Nieuwe Leidse Courant
Uithongeren zal de Turken
wel tot overgave dwingen
Aartsbisschop Makarios blijft volharden:
VN-bemiddelaar Tumioja
kreeg hersenbloeding
New Yorkse politie vocht
met 1000 neger-tieners
In één
oogopslag
Suiker 3 cent
per kilo
cluurder
Veertien kinderen en 3
leiders omgekomen
Weer enorme drukte op
verkeersplein Oudenrijn
Boek 6 nieuw
burg. wetboek
ingediend
Commentaren
Maandag 17 augustus 1964, 45ste jaargang
t F. (NEMER
Hoofdredacteur. Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Veel wind
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Wisselende bewolking met plaatselijk en
kele balen Tot krachtig of hard toene
mende zuidwestelijke wind. Belangrijk
(Zie voorts pagina 7)
.J
rPURKIJE lieeft laten weten, dat liet drastische maatregelen tegen de
Grieken op Cyprus zal nemen als aartsbisschop Makarios volhardt
in zijn pogingen, de nog steeds ingesloten Turkse Cyprioten door mid
del van uithongering tot overgave te dwingen. In Ankara werd voorts
medegedeeld, dat Turkije eventueel niet zal aarzelen, deze mensen
van de lucht uit te bevoorraden. Blijkbaar wil Makarios zijn politiek
van massale uithongering gebruiken om Turkije te dwingen tot actie
over te gaan. Griekenland zou dan genoodzaakt zijn, zich tegen de
Turken te keren. Ook de Sowjetunie, die in het afgelopen weekeinde
heeft laten weten, Cyprus te zullen helpen, als buitenlandse troepen
het eiland binnenvallen, zou dan te hulp moeten komen.
De toestand wordt met de dag ern-
De Finse V.N.-bemiddelaar Tuo-
mioja, die op een kritiek moment
op Cyprus ernstig ziek geworden is.
Vandaar dat dr. Kuchuk, de Turks-
Cyprische vice-president van Cyprus
(al wordt hij door Makarios niet lan
ger als zodanig erkend) een beroep
op de wereld heeft gedaan, een eind
te maken aan „de onmenselijke blok
kade" van de Turkse gemeenschap.
Ook rassenrelletjes in Dixmoor
T"\E Newyorkse politie heeft het
terdag hard te verduren gekregen
in een gevecht op Times Square met
ongeveer 1000 tieners, van wie de
meesten negers waren.
De jongelui kwamen uit een dans
gelegenheid en begaven zich op weg
naar Broadway toen een van hen een
vuilnisbak opnam en door een win
kelruit smeet. Dit was kennelijk het
sein.
Winkelruiten moesten het ontgel
den en goederen werden uit de etala
ges gestolen.
De politie was er vlug bij en wist
de menigte te verspreiden. Er werden
kreten gehoord, die het Amerikaanse
optreden in Vietnam bekritiseerden.
Onder de tieners bevonden zich veel
leden van een groep, die zich anti-
imperialistisoh noemt.
Vijf jongens werden gearresteerd. Een
van hen heeft érnstige verwondingen
opgelopen door rondvliegende glasscher-
De hoofdcommissaris van de New
yorkse politie heeft, in een poging om
de negerwijk Harlem gunstig te stem
men, een neger benoemd tot hoofd van
het grootste politiebureau van deze wijk.
Hiermee is aan een der eisen van
de negerleiders voldaan. De nieuwe
chef, de 47-jarige kapitein Lloyd
Sealey, die al 21 jaar hij de politie
is, heeft vrijdag het bevel op zich
genomen- Hij is de eerste neger die
het bevel voert over een politiedistrict
hi Harlem.
Ook in andere delen van de V.S.
kwam het tot relletjes. In de staat
Louisiana werden vele kruisen ver
brand, het symbool van de gevreesde
Ku Klux Klan. In Albany, Georgia,
werd een persoon gewond bij een
vechtpartij waarbij negers met flessen
en bakstenen gooiden. De moeilijkheden
waren ontstaan nadat de politie vorige
week een neger had doodgeschoten. De
meger was doodgeschoten omdat hij
andere negers bedreigde met een pistool
en zich bij zijn arrestatie wilde ver
zetten.
In Dixmoor hebben de ongeregeld
heden gisteren vijf uur geduurd. Een
neger werd in zijn arm getroffen door
een schot van een scherpschutter. Een
blanke bleek zich per ongeluk in de
hand te hebben geschoten.
De relletjes werden beëindigd toen
een veertigtal gewapende politieagen
ten, gevolgd door zes patrouille
wagens. de haard van de ongeregeld
heden binnentrok.
Een politie-functionaris verklaarde
naderhand, dat de negerbewoners van
de omgeving, die tot de middenstand
behoren, langs de straten de agenten
„Gestapa, Gestapo" stonden toe te
schreeuwen.
Er deden zich echter geen verdere
ongeregeldheden voor.
Martin Luther King in
Amsterdam (RAI, RTV)
over de kerk en het rassen
vraagstuk pag. 2
Frankfort (nogmaals)
pag. 2
Soekarno boos op V.S.
pag. 5
Johnson contra Gold water
pag. 5
Tsjombe wint terrein pag. 5
Nieuwe president Z.-Viet-
nam pag. 5
Edda Goering roert zich
pag. 7
REM in de lucht pag. 7
Sport pag. 9
Doodgewaande
zoon stuurt
vader brieven
Na de oorlog '40'45 vertrok Jan
Bosma uit Vriezenveen als militair
naar Indonesië. Toen de Nederlandse
troepen naar Patria teruggingen, was
Jan Bosma daar niet bij. Hij had een
Indonesisch meisje leren kennen en
wilde bij haar blijven. Jan Bosma
werd, aldus de Volkskrant, opgegeven
als vermist of gedeserteerd.
Zijn vader en moeder wachtten te
vergeefs op zijn terugkeer en na ver
van jaren berustten zy er in, dat
in Indonesië moest zijn overleden.
Maar dezer dagen kwamen by vader
ia mevrouw Bosma is intussen
overleden telkenen van leven uit
Poerwokerto (Indonesië) binnen.
Jans zuster had al enkele weken ge
leden een brief ontvangen, maar dit
niet aan de heer Bosma durven vertel
len, Jan Bosma stuurde zijn vader in
Vriezenveen een foto, waarop hij staat
afgebeeld met zijn vrouw en zes kin
deren. Vader en zoon zien nu reikhal
zend uit naar een hereniging, want Jan
Bosma is ziek en de dokter heeft ver
klaard, dat de voornaamste oorzaak
heimwee is. Hy zou graag zijn vader
Allen bezoeken, 'maar er zijn moeilijk
heden. Jan heeft de Indonesische natio
naliteit aangenomen en hij heet nu J
B. Lutijo. Er is reeds geld en een hoe
veelheid kleren naar Poerwokerto on
derweg om de overkomst te vergemak
kelijken.
De consumentenprijs van de suiker
zal met ingang van vandaag met drie
cent per kilogram zijn verhoogd.
Deze prijsverhoging is nodig om de
door de minister van landbouw en vis
serij voor de oogst-1964 vastgestelde
garantieprijs van f 65 per ton suiker
bieten voor de telers te verwezenlijken
en de marge voor de tussenhandel te ver
beteren.
In verband met de verwezenlijking
van de garantieprijs voor de bieten
heeft minister Biesheuvel de af-fabriek-
prijs van suiker van f 96.05 tot f 98.60
per 100 kg verhoogd. Hierbij zijn ac
cijns en omzetbelasting inbegrepen.
stiger.
Overigens is het de vraag, of Grie
kenland en de Sowjetunie zonder meer
zullen instemmen met de politiek van
Makarios. Van Turkse zijde is name
lijk medegedeeld, dat Griekenland eï
mee ingestemd heeft te trachten, Ma-
karlos er toe te brengen de levensom
standigheden van de Turkse gemeen
schap te verlichten.
Voorts zou de Sowjetunie Makarios
niet alleen hulp hebben toegezegd,
maar hem ook hebben gewaarschuwd,
dat goodwill nodig is om het geschil
op het eiland te regelen. De Sowjet
unie heeft telkens met nadruk ver
klaard, op te willen komen voor beide
bevolkingsgroepen op Cyprus en dus
niet alleen voor de Grieken.
de situatie rondom Cyprus
bijzonder gecompliceerd geworden als
gevolg van het feiC dat de VN-bemidde-
Iaar, de 52-jarige Fin, Tuomloja, ernstig
ziek is geworden. Hij lijdt aan een ge
lokaliseerde storing ln de bloedsomloop
van de hersenen. Zyn toestand was van
ochtend gevaarlijk.
Hij bevindt zich in een ziekenhuis te
Genève. waar hij als hij van zijn ziekte
herstelt langdurig rust zal moeten
houden. Tuomioja stond op het punt naar
Ankara, Athene en Nicosia te reizen om
zijn bemiddelingspogingen voort te zet
ten. Zijn bemiddelingsplan zou voorna
melijk hebben neergekomen op aanslui
ting van Cyprus bij Griekenland, ge
paard met afdoende garanties voor de
veiligheid van de Turkse Cyprioten. Er
contingent Turkse troepen op
het eiland gelegerd moeten worden om
de Turkse strategische belangen in het
oostelijke deel van het Middellandse
Zeegebied te waarborgen Volgens de
New York Times zou Griekenland in een
dergelijke legering willen toestemmen,
Turkije zou recht hebben op „souvereine
physieke aanwezigheid op het eiland".
Van Turkse zijde is nog niet op dit be
middelingsplan gereageerd. De regering
in Ankara zou wel bereid zijn. een
nieuwe status voor Cyprus te overwegen,
mits de rechten van de Turkse minder
heid en de veiligheid van Turkije zelf
volledig gewaarborgd worden. Tegenover
elke Turkse concessie moet er echter een
van gelijke waarde van de andere party
staan.
De paus heeft aan de regeringen van
Cyprus, Griekenland en Turkije tele
grammen gezonden, waarin hy gewaagt
van het feit dat hy „met angst en beven"'
de gebeurtenissen op en rondom Cyprus
heeft gevolgd. Hy verklaarde te bidden
voor een vreedzame oplossing. Aartsbis
schop Makarios was gisteren niet te be
reiken. Hy had zich afgezonderd om nlt
te rusten en t® mediteren
Wadlopers naar
Schiermonnikoog
In totaal 32 wad lopers zijn er gisteren
bi geslaagd Schiermonnikoog te bereiken.
Over de tocht van het Groningse Pieter-
buren naar het waddeneiland werd
ruim vier uren gedaan
„De oversteek had een vlot verloop",
aldus de heer H. Dijkstra, voorzitter van
de (plaatselijke) vereniging wadgidsen
club te Pieterburen.
Deze wadgidsenclub Pieterburen orga
niseert, althans bij goed weer ieder
weekeinde wad-tochten die echter tot de
omgeving beperkt blijven. Voor gisteren
werd er een uitzondering op deze regel
gemaakt en voerde de tocht naar Schier,
monnikoog.
De wandelaars keren niet op dezelfde
wijze, als waarop zij naar Schiermonnik
oog kwamen, naar het vaste land terug.
De terugreis wordt gemaakt per boet
Zoutkamp en dan per bus naar
Pieterburen.
Besprekingen tussen
Garoeda en KLM
Zoals bekend is de Garoeda Indonesian
Airways van plan in het komende voor
jaar diensten op Europa te openen. Tus-
vertegenwoordigers van de Garoeda
de KLM worden gedurende deze en
de volgende week in Den Haag bespre
kingen gevoerd over de mogelijke vor-
van samenwerking, zoals de passa
giers en vrachtafhandeling, leveranciers
boordverstrekkingen, generaal agent
schappen, technische assistentie en der
gelijke.
Mrs. Lyndon B. Johnson, de vrouw van de president van de Ver. Staten,
ontmoette op reis in Montana enkele bewoners van het Indianenreser
vaat van Crow. Een gesprekje met de honderdjarige Mary Jellowtail en
de al bijna even bejaarde Plain Feather.
Bus stort in 70 meter diep ravijn
EEN autobus, waarin zich 76
een uitstapje terugkerende Fran
se kinderen bevonden, is zaterdag
nacht nabij Bourg Saint Morice,
Savoye in de Franse Alpen, in een
zeventig meter diep ravijn gestort.
Hierbij zijn zeventien inzittenden,
namelijk drie jeugdleiders en veer
tien jongens van tien tot vijftien jaar,
om het leven gekomen, terwijl der
tig kinderen werden gewond.
Het weer in Spanje heeft de
laatste tijd maar weinig van
alle klimatologische heerlijk
heden, die in de V.V.V.-folders
worden beloofd. Nu is weer de
stad Santander en omgeving
door een wolkbreuk en over
stromingen getroffen. Voor ka
no-liefhebbers weliswaar een
buitenkansje, maar voor toe
risten een nare zaak
Luchtvaartins pecteur
omgekomen
Zweefvlieger stort
neer in tuin
De 41-jarige zweefvlieger P. J. v. d.
Berg uit Delft is gistermiddag bij Alk
maar met zijn toestel neergestort. In
het Sint Elisabet'hziekenihuiis in Alkmaar
hy aan de verwondingen bezweken.
De heer v. d. Berg, inspecteur van
do rijksluchtvaart, is met zijn zweef
vliegtuig boven Koedijk-Zuid bij Sint
Pancras afgegleden. In de bebouwde
kom storbten toestel en vlieger in eeD
|}E Utrechtse politie heeft gedurende het weekend bij het verkeersplein
Oudenrijn handen vol werk gehad om de schier eindeloze files uit de
richtingen Den Haag, Arnhem, Amsterdam en Den Bosch in goede banen te
leiden. Het drukst was het wel op zaterdag. Vooral uit de richting De® Haag
kwam veel verkeer. Daar zijn wel files van zes kilometer lengte geweest.
Het betrof hier meest van de kust terugkerende vakantiegangers, (voorname
lijk Duitsers), maar het aantal nieuwkomers uit het oosten was ook heel
groot. De Utrechtse politie heeft acht agenten moeten inschakelen om bewe
ging in de verkeersstroom te houden. Automobilisten werden dan ook tevoren
gewaarschuwd, dat zij op het verkeersplein Oudenrijn met vertraging reke
ning moesten houden.
Ook de volgende dag was de politie actief op het verkeersplein, want aan
gelokt door het mooie weer trokken de automobilisten al vroeg in de morgen
er op uit. De verkeersagenten stonden al om zeven uur 's morgens op hun
posten om het verkeer in beweging te houden. Opmerkelijk was het, dat er
nog veel Duitsers de weg naar de Noordzeekust insloegen. Ook hier kon
men aanzienlijke filevorming niet meer voorkomen. Tegen half een des mid
dags werd het wat rustiger. Aanvanlkedijk dacht de politie dat tegen de
avond zich weer opstoppingen zouden voordoen, maar de verwachte drukte
bleef uit. Kennelijk haden velé automobilisten de raad om bij het verkeersplein
Oudenrijn rekening te houden met vertraging ter harte genomen en zijn
militaire artsen bijgestane burgerge
neesheren thans voor hun^evens strij
den. Er is een oproep uitgegaan tot
alle bloedgevers in Bourg Saint Morice.
Een politieman uit Arras, van waar
vele van de betrokken kinderen afkom
stig zyn, heeft meegedeeld dat men 69
van de 76 kinderen terug heeft gevonden.
De mogelijkheid bestaat dat de zeven
anderen zich niet in de bus hebben be
vonden, doch er de voorkeur aan hebben
gegeven de weg naar beneden zelfstan
dig via muilezelpaden af te leggen.
De bus kan pas maandagochtend om
hoog worden gehesen, zodat men dan pas
het juiste aantal slachtoffers kan vast
stellen.
De 41-jarige bestuurder van de auto
bus is een der veertien lichtgewonden.
Zijn vrouw en een van zyn vijf kinderen,
die zich in de bus bevonden, werden
ernstig gewond.
Alle kinderen zijn afkomstig uit de om
geving van de noord-Franse steden Arras
en Amiens. Zij behoorden tot de „Vreug
de. en jeugdbeweging", die banden on
derhoudt met de leiding van de kathe
draal van Arras.
Het gezelschap had een herdersfeest op
de kleine St Bernhard bijgewoond en het
was op weg naar huis, toen het ongeluk
zich voordeed. De chauffeur moest op
1,800 meter hoogte voor een andere auto
naar de rechter zijde van de weg uitwij
ken. Op dat ogenblik begaf de berm van
de weg het, waarna de wagen in de diep-
Het drama voltrok zich voor de ogen
van de directeur der vakantiekolonie, de
abt Defernez, die in een auto achter de
autobug reed.
De stoffelijke resten van de zeventien
doden zijn opgebaard in een geïmprovi
seerde kapel, die in een ziekenhuis van
Bourg Saint Morice is ingericht.
Bij de Tweede Kamer der Stater.-Ge
neraal is een wetsontwerp ingediend tot
vaststelling van boek 6 van het nicuw<
burgerlijk wetboek, dat het algemeer
gedeelte van het verbintenissenrecht be
Dit wetsontwerp is nagenoeg gelijk
i het ontwerp van %vijlen prof. mr.
M. Meijers, zoals dat m 1961 werd
voltooid door het driemanschap bestaan
de uit wijlen pref mr J Drion, piof mr G
de Groot en mr. F. J. de Jong
In de memorie van toelichting werd'
er op gewezen dat aan dit ontwerp var
dat driemanschap de laatste jaren tal
rijke beschouwingen zijn gewijd waarir
suggesties voorkomen tot verbetering of
aanvulling. De minister van justitie is
van mening dat verschillende van die
suggesties nadere overweging verdienen
Hij meent evenwel van wijziging in dit
stadium te moeten afzien, omdat hij nog
meerdere bijdragen meent 'e mogen ver"
wachten. Gezien de aard en de omvang
■an dit werk acht de minister het van
jroot belang, dat alle wijzigingen zoveel
mogelijk gelijktijdig worden aangebracht,
nadat zij in onderling verband zijn be
zien. Uitstel van de indiening van het
wetsontwerp wordt ongewens* geacht in
verband met de behandeling van de boe-
Ken 3, 4 en 5 (resp. betreffende het
vermogensrecht in het algemeen, het
erfrecht en het zakenrecht).
predikant uit Amerika, ons gisteren
heeft gebracht. Het meest aangrij
pende was, dat het de boodschap
was van het evangelie. Niets meer
en niets minder.
Vanuit dat evangelie was ook
kritiek geboden op de kerk. De
eeuwen door heeft zij de neiging
gehad, zich neer te leggen bij het
bestaande. Zij heeft gedoogd. Zij
heeft gezocht naar argumenten voor
deze houding. Zij heeft aanvaard de
slavernij en andere kwalijke zaken
meer. Te weinig tijd is zij geweest
tot een oordeel. Ds. King liet niet
onzeker, dat de negers in Amerika
het vandaag opnieuw ervaren. Te
dikwijls volgt de kerk behoedzaam
in plaats van de vlam te ontsteken
van het Woord van God en te stre
ven naar het doen van de gerech
tigheid zoals het ons reeds door de
profeten werd voorgehouden.
Er is nu te middernacht een klop
op de deur van de kerk die in zich
de boden heeft voor de wereld
de drie boden van geloof, hoop en
liefde. Zouden we niet eens gaan
luisteren en opendoen? En dan ge
ven van hetgeen we hebben?
TIE spanning op Cyprus heeft een
nieuw slachtoffer gemaakt. De
Fin Tuomioja, vertegenwoordiger
van de Verenigde Naties, is door
een beroerte uitgeschakeld terwijl
hij juist nu zo bijzonder nodig is.
In het veroorzaken van spanningen
zijn wij mensen sterk. Wij hinderen
elkaar, maken elkaar het leven
moeilijk, vergen van onze naaste
veel.
Het moet ons van het hart, dat
ook kerkvorst Maka»««s op Cyprus
ons hierbij voor raadsels plaatst Te
oordelen over het hart past ons niet,
maar in het najagen van het uiter
ste doet hij voor ons besef voor een
willekeurig wereldling niet onder.
Zelfs gaat deze mogelijkheid niet zel
den minder ver.
In stede van aan het hoofd te zit
ten der conferentietafel, waar de
partijen moeilijk en met argwaan
bijeenkomen, ligt de vertegenwoor
diger der V.N. thans ernstig ziek.
Ook hem is de spanning te zwaar
geworden, hem wedervoer wat op in
deze tijd zovelen op belangrijke pos
ten overkomt.
In het veroorzaken van spannin
gen zijn wij sterk, in het vinden van
oplossingen en in het stichten van
vrede en het scheppen van gerech
tigheid minder. De mens, kerkvorst
of wie ook, zou kunnen beginnen
met wat minder hoog van de toren
te blazen.
TS het goed, dan draagt de we
tenschap een universeel karak
ter. Zij kent geen grenzen. Zij is er
ten nutte van de mensheid. Zij moet
het hebben van mededeelzaamheid
en van uitwisseling van gegevens.
Zo heeft de regering van Amerika
het ook begrepen. Men heeft er een
opzienbarende prestatie geleverd
door van zeer nabij het maanopper
vlak te fotograferen. Oude gehei
men zijn daarbij ontsluierd, belang
rijke ontdekkingen gedaan, vorde
ringen van betekenis verricht. Ame
rika houdt de resultaten van deze
Erestatie niet onder zich, maar heeft
et besluit genomen, meer dan hon
derd landen in het bezit te stellen
van de foto's.
Dat is de houding zoals deze ook
bij de beoefening van de wetenschap
past Zij verdient echter in deze
tijd, die zich nog wel eens kenmerkt
door het optrekken van muren, een
waarderende vermelding.
Koningin maakte
boottocht met
mevr. Kennedy
Koningin Juliana heeft gisteren me
vrouw Jacqueline Kennedy aan boord
van het koninklijk jacht in Porto Er-
cole ontvangen. In gezelschap van de
prinsessen Beatrix en Margriet en van
de zuster van mevrouw Kennedy, prin
ses Lee Radziwill, werd een vaartocht
gemaakt.
Roemeense president
ernstig ziek?
Volgens het Britse zondagsblad „The
Observer" is de president van Roeme
nië, Gheonghioe-Dej, die tevens leider
is van de Roemeense communistische
partij, ernstig ziek, waardoor het land
geconfronteerd wordt met „een crisis
in de leiding". Een Londense chirurg
was, zo schrijft het blad, in juni naar
Boekarest ontboden om het staatshoofd
te opereren, maar dit heeft niet veel
succes gehad. Volgens het blad bestaat
de mogelijkheid, dat de president zich
uit de actieve politiek terugtrekt.
„Ik gebruik toch liever mijn laatste
foto voor dit leuke poesje."
