Ds.B.A.BOS
Werkkamp van I.C. V.B. helpt in troosteloos Algerije
IN SURINAME
doorstond temperatuur van48 graden
De kerk binnenste buiten
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1964
Sterk als stro
Eén van de merkwaardigste
foto's die ik de laatste da-
gén gézien heb gaf een won
derlijk resultaat weer van
«en van die orkanen die op
het ogènblik Amerika en de
eilanden van het Caraïbi-
ache gebied teisteren. Het
was geen foto van massale
vernielingen, of van een
overatroming. Deze plaat gaf
«en beeld van strosprietjes
die drie tot vijf centimeter
diep waren gedrongen In bo
men en in planken.
Ergens had de orkaan het los
se stro opgezogen van een
zojuist gemaaid korenveld.
Hij had de losse sprietjes een
ontzaggelijke snelheid gege
ven. Zo groot was die snel
heid dat als zij een plank of
een boomstam recht troffen,
zij er als een pijl indrongen.
Wat is een strosprietje? Met
een knip van je vingers kun
Je het vernielen. Maar de or-
:aan had er gevaarlijke
moordwapens van gemaakt
en het ontbrak er nog maar
aan dat de sprietjes het hart
De foto zétte me aan het den
ken. Waarin lag de gevaar
lijke kracht van deze spriet
jes? Niet in de eigen kracht,
maar in de kracht van de
orkaan, die ze meesleurde
op zijn weg.
Hoe vaak wordt niet in de bij
bel het woord ,.wind" ge
bruikt voor „geest". En wil
de Heilige Geest niet met
ons doen, wat de orkaan met
de sprietjes deed? Niet om
ons tot gevaarlijke mensen
te maken, maar om ons tot
getuigen te maken die door
God gebruikt kunnen worden.
In Handelingen wordt beloofd
dat de „kracht van de Hei
lige Geest" over ons komen
zal. Die Geest maakt ons
niet anders, maar die neemt
plotseling kan God met
doen wat voorheen onmoge
lijk was. Een orkaan maakt
van strosprietjes pijlscherpe
speren. Gods Geest maakt
van stotterende mensen ef
fectieve getuigen.
(Van eén onzer redacteuren)
]£EN UITSTEKENDE KEREL, die voortreffelijk
werk doet." Dat is in het kort het oordeel van de
hoofdleg er predikant ds. B. A. Bos over zijn collega
zo men wil: ondergeschikte ds. W. F. Jense, die nu
al weer bijna zes jaar in Suriname als geestelijk ver
zorger werkzaam is. Paramaribo: een wat eenzame,
maar hoogst belangrijke post. De hip (om een leger-
afkorting te gébruiken) heeft de post onlangs een be
zoek gebracht. Hij is teruggekomen boordevol indruk
ken, opgedhan tijdens lange én vermoeiende doch inte
ressante tochten en in tallozè gesprekken. Urenlüng kan
hij ér over vertéllen, aan de hand van een schoolschrift,
dat overzee als dagboek heeft die
gaat
Over ongeveer twee
ds. Bos met emeritaat,
hoort wat voor een omvangrijk
programma hij in twee weken
heeft afgewerkt, moet wel con
cluderen dat hij nog lang niet „af"
is. Van de vroege mórgen tot de
late avond heeft hij gesjouwd als
of het de gewoonste zaak van de
wereld was. Soms in een tempera
tuur van 48 graden! De algeme
ne oriëntatie met betrekking tot
de geestelijke verzorging, waar
voor de hoofdlegerpredikant in een
DC 8 is gestapt, heeft een uitge
sproken positief resultaat opgele
verd. Nu hij ter plaatse de situa
tie heeft kunnen opnemen, is hij
er meer dan ooit van overtuigd,
dat het in Suriname uitstekend
gaat. Slechts op een enkel onder
deel kan enige verbetering worden
aangebracht; zo zou het goed zijn
om wat meer lectuur te zenden
en met Kerstmis wat meer aan
dacht aan de gezinnen te beste
den.
Sabotage Bewondering
Gedurende een droogteperiode in
Mexico lieten de autoriteiten een
Amerikaanse firma komen om op
kunstmatige wijze voor regen te zor-r
gen. Het lukte uitstekend en het
regende 10 uur achter elkaar. Een
vrouw echter, die katastrofale ge
volgen voorzag, ging met een crucifix
rondom de stad lopen om de regen
af te weren. Zij werd onmiddellijk
wegens poging tot sabotage gearres
teerd. (Evang. Luth. Weekblad)
Doe het zelf
Toen ik jong was wilde ik in
mijn ongeduld alles ineens en al
les tegelijk, totdat onze oude do
minee mij met het volgende ver
haal tot bezinning bracht: Op een
nacht droomde hij dat hij een
nieuwe winkel zag aan de Heilige
Weg. Hij ging naar binnen en zag
een engel achter de toonbank staan
Zenuwachtig vroeg hij wat cr in de
winkel te koop was. „Alles wat Uw
hart begeert", antwoordde do engel.
„Dan wens ik vrede op aarde", riep
de dominee uit, „en dat er een eind
komt aan leed, hongersdood, ziek
te..." „Een ogenblik", glimlachte
«Je engel. „U hebt het niet helemaal
begrepen. We verkopen hier geen
vruchten alleen zaden".
Maar overigens: ds. Jense kan
men zijn gang laten gaan. „Ik
heb voor hem diepe bewonde
ring". aldus ds. Bos, „zowel voor
z'n pastorale werk als voor de wij
ze, waarop hij het evangelie ver
kondigt." De „Surinaamse" leger-
predikant is evangelisch-lüthers,
maar sluit zich allerminst in een
groep op. Hij preekt overal en
waar hij ook komt, maakt hij zich
door z'n beminnelijk optreden
vrienden.
Wie met hem door Paramaribo
loopt, moet maar liever niet te
veel haast hebben; hij kent ieder
een en iedereen kent hem, zodat
hij telkens staande wordt gehou
den. Zelfs in een Indiaanse neder
zetting bleek hij allerminst een
vreemdeling te zijn, waardoor de
hoofdlegerpredikant ook daar ge
makkelijk toegang had.
„Allerleukste mensenzegt
De kerk binnenste buiten, door
J. C'. Hoekendijk. (Keuze uit
zyn werk door L. A. Hoedemaker
en P. TUnies). Uitgave W. ten
Have, Amsterdam.
De schrijver van dit boek is geen
onbekende. Ieder, die in de ont
wikkeling van het kerkelijk leven
Delang stelt heeft wel eens van
zijn revolutionaire gedachten ge
hoord, over de leek. de vierde
mens, de communicatie, de huis
gemeente enzovoort. Het was ech
ter moeilijk, om een totaalbeeld
van Hoekendjjks denken te krijgen,
omdat hij zijn ideeën vrijwel uit
sluitend publiceert in lezingen en
s goeddeels afgelegd toen
de auto in de blubber vastraakte.
Ér bleef voor de chauffeur niets
anders over dan hulp te gaan ha
len. Maar het heeft wel voeten in
de door tropenregens doordrenkte
aarde gehad om hem zover te krij
gen! De rimboe om hem heen be
zag hij als een ..broedplaats" van
boze geesten, die het wel eens op
hem gemunt konden hebben. Van
daar dat hij er de sokken inzette
om uit hun handen te blijven!
kathölièk wdrèn." Bijzonder
leuke herinneringen bewaart
ds. Bos aan hét Sóhoóltje in het
Indianendorp. Eèrit waren de
kinderen wat bleu, müar na een
poosje kwamen zè los.
Onvergetelijk
Het is slechts één van dé be
levenissen uit eén hélé série.
Onvergetelijk is biJv<Sórbeèld de
tocht, dié hij mét eén patrouille
maakte naar Apöera én waejabo.
Er ging een dokter mee, zoge
naamd óm dé gezondheidstoe
stand van de bevolking te contro
leren, mèSr in feite, vermoedt
ds. Bos, om voor de dominee te
kunnen zorgen. Midden in de kor
jaal was een luie stoel voor hem
neergezet, waarin het wel erg ge
makkelijk maar ook bijzonder
smerig zat. Voortdurend spatte er
vuil water óver, zodat de hip er
bijna ontoonbaar uitzag toen hij
op de plaats van bestemming ar
riveerde. En dat terwijl de politie
zich ter verwelkoming in ceremo
nieel tenue had gestoken en de
Goed werk
Aan elk kamp zijn weer andere
herinneringen verbonden. In Al-
bina (Prinses Margrietkamp) zag
hij het huiveringwekkende
schouwspel van de vuurdansers;
in Paramaribo (Prins Bernhard-
kamp) maakte hij een ouderdag
mee, waarop Surinaamse vrijwil
ligers goede demonstraties gaven
en een uit Surinamers bestaande
kapel speelde: in Nickerie (Prin-
schoolkinderen het Wilhelmus
zetten! Daar in Apoéia en Was- r
jabo was het ook, dat ds. Bos bOGVeniT
kassiri dronk. Hij heeft ér maar
één woord voor: walgelijk.
de inrichting tot militair tehuis
heeft afgestaan. „Ds. Reinders is
nu zéndlngspredikant van de Broe
dergemeente én doet in Nickerie
prachtig werk, speciaal onder de
Javanen." In het Prins Bernhard-
kamp te Paramaribo zag ds. Bos
ook de mooie kapel, waarvan de
klok een geschenk is van het
P.I.T. en van het R.K. Thuisfront;
hij bezocht het militair hospitaal,
dat in de middeleeuwen een gevan
genis was en bekeek de speedboat,
die de vereniging „Oost en West"
ten geschenke heeft gegeven.
Op een lopen
dagboekaanteke
ningen raadpleegt. Bij het lezen
••an de plaatsnaam Bronsweg ziet
hij weer voor zich hoe z'n bos
neger-chauffeur het op een lopen
zette alsof hij door de duivel ach
terna werd gezeten. Met de mo
gelijkheid daarvan hield hij trou-
ernstig rekening. Na in een
Het zijn maar enkele grepen
uit het programma. En overal
voerde hij gesprekken, met bur
gers en met militairen, met offi
cieren en soldaten, in de hete mid
dagzon en in maanverlichte nach
ten. De mensen kwamen met hun
problemen en waar mogelijk gaf
de hoofdlegerpredikant raad of
zegde hij hulp toe. Deze gesprek
ken behoren tot zijn ambtsge
heim.
Maar wel wil ds. Bos vertel
len wat toch die partij latten be
tekende. die hij volgens het ver
haal onder z'n arm had toen hij
Op Schiphol weer uit het vlieg
tuig stapte. „Ja", zegt 7iij la
chend, „daar heeft men wel van
opgekeken. Ik ontmoette in Su
riname een man, die me vertel
de dat ik hem had gedoopt. Hij
had daar een houtzagerij en
heeft me geholpen aan een lat
van elke houtsoort, die in Surina
me te vinden is." Met gerecht
vaardigde trots toont ds. Bos de
tafel, die hij daarvan zelf heeft
gefabriceerd. Het is een uniek
soevenir aan een unieke reis.
die ds. Bos zich steeds als een
hoogtepunt uit zijn carrière als
(hoofd)legerpredikant zal her
inneren.
Navolging
Deze uitlegging van de Bergrede
is gegroeid in de dertiger jaren,
toen de schrijver zich nog geheel
richtte op de pastorale arbeid.
Treffend is de bijbelse bewogen
heid van Bonhoeffer voor de we
reld, die hij brengen wil tot Jezus.
Maar tussen beide staat al wat zich
naar Christus noemt, doch geen
zuivere geleiding is van Christus
naar de wereld. Bonhoeffer geeft
„eine Warnung vor allem christ-
lichen Papperlapapp" (Barth).
Dit boek is dan ook een poging
om hel Evangelie opnieuw te ver
talen. Het geloot moet blijken uit
een heilig leven in navolging van
Christus. Een hoogtepunt van het
boek is het hoofdstuk over de ge
nade, waarin hij scherpe kritiek
uit op de halfheid van de kerken
der reformatie. Gods kostbare ge
nade is tot een goedkoop „gemeen
goed van een christelijke wereld"
geworden, en zo waardeloos in het
oog van de wereld, aldus Bonhoef
fer. De verwereldlijking van de
kerk is haar grootste verderf. Hij
wil de nadruk leggen op het alles
verlaten, op het zijn als schapen
tussen de wolven.
Later, in Wilderstand und Erge-
bung, (dezer dagen in pocket ver
schenen in de reeks Siebenstern-
Taschenbücher) heeft Bonhoeffer
zich gedeeltelijk van Nachfolge ge
distantieerd. Hij spreekt dan van
een „mondige wereld" en de ge
dachte aan zwakheid en goddeloos
heid maakt plaats voor nieuwe
aandacht voor de goedheid van de
mens, die hoewel origineel toch
langs oude wegen gaat.
e Nederlands hervormde kerk van
ike staat. De muren brokkelen ii
rkvoogdij heeft self hekken mc
Burghout verkeert in een jammer-
een steeds sneller tempo af. De
Hen laten aanbrengen en ten
en gevaarbord.
treft. Naast hem ds. W. F. Jense,
die als leger predikant in Suri
name voortreffelijk werk doet.
ds. Bos van de Indianen. „Rus
tig en beschaafd. Ze deden voor
ds. Jense alles. We kwamen in
een tent, waar ds. Jense wel
eens bleek te logeren, hoewel
r ik meen rooms-
artikelen in brochures en tijd
schriften.
De betekenis van dit boekje ligt
dan ook in het feit, dat voor het
eerst al de themata van de Utrecht
se hoogleraar samen overzichtelijk
geordend zijn in een „bloemlezing".
Hiervoor zijn de samenstellers al
zijn publikaties van 1948 tot april
1964 doorgekropen. Een bibliogra
fie over deze periode completeert
het boek.
De stijl is natuurlijk erg uiteen
lopend. Zowel fragmenten uit Hoe-
kendijks dissertatie, als een bij
drage aan de Utrechtse kerkbode
werden opgenomen.
„De wereld wordt steeds
kleiner", is een veel beluister
de constatering. Gebieden
waar we nog nooit van ge
hoord hebben of waarvan de
naam ons alleen terugvoert
naar een aardrijkskundeles
van vroeger, worden telkens
weer in de nieuwsberichten
vermeld, en dan meestal niet
om een plezierige reden: Ru
anda.... duizenden leden der
Tutsistam vermoord; Laos....
staatsgreep en dreigende bur
geroorlog.... Meestal leg je
dergelijke berichten naast je
neer omdat je er van zo ver
toch niets aan kunt af- of toe
doen.
Algerije is ook zo'n gebied.
Tot voor anderhalf jaar was
het bijna dagelijks in het
nieuws. Na een langdurige en
bloedige strijd die het gehele
leven totaal heeft ontwricht is
Algerije zelfstandig geworden
en daarmee uit het nieuws en
ons gezichtsveld verdwenen.
Des te klemmender vallen de
problemen waar dit Jonge land
mee worstelt op je als je er
mee wordt geconfrontérd.
wikkelingslanden: honger, ziek
ten, werkloosheid, snelle bevol
kingsgroei, analfabetisme, ko
men hier nog de trieste gevol
gen van de oorlog. Talloze dor- I
pen zijn door het Franse leger en bij wilde schietpartijen,
vernietigd. Men behoeft bijvoor-
X",.mï£n£'Vo'iS,.p» Wreedheden
geschoten en uitgebrande huizen
dan 1,5 miljoen Algerijnen het
leven hebben verloren: man
nen, vrouwen en kinderen, voor
het merendeel gedood bij bom
bardementen op weerloze dorpen
De mensen wonen nu veelal
in gourbis, krotwoningen die op
getrokken zijn van stro, hout en
blik. Deze ziet men overal om
de steden en op het platteland.
Toiletten zijn er niet, evenmin
riolering en waterleiding, zodat
de stank van deze krotwijken je
al van verre tegemoet slaat.
Verder zijn nu grote gebieden
aan de grenzen van Marokko
en Tunesië bezaaid met miljoe
nen mijnen en daardoor voor ja
ren onbegaanbaar. Grote stuk
ken waardevol bos zijn verdwe
nen, niet alleen door branden
ten gevolge van oorlogshandelin
gen, maar vaak alleen om een
beter uitzicht te bieden voor de
militaire posten waarmee het
land overdekt was. En wat nog
het ergst is: het ontzaglijk men
selijk leed. In gesprekken met
allerlei mensen merk je al gauw
dat bijna iedereen wel familie
leden verloren heeft in de oor
log. Hoe zou het ook anders kun
nen na een oorlog waarin meer
Wreedheden zijn er aan beide
zijden gepleegd, zowel aan Fran
se zijde als aan Algerijnse kant.
Maar het zijn de zwaksten, de
armsten die de dupe zijn gewor
den van deze oorlog en van de
dekolonisatie die erop is ge
volgd.
Franse technici en deskundi
gen zijn weggetrokken. Fabrie
ken, landbouwmachines, en wat
erger is: ziekenhuizen, werken
op halve capaciteit bij gebrek
aan mensen die leiding kunnen
geven. De werkeloosheid stijgt
schrikbarend. De krotwijken om
de steden breiden zich nog
steeds uit en vormen haarden
van tuberculose en andere be
smettelijke ziekten, terwijl de
zwaksten, vooral veel zuigelin
gen. van honger sterven.
Sinds enkele jaren werkt de
I.C.V.B. (Internationale Christe
lijke Vredesbeweging, een werk-
kamporganisatic van Christen-
jongeren die in verschillende
Europese en N.-Afrikaanse lan
den werkkampen organiseert,
0.a. bouwprojekten in arme ge
bieden, hulp in ziekehnuizen en
centra voor a-socialen zoals
Oublaisse, Frankrijk.
Ds. Audonneau was predikant
voor de Franse protestanten in
Philipville, maar al tijdens de
oorlog trok hij zich het lot aan
van deze armsten onder de Al
gerijnen. Sinds de onafhankelijk
heid helpen hem daarbij vijf
1.C.V.B.-jongeren: drie Zwitser
se meisjes, een Belgische en een
Duitse, allen verpleegster of on
derwijzeres. Zij assisteren bij de
dagelijkse soepuitreiking aan
duizend kinderen (een druppel
op een gloeiende plaat), geven
onderwijs aan 60 kinderen (het
zouden er veel meer kunnen zijn
als er maar geld was om
schoollokalen te, huren en leer
middelen te betalen) en trekken
de krotwijkeb in om beginselen
van hygiëne en kinderverzor
ging bij te brengen en melkpoe
der uit te delen voor de verhon
gerende babies. Er is schreeu
wend tekort aan alles, vooral
aan geneesmiddelen.
Hulp nodig
Onvoldoende blijft alle hulp op
het ogenblik. Wat niet wil zeg
gen dat we dan maar met de
handen in de schoot moeten blij
ven zitten. Sinds april werkt er
ook een Nederlandse verpleeg
ster/sociaal werkster in het
team in Philipville. Zij werkt,
evenals de andere leden van
het team, slechts tegen betaling
van een gering zakgeld. De Ne
derlandse I.C.V.B. heeft op zich
genomen, haar reis- en verblijf
kosten (zakgeld inbegrepen) bij
een te brengen, een bedrag van
3000 voor één jaar.
Als jongeren bereid zijn, één
of meer jaren van hun leven
voor dit werk te geven (zonder
dat ze dit als een offer beschou
wen overigens, want geld mag
het dan niet opleveren, voldoe
ning des te meer!), zoudt u dan
ook niet uw steentje bij willen
dragen door wat u missen kunt
te soorten op giro 42223 van de
Nederlandse middenstandsbank
in Hilversum, onder vermelding
van Algerije Actie Internationa
le Christelijke Vredesbeweging?
U kunt uw gaven (uitsluitend
geld, aangezien dat het gemak
kelijkst overgestuurd kan wor
den en daar omgezet in de goe
deren die het dringendst nodig
zijn) ook in de „Algerije bus"
op onderstaand adres depone-
dat' L _J
verblijden.
Het opzienbarende wapen van Chroesjtsjef Nog
niet veel geleerd Zuid-Vietnam op een hellend vlak
CHROESJTSJEF heeft deze
weck weer eens voor opzien
barend nieuws gezorgd. Tijdens
een gesprek met leden van een
delegatie van Japanse socialis
ten vertelde hij zo terloops, dat
Rusland een verschrikkelijk wa
pen had ontwikkeld, waarmede
de mensheid vernietigd zou kun
nen worden. Hij sprak van een
kernwapen. Het was geen rede
voering. die vla het persbureau
Tass aan de wereldpers werd
verstrekt. De persbureaus moes
ten het dit keer doen met aan
tekeningen. die de Japanners ge
maakt hadden.
Deze verstrekten echter niet
alleen de feitelijke gegevens,
maar gaven tevens als hun me
ning te kennen, dat de Russi
sche premier kennelijk niet de
westelijke mogendheden, maar
communistisch China op het oog
had, toen hij met zijn nieuwe
verschrikkelijke kernwapen ram
melde. Vroeger was het Westen
altijd het mikpunt van dergelij
ke ..onthullingen" Chroesjtsjef
heeft er lange tijd succes mee
geboekt. Zo zelfs, dat aan het
eind van de Eisenhower-periode
in de "Verenigde Staten openlijk
werd toegegeven, dat er een
..gap" was. met andere woorden
dat de Verenigde Staten een ach
terstand bij de Sowjetunie had
den opgelopen. Later bleek ech
ter, dat men zich in Washington
onnodig zorgen had gemaakt
Riskant-
Was het bij vroegere gelegen
heden riskant te waarschuwen
i bewerin-
pren."
ook nu is het niet anders. Niet
temin zouden we er wellicht ver
standig aan doen, lessen uit het
verleden niet te vergeten. We
weten, dat de Sowjetunie over
afschrikwekkende kernwapens
met een enorme uitwerking be
schikt. Toen dit gevaarte enkele
jaren geleden tot ontploffing
werd gebracht en er een enorme
tegen overschatting van
gen van de Russische
hoeveelheid radioactief afval
werd geproduceerd, 'nebben we
gewezen op de mogelijkheid, dat
de proefneming met dit kernwa
pen voornamelijk verband hield
met het conflict met communis
tisch China, dat toen al lang
niet meer uitsluitend een ideo
logisch meningsverschil was.
Nu kan dit verband ook weer
worden gelegd. Alleen we
ten we nu niet, wat de aard
van het kernwapen is. waar
over Chroesjtsjef met zijn Ja
panse gasten heeft gesproken.
De vraag is, of taalmoeilijkhe
den geen rol hebben gespeeld,
bijvoorbeeld, toen met de Rus
sische premier meende te horen
zeggen, dat met dat wapen de
mensheid vernietigd zou kunnen
worden. Tot die „mensheid" be
hoort nl. ook het Russische volk.
Zolang we slechts moeten af
gaan op de aantekeningen van
de Japanse socialisten, doen we
er verstandig aan, de opmer
king van Chroesjtsjef vooral als
een stok achter de deur te zien
in zijn conflict met Mao Tse
Toeng.
Tegenspraak
Toen wij deze regels al geschre
ven hadden, werd uit Tokio ge
meld, dat Chroesjtsjef het woord
„nieuw" niet had gebruikt, toen
hij de Japanse delegatie vertel
de, dat de Sowjetunie verschrik
kelijke wapens heeft vervaardigd
waarmede de mensheid kan wor
den vernietigd. De leider van de
eroep had dit bij zijn terugkeer
uit Moskou medegedeeld. Thans
blijkt, dat Chroesjtsjef had ge
zegd. „middelen te hebben geïn
specteerd. waarmee de mensheid
in een oogwenk kan worden ver
nietigd." De leider van de groep
had zelf verondersteld, dat daar
wel „nieuwe wapens bij geweest
zouden zijn." Een andere afge
vaardigde zei, dat Chroesjtsjef
niet sprak over ,,een" wapen
maar over verschillende soorten
wapens.
Uit deze (latere) mededelin
gen blijkt nog eens ten over
vloede, hoezeer we er in onze
westelijke samenleving voor
moeten oppassen, dat we niet
al te lichtvaardig aannemen,
wat ons wordt voorgeschoteld.
Als we nog eens nagaan, tot
welke speculaties de mededelin
gen van de Japanse socialisten
in de afgelopen dagen hebben
geleid, moeten we helaaa con
stateren, dat er van een nuch
tere benadering van de wereld
problemen /aak nog weinig
Zuid-Vietnam
Een nuchtere kijk op de za
ken ontbreekt te enenmale ook
bij hen, die in Zuid-Vietnam tot
leiding geven zijn geroepen. Ter
wijl er een strijd op leven en
dood aan de gang is tegen de
communistische .ebellen, waar
van het voorbestaan van het
land als onafhankelijke natie zal
afhangen, worden er aan de lo
pende band staatsgrepen onder
nomen. Deze gang van zaken
heeft twee ernstige gevolgen. In
de eerste plaats werkt bij in
de hand, dat er een verdere ver
slapping optreedt in de strijd,
die op het platteland gevoerd
moet worden tegen een vij
and. die tegelijkertijd over
al en nergens is Overal, als er
zware verliezen worden toege
bracht aan de regeringstroepen
en hun Amerikaanse adviseurs.
Nergens als deze regeringstroe
pen een grootscheeps offensief
tegen de rebellen ontketenen.
Zeer onlangs is dat nog eens
heel duidelijk gedemonstreerd,
toen ongeveer '00 Amerikaanse
helikopters werden ingescha
keld. maar de vogels gevlogen
bleken te zijn. Een ander gevolg
ls dat er van het creëren van
een werkelijk democratische sa
menleving. aangepast wellicht
aan Aziatische omstandigheden,
steeds minder terecht komt.
Waarheen
De vraag mag worden gesteld,
waar dit alles op zal uitlopen.
Velen in Azië zijn van mening,
dat de Amerikanen in Zuid-Viet-
uam voor een verlorer zaak
vechten.
Er is een tijd geweest, dat er
in Saigon een regering zetelde,
waarmede de Amerikanen kon-
aen samenwerken. Dat was
gebracht «n de militairen het
"oor het zeggen hebben gekre
gen, is het in Zuid-Vietnam
bergafwaarts gegaan.
De mogelijkheid, dat op een
kwade dag een greep naar de
macht wordt gedaan door figu
ren, die de strijd tegen de rebel
len moe zijn en naar het voor
beeld van Laos naar het sluiten
van een wapenstilstand en het
openen van overleg willen stre
ven, is zeker niet denkbeeldig.
Dan valt de basis, waarop de
Amerikaanse interventie in dit
deel van Zuidoost-Azië steunt,
weg. Dan ook zal aan de Ameri
kaanse politiek. Zuidoost-Azië
Uit handen van de communisten
te houden, een zware slag wor
den toegebracht.
i de scepter zwaaide. Onde
diens bewind zijn echter de
moeilijkheden begonnen en de
Amerikanen hebben voor deze
kant van de zaak te weinig oog
gehad. Sinds Diem ten val wera
Op één kaart
De Amerikanen dienen zich af
te vragen, of zij in Zuid-Viet
nam op dezelfde weg kunnen
voortgaan. Dat zij regering en
volk van Zuid-Vietnam willen
aanmoedigen, de strijd tegen de
Vietcong vol te houden, valt te
begrijpen. Er ,taan inderdaad
voor de westelijke wereld be
langrijke zaken op het spel Dat
zij voorzover dat mogelijk is
hun militaire kracht in de waag
schaal werpen, 'alt toe te jui
chen. De vraag is echter, of zij
zich nog langei kunnen veroor
loven, in hun strijd tegen het
opdringende communisme in
Zuid-Vietnam ïlles op één kaart
te zetten, in casu op de kaart
van generaal Ngoejen Khan of
generaal Doeong Van Minh.
Wordt het niet hoog tijd, dat
de generaals zich -raan 'bemoei
en met de taak, waarvoor zij
werden opgeleid en dat zij het
besturen van het land overlaten
aan hen, die daartoe geroepen
worden en die op de volledige
steun van de strijdkrachten mo
gen rekenen? In de komende
weken zal «rustig gepoogd moe
ten worden, in deze richting de
oplossing te zoeken voor de pro
blemen, waaronder Zuid-Viet
nam gebukt gaat
TT
