Uw probleem is het onze p
Christelijke gereformeerden
moeten ja of neen zeggen
Commerciële tv
voor Suriname
Een kanttekening
Religie van de Islam
ondeelbare eenheid
Een woord voor vandaag
Vaticaan herziet document
inzake de Joden
CENT
Bidstond voor
opening THT j
2
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1964
PROTESTANTSE UNIE
ons blad heeft kunnen
i de indruk onttrekken,
vare zij niet door enkele beginsel-
Protestantse Unie verkeert zoals men
lezen in een impasse. Men kan zich niet
dat zij al lang ter ziele zou zijn gegaan,
vast», mannen op de been gehouden.
Tekenend voor de toestand is, dat blijkens onze ervaring velen in de waan
verkeren, dat de Protestantse Unie niet meer bestaat. In „Kaart van politiek
Nederland", geschreven door een anti-revolutionaire leraar in de geschiedenis,
wordt meegedeeld, dat de P.U. in 1952 is opgeheven. En in de Christelijke
Encyclopedie is de partij van de theocraten letterlijk vergeten. Bij „Her-
vormd-Gereformeerde Staatspartij" worden de lezers opgewekt om te zien
bij „Protestantse Unie". Maar onder de letters P. is er niets tussen Pro
testantse Kerk in Indonesië" en ..prothesis", waaronder het consistorievertrek
naast de apsis der oud-christelijke basiliek, speciaal in Noord-Afrika en
Syrië moet worden verstaan.
Toch bleek de overgrote meerderheid van de Protestantse Unie verleden
Jaar van oordeel, dat de unie als politieke partij moet voortbestaan en niet
diende te worden omgezet in een bezinningsorganisatie. In feite is zij echter
niet meer dan het laatste en dat helaas ook nog maar gebrekkig.
el bood, was sympt
alleen maar door de witte kappen van de Scheveningse vissersvrouwen
maar gaf de buitenstaander toch het gevoel, dat hij een reünie van H.G.S.-ers
bijwoonde.
Voor hen, die volop aan het arbeidsproces deelnemen, is het uiteraard
moeilijk om er kort na de vakantie weer een dag uit te breken, maar geldt
dit ook voor prof. Van Ruler, die in deze kring als de profeet van de
theocratie wordt geëerd?
Voor een goed deel lijkt de P.U. het te moeten hebben van de mannen,
in wier herinnering de tijd van ds. Lingbeek glorieuzer schijnt naarmate
hij verder in het verleden komt te liggen. Om de woorden van een dier
vastberadenen aan te halen: „Zolang God er is, is er ook een theocratie".
Of het hen zal lukken de Unie nieuw leven in te blazen? Puur menselijk
bezien zal het er in belangrijke mate van afhangen of de P.U. erin slaagt
een voorzitter te vinden, die oratorische aan organisatorische gaven paart,
zodat hij de schare weet te bezielen en de partij leiding weet te geven.
Hoe men er ook over moge oordelen, ook vandaag is er nog een klankbodem
voor het Hoedemakeriaanse denken. We kunnen ons wel voorstellen, de
huidige toestand overziende, dat de ouderen met enig heimwee terugdenken
aan de tijd van Lingbeek en van de beide Gravemeijers, van wie de één
uitblonk op het (spreekgestoelte, terwijl de ander bijna alleen „Kerk en
Staat" met waardevolle artikelen vulde.
Zoals haar naam ook aangaf was de Hervormd-Gereformeerde Staatspartij
een voluit Hervormde partij. In haar program kwam zij op voor de erken
ning van de „Nederlandse Hervormde (Gereformeerde) kerk, ondanks haar
tegenwoordige toestand van krankheid en gescheurdheid, als de historische,
wettige openbaring van het Lichaam van Christus in Nederland."
Een voluit Hervormde partij is in een ander, merkwaardig opzicht ook de
Protestantse Unie. Deze partij, die zo vierkant staat tegenover de gedachten-
wereld ten grondslag liggende aan het herderlijk schrijven „Christen zijn
In de Nederlandse samenleving", heeft het kernwapen rapport van de Her
vormde synode verleden jaar in haar beginselprogram verwerkt. Zoals
bekend wordt in het synodale geschrift de kernbewapening afgewezen en
de versterking van de conventionele strijdmiddelen aanbevolen. Een half
jaar na de verschijning van het kernwapenrapport sprak de P.U. enerzijds
uit: „Kernbewapening wordt als aanvaardbaar machtsmiddel afgewezen"
en stelde zij tegelijkertijd, dat het de plicht van de overheid is om „een
goed uitgeruste en getrainde luchtmacht, vloot en leger in stand te houden".
Blijft over de vraag of de Protestantse Unie inderdaad een atoompacifistische
partij is, zodat betoogd zou kunnen worden, dat degenen die op grond van
het synodale rapport hun stem aan de P.S.P. gaven, eigenlijk bij de P.U.
thuishoren.
Hoe verleidelijk dit betoog ook is, we zullen het niet houden. Onlangs heeft
het hoofdbestuur van de unie een kleine enquête gehouden; zij zou die
eens op groter schaal moeten houden met betrekking tot het slot van artikel 3
van het program van beginselen. Een enquête op de landdag zou wel eens
een opmerkelijke uitslag kunnen hebben. Hoewel er op de algemene ver
gadering een meerderheid voor dit artikel werd gevonden, zou nu wel eens
kunnen blijken, dat maar weinigen bereid zijn om de kernbewapening als
machtsmiddel zonder (veel; meer af te wijzen.
Het nucleaire evenwicht is de grondslag van een noodorde, die zo maar
niet kan worden doorbroken. Zij functioneert nu eenmaal ter voorkoming
Gerei, synode (vrijgemaakt) over eenheid
De generale synode van de Ge
reformeerde Kerken (vrijge-
'gonnen
met een van de belangrijkste
punten van haar agenda, de sa-
menspreking met de Christelijke
Gereformeerde Kerken. Het mo-
deramen heeft de synode onder
meer voorgesteld, een brief te
schrijven aan de eerstvolgende
synode van de Christelijke Ge
reformeerde Kerken, waarin
dringend verzocht wordt uit te
spreken, ,,dat, waar het de roe
ping der kerk is het Woord te be
waren. de Christelijke Gerefor
meerde en de Gereformeerde
Kerken (vrijgemaaktred.) zich
ook blijkens de Acte van Afschei
ding of Wederkeering voor de
eis gesteld zien, zulks in eenheid
van samenleven te doen en al
dus de weg naar die eenheid
daadwerkelijk te gaan betreden."
In de discussie over dit voorstel, bleek
er bij verschillende synodeleden bezwaar
te bestaan. ZU vonden het niet Juist om
de christelijke gereformeerden zo scherp
en nuchter voor het dilemma te plaatsen:
willen jullie nu, ja of neen? ZU vroegen
om meer begrip voor de interne verhou
dingen binnen de ChristelUke Gerefor
meerde Kerken. Ook waren zU van oor
deel, dat uit het voorstel te weinig blUkt,
dat men de bezwaren van christelUkc
gereformeerde zUdc tegen de vrUgemaak-
ten wel voldoende serieus neemt. Tot een
beslissing is het nog niet gekomen.
Al bijna twintig jaar
De voorzittershamer werd deze keer
gehanteerd door de assessor, ds. H. Velt-
man van Zeist, omdat de praeses. drs. D.
Deddens van Leeuwarden, de voorstellen
an het moderamen verdedigde.
Drs. Deddens begon met een overzicht
sn de contacten, die er tot dusver heb
ben bestaan. Reeds in 1946 is de synode
de Gereformeerde Kerken (vrijge
maakt i begonnen naar wegen te zoeken
om tot kerkelijk samenleven met de
christelijke gereformeerden te komen.
Bij de samensprekingen, die er sinds
dien zijn geweest, hebben wij, aldus drs.
Deddens, beklemtoond, dat kerkelijke
r eenheid een eis van Godswege is. De
I christelijke gereformeerden hebben dr
t een bete oorlog en derhalve ook als basis voor internationaal overleg I nóg nooit Ronduit beaamd. Zij zien de
ter bereiking van een werkelijke rechtsorde, waarin van kernbewapening wenselijkheid van een vereniging wel
kan worden afgezien.
De zinsnede in het beginselprogram, dat Nederland in internationaal verhand
krachtig moet streven naar uitbanning van de kernbewapening, doet de
vraag opkomen of het hoofdbestuur wel werkelijk atoompacifistisch is. Zo
i het
anderzijds, dat
essentiële verschillen zijn. De synode van
Assen 1961 heeft daaiom aan de synode
van de Christelijke. Gereformeerde Ker
ken (Haarlem-Santpoort 1962) dezelfde
vraag gesteld, die men ook nu weer wil
stellen. Haarlem-Santpoort heeft hierop
niet duidelijk ja of neen willen zeggen.
Ds. G. Groot jans
overleden
Op 2 september is op tachtigjarige
leeftijd overleden de hervormde emeri
tuspredikant ds. G. Grootjans Th.zn.
Ds. Grootjans werd geboden in 1884
In Utrecht werd hij in 1908 kandidaat
om 18 april 1909 als predikant te Omme-
landerwijk intrede te doen. Deze plaats
verwisselde hij voor Driel in 1916. De
Meern in 1919, Stedum in 1924 en Door-
werth in 1927. Zijn laatste gemeente was
die van Vlaardingen sinds 1929, waar hij
1 september 1949 met emeritaat ging.
Tot september 1954 was hij hier hulp
predikant.
Metbodistenkerk in
Korea groeit snel
In de Koreaanse Methodistcnkerk is
een gestage snelle groei merkbaar. Cij
fers nebben uitgewezen, dat sinds 1963
het aantal lidmaten met elf procent is
toegenomen. De laatste tien jaar be
droeg dit 72 procent.
Eind 1963 telde deze kerk 57.237 le
den; 6715 meer dan een jaar tevoren.
Terwijl sinds 1954 het ledental toegeno
men is van 33.166 tot de reeds genoem
de 57.237. Een toename van 24.071 in
tien jaar tijd.
Dr. Bijlefeld in Uppsala:
Wel heeft de laatste synode van de
christelijke gereformeerden uitgesproken.
„dat de Gereformeerde Kerken (bedoeld
zUn de vrügemaakten red.) zich In alles
willen stellen op de grondslag van Gods
heilig Woord en de gereformeerde belij
denis als daarop gegrond, en dat het
daarom roeping is te staan naar eenheid".
Hoewel drs. Deddens hierover zijn
blijdschap uitsprak, moest hij tot zijn
leedwezen constateren, dat dezelfde
synode dit staan naar eenheid afhankelijk
maakt van een wegnemen van geconsta
teerde verschillen. Deze verschillen be
treffen volgens Haarlem-Santpoort „de
wijze, waarop bepaalde door de kerken
beleden schriftuurlijke waarheden wor
den verstaan", waarbij met name ge
noemd zijn verschillen over de toeëige-
nmg des heils en de kerk.
Natuurlijk, die verschillen zijn er, aldbs
drs. Deddens. maar mogen die nu altijd
maar een beletsel blijven, waar toch de
roeping tot eenheid erkend wordt? Zal de
trouw aan de gemeenschappelijke belijde
nis dan niet een krachtig middel zijn
om de eenheid te bevestigen? Wij zouden
ook wel met verschillende punten kun
nen komen. Drs. Deddens noemde gevaar
lijke tendensen in het kerkrecht bij de
christelijke gereformeerden.
Eén punt is toch wel zo belangrijk, dat
wU hierover wel degelUk met de Christe
lUke Gereformeerde Kerken openhartig
moeten praten. Dat is de koers van deze
kerken in het zoeken van contact mei
gereformeerde belUders. Door hun con
tact met de Gereformeerde Oecumenische
Synode werken ze nu samen met de ge
bonden kerken (bedoeld zUn de Gerefor
meerden Kerken Red.). Dat moet bU
een daadwerkelUk betreden van de weg
naar eenheid natuurlUk veranderd wor
den, aldus drs. Deddens.
Het voorstel van het moderamen houdt
verder in een met nadruk herinneren
aan de verantwoordelijkheid van de
plaatselijke kerken, om waar mogelijk,
zelf ook samensprekingen te voeren ter
plaatse.
Doorgaande reformatie
In de discussie over het voorstel van
het moderamen. vroeg ds. H. J. van der
Kwast zich af. of de vrijgemaakten wel
voldoende oog hebben
ding, die ontstaan is.
zolang eigen wegen zijn gegaan. Moger.
wij de christelijke gereformeerden traag-
heid verwijten, als zij in sommige plaatsen onderwijzer
door de onzen niet als gereformeerd bet gymnasium
Geen zweep
aanvoelen, dat de synode der christelUke
gereformeerden reële hinderpalen noemt.
WU mogen hen geen brief over de pust
sturen, waarin we de zweep van de eis
hanteren. Laten wU samen beginnen met
schuldbesef over de verbrokenheid. Is
het te verwonderen, dat de christelUke
gereformeerden bang zUn voor de gevol
gen van een vereniging? WU zU" nu, in
eigen kring al jegens elkaar onverdraag-
Rabbijnen roepen op
tot jaar van
bezinning
(Van een onzer medewerkers!
De raad van rabbijnen in de Verenig
de Staten heeft opgeroepen het maandag
beginnende Joodse jaar 5725 tot een jaar
van bezinning te maken. Het moet een
jaar worden ..van herinnering en wij
ding tot verlichting van de situatie van
de drie miljoen Joden" in de Sowjet
Unie. Op de Joodse nieuwjaarsdag zul
len in alle synagogen speciale gebeden
worden gezegd. Tevens heeft de raad
aan de andere religieuze leiders ver
zocht ..hun stemmen te verheffen en te
protesteren tegen de discriminatie waar
aan Joden en het Jodendom in de Sow
jet Unie onderworpen zijn".
Zeldzaam jubileum
ds. Stegemau
Gisteren heeft ds. J. D. Stegeman,
emerituspredikant der Nederlandse Her
vormde Kerk. woonachtig te Aalten het
bijzondere feit herdacht, dat hij 65 jaar
geleden het predikambt aanvaardde. Ds.
Stegeman, die bijna negentig jaar is,
gaat nog steeds in de dienst voor en
de kudden verricht ook nog pastorale arbeid.
1 De jubilaris werd 26 juli 1875 te De-
„En evenzo komt de Geest onze zwakheid te hulp; want wij
weten niet wat wij hidden zullen naar behoren, maar de
Geest zelf pleit voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen"
(Romeinen 8 26).
Want wij weten niet wat wij hidden zullen naar behoren
de klachtdie de mensheid nooit heeft verlaten. Wat zullen
we bidden, hoe moeten we bidden, en een stap verder: Here,
leer ons bidden. Men zegt, dat bidden moeilijk is. er zijn er
onder ons, die eerlijk bekennen: Ik kan niet bidden. Er zijn
er ook, die zeggen: Ik wil niet bidden.
Bidden in gesprek komen met God. Bidden het hart
openleggen en zeggen: Zie maar Here, Gij weet het allemaal
beter dan ik. Men zegt, dat er een relatie bestaat tussen bidden,
en nood. De mens, die geen uitkomst meer ziet, die het tot
stikkens-toe benauwd heeft, dat die mens het best kan bidden.
Bidden om de laatste strohalm te grijpen, die er voor hem
nog is overgebleven. Als de discipelen op het meer door een
storm worden overvallen, wordt het gebed geboren uit de
nood van het ogenblik. Here, Here, help ons, wij vergaan.
De Geest komt onze zwakheid te hulp, want wij weten niet
wat wij bidden zullen naar behoren, maar de Geest zelf pleit
voor ons met onuitsprekelijke verzuchtingen.
Bidden. De Geest komt onze zwakheid te hulp. De mens, die
de diepte heeft gepeild van zijn eigen nood, die als in een
spiegel zichzelf heeft gezien in zijn verlorenheid zijn
ellende brengt hem in het gesprek met de Here, Die hemel
en aarde gemaakt heeft en van Wie alleen uitkomst en redding
is te verwachten.
Wij lezen vanavond Handelingen 20
1 tot 15.
worden erkend? deert
Wat doen wU. zo zei ds. Van der Kwast, j Utrecht,
als zU met vragen komen over de „door
gaande reformatie"? Hebben wij hen al
eens duidelUk gemaakt, dat de onder ons
gangbare visie op de „doorgaande refor
matie" geen kerkelUk geijkte is? Wal
hebben wU gedaan, om hen duidelUk te
maken, dat wU hen ook in onze reforma
torische arbeid willen betrekken?
Doetinchem
de Universiteit van Amster-
de Rijksuniversiteit van
(Van onze kerkredactie)
Miljoenen mohammedanen zijn
er vast van overtuigd, dat God
in de laatste jaren de „normale
situatie" voor de Islam hersteld
heeft. In hun ogen betekent dat,
dat God de islam opnieuw de
kans gegeven heeft om in de we
reld te werken als de „volmaak
te, geperfectioneerde gods
dienst".
Dit zei dr. W. Bijlefeld, die in
Nigeria werkt als directeur van
het „Islam in Afrika-project",
op de zendingsconferentie van
de Lutherse Wereldfederatie in
Uppsala. Deze conferentie, waar
over wij reeds eerder berichtten,
(Van onze speciale verslaggever)
Suriname, tot nog toe verstoken
van alle vorm van televisie, zal naar
alle waarschijnlijkheid begin volgend
jaar een zender krijgen. De technische
uitvoering van de installatie zou in
handen van Philips worden gelegd,
terwijl de NTS als adviseur zou op
treden. Het gaat om commerciële te
levisie op basis van het zogenaamde
sponsored program; betaalde produk-
ties van adverteerders dus. Zowel Ne
derlandse als Amerikaanse bedrijven
zouden reeds interesse hebben getoond.
Hoewel de financiële toestand van
Suriname nu niet bepaald rooskleurig
is. meent premier Pengcl, die een groot
voorstander van een eigen televisie-net Is
dat het bedrijf zichzelf betaalt. Nog dit
jaar zullen de Staten zich over het pro
ject dienen uit te spreken. De verwach
ting is dat dit onverdeeld gunstig zal zijn.
Voorlopig ligt het in de bedoeling drie
uur per dag uit te zenden. De program
ma'» zullen zo gevarieerd mogeliik wor
den opgezet. De uitzendingen, welke men
in petto heeft, vertonen ongeveer de
zelfde gevarieerdheid als die, welke
thans ln Nederland de lucht in gaan.
Niet alleen aan nieuws zal aandacht
worden besteed, maar ook aan sport en
ander vermaak.
Het ligt in het voornemen voorlopig
ln Paramaribo te starten. Later zouden
er steunzenders worden gebouwd, die
de programma's verder het land in
moeten brengen.
Hoe hoog het kijkgeld wordt, is nos
niet bekend. Een programmaraad zal
verantwoordelijk zijn voor de inhoud en
de kwaliteit der uitgebrachte films.
Volgens het principe van het zoge
naamde sponsored program verzorgen de
adverteerders de verschillende produc
ties, die op velerlei vlak kunnen liggen.
In ruil hiervoor cn ook nog tegen be
taling van een bepaald tarief wordt het
programma op psychologisch juist be
oordeelde momenten onderbroken om de
naam en de produkten van het betref
fende bedrijf aan te prüzen.
Bemevingswerk
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Nieuw Buinen 'tocz.1:
J. C. Krajenbrink te NageleTollebeek
GEREF. KERKEN
Beroepen te Erica (Dr.): J. J. R. Baas.
kand. te Amsterdam; te Pijnacker (Noot
dorp): H. Kremer te Gicssenburg.
GEREF. KERKEN (vrUgem.)
Beroepen te Ermelo. R. Houwen te
Hattem; te Assen (zendingsarb. in Bra
zilië): D J. van Stelten te Loosdrecht.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Hamilton (Ont.-Can.):
P. v. Zonneveld te Bennekom.
stond geheel in het teken van de
zending onder de mohammeda
nen.
Beslissend voor een juist begrip van
de islam is het. dat de meeste moham
medanen de „religie van de islam"
zich als een ongedeelde en ondeelba
re eenheid voorstellen, aldus dr. Bijle
feld. Alles heeft er in zijn vaste plaats:
het persoonlijk geloof, de gehoorzaam
heid aan God. de gemeenschappelijke
aanbidding en het persoonlijk gebed, de
regels voor de enkeling en de wetten
voor de gemeenschap, de voorschriften
voor het gezinsleven en voor de inter
nationale betrekkingen. Alles constitu
eert met elkaar de islam als een reli
gie, zo zei dr. Bijlefeld.
Geen strategie
Bisschop Jens Christensen. die werk
zaam is in West-Pakistan, bond zijn
gehoor op het hart. zich in de zending
onder de mohammedanen niet te laten
leiden door overwegingen van strategie.
Alles, wat wij als zendelingen doen. al
dus bisschop Christensen. moet geba
seerd zijn op de aanspraak van het
evangelie, dat het voor de gehele we
reld bestemd is. De opdracht des He
ren luidt in gehoorzaamheid dienaars
van dat evangelie te zijn. Wij moeten
alle mensen het evangelie prediken,
ook de meer dan 500 miljoen moham
medanen. Onze enige taktiek mag dus
zijn. alle beschikbare krachten zo in
te zetten, dat geen massieve hindernis
voor de boodschap zonder een even
sterk getuigenis blijft.
Bisschop Christensen geloofde, dat dc
islam meer Joods, dan christelijk is,
tcruijl dat bij Mohammed precies om
gekeerd was. In de theologische con
frontatie met dc islam, die onvermij
delijk is, zal het zwaartepunt moeten
liggen bij dc vraag, hoe het komt. dat
islam en christendom in hun houding
tot elkaar en in hun leer steeds ver
der uit elkaar gegroeid zijn.
De commissie voor wereldzending
voor ruim vijf miljoen gulden nodig is.
Hiermee wil men hulpbehoevende zen
dingsorganisaties helpen alsmede enke
le urgente projecten van de jonge ker
ken in Afrika en Azië. De commissie
stelde verder een driejarenplan vast
voor de ontwikkeling en coördinering
van het kerkelijk onderricht en het zon-
dagschoolonderwijs. Ook had de litera
tuurvoorziening voor de predikanten van
de jonge kerken de aandacht.
De volgende conferentie van de LWF-
commissic voor wereldzending zal in
april 1965 ln Jeruzalem worden gehou
den. Op voorstel van afgevaardigden uit
Tanganjika en Zuid-Afrika zal men zich
dan vooral bezig houden met de ver
houding tussen de drie partners in de
zending: zendende kerk, zendingsvereni
ging en zelfstandige jonge kerk.
Naast de voorzitter, de Duitse bisschop
Heinrich Meyer, werden als bestuurs
leden van de commissie gekozen de
Amerikaan dr. Samuel E. Kidd (vlce-
voorzitter) en dr. Marsallan Bage, pre
sident van de Gossnerkerk in India (se
cretaris).
Het is goed, dat wij de oproep tot een
heid zo met klem doen horen, aldus ds.
Van der Kwast, maar uit het voorstel van
het moderamen spreekt te weinig broe
derliefde. De christelijke gereformeerden
noemen ons reëel twee struikelblokken.
Maar wij hebben er ook één, de kwestie
van de koers. Overigens meende ds. Van
der Kwast, dat men de Christelijke Gere
formeerde Kerken maar weinig kent als
men naar aanleiding van de aansluiting
I bij de Gereformeerde Oecumenische Sy
node spreekt van een „koerswijziging".
Prof. dr. L. Doekes was van mening.
I dat „wij de christelijke gereformeerden
niet zoeken, omdat wij zo gecharmeerd
van hen zijn". Zij hebben in eigen ge
lederen innerlijke tegenstrijdigheden.
Velen zijn bereid om met ons God te
dienen, aldus prof. Doekes, maar anderen
beslist niet. Hun synode is bang voor een
scheuring. Wij moeten hen bewegen die
ensenvrees los te laten.
Prof. Doekes noemde het enige essen
tiële struikelblok, dat de christelUke ge-
formeerden zich lieten inkapselen in
de G.O.S. Dit is een symptoom van de
koers, die zU nu varen.
Wij moeten de vooroordelen van de
christelijke gereformeerden tegen ons uit
de weg ruimen. In dit verband zei prof.
Doekes, dat ze de weelde van het bezit
van eigen scholen niet meer beseffen en
Op 3 september 1899 werd hij door
as. J. C. van Hoeve van Schoonebeek
te Nieuw-Amsterdam in zijn ambt be
vestigd. In 1913 vertrok hij naar Aal
ten, waar hij werkzaam was tot aan
zijn emeritaat op 1 november 1940. Ds.
Stegeman heeft zich vooral bewogen op
het gebied van de zending en de drank
bestrijding. In zijn woonplaats heeft hij
tal van functies vervuld. Zijn verdien
sten voor het bijzonder onderwijs wer
den erkend in de benoeming van een
der hervormde scholen tot de Ds. Ste-
gemanschool. Door zijn toedoen werd
na de bevrijding in Aalten het convent
van predikanten ln het leven geroepen,
waarvan hij ook voorzitter is geweest.
Bijvoegsel van onderwerp
„Eenheid der christenen'
Hooggeplaatste zegslieden van
het Vaticaan hebben gisteren
verklaard, dat het document van
het Vaticaaonse concilie over de
joden een aanzienlijke herziening
heeft ondergaan. In wezen is ech
ter niets gewijzigd aan het be
oogde doel de betrekkingen tus
sen joden en rooms-katholieken
te verbeteren. Volgens hen heeft
men in het gewijzigde document
het belangrijkste punt, dat alle
mensen en niet alleen de joden
verantwoordelijk waren voor de
kruisiging van Christus, gehand
haafd.
Tijdens de conciliezitting van eind ver
leden jaar ontstond controverse over dit
document, dat ter verdere uitbreiding
zal worden voorgelegd aan de rooms-
katholiek'e prelaten op de derde zitting
van het concilie, die maandag 14 sep
tember wordt geopend.
De laatste tijd verluidde het. dat ir
het gewijzigde document de opvatting
over de verantwoordelijkheid vooi
kruisiging is verwaterd.
Het amper zeshonderd woorden tellen
de document over „houdingen jegens an
dere christenen en in het bijzonder jegens
Joden" maakt deel uit. van het onder
werp „eenheid der christenen".
Het document over deze „houdingen"
werd samen met documenten over alle
andere onderwerpen van het concilie
herzien, tijdens het huidige reces, or
Ter gelegenheid van dc opening van
de Technische Hogeschool Twente houdt
de commissie van samenwerkende ker
ken zondag 13 september in de Apostel
Thomaskerk te Enschede een bidstond.
Voorgangers in deze dienst zijn de heren j
deken N. S. van Dijk van Enschede, ds.
O. G. Bunjes. herv. predikant te Almelo
en ds. A. Broek, geref. predikant te
Enschede.
DE KWALITEIT
VAN EEN DURE SIGAAR
EN DAT
VOOR DERTIG CENU
VELASQUES
ALCAZAR
opvattingen van de afzonderlijke bis- 4a
schoppen daarin op te nemen. n'i
In de loop van de herziening is het 3c
document een bijvoegsel geworden van or
het onderwerp eenheid der christenen! 1
Voorheen was het een op zichzelf staand
hoofdstuk. De herziening is uitgevoerd ve
door het Vaticaanse secretariaat voor
eenheid der christenen, aan de hand van
1400 voorstellen, die door 470 prelaten j
werden ingediend. De nieuwe tekst is nu
evenals alle andere conciliedocumenten
als een vertrouwelijk stuk in handen
van de 2.300 prelaten der komende con- vo-
ciliezitting. sat
Een zegsman van het concilie, die vol- 1
ledig op de hoogte is van de tekst De
van het document heeft verklaard: „Het
is een kort document, waarvan elk woord
goed is overwogen, juist vanwege de be-
knoptheid van het document. Het beval gal
subtiliteiten, die door het gehele concilit I
besproken cn toegelicht moeten worden R0:
Het is te simpel gesteld als men zeg! j
dat het document is verwaterd." KK1
De tekst bestaat uit drie delen. Het 111
eerste gedeelte gaat over de banden tus- F
sen het Oude- en het Nieuwe Testament se
gebaseerd op het rooms-katholieke ge- g
loof dat de komst van Christus het Oudi^er
Testament heeft vervolmaakt en dat de
Kerk van Christus zich zal blijven ver-, i
volmaken, totdat de hele wereld hen
als haar redder aanvaardt.
Volgens sommige vatikaanse kringec
kan dit theologische doel een verklarlii|
zUn voor bezorgdheid van sommige Jo-
den, dat de verklaringen van het con--
cilie over de Joden berusten op een wem
om Joden te bekeren. B
gen
Het tweede deel gaat over de kruisH(vai
ging en haar historische gevolgen vooivan
de betrekking tussen Joden en rooms- yoc
katholieken.
Het derde gaat over de problemen vao
het anti-semitisme, dat van invloed is oj
de betrekkingen tussen Joden en rooms-®2*
katholieken. De herziene tekst van dit ge-*3'-4
deelte is gelijk aan de oorspronkelijk! Rj
waarin de afkeuring wordt uitgesprokeijtra
tegen elke vorm van onderricht op scho-jage
len. die ertoe zou kunnen leiden "dat
kinderen antipathie voor de Joden krijr,j.
Bali i
Joden", aldus de concilie-func- Dt
tionans. gen
Binnenkort start K
actie-Bali
Kt
Daartoe uitgenodigd door de classiami
cale jeugdzendingscommissle RotterfJari
de Ned. Herv. Kerk zijn va$onr
ons land gekomen de heer er
Luh Kendran-Reksasis-waja. ~l
Het doel van hun bezoek aan Neder'aber
land, dat ongeveer een half jaar zata n
duren, is achtergrond te geven aan ac- Dl
tie, die binnenkort onder de naam acffim
tie-Bali van start zal gaan. De opzefre j
van deze actie is m de eerste plaats tfend'
trachten de jeugd bij het zendingswerk
te betrekken. Als middel heeft men eer
vorm gekozen, waarvan recent nog ii ge
gebleken, dat hij de jeugd aanspreekt^,.*]
ln welk verband de actie-Kameroen kac
worden genoemd.
De actie-Bali heeft betrekking op he»_ai
verlenen van (financiële) hulp aan d.
nog zwakke kerk van Bali. De planner*?
tot realisering worden op het ogenblir—P
nader uitgewerkt
Vraag: Waar is het gedicht Eliza's
vlucht te vinden?
Antwoord: Het gedicht zelf hebben
wij helaas niet in ons bezit
te zenden en het is te lang
rubriek op t
,i heb ik hier- olografisch of
gevraagd. Men zegt algemeen dat maken. Het olc-rafisch testament moet
u toe vlooien niet overgaan
het i
Antwoord: Het is weliswaar Juist dat zich
ledicht door B. ter Haar. In diens hondevlooien n;->t op mensen overgaan
dit sluit niet uit, dat
een hond vlooien heeft, er
eentje achterblijft op kleding,
dekking, enz. Hondevlooien kunn<
de notaris
zal dan een door
getuigen geteken-
bewaargeving opmaken.
oundels en in bloemlezingen is het te
vinden. Bij handelaar- in tweedehands-
boeken en in leesbibliotheken is het ze
ker te krijgen.
Verzoek van lezer: Een lezer vraagt
wie ..Forley DuweJ" was. welke func- - - w
tie hij bekleedde en welke nationali- met een poeder tc behandelen, enkele getuigen op de omslag aantekenen
de erflater
:1 eens de akte van
ioerbe- De aanbieding aan "de notaris kan
•erzegeld geschieden. Zo het
last bezorgen. U stuk verzegeld L
doen uw hondje eens tegenwoordigheid
behandeling worden genomen.
Geheimhoudig is verzekerd. Vra
gen, die niet onderling met elkaar
in verband staan, moeten in af
zonderlijke brieven worden ge-
I steld. Per brief dient een gulden
i postzegels te worden ingeslo-
teit hij bezat. Deze persoon wordt be
schreven in ee- brochure van ds. G.
Wisse in het jaar 1928 en getiteld
..Van Golgotha naar de Olympiade"
Misschien kan een lezer hem helpen.
Een lezeres vra f naar een gedicht
vermoeden dat het
lang gedicht over hri
dan (1870).
Zij herinnert z
waarvan een luidt:
„Wie ligt daarginds? 't Is
gedicht hi
'eld. Wij ui
Wij
igvelV
enige coupletten
i der
Is hij gedood? Neen, zwaar gewond
Het zal met hem niet lang meer
duren
Een donk're bloedstreep kleurt de
grond."
Misschien kan een der lezers hei
malen achtereen, zodat
"erlost wordt.
Vraag: Een man wil zijn nalaten- schikkingen
schap verdelen onder zijn huidige behoeven niet door de erflater zelf
vrouw en zijn kinderen uit het eersti
velijk. Zijn eerste vrouw is overle
i Ook een der kinderen uit het eer
lijk is kinderloos. Beide huwelijken tegenwoordigheid
waren gesloten in gem
goederen.
De betrokkene wil de
gelen zonder e—notaris
het moet ic ha- tegenwoordigheid
den gesloten. Voor de verdere forma
liteiten zorgt de notaris weL
lergdijk testament kan
i verzegelde enveloppe boedelverdeling worden gemaakt. In dit
het met de successierechten?
\eer™2* ^ie "andelt te"vrijz£en°Van word"
de zaak wat minder ingewikkeld, doch
in geval van een tweede huwelijk is
een verdeling bijzonder moeilijk als
notaris geen raad geeft. Boven-:
bestaat er nog de moge'ijkheia
w dat de n-alatenschap der eerste vrouw
vle® J^uigen of nog niet is afgewikkeld.
Laat de betrokkene niet vergeten dat
er misschien nog de mogelijkheid be
staat de tweede vrouw een uitkering
voor levensonderh na te laten.
Wat de zoon van de overleden
schreven te zijn doch hij moet zelf
zijn beschikkingen ondertekenen. Het
papier of de omslag 'an het geheim
verzegeld dien "bestaat
waarin het huwelijk in gemeen- betreft, deze treedt in plaats van diens
fln PonJpt*An opclnlpn (e ,a i.aJ... l rK
P<Vraag: Ik heb
ga ik wel eens naar vrienden
I komen wel eens bij mij. Nu hebben
tweemaal een vlo opgedaan en zeggen
is zeker in dit geval onmogelijk deling veroorzaakt
zonder de notaris te hulp te roepen, schreven grote
Bovendien is het wel zeer gewenst ren omdat de waai
ze een verdeling kleven. Wil de betrokke-
echter de notaris niet in de verde-
pr.ktKch, wordt, - =~«cnl
rde der goederen zo Wat het successierecht betreft, deta
-orden in hun legitieme 2O0M) en* efk kind eV'hetgenoemde
Misschien is het slechts dc bc- kleinkind 3.Of behoudens nog vrij-
i- stellingen in bijzondere gevallen.
doeling elk de. erfgenamen hun
