op een
persconferentie in Londen, dat
de Russische treiiers „te ver
waren van het operatie-gebied
om conclusies te kunnen trek
ken."
In Washington verklaarde de voor
malige opperbevelhebber van de
NAVO, generaal Lauris Norstad, dat
een eventuele kernaanvdl op de VS
of op hun bondgenoten „onmiddellijk
en doeltreffend" zou worden beant
woord.
Norstad, die dit zei tijdens een vraag
gesprek met een journalist van het
Amerikaanse blad U.S. news and world
report, deelde voorts mee dat de Ame
rikaanse troepen in Europa de beschik
king hebben over tactische kernwapens,
die ook door de Europese bondgenoten
kunnen worden gebruikt.
De voormalige NAVO opperbevelheb
ber antwoordde bevestigend op de vraag
of de Russen beschikken over tactische
hebben wapens. Toen hem gevraagd werd wat
er zou gebeuren als Rusland deze atoom
wapens onverhoeds zou gebruiken tegen
Amerika of tegen zijn bondgenoten, ant
woordde Norstad: „Ik zou zo zeggen,
dat, indien een kernaanval werd gedaan
op Amerikaanse of geallieerde strijd
krachten, de reactie snel zou zijn en dat
doeltreffend gebruik van elke soort be
schikbare wapens, ook kernwapens, tac
tische of strategische, noodzakelijk
kunnen zijn om onze strijdkrachten
verdedigen en een actie tot een succ
vol eind te brengen".
Overstroming in
Venezuela eist
ruim 30 levens
Bij overstromingen in het landbouw
gebied ten westen van de Venezolaanse
hoofdstad Caracas dit weekeinde zijn
vermoedelijk dertig mensen verdronken.
Negen lij-ken zijn geborgen. Redders
schatten het aantal daklozen op 500 De
overstroming trof de nederzetting Ymare
in de staat J-aracuy, ongeveer honderd
km van Caracas.
Johnson trekt
Nadiiie Damansky, ook wel „tante"
Nicole genoemd, die zich zondag in
verband met de ontvoering van de
drie kinderen nabij Poitiers op een
politiebureau in Parijs had aange
meld, is na een verhoor op vrije
voeten gesteld.
De Franse politie heeft het plan laten
aren om de jonge vrouw met de kin
deren te confronteren. „Wij hebben kun
nen nagaan dat zij zich maandagavond,
kort na de ontvoering, in een cel be
vond na bij een razzia door de politie
te zijn aangehouden. „Confrontatie met
de kinderen zou geen zin hebben," al
dus een woordvoerder van de politie die
eraan toevoegde dat de jacht op de ont
voerder nog steeds gaande is.
Devaluatie van
Tunesische dinar
met 25 procent
De regering van Tunesië heeft be
sloten over te gaan tot devaluatie
van de dinar met 25 procent.
In Tunis wordt verder vernomen,
dat het Internationale Monetaire
Fonds Tunesië een lening heeft
strekt van 14 miljoen dollar.
De Tunesische minister van financiën,
Ben Salah, heeft naar aanleiding van
de devaluatie van de Tunesische dinar
met 25 procent door de Tunesische re
gering verklaard, dat deze devaluatie,
die onmiddellijk ingaat, past in het ka
der van een stabilisatie- en consolidatie-
programma voor de economische ont
wikkeling van Tunesië.
Johnson, dat Nixon, Rockefeller en
Goldwater allen gesuggereerd hadden,
dat het verstandig en mogelijk zou zijn,
in Vietnam naar het Noorden op te
rukken. (Ter verduidelijking diene, dat
zowel Rockefeller als Nixon naar cTe
kandidatuur van de Republikeinse partij
hebben gedongen. Zij werden door Gold
water uitgeschakeld.)
Johnson verklaarde, uiterst voorzich
tig te willen zijn met het neergooien
wy
het Noor-
zullen daar geen bombarde
menten uitvoeren. En wij zullen ons ook
het Zuiden onder de voet laten
lopen en de communisten de macht
geven".
Intussen heeft senator Goldwater ver
klaard te overwegen oud-vice-president
Richard Nixon tot minister van buiten
landse zaken te benoemen, als hij
(Goldwater) tot president wordt ge-
De Amerikaanse Senaat heeft nu een
amendement op de grondwet goedge
keurd om de continuïteit van het vice-
presidentschap te waarborgen Verder
geeft dit amendement een regeling voor
die gevallen, waarin een president niet
in staat is zijn ambt te vervullen. Het/
voorstel gaat nu naar het Huis van Af
gevaardigden, dat er in zijn huidige zit
ting echter geen besluit meer over kan
nemen. Als het ambt van vice-president
vakant wordt, kan de president een op
volger aanwijzen, die aanvaardbaar
moet zijn voor beide Huizen van het
Congres. De taak van de president kan
volgens de nieuwe regeling worden
overgedragen aan de vice-president, als
de president verklaart, zijn ambt niet te
kunnen vervullen.
Overval in Parijs:
buit 375.000 gld.
Bij een gewapende overval op een
depot van het Parijse vervoersbe
drijf is 530.000 frank (ongeveer
375.000 gulden) gestolen.
Toen een bestelauto met de lonen
Dor het personeel de binnenplaats van
het depot opreed, sprong jen man met
een machinepistool tevoorschijn. Hij
maakte zich van het geld meester en
verdween in een auto, aan het stuur
ledeplichtige zat. De da
ders zijn nog niet achterhaald.
DC-7c in brand
bij landing: een
passagier gewond
Een DC-7c toestel van de Caledo
nian Airways is gisteren tijdens een
landing op het vliegveld Jesilkoy var
Istanboel in brand gevlogen. Van de
97 inzittenden, te weten 89 Britse mi
litairen met hun gezinsleden die op
weg waren naar Singapore en 8 be
manningsleden, werd slechts één
licht gewond.
Volgens functionarissen van de lucht
haven zou een vleugel van het toestel
na een normale landing, een obslakel
op het vliegveld hebben geraakt. Men
schrijft dit toe aan het slechte weer
Een deel van de romp van het toe
stel brandde uit. Het brandweerkorps
van de luchthaven had een belangrijk
aandeel in de redding van de inzitten
den die drijfnat waren geworden in de
zware onweersbui die ter plaatse woedde.
I Uit het stedelijke mu
seum van het Italiaanse
stadje Pavia is gister
nacht een stoel van on
schatbare waarde gesto
len. Deze stoel zou vol
gens antiquairs dateren
uit de tijd van Karei de
Grote. De politie ver
moedt dat de diefstal ge
pleegd is door deskundi
gen omdat andere waar
devolle voorwerpen onge
moeid werden gelaten.
I Gisteren is de Franse
gebied van de berg
Athos, in noordoost-Grie
kenland. Zij was ver
dwaald en werd door
monniken ontdekt. Na te
zijn gearresteerd liet de
politie haar weer los toen
zij vertelde niet met de
regels op de berg Athos
op de hoogte te zijn ge-
H|Iweest.
studente heeft de nacht De 28-jarige Westduitser,
van zaterdag op zondag Karl Heinz Schafer heeft
doorgebracht op het voor
vrouwen streng verboden
filmactrice Brigitte Bar
dot 30 jaar geworden. De
verjaardag werd gevierd
in de luxueuze villa van
de filmster in Saint-Tro-
pez aan de Franse Ri
viera. Tegen haar fans
vertelde Brigitte: „Ik
leef van dag op dag en
van film op film".
Een 22-jarige Fran;
Westen gesmokkeld door
in zijn sportwagen met
hoge snelheid over
de Tsjechisch-Oosten-
rijkse grens te rijden on
der een regen van ko
gels van de grenswach
ten. Zijn bruid, de 26-jaar
oude Agnes Walter was
uit Oost-Duitsland naar
Bratislava gekomen om
haar verloofde daar te
ontmoeten. Zij hadden
van te voren de vlucht
beraamd.
1930) In 1945 was er een geweldi- innert, wat we onlangs verteld heb-
ge invasie van Portugese oorlogs- ben over de windsporen, die zich
schepen op de westelijke kusten van tijdens winderig weer op het water
Groot-Britannië. Deze invasie vond van de oceaan ontwikkelen, even-
niet plaats omdat Portugal zich aan wijdlg aan de windrichting, zal tot
de zijde van Duitsland of Japan dc erkenning komen dat niets in de
had geschaard om op het laatste natuur zonder zin is. Een Portugees
nippertje te trachten de kansen van oorlogsschip (in de dierkunde beter
de reeds verloren oorlog te doen ke- bekend onder de naam Physalia)
ren, maar omdat de windrichting de zou zonder deze voorzieningen recht
Portugese oorlogs- voor de wind wor-
schepen nu eenmaal
naar die kusten
dreef. Dergelijke
invasies schijnen
drie- of viermaal
per eeuw voor te
enkel geschiedenis
boekje maakt daar
melding
oortbewogen,
zodat het door de
lucht- en waterwer
velingen onvermij
delijk in de wind-
sporen zou belan
den, waar het dier
weinig te eten zou
vinden en boven
dien in allerlei drlj-
,-oudigc reden dat het stranden vende rommel verward zou raken,
Portugese oorlogsschepen op de zodat zijn ondergang vrijwel zeker is.
Engelse kusten niet in de histori- physialia's met de bovenomschreven
TOCH IS
HET ZO!
sche, maar in de biologische weten- asymmetrische
schappen thuis hoort.
Het Portugese oorlogschip is nl.
een zeedier dat door middel van een
drijfklok, worden
daarentegen dwars door de windspo
ren heen geblazen. Deze, door de
plaatsing van het zeil naar links af-
soort drijfnet door water laat vormige weg, waarvan het grootste
Diertjes die het ongeluk heb- gedeelte van het voedselrijke gebied
ben tegen deze tentakels op te Van het opstijgende water ligt, ter-
worden door de netelcel- wljl het in het voedselari
len gedood en opgevrctei
van de vele monden die
drijfnet verspreid liggen.
Dat is echter niet het meest be
langwekkende kenmerk van het Por-
i ge-
door een vaarlijke windsporengebied maar
over het kort verblijft.
Op het zuidelijk halfrond zouden
naar links afwijkende Physialia's
juist vaker in de windsporen terecht
zeil is niet in dc lengte of in de andersom, dus niet va
breedte van het dier aangebracht, links achter, maar va
diagonaal; het loopt van rechts links vóór, zodat zij
kort moge-
naar links achter, althans bij lijk in de windsporen vertoeven i
de Portugese oorlogsschepen die het
noordelijke halfrond bezeilen.
Op het eerste gezicht is het niet
lang mogelijk van het voedsel
rijke water profiteren.
het onopgeloste wonder van
duidelijk, waarom het zeil van het de doodgewone haring.
Mn
van die jonge, belegen, oude
Edammer, Goudse of Leidse I
kus
1
5
