Nieuwe leidse Courant
Saigon
slagen
in
Staatsgreep
werd neerge
Zonodig in actie
tegen Indonesië
EMS-continental gaat weer praten
met uitgetreden directeuren
03
Velen trouw aan Khan en de zijnen
Gas of olie in
Schermer
Rebellerende generaals
houden zich schuil
Aanslag op ambtenaar
met mosterdgas
Beide partijen
met incident
verlegen
Amerikaanse M.P. redt
Oostduitse vluchteling
YN-helikopter met
eten naar Kokkina
Dired»^ F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„StantvaiHgh ie gheblevea
mijn hert In teghenipoet"
Maandag 14 september 1964, 45ste jaargang
Koufront
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Veranderlijke bewolking met plaatse
lijk enkele buien. Matige, later af en toe
krachtige zuidwestelijke wind. Lagere
middagtempera turen.
(Zie ook pag. 7)
Telefoon 31441
Abonnementsprijzen
Op het „Amoco" boorterrein in Scher-
ier onder Alkmaar is gistermorgen een
jsvlam op de locatie ontstoken.
'Deze vlam is enige maden uitgeweest
ji opnieuw aangestoken. Dat kan een
iken zijn, dat onder het terrein van
i landbouwer P. Proruk aan de Zuider-
lart aardgas en/of olie ds aangetroffen,
p dat land wordt sedert 22 juli geboord
ïrer de omvang van de aangeboorde
rrve is nog niets bekend. De gasvlam
zondagmorgen om half twaalf voor
;t eerst te zien was, had een lengte van
uge meters.
Op het strand bjj Haamstede is za-
rdag het stoffelijk overschot aange-
joeld van de Schotse NAVO-functio-
iris A. Halliday. De heer Halliday, die
Den Haag werkzaam was, is precies
in week geleden verongelukt tijdens
jn zeiltocht in de buurt van Haamstede,
i De 17-jarige R. Noevers, werkzaam
p de Kon. Marine, is gisteren in een
ikenhuis te Tilburg overleden aan de
idingen, die hij zaterdag opliep,
ongeluk, toen hij met zijn brom-
geen voorrang gaf aan een perso-
EKennuu
éts, geer
jnauto.
NA EEN DAG vol spanning en onrust is vanmorgen in de Zuidvietnamese
hoofdstad Saigon bekendgemaakt, dat de staatsgreep die 24 uur te
voren was begonnen tegen het regerende driemanschap Khan-Minh-
Khiem, volledig is „neergeslagen". Dat betekende dat de generaals Lam
van Phat en Doeong.van Doec er niet in geslaagd waren de wat zy noem
den „verrader" Khan te verdrijven en diens „onwettige" regering af te
zetten.
De rebellerende officieren waren
in het bijzonder ontevreden over de
snelle overgang naar democratie en
de toenadering tot de boeddhisten.
De Amerikaanse regering heeft in
het afgelopen etmaal herhaalde ma
len laten weten, dat zij slechts steun
verleent aan de regering van gene
raal Khan.
De staatsgreep begon zondagmorgen
vroeg ,toen troepen van generaal Lam
van Phat Saigon binnenrukten en het
radiostation in bezit namen. De gene
raal beschuldigde Ngoeyen Khan er
van, te hebben getracht verdeling in
het leger tot stand te brengen en in
het geheim politieke partijen en gods
dienstige groeperingen te bewerken
opdat deze tegen elkaar zouden vech
ten.
Engeland versterkt positie
DNGELAND is bezig, zijn strijdkrachten in het Verre Oosten te verster-
U ken voor een krachtige verdediging van Maleisië. Aanvallen op In-
kraesische militaire doelen in antwoord op verdere aanvallen op Maleisië
uilen voortaan niet geschuwd worden. Op verzoek van de regering van
(aleisië zijn vorige week belangrijke land-, zee- en luchtstrijdkrachten
laar Malakka en andere gebieden overgebracht. Gemeld wordt, dat voor de
tsrijdkrachten in Australië en Nieuw-Zeeland de staat van paraatheid is
fgekondigd.
De Britse regering moet echter haar
Oedkeuring verlenen aan vergelddngs-
Bnvallen op Indonesische vliegvelden,
«ze goedkeuring is tot dusvere nog niet
ISommige functionarissen zeiden onom-
ronden dat er nu een werkelijke drei-
jng van een grote botsing in het gebied
b komst is en dat de Indonesische con-
tontatie-politiak zou kunnen uitlopen op
fn rechtstreekse oorlog. Washington is
bigszins ongerust over de toestand van-
:ege de mogelijkheid dat de Verenigde
feten (die bondgenootschappen in dat
SnUITRbied met Australië en Nieuw-Zeeland
jen) bij het conflict betrokken zou-
worden.
- slaan indien de Indonesische
craleninvallen op Maleisië voortduren, zo
r i „„fieft een woordvoerder van de Britse
,oge commissie gezegd. Hij zei dit naar
Dilnleiding van de berichten uit Londen
u.Jt Groot-Brittannië zijn bondgenoten
»d laten weten dat het van plan is re-
resailles tegen Indonesië te nemen in-
tin de Indonesische aanvallen op het
steland van Maleisië voortgaan. De
irdvoerder zei dat in een gespannen
itand zoals er nu heerst er een lijn
.kken moet worden welke niet over-
eden mag worden. Hij zei niet waar
grens liep, maar voegde hier aan
dat Londen over deze kwestie zeer
w contact onderhoudt me+ zijn Ma-
iische, Amerikaanse, Australische en
•Zeelandse bondgenoten.
«In Jesselton, de hoofdstad van de Ma-
prste minister Donal Stephens tegen
over journalisten verklaard dat hij voor
«spressailles is tegen Indonesische gueril-
%-bases vanwaar de aanvallen op Ma-
tisch-Borneo ondernomen zijn. Stephens,
^ie juist teruggekeerd was uit Koeala
■«oempoer, zei: „Indien geen vreedzame
^hikking' getroffen kan worden, dan
boeten wij terugslaan tegen de bases
Tanwaar de razzia's ondernomen
Vice-premier Tocnkoe Abdoel Razak,
ook minister van defensie is, her-
iaalde het standpunt va Maleisië dat
pdien de V.N. „niet in staat zijn
_an deze agressie te maken, wij
s het recht moeten voorbehouden zelf
e nodige maatregelen te nemen". Razak
ï>rak echter tegen d.' Maleisië Groot-
annië machtiging gegeven had om
g te slaan. Hij zei tegen journalis-
„Wij moeten vermijden gemakke-
over oorlog te praten. Het aller-
krste dat wij in dit deel van de wereld
«rillen vermijden is oorlog".
Intussen heeft Soekarno te Waroe een
Ëeld voor de marine-luchtmacht
nd met een 2700 meter lange rol-
voor militaire en burgervliegtuigen.
Volgens Indonesiërs is dit het grootste
Vliegveld in zuidoost-Azië. Antara meldt
dat twee compagnieën vrijwilligers ver
trokken zijn naar de grens in Noord-
Borneo.
Een tegen de federatie Maleisië ge
richte linkse betoging te Singapore is
zaterdag door een zware moessonregen
uiteengejaagd. Er vielen zes lichtgewon-
;n en 76 mensen werden aangehouden.
Britse straaljagers zijn opgetreden te
gen Indonesische infiltranten in Loebis
op Malalkka. Ook houdt de Britse lucht
macht bloodhound-raketten gereed. Deze
zoeken met behulp van radar hun doel
op.
Goerka's hebben vervolgens de pa.
trouilles in het oerwoud hervat. Er is ten
minste een infiltrant gesneuveld en ver
scheidene zijn gevangen genomen ii
nieuwe gevechten.
Geen aanslag op
Robert Kennedy
Een simpel stukje vuurwerk geworpen
uit een raam enkele honderden meters
van de plaats waar Robert Kennedy, de
voormalige Amerikaanse minister van
justitie, een verkiezingstoespraak hield,
heeft even döen geloven dat er een aan
slag was gepleegd. Na een kort onder
zoek bleek dat hiervan geen sprake was.
De broer van de vermoorde president
stond zaterdag in New York op het dak
van zijn auto en stak een toespraak of
toen een luide knal weerklonk. Men vond
een vulpen en toen was het gerucht al
gauw in de wereld dat iemand een „vul-
penbom" naar Kennedy had geworpen.
De politie verklaarde korte tijd later
dat de gevonden pen niets met een
bom uitstaande had. Blijkbaar had
iemand de toespra k met wat vuurwerk
willen opluisteren.
Zwolsman verplaatst
Cadenafabriek
De Verenigde Handelsonderneming
Scheveningen van het concern Zwols
man zal het bedrijf van de Cadenafa-
brieken in 's-Hertogenbosch naar Hapert
overbrengen, waar de V.H.S. zoals
gemeld is de sigarenproduktie wil
concentreren. Hierdoor zal een vijftigtal
werknemers overbodig worden. Het
overleg met de vakorganisaties heeft
voor deze werknemers tot een zeer be
vredigende regeling geleid, waarbij zij
schadeloosstelling ontvangen naar he'
aantal jaren waarin zij voor het be
drijf gewerkt hebben. Aan de oudere
werknemers zijn de pensioenrechten tot
hun 65ste jaar gewaarborgd, aldus
meldt de bedrijfsbond voor de
baksindustrie.
Generaal Phat zei te spreken na
mens de „raad voor de bevrijding van
het land, die gekant is tegen dictatuur,
communisme en neutralisme".
De raad had tot een optreden tegen
premier Khan besloten „omdat Viet
nam een periode zonder regering en
zonder werkelijke leiding had doorge
maakt. Generaal Phat beloofde, de
macht te zullen overdragen aan een
burgerlijke regering.
Programma
Voor radio-Saigon maakte generaal
Doeong van Doec een programma van
vijtf punten bekend, bedoeld om de strijd
tegen de communistische Vietcong en de
eenheid van het volk te bevorderen. Er
volgens hem een scherpe grens wor
den getrokken tussen godsdienst en po
litiek. Hij beloofde dat de raad zich zou
houden aan het handvest van de Ver.
Naties en aan alle reeds ondertekende
ovreenkomsten.
De leider van de staatsgreep, generaal
Phat, was onder het bewind van wijlen
president Ngoe Dinh Diem directeur-
genraal van de burgerwacht.
In de regering-Khan werd hij minister
van binnenlandse zaken, maar bij de
jongste kabinetsherziening verloor hij
deze portefeuille. Ook de andere gene
raals die aan de putsch deelnamen, zijn
onlangs onder druk van de boeddhisten
hun topfuncties kwijtgeraakt.
Terwijl de Amerikaanse /errering in
een verklaring bekendmaakte, „elke po
ging tot verstoring van het programma
der Zuidvietnamese regering, dat J
ziet in liet bijeenroepen van de opperste
national raad met de taak de regerings
structuur te reorganiseren op basis
brede deelname daarin door alle bevol
kingsgroepen, te betreuren", riep premier
Kahn alle militaire bevelhebbers op om
samen met hem de staatsgreep te onder
drukken. Spoedig bleek, dat bet groot
ste deel van de luchtmacht en de mari
niers trouw aan Khan en de zijnen waren
gebleven.
(Voor vervolg zie pag. 7)
Bonn protesteert in Moskou
De WESTDUITSE regering heeft
scherp geprotesteerd tegen een
mysterieuze aanslag met mosterdgas
op de derde secretaris van haar am
bassade in de Russische hoofdstad.
De Westduitse ambtenaar Horst
Schwirkmann is op 6 september tij
dens een kerkdienst in het Russisch-
orthodoxe klooster in Sagorsk, 70
kilometer buiten Moskou, bespoten
met een chemisch gif. Schwirkmann
bevindt zich in levensgevaarlijke
toestand in een ziekenhuis in Bonn.
Bondskanselier Erhard heeft ver
klaard de aanslag ernstig te achten,
maar hij waarschuwde voor dramati
sering. Eerst wil Bonn het antwoord
van de Russen op het protest afwach
ten. De Russische ambassade in Bonn
noemde het hele verhaal ongeloof
waardig. De Russische functionarissen
zitten kennelijk in een moeilijk parket,
nu de verhouding tussen de twee lan
den vlak voor het bezoek van Chroesj-
tsjef, juist wat vriendelijker geworden
Schwirkmann voelde tijdens de be
wuste kerkdienst een klap op zijn lin
kerdij. Hij constateerde dat zijn panta
lon nat werd. Enkele uren later kreeg
hy hevige pyn in zyn been. Een arts
Tijdens de vlucht van een Oostduit-
•r naar West-Berlijn heeft zich een
schietpartij voorgedaan tussen Oost-
Duitse grenswachten en Westebrlijn-
se politiemannen. Het incident had
ts in de Amerikaanse sector aan
de Stallschreiberstraat. De Westber-
lijnse politie opende het vuur, toen
naar haar mening 't leven van West-
Berlijners in gevaar werd gebracht
door het schieten van de Oostduitse
grenswachten. De Oostduitser werd
aan een arm en een been gewond,~doch
verkeert niet in levensgevaar. Op de
foto: de Oostduitsers repareren het
prikkeldraad op de muur, dat door
West-Berlijners was doorgeknipt om
de vluchteling te helpen. (Telefoto)
Een gevangen genomen Indonesi
sche parachutist wordt hier ge
blinddoekt weggevoerd na zijn
arrestatie door leden van de veilig
heidsstrijdkrachten in het gebied
van Labis in Johore
Telefoto
Langdurige schietpartij bij muur
EEN 22-jarige korporaal van de
Amerikaanse militaire politie,
heeft gistermorgen bij de Berlijnse
muur het leven gered van een 21-ja-
rige Oostduitser die bij zyn vlucht
poging getroffen was door kogels
van de grenspolitie. Twee vopo's
hadden de vluchteling al te pakken
toen Puhl een traangasgranaat over
de muur gooide. De vopo's lieten de
man pas los toen Puhl zijn revolver
trok en hen beval de vluchteling los
te laten. Ondertussen voerden West'
duitse politie-agenten een drie kwar
tier durend gevecht met de Oost
duitse grenspolitie. Het was een van
de ernstigste incidenten van dit jaar
by de muur.
De vluchteling, Michael Meyer, werd
door de vopo's in arm en been getrof
fen. De schoten van de Oostduitsers
troffen ook Westberiijnse huizen, waar
op de Westduitse politie eveneens he
vuur opende. In totaal vuurden de vopo',
honderd schoten af, de Westberlijners
zeventig.
Twee vopo's liepen op Meyer toe
pakten hem vast. De Amerikaanse kor
poraal wist hem echter uit handen
de Oostduitsers te krUgen. Meyer kroop
daarop zelf naar de muur.
Puhl, die Duitser van origine is, wierp
hem een touw toe en met behulp van
enige burgers die het prikkeldraad weg
knipten en een andere Amerikaanse mi
litair werd de vluchteling in veiligheid
gebracht. Hij is in een ziekenhuis opge
nomen.
Enige Westberlijners werden gewond
door rondvliegende glasscherven- Naar
verluidt zou een Oostduitse grenswacht
aan de hand gewond zijn.
De Amerikanen hebben ontkend dat
de Amerikaanse militairen aan
vuurgevecht hebben deelgenomen, hoe
wel het Oostduitse persbureau ADN
zulks wel wil doen geloven.
De 39-jarige luchtmacht-aalmoezenier
majoor G. W. Lctschert van de vlieg
basis Deelen by Arnhem is zaterdag by
een auto-ongeluk om het leven gekomen.
Op het kruispunt LJssellaan botste hij
met zijn auto frontaal tegen een- vracht
wagen. Tijdens het vervoer naar het
militair hospitaal in Arnhem is hij over-
ADN noemde het incident een „ern
stige provocatie. Dank zij de zelfbeheer
sing van de grenswachten is erger voor
komen", aldus ADN.
Zowel de Amerikaanse legercomman
dant in West-Berlijn, generaal Franklin,
als burgemeester Willy Brandt, hadden
het over een „onmenselijke en gevaar
lijke daad om in het wilde weg te
schieten op iemand die illegaal opge
richte wegversperringen wil passeren".
constateerde dat hy met een chemisch
gif in aanraking was geweest en ad
viseerde overbrenging naar Duitsland.
Tegenwerking
De Russen weigerden, toen de am
bassade toestemming vroeg Schwirk
mann met een Nederlands toestel via
Amsterdam naar Bonn over te laten
brengen. Zij verklaarden dat het vlieg
tuig was volgeboekt, hetgeen, volgens
Bonn. niet waar was De terugkeer
van de patiënt had later via War
schau plaats. Artsen in Bonn stelden
vast de Schwirkmann met mostergas
was bewerkt. Van welingelichte zijde
werd vernomen dat Schwirkmann als
technisch ambtenaar speciaal belast
was met het ontdekken en afweren
van luisterapparaten in het gebouw
van de ambassade in Moskou.
Politieke kringen in Bonn menen dat
de Westduitse autoriteiten in verband
met het bezoek van Ghroesjtsjef even
zeer gesteld zijn op rust in de betrekkin
gen tussen Moskou en Bonn. Zij zouden
het incident willen terugbrengen tot 6611
onbelangrijk voorval. Men verwacht dat
het antwoord uit Rusland op het protest
een soortgelijke geest zal ademen.
De mogelijkheid werd niet uitge
sloten geacht dat een bepaalde groep
in de Sowjetunie het bezoek van
Chroesjtsjef aan Bonn wilde torpe
deren.
Matroos overleden
na val in ruim
Aan boord van het Indiase schip Ja-
ladhir is zaterdagmorgen ter hoogte
van het vuurschip van Texel een 53-ja
rige matroos in het ruim gevallen.
Toen de reddingboot Dorus Rijkers uit
Den Helder, die met een arts aan
boord op een dringend verzoek om me
dische assistentie was uitgevaren,
langszij de Jaladhir kwam, was de
man aan zijn verwondingen bezweken.
De reddingboot zal het stoffelijk hul
sel aan land brengen. De Jaladhir ver
volgt de reis naar Brunsbuettel.
„Mijn vriendjes komen hier ont
bijten. U hoeft niet op te staan,
want ik regel het zelf wel."
Noodoplossing tijdens blokkade
XJELIKOPTERS van de Ver. Naties
A-L hebben gisteren 2000 kg. levens
middelen gebracht naar Kokkina in
het noordwesten van Cyprus, waarvan
de Turkse 1500 inwoners de honger
dood nabij waren. Omdat onenigheid
bestond over de voedselvoorraden, die
naar het dorp konden worden over
gebracht, werden de voorraden van
het VN-leger aangesproken. Het is
echter duidelijk, dat de nood slechts
kan worden gelenigd, als de Grieks-
Cyprische blokkade van het Turkse
dorp wordt beëindigd.
In actie
De Verenigde Naties kwamen zater
dag in actie, nadat Turkije VN- secre
taris-generaal Oe Thant had laten we
ten, dat het schepen met levensmidde
len naar de bedreigde Turkse dorpen
zou zenden. Deze schepen zouden door
Turkse vlooteenheden worden geës
corteerd. Vliegtuigen zouden worden
ingeschakeld om te voorkomen, dat de
schepen aangevallen zouden worden.
Dc VN-bevelhebber op Cyprus, gene
raal Thimaya, bracht zaterdag met de
belangrijkste vertegenwoordigers van het
Internationale Rode Kruis een bezoek
aan Kokkina. Na een inspectie vertelde
hij, dat niet '50 (zoals Makarios beweerd
had) maar 1500 Turkse Cyprioten in het
dorp op veel te kleine rantsoenen leven.
Zij zouden van honger zijn gestorven,
E. M. S.-Continental N. V. gaat weer
praten met de drie leden van de uit
getreden raad van bestuur, met het doel
een regeling te treffen over de vergoe
ding voor de beren S. O. Kuneman,
F. W. van der Wolk en dr. J. F. van
Saarloos.
In principe is het trio
ak
koord gegaan dat het beslag ter waar
de van f. &aa.aa- wordt opgeheven,
nadat E. M. S.-Continental borgtocht
had aangevoden, waarvan de hoogte
nog moet worden vastgesteld.
Deze resultaten werden bereikt, na
dat in kort geding de vice- president
van de Haagse rechtbank, mr. W.
Th. D. A. van Eek vrijdag de plei
dooien en de verweren van partijen had
aanhoord en de uitspraak was bepaald
op 21 september. Mr. Van Eek nam
het initiatief tot interventie. Daarbij
werd op verzoek van partijen bepaald
dat de uitspraak voorlopig zal worden
aangehouden.
Partijen zullen, zoals de zaken thans
staan, weer met elkaar gaan praten.
Daarbij zal de vraag wie er gelijk heeft
dat E. M. S.-Continental met elk
interventie van mr. Van Eek bereikt
worden buitengesloten. Ook is door de
de heren zal trachten tot overeenstem
ming over de afvloeiingsregeling te ko-
als niet binnen enkele dagen levensmid
delen gestuurd zouden worden.
Thimaya en de vertegenwoordiger van
het Rode Kruis noemde de toestand in
het dorp schandalig en mensonwaardig.
Makarios had beloofd, dat regelmatig
voedselkonvooien naar Kokkina gezon
den zouden worden. Sindt de blokkade
34 dagen geleden begon waren slechts
twee konvooien met voedsel voor één
dag aangekomen. Thimaya verklaarde za.
terdag, onmiddellijk naar artsbisschop
Makarios te gaan om hem te vertellen,
ïr iets moest gebeuren.
Makarios
Makarios toonde zich tijdens een be
spreking bereid voedseltransporten voor
Kokkina toe te staan. Hy bood zelfs aan,
geld tér beschikking te stellen voor voed-
selaankopen, als de inwoners van het
dorp deze niet zou kunnen bekostigen.
Ook werd goedgevonden, dat een vracht
auto met dekens naar het dorp werd ge
zonden. Velen wonen in holen, terwijl
de winter al in aantocht is. Deze dekens
zyn bestemd voor vrouwen en kinderen,
Makarios verklaarde ook, Turkse hulp te
willen aanvaarden, als ze via de norma
le kanalen zou worden verleend.
Intussen is de periscoop van een duik
boot gesignaleerd by de haven van Kyre-
nia. De identiteit van de boot heeft men
niet kunnen vaststellen. Ook hebben
Turkse vliegtuigen weer boven Cyprus
gevlogen. Na een protest van de VN-
commandant hebben Turkse Cyprioten
zaterdag de aanleg van een weg ge
staakt, die tussen twee posten in het ge
bied van Kyrenia in uitvoering was. De
weg zou komen tussen kasteel St. Hila-
rion en het kustdorp Temblos. VN-krin-
Zesde vloot
De Ver. Staten zullen niet met de
Zesde Vloot tussenbeide komen, als er
om Cyprus een gewapend conflict zou
onstaan. Het besluit werd genomen op
advies van de vroegere minister van
buitenlandse zaken, Dean Acheson, die
namens president Johnson in Genève
heeft onderhandeld over de kwestie
Cyprus.
De Amerikaanse president zou van
mening zyn, dat een dergelijk conflict
in het Middellandse Zeegebied zoveel
mogelijk beperkt dient te blyven.