Alles goed en u/el
Sociologisch Instituut is
crisis te boven gekomen
Thielicke niet
naar München
Van elke 100 ongelukken
46 kinderen slachtoffer
Een woord voor vandaag
Ontevredenheidsbetuiging
majoor Spier ingetrokken
DRINGEND VERZOEK
2
DONDERDAG 30 JULI 1964
ANDERZIJDS
DOMINEE-VAN-ELDERS II
In zijn artikel in „Op den Uit
kijk" over „een dominee-van-el-
ders" schrijft dr. O. Jager vervol
gens over wat een predikant
krijgt te verwerken, als hij een
maal op de vreemde kansel staat:
LI gaan er nu van uit dat de
kerkeraden begrip hebben voor
het verzoek van de dominee van el
ders om zijn twee laatstgemaakte
preken te houden dus geen cate-
chismuspreek. Wat gebeurt er nu
verder? De dominee van elders
ontvangt (soms twee minuten voor
de dienst) het verzoek om zich te
houden aan de ter plaatse gebrui
kelijke liturgie. Die liturgie is te
genwoordig in elke gemeente weer
anders. Het vergt enige studie om
zich de volgorde van een en ander
in het hoofd te prenten. Er worden
enige namen genoemd van zieken
die in het gebed herdacht moeten
worden. Een aantal onooglijke
briefjes vormen tesamen de afkon
digingen. die vóór of in de dienst
(elezen moeten worden. Sommige
erkelijke bureaus zijn heel zuinig
met papier. Met al zijn papieren en
papiertjes op zak begeeft de domi
nee van elders zich naar de onbe
kende preekstoel, zonder te laten
merken hoe onwennig hij zich
voelt. Tijdens de wandeling door de
kerk repeteert hij de namen van de
zieken voor het grote gebed.
Zijn eigen gemeente is aan hem
Sewend. Dat heeft voordelen en na-
elen. Het grootste voordeel is dat
zijn eigen gemeente zich niet af
vraagt: wat is hij voor een man?
maar zich instelt op zijn bood
schap. De vreemde gemeente moet
eerst de man nog bekijken en be
proeven. Dat is een van de redenen
dominee het liefst in
die hij speciaal a
zijn eigen gi
kt. En er zij
- - rdie hij er voc
zijn eigen gemeente heeft inge2t.
en die hij elders maar weglaat,
hoewel hij daardoor de draad kan
stoelen heeft niemand er rekening
mee gehouden dat er bovenop de
gladde bijbel een prekeboekje moet
kunnen liggen zonder dat het naar
omlaag gaat glijden. Onder de les
senaar zien de meeste preekstoelen
er uit als een dashboard van een
auto of als een cabine van een
vliegtuig: knopjes en lichtjes en
schakelaars waarvan de dominee
van elders een beetje duizelig
wordt. Er moet een knopje bij zijn
voor de lamp boven de bijbel,
maar hij durft geen enkel knopje
aan te raken, want misschien gaat
dan plotsing de organist spelen of
begint er achter zijn rug een elek
trisch kacheltje te branden, terwijl
hij het toch al zo warm heeft.
Dat alles staat hij te denken tij
dens de laatste regel van het
psalmvers. Alleen omdat het toe
vallig de eerste zondag van de
maand is, heeft hij de bijbel op tiid
openliggen bij wat er nu aan ae
beurt is. Zo zijn er nog wel eens
meevallers op de vreemde preek
stoel.
Zou hij nu andere psalmverzen
opgeven dan hij van plan was?
Maar de organist heeft ,.het orgel-
briefje" al voor zich liggen en mag
niet in de war raken, want dan
slaat hij ernaast. Enige organisten
bewaren de orgelbriefjes van domi
nees van elders in een album. Ik
heb zo'n album wel eens bekeken.
Wist u dat sommige dominees hun
psalmen noteren op de achterkant
van giroformulieren? Ook dominees
zijn soms zuinig met papier. De
vreemdste kranteknipsels zijn er
bij, bij de verzameling in dat al
bum. Dominees hebben soms Suc
ces-agenda's of ziin geabonneerd op
Elsevier: zo'n album is leerzaam,
met name hot bedrag op de ge
noemde giroformulieren. Achterkan
ten van rouwkaarten komen veel
dat is stevig papier, en stem
mig i
zo'n zwarte rand. Ik her
wij traken.
Maar onze dominee v
is aan de preek nog niet
wijl de gemeente hem bekijkt.
Seeft hij een psalmvers op. Hij be-
oelt een psalm uit de oude berij
ming. maar de gemeente zingt een
couplet uit de nieuwe berijming.
Hij is vergeten om te vragen: wat
zingen ze hier? De nieuwe berij
ming heeft minder coupletten; nu
past het vers dat zij zingen niet
meer goed bij de preek. Er is wel
niemand die dat merkt (zij weten
nog niet eens waar de preek over
gaat), maar de dominee van elders
raakt er een beetje door van
streek. Tenslotte kost het hem vaak
een heel uur om de bijpassende
psalmen te vinden, en hij houdt
niet van verloren tijd. Terwijl hij
de Tien geboden opzoekt (hij heeft
juist op tijd de oude vertaling die
óók nog op de preekstoel ligt ver
wisseld met de nieuwe) en terwijl
hij uit de nieuwe berijming (die hij
nog niet uit het hoofd kent) mee
zingt. bladert hij (hij heeft twee
handen tenslotte) in de ..Proeve"
om te zien welk couplet hij voor na
de wetlezing moet opgeven, voor
het geval dat het couplet, dat hij
had willen opgeven in die bundel
niet eens zou bestaan, totdat zijn
oog valt op de ter plaatse gebrui
kelijke liturgie die vermeldt dat
de Tien Geboden alleen op de eer
ste zondag van de maand gelezen
moeten worden. Is het de eerste
zondag van de maand? denkt hij al
zingende en bladerende. Vorige
week was het de vijfentwintigste.
Hoeveel dagen heeft april?
TAE preekstoel is lager dan hij ge-
-L' wend is. De Statenbijbel, wijd
de uitnodiging om een diner bij te
wonen van ministers en ambassa
deurs: de organist mocht weten
elders wét voor een dominee van elders
hem de eer aan deed; dat is een
zeldzaam exemplaar, voor het al-
bum.
preek houdt, hoopt hij bewaard
te bliiven voor de ervaring die Bor-
dewijk beschreef bij een vrouw die
piano speelde: „Toen Aleida ophield
voelde ze zich beslopen door de
tragische verkilling van wie beseft
het contact met zijn gehoor te heb
ben verloren". Het is waar: deze
Aleida bezat „de fijne voelhorens
waarmee de kunstenaar de wissel
stroom registreert tussen zichzelf
en het publiek", en een dominee
kan deze voelhorens missen. Het is
de vraag of dit een voordeel of een
nadeel is. In elk geval is bij het
preken in een vreemde gemeente
het gevaar groot dat de kerkgan
gers voor de ogen van de dominee
veranderen in ..publiek" waarvoor
hij moet „optreden". Het is niet
gezegd dat hem dit ijdel maakt;
het kan hem ook verlegen maken.
Kleinmoedigheid en overmoed blij
ven meestal in evenwicht, doordat
bemoediging en kritiek elkaar af
wisselen. Als een scriba bij 2ijn uit
nodiging zegt: „Wij hopen dat u
komt. want wij collecteren op
die zondag juist voor een doel dat
een grote opbrengst nodig heeft",
dan komt er vlak daarna altijd wel
een andere instantie met de invi
tatie: „Wij hadden eindelijk ds. X
bereid gevonden om voor ons te
spreken, maar hij heeft vlak voor
onze vergadering opgebeld, dat hij
ook nog een andere afspraak bleek
te hebben en dus niet kon komen;
hat zal een gfole teleurstelling voor
het publiek zijn, maar kunt u mis
schien voor hem invallen?" Zo
blijft de zaak wel in evenwicht.
Jaarverslag G.S.I. optimistisch
(Van onze kerkredactie)
HET Gereformeerd Sociolo
gisch Instituut, waarin de
Geref. Kerken, de Chr. Geref.
Kerken en de Geref. Gemeenten
zijn vertegenwoordigd, is de cri
sis van 1962 vorig jaar te boven
gekomen. Ook al baart de finan
ciële situatie waarin het insti
tuut zich bevindt, nog steeds zor
gen, het aantal en de omvang van
de opdrachten nam sterk toe, zo
dat de wetenschappelijke staf
moest worden uitgebreid.
Ongetwijfeld, aldus het verslag over
1963. heeft het instituut het dieptepunt
nu achter de rug dank zij dc ingrij
pende reorganisatie die vorig jaar
heeft plaats gehad. Uit de verstrekte
opdrachten blijkt, dat er van verschil
lende zijden behoefte is aan het werk
van het GSI. Aangezien het instituut
voor zijn bestaan grotendeels afhanke
lijk is van de te verstrekken opdrach
ten. kan men stellen dat het bestaan
van het GSI verzekerd lijkt. Bij vol
doende opdrachten moet het volgens
het verslag mogelijk zijn de financië
le rekening sluitend te krijgen. De
vraag of het instituut als zodanig in
leven kan blijven is dus niet meer de
grootste zorg.
Het blijkt wenselijk en in het kader
van het gehele gereformeerde leven ook
steeds meer noodzakelijk, dat het insti
tuut in zeer ruime zin service aan de
kerken kan verlenen. Dit houdt in dat
de kerken, zowel de plaatselijke kerken
als de regionale en landelijke verbanden,
pen.
be-
runnen doen,
zij menen, dat vanuit de sociale
wetenschappen een zinvolle bijdrage ge
leverd kan worden aan de problemen
waarmee men bezig is.
SPLITSING
Met het oog hierop is in de loop van
het vorige jaar besloten de financiële
administratie van het instituut te split
sen naar datgene wat het: a. als op-
dracht-instituut en b. als service-insti
tuut verricht.
Onder a. vallen alle betaalde opdrach-|
ten. zowel van kerken als van niet-ker-i
kelijke instanties. Er zal naar worden
gestreefd dit deel van het instituut zo-I
veel mogelijk ..selfsupporting" te doem
zijn. zo wordt in het jaarverslag opge-
king van de kerken en de kerkelijke in
stanties staan, zonder dat hiervoor in
principe kosten in rekening worden ge
bracht. Deze kosten dienen betaald te
worden uit de algemene bijdragen van
de kerken, want er zijn nu eenmaal ook
noodzakelijk
voor niemand opdracht geeft.
Het verslag maakt voorts nog melding
van de opheffing van dc wetenschappe
lijke adviesraad, die enkele jaren zeer
gebrekkig heeft gefunctioneerd. Ook
wordt een opsomming gegeven van de
afgesloten, de lopende en de in voorbe
reiding zijnde onderzoekingen. In het be
stuur van het GSI nam ds. B. van Sme
den nit Amsterdam de plaats in
heer A. L. de Bruyne die zich
zondheidaredenen genoodzaakt zag terug
te treden.
Om zuiver persoonlijke redenen heeft
prof. Hellmut Thielicke de benoeming
tot hoogleraar in de godsdienstfilosofie
en de christelijke wereldbeschouwing aan
de universiteit te München niet aan
vaard. Thielicke. die 55 jaar oud is.
wü hoogleraar in de systematische theo
logie. aan de universiteit van Hamburg
blijven.
Naar wij reeds eerder berichtten is
men bezig aan de universiteit van Mün
chen een nieuwe faculteit voor protes
tantse theologie op te richten, gezien het
sterk stijgend aantal protestanten
Beieren.
De voornaamste reden, waarom Thie
licke voor de benoeming heeft bedankt,
is zijn vrees, dat hij zich zozeer met
de organisatie van de nieuwe faculteit
zou moeten bezig houden, dat het kon-
takt met zijn studenten, zomede zijn li
teraire aktivitelten in Duitsland in het
gedrang zouden komen.
Thielicke is een van de meestgele2en
auuteurs van theologische en stichte
lijke werken, waarvan er diverse ook in
het Nederlands vertaald zijn.
Bijbelhuis aktief
in Oost-Afrika
Het Bijbelhuis in Nairobi, dc hoofdstad
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen door de generale synode tol
predikanten voor buitengewone werk
zaamheden: a. gevangenispredikant te
Den Haag: G. Nutbey te Vught; b gees-1
telijk verzorger jeugdgevangenis te j
Vught: H. A. v. Herwaarden te Koude-
kerke 't Zand; c. legerpredikant; drs. C.
A. Terlinden, kand. te Benson-Oxford-
shire (Engeland); d. zendingspredikant j
voor arbeid ten dienste van de Evange-
lische Kerk in Kameroen: G. Stegeman, 1
kand. te Oegstgeest.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Zuilichem-Gameren J
Dethmers. kand. te Amsterdam-Z.; te
Drachtstercompagnie: J. v. d. Schaft, j
voormalig vrijgemaakt predikant te
Murmerwoude.
Bedankt voor Driebergen-Rijssenburg:
dr. M. Feitsma te Emmen-Z.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Ds. C. Langbroek te Veenendaal heeft
bedankt voor de benoeming tot leger-
pred. In lang verband.
Ds. J. F. "Berkel (65)
hofprediker met
emeritaat
In verband met zijn 65ste verjaardag
op 27 augustus heeft ds. J. F. Berkel,
een van de beide hofpredikers en prac-
ses van de centrale kerkcraad van de
Nederlandse Hervormde Gemeente van
Apeldoorn en het Loo emeritaat aan
gevraagd, hetgeen hem 30 april van het
volgend jaar verleend zal worden. Dat
wil niet zeggen, dat ds. Berkel de oud
ste predikant te Apeldoorn daarmee te
gelijkertijd afscheid neemt van zijn ge
meente in Apeldoorn. Het ligt namelijk
In de bedoeling, dat hij vanaf dat ogen
blik bijstand gaat verlenen In het pas
toraat, onder meer in het Rooms-ka-
tholieke ziekenhuis.
Op 21 september zal het veertig ja...
geleden zijn, dat ds. Berkel het predik
ambt aanvaardde. Hij werd in 1899 In
de Lage Vuursche geboren. Na zijn gym
nasiale opleiding aan het internaat
„Ruimzicht" in Doetinchem, studeerde
hij theologie aan de Rijksuniversiteit te
Utrecht, waar hij cum laude voor het
kandidaatsexamen slaagde.
Na van 1924 tot 1929 in Schoonebeek
te hebben gestaan, werd hij benoemd
in Apeldoorn, waar hij op 30 augustus
in de Grote Kerk werd bevestigd. Op
15 april 1947 werd ds. Berkel benoemd
tot hofprediker, in welke functie hij prin
ses Maria Christina in de Domkerk te
Utrecht doopte.
De tweede hofprediker is ds. G I. P.
Forget, predikant van de Waalse
ite in "s-Gravenhage
gemeente
merkt. Bovendien zal «en deel van het Kenl*. »»eeft in de afgelopen drie
wetenschappelijk apparaat ter beschik- Jaar miljoen Bijbels of gedeelten
J van Bijbels verspreid in 55 Afrikaanse
talen.
Dit vertelde de Oostafrikaanse Bijbel-
sekretaris, ds. John Mpaayei, onlangs
vitaminen tijdens een bezoek aan het Bijbelhuis
Prima voor van Canstein in Duitsland, het oudste
SOEPEN en BAMI
Het zakje met de Rode Ruit
Nu ook voorgebakken
PATATES FRITES
Let speciaal on de goudgele
kleur.
Rijk s
Protestantse Unie
houdt landdag op
26 augustus
Op woensdag 26 augustus zal de Pro
testantse Unie zijn landdag houden in
de omgeving van het Üddelermeer.
Sprekers op deze dag zijn: ds. F. D.
Emous te 's-Gravenhage, ds. P. J. de
Bruyn te Groningen en ds. J. Swijnen-
burg te Amersfoort, allen predikanten
van de Nederlandse Hervormde Kerk.
Ds. A. J. de Jong hervormd predi
kant te Scheveningen zal refereren over
•worden zich te scharen rondom de ge
opende Bijbel, hun roeping te verstaan
en terug te keren tot de God van Is
raël.
Voor een speciale bustocht van Rot
terdam uit kan men zich voor 1 augus
tus opgeven bij de heer C. Deijkers,
Chr. de Wetstraat 107 B te Rotterdam-
Frankfort verwacht
veel gedelegeerden
van overzee
(Van onze kerkredactie)
Op de algemene vergadering van d.
Hervormde Wereldbond van 3 tot 13
augustus in Frankfort zal een derde van
het totaal aantal afgevaardigden bestaan
uit lidmaten van de jonge kerken in
Azië, Afrika en Latijns Amerika Deze
kerken 51 in totaal vormen teza
men meer dan de helft van de 95 leden
vao de Wereldbond.
De twintig bij de Wereldbond aange
sloten jonge kerken van Afrika zullen
52 afgevaardigden sturen, de veertien
kerken uit Azië 58 en de elf kerken
Latijns Amerika 29.
De meeste van deze kerken hebben
een klein aantal lidmaten. Sommige ech
ter groeien snel. Van de Presbyteriaan
se Kerk van Formosa is de laatste tien
jaar bet aantal lidmaten verdubbeld.
Een protestantse godsdienstonder
wijzer, ergens in de binnenlanden van
Angola, heeft onlangs drie weken ge
vangen gezeten. Reden: hij had in zijn
dorp een kerkdienst georganiseerd. Dor
pelingen verrieden hem. Hij werd door
een plaatselijke legerafdeling gevangen
fienomen. De plaats, waar dit gebeurde
igt ver van het gebied, dat door de
opstandelingen onveilig wordt gemaakt
Dodelijke voetgaiigersongelukken
die in 1962 in ons land in hei
verkeer werden gedood, zijn er
46 kinderen en 31 bejaarden. In
1962 kwamen in totaal 485 voet
gangers in het verkeer om het
leven, waarvan 125 van 5 jaar of
jonger, 99 van 6-14 jaar, 110 van
15-64 jaar en 151 van 65 jaar en
ouder. In alle leeftijdsgroepen
overtreft het aantal mannen dat
als voetganger om het leven
komt, in aanzienlijke mate het
aantal vrouwen.
Dit blijkt uit ..statistiek van de
verkeersongevallen op de open
bare weg", dat door het C.B.S.
is gepubliceerd.
Gebleken is, dat een in de straat
stilstaande vrachtauto of oplegger-
combinatie een grote aantrekkings
kracht uitoefende op vaak zeer jonge
kinderen. Bij het wegrijden leidde dit
tot fatale gevolgen. Opmerkelijk groot
was voorts het aantal kinderen, dal
werd overreden bij het oversteken
achter of tusen geparkeerde auto'}
(33 doden).
daling in. behalve bij de 5—14-jari-
gen. Onder deze groep voetgangers lag
het aantal doden in 1962 ruim tien pet.
boven het niveau van I960.
het werkterrein zich uitstrekt van de Sa-
dagaskar, Mauritius en de Seychellen
omvat.
Ds. Mpaayei liet een mooi uitgevoerd
angelie in zijn eigen taal zien, ver
sierd met bonte stammotieven. De kost
prijs was 45 cent, maar het wordt ver
kocht voor 5 cent.
Het is bijzonder belangrijk voor de
Afrikanen met hun wantrouwen tegen al
vreemd Is en met hun ervaringen
Mpaayei. Vele Afrikanen erkennen daar
bij dankbaar, wat hierbij door de blan
ken gedaan is. Zo verklaarde bij de on
afhankelijkheidsverklaring van Oeganda
een woordvoerder van de regering: „Dat
wij de Bijbel in onze eigen taal bezitten,
heeft er toe bijgedragen, dat wij deze
dag in vrede kunnen vieren."
Prof. H. G. K. Westenbrink
overleden
In Utrecht is op 63-jarige leeftijd vrij
onverwacht overleden prof. dr. H. G. K.
Westenbrink, hoogleraar in de fysiolo
gische chemie aan de Utrechtse univer
siteit en in het cursusjaar 1961/1962 rec
tor magnificus van deze universiteit.
Prof. Westenbrink, die aan de Gro
ningse universiteit chemie studeerde en
promoveerde tot doctor in de wis- en
natuurkunde op het proefschrift:
„Roentgenographisch onderzoek der
rhombische en monoklierên vitriolen en
hunne mengingsreeksen", werd in 1927
'medewerker aan hot fysiologisch labo
ratorium te Amsterdam, Zijn onderwijs
in de chemie van de stofwisseling
maakte veel opgang. In 1943 werd hij
bovendien hoofd van de chemische afde
ling van het Antonie van Leeuwenhoek
huis in Amsterdam. Zeer veel research-
werk werd door hem verricht. Vele pü-
blikaties verschenen van zijn hand. In
1945 volgde zijn benoeming tot gewoon
hoogleraar in dc faculteit der genees
kunde te Utrecht. Onder zijn leiding
kwamen ruim 50 promoties tot stand.
Er is niets nieuws onder de zon Deze Bijbelse wijsheid
(en waarheid), eenmaal op onnavolgbare wijze geformuleerd
door koning Salomo, krijgt elke dag heel concreet inhoud.
Niet, dat zij de weg afsluit naar nieuwe ontdekkingen en
ontwikkelingen: Salomo kende geen auto's en had van de j
ruimtevaart nimmer gehoord. Maar wel in de menselijke
geest, zoals die zich ontplooit en gestalte kan geven aan vele
tastbare dingen. Dit is altijd weer het opvallende in het do
mein van het menselijk denken en handelen: er is niets nieuws
onder de zon. Hoe uniek elk individu ook moge zijn, er is
niets nieuws! Als wij bijvoorbeeld mochten denken, dat de
mens van onze tijd over meer zelfkennis beschikt dan de mens
van vorige eeuwen, dan behoeven wij maar weinig in de
Bijbel te lezen om tot de conclusie te komen, dat wij ons
ernstig vergissen. Die ontdekking kan ons soms doen schrik
ken: wij zien onszelf als in een spiegel en dan niet van onze
beste kant. Gedachten en overwegingen, die wij zelf nauwe
lijks durfden of konden onder woorden brengen, vindt u af
gedrukt enu komt tot de conclusie: dat ben ik, die woorden
had ik kunnen spreken. Deze schrik kan een heilzaam effect
hebben: u weet zich op dat moment verbonden met mensen,
die lang voor u hebben geleefd, die van gelijke beweging
waren als u en die worstelden met dezelfde vragen en zorgen.
En ineens weet u dat de God, Die in de Bijbel spreekt, deze
woorden ook voor u heeft laten opschrijven: de schrik is u
tot een troost geworden!
Wij lezen vanavond: Psalm 54 vers 1 tot en met
De ontevredenheidsbetuiging die
de commandant van de militaire
rijschool te Venlo, majoor Spier,
na perspublikaties over de mili
taire rijschool te Venlo van zijn
commandant heeft gekregen, is
ingetrokken, aangezien deze onte
vredenheidsbetuiging onbevoegd
is gegeven.
Dit zegt de staatssecretaris van defen
sie, de heer J. C. E. Hacx, in antwoord
op schriftelijke vragen van het Tweede-
Kamerlid Wicrda (soc.) over het vraag
gesprek, dat een verslaggever van het
ANP met majoor T. E. Spier heeft ge
had over de rij-opleiding van toekom
stige chauffeurs.
Aanvankelijk, aldus de staatssecreta
ris, had majoor Spier van zijn comman
dant een ontevredenheidsbetuiging ge
kregen, omdat deze de indruk had ge
kregen. dat majoor Spier tegenover een
verslaggever kritiek had uitgeoefend op
maatregelen, welke van hogerhand wa
ren gekomen. Ambtelijk contact met de
pers was majoor Spier niet verboden, zo
zegt de heer Haex ln ziin antwoord. Hij
bevestigt dat bij het onderhoud een ver
tegenwoordiger van de legervoorlich-
tingsdienst aanwezig was. Het lesmate
riaal, aldus het antwoord, ie betrouw
baar. Het oudere materiaal wordt thans
regelmatig vervangen door voertuigen
uit de mobilisabele opleg. Voor elk mi
litair voertuig is een maximum snelheid
bepaald, afhankelijk van het type. Los
hiervan is bij een bepaald type vracht
wagen. waarvan er ook enige in gebruik
zijn bij militaire rijscholen, oen gebrek
geconstateerd, dat centraal wordt gere
pareerd. Zolang dit gebrek niet verhol
pen is, mag niet sneller dan 45 km per
uur worden gereden. Als examinatoren
treden uitsluitend officieren en onderof
ficieren op. die daarvoor een speciale
opleiding hebben genoten.
Met het behalen van het militair rij
bewijs is de rij-opleiding op de rijscho
len beëindigd. De geldende benzinebe
perking bij parate onderdelen heeft niet
tot gevolg dat het opdoen van rij-erva-
ring bij ae dienstplichtige chauffeurs op
enigerlei wijze in het gedrang komt. Er
zijn geen maatregelen in overweging om
de veiligheid van het militaire verkeer
te verhogen. Wel wordt nagegaan of het
doelmatig zou zijn, indien de rij-oplei-
dingen meer zouden worden gecentrali
seerd, doch deze eventueel te nemen
maatregel behoort uitsluitend te worden
gezien binnen de zich voltrekkende reor
ganisatie van de Koninklijke Landmacht,
zo zegt de heer Haex.
Dr. Luther King
voor Ned. t.v.
Zondag 16 augustus zullen het Con
vent' van Kerken en het Ikor gezamen
lijk por televisie een reportage uitzen
den van een massale bijeenkomst in het
Amsterdamse RAI-gebouw. waar als
spreker optreedt dr. Martin Luther King.
De bijeenkomst heeft het karakter van
een kerkdienst, waarmee de vijfjaarlijkse
conferentie van Europese baptisten, die
ditmaal in Nederland wordt gehouden,
wordt besloten. De uitzending per tele
visie vindt plaats van 10.00—11.00 uur.
De preek van dr. Martin Luther King
zal niet worden vertaald met ondertitels,
aangezien zijn tekst tevoren niet beschik
baar is. Ook zal er geen zin-na-zin-ver
taling In het Nederlands worden uitge
sproken. Na do preek van dr. Martin
Luther King zal een samenvatting in het
Nederlands worden gegeven.
Ook 's middags zal dr. Martin Luther
King spreken in het RAI-gebouw. Zijn
toespraak tijdens deze bijeenkomst is te
horen vla IKOR-radio (Hilversum 2) van
18.15 uur tot 19.00 uur.
Directeur stvisseling
van jongenshuis
Hoenderloo
Met ingang van 1 september 1964 is
tot directeur van het jongenshuis Hoen
derloo benoemd: de heer A. van Leeu
wen. adviseur bij de directie van de Pro
testantse Christelijke Reclasserings Ver
eniging te 's-Gravenhage. Mr. G. Wes-
sels, die als directeur aftreedt zal dan
gedelegeerde van het bestuur worden.
Hij zal zich in hoofdzaak kunnen gaan
bezig houden met de vernieuwingsplan
nen van het jongenshuis.
KERNEN VAN
INGEZONDEN
(Vlet eerlijk
STUKKEN
Bijdragen voor deze Ingezonden-stukken rubriek kunnen door alle lezers
(en lezeressen!) worden geleverd en worden geplaatst buiten verantwoorde
lijkheid der hoofdredactie. De redactie behoudt zich het recht voor stukken
te weigeren en ln te korten schrijft u dus zéér kortl Er kan alleen
worden gepubliceerd met volledige vermelding van naam en woonplaats.
Anonieme brieven krijgen geen plaatsruimte. Waar nodig kan m een by-
Gemeente
in Rijibrrgcn II
De heer A. P. de Whiter schreef
ngezonden stuk uw artikel over iegd) staatsexamen. Wat is hier ge-
Jongeman uit Nijmegen gaat voor
waardelijk over van vijf naar zes gym,
slaagt voor zijn (in stilte afge-
de protestantse kerk van Rijsbergen beurd? M.i. dit. De Jongen ging over-
met zeer veel genoegen gelezen to dag naar school, deed 's avonds ziin
hebben. Dit
genoeget.
geen enkel opzicht delen. De ge
meente van Rijsbergen pret«nJ-"1 J-
oergestalte van de cnristelijke
te streven. Hiertoe gaat zij e HHHH.
weg zonder zich iets gelegen te laten was het
liggen aan de zusterkerken, waarmee
zij verbonden is en zonder zich te be
kommeren om de verplichtingen, wei
der meer waar het betreft chr, orga
nisatie en chr. politiek streven? Dat
er straks -L- ln tegenstelling met „een
inruilen onzer beginselen tegen een z.g.
oecumenische vrede", zoals de heer H.
terecht opmerkt na de vakanties
sprake mag zijn van bruisende activi
teiten, opdat een dam worde opgewor-
dit reeda voor 1822
kan ik helaas huiswerk en ln een deel van de nacht pen tegen de zich uitbreidende'
L _r_- H bereidde hij zichöphêt staatsexamen 'reldHjking onzer dagen. Een prachtige
Rijsbergen pretendeert de voor. opdracht,
an de cnristelijke kerk na Was het een wonder dat hij op school Delft
eigen een afwezige indruk ging maken en
'-ten was het een wonder aat een leraar
nee hem onmogelijk voor Grieks en schei- Mei
be- kunde een voldoende kon geven? het dc
Jfrel- Maar de zaak werd veelal zó gesteld, minister van buitenlandse zaken, gade.
ke het deel uitmaken van het verband dat die leraar niet voor zijn taak be- Zijn kundigheid in diplomatiek spre-
de Gereformeerde Kerken mee- rekend en dc leerling een held zou zijn. ken. hetgeen hij dezer dagen nog weer
bewijs van liefde Nu, misschien is de leerling inderdaad eens via radio en t.v. demonstreerde,
zusters in den lan- wel wat heldhaftig geweest, maar de wordt door velen onderschat. Ik acht
bij hem vergeleken een man als Soe-
brengt. Is dit een bewijs
tot de broeders
Een verdeling naar verkeersma
noeuvres leert, dat van de in totaal, t- -k- ---
224 kinderen tot 14 jaar, die in 1962 ®e_!l3£
als voetganger om het leven kwamen,
er 139 verongelukten bij het overste
ken en 56 tijdens het spelen op de
rijweg of rond een vervoermiddel.
Om vertraging te vc or komen ge
lieve men
VAKANTIEADRESSEN
uitsluitend vla de uit de krant
geknipte bon
MINSTENS EEN WEEK
TEVOREN
aan ons op te geven.
DE DIRECTIE
afwijkende meningen, dan is haar
ste taak dit op de afgesproken ma
nier, neergelegd in de aangenomen
kerkenordening,
hebben in haar iijkheld te maken heeft.
de zusterkerken
om zodoende tot één
zelfde geloof te komen.
Zolang zij dit weigert vergadert zij
de gemeente van Christus niet. maar r
verstrooit zij deze, hoe goed men het moet zijn voor een samengaan van AR
De aanrijdingen waarbij overstekende
volwassenen werden gedood vonden niet
in hoofdzaak plaats, zoals men wellicht
zou verwachten op kruispunten plaats,
maar juist op een rechte weg- of recht
straatgedeelte, zonder zijweg. Uitzicht
belemmering door geparkeerde auto's
speelde daarbij slechts "en ondergeschik
te rol.
h« Via advertenties is ons kenbaar gi
Het ui «trijd met de oepelMen. Ou kt d v00rl„n bler verkrijg- element in ro'
ontbreken van een voetpad, lopen -
Geen CDU in ons land
Verblijdend achtte ik het door u ge
publiceerde resultaat van een NIPO-
onderzoek, waaruit bleek dat er een
flinke meerderheid uit beide partijen
Elden (Gld.)
Weggooi-verpak king
het ontbreken - - -
aan de rechterzijde van de rijweg kostte
in 1962 aan 29 voetgangers het leven.
Zij werden, veelal bij duisternis, aange
reden door achteropkomende auto's of
bromfietsen. Het merendeel van deze
voetgangers liep in duo; het slachtoffer
was dan steeds degene, die links naast
de ander liep.
Het volgens de voorschriften lopen aan
de linkerzijde van de rijweg bleek de
de voetganger intussen nog geen volledi
ge garantie te geven voor zijrf veiligheid.
Ook in deze situatie kwamen nl. een
aantal dodelijke aanrijdingen voor. o.m.
door achteropkomend verkeer dat een
inhaalmanoeuvre maakte.
Ter afronding van het onderzoek geeft
het C.B.S. het verloop van de voet
gangersongevallen gedurende de laat
ste 10 Jaar. Het aantal doden onder de
voetgangers was in 1960 het hoogst
(530).
Sindsdien trad bij alle leeftijdsgroepen
I baar HH0I
I flesjes van dun glas waarvoor geen En voorts
statiegeld wordt berekend. Wie nagaat testanten i
CHÜ. Bedenkelijker achtte ik dat
ook velen zijn die eenheid met de
G. J. Schutte. KVP voorstaan. Met alle respect voor
de r.k. hier te lande, maar ik acht dit
samengaan zonder brokken niet moge
lijk. Gezien de getalsverhoudingen in
het parlement dacht ik dat het prot.
element in zo'n grote partij maar bit
ter weinig tot zijn recht zou komen.
karno nog maar een beginneling.
dacht zo, dat S. onze minister déórom
vroeg nog wat langer in Indonesië te
blijven opdat hij (Soekarno) nog wat
van hem zou kunnen opsteken...
Den Haag P. Pannebakker
Process ie v i-l jhcld
Te betreuren acht ik het dat er zoveel
plaatsruimte is besteed voor overname
van het artikel van ds. P. Visser uit
„Op Wiek" over de processievrijheid.
Kennelijk heeft ds. Visser wel eens pro
cessies gezien, maar zich nauwelijks in
de achtergrond daarvan verdiept. Im
mers zou het hem dan duidelijk zijn
geworden, dat een r.k. sacramentspro
cessie iets volkomen anders is dan bijv.
een optocht, straatprediking e.d.Even-
vergist hij zich, als hij stelt dat
genstellingen die lijnrecht tegenover el
kaar staan om politiek
te kunnen wettigen.
Noordwijkerhout J. Wassenaar
P™' „Trente" aan de processies geen abso
lutistische zeggenschap toekent, daar
..Trente" duidelijk zegt dat de
samengaan mentsDrocessie moet worden gezien als
een „openlijke triomf over de ketterij,
als een openlijke overwinning van de
■I^R waarheid leuzen" Terecht heelt
Voorwaarts strijders II dan ook de Herv. Kerk in het Memo-
hoeveel scherven van normale bier-
limonadeflesjes er nu al te vinden zijn kaar staan
langs de wegen, in de bossen en op
de stranden die vreest voor de toe
komst het ergste: men zal nóg on
voorzichtiger met al dat verpakkings
materiaal om gaan springen dan nu
reeds het geval is!
Zou de brouwerij die adverteerde, al
thans de directie ervan, nu wérkelijk
denken dat J:~ -•»
gaan
meenemen 's avonds de lege flesjes
voorzichtig mee naar huis nemen om
ze daar in de vuilnisbak te deponeren? oHURHBPI
Indien andere bier- en limonadefabri- leiding", op „de overheid" zelfs. Van stige gemeenschappen". Niemand mag
de de geloofsmoed onzer vaderen is m.i. in ons land enige kerkelijke plechtig
er- weinig meer te bespeuren. heid houden buiten „besloten plaat-
Maar hebben we elkaar dan niet op sen", met uitzondering alleen van de
Rotterdam A. P. de Winter te wekken tot meerdere activiteit, on- r.k. kerk die haar processies wel daar
randum aangaande de Processie (1950)
De heer Heule Sr. die de vorige uitgesproken: „De vrijheid om op de
het woord straten van Nederland processies te
mijn mening houden zou de vrijheid der anderen op-
dezc rubriek
as heeft terecht na;
opgeroepen tot
daadwerkelijke heffen om op straat zichzelf te zijn.
ïselen der vade- Ten slotte: met de beperkte processic-
ien. Echter is de vraag: hoe dit in deze vrijheid die de r.k. kerk thans volgens
tijd metterdaad te realiseren? Teveel onze wet geniet, is de r.k. kerk in fei-
wordt in dit opzicht afgeschoven op „de te bevoorrecht bóven andere ..godsdien'
kanten dit voorbeeld gaan volgen i
narigheid mijns inziens niet te
mag- houden
gebruikelijk was.
Delft, Huizer.
Processievrijheid II
Met verbazing las ik het overgeno
men artikel van ds. P. Visser. Ten on
rechte veréénzelvigt ds. Visser m.i. de
processie met bijv. straatprediking.
Het wezen van deze beide verschilt
belangrijk. Onjuist is hetgeen ds. Vis
ser schreef over het Trentse Concilie.
Het absolutistisch karakter is door
Trente zeer zeker onderkend. „Een
openlijke overwinning van de waarheid
op de ketterij" (13e zitting). Zoals ik in
een „Open Brief" aan Godfried Bomans
over de processiekwestie reeds schreef
in „De Volkskrant" van 6 november
1963: „Bij een sacramentsprocessie
wordt de hostie („Christus in het sa
crament") rondgedragen en vereerd.
Deze hostie moet aanbeden worden.
Naar reformatorische opvatting bete
kent dit: Afgoderij, in strijd met
Gods Wet".
Processievrijheid impliceert opheffing
van de vrijheid van de ander op de
openbare weg zichzelf te zijn. (Herder
lijk Schrijven Ned. Herv. Kerk, 1950).
Wat ds. Visser verdedigt is in feite
intolerantie, Immers om weer
met genoemd „Herderlijk Schrijven" te
spreken: „Niet de tegenstand tegen op
heffing van het processieverbod is in
tolerant, maar juist het verzoek tot op
heffing".
Zeist, J. R. van Oordt.
Processievrijheid III
Onze hervormers en oude gerefor
meerde godgeleerden waren steeds voor
vrijheid van consciëntie, maar dit is
echter niet hetzelfde om iedereen maar
te laten propageren van de meest God-
onterende beginselen van valse gods
dienst en afgoderij, hetwelk m.i. cok
een processie zeer zeker is. Zo en niet
anders stond ook Calvijn het voor vol
gens zijn Institutie, en ook het onver
minkte art. 36 der N.G.B., wellicht
beide niet onbekend bij Ds. P. Visser
uit Tilburg.
P. van Dongen Raamsdonksveer.
Processievrijheid IV
Wil de Tilburgse predikant Rome
meer processievrijheid geven? Is Ro
me zo vrijheidslievend? Ik meen van
niet. want waar Rome heersende macht
wordt, zijn de grenzen der vrijheid
spoedig in zicht. Denk aan specifieke
r.k. landen. En lees de Bethlehemre-
de van paus Paulus VI "en niet minder
zijn toespraak tot het Corps Diploma
tique van 25—1—64 maar eens.
Wij kunnen ons als protestanten niet
langer veroorloven valse verdragen te
sluiten of kleurloze democratieën wat
te injecteren met wat „christelijk se
rum". Het is de taak van het protes
tantisme de r.k. kerk te bestrijden als
ccn macht die degenen die aan haar
zijn onderworpen verre houdt van de
vrijheid. En dat is heel wat anders dan
de processievrijheid te gaan verdedigen.
Hardinxvcld-G'dam. K. Hartog
Genesis I
Vooral de laatste Jaren worden we
geconfronteerd} met allerlei meningen
over het Scheppingsverhaal in Genesis
1 en 2. Eén mening: de schepping is
Scschied in werkelijke (niet gewone!)
agen, m.a.w. de dagen kunnen korter
of veel langer geduurd hebben dan
24 uur. Eén dag kan zelfs wel een
tijdperk van miljoenen jaren zijn ge
weest.
Een andere veronderstelling luidt:
De zeven dagen in Genesis I zijn al
leen bedoeld als „inkleding". Het zou
niet de bedoeling van de schrijver
(van Genesis) geweest zijn om iets
van de schepping te verhalen, maar om
de heerlijkheid van de mens in het
licht te stellen. Of óók: De H. Schrift
spreekt slechts in zoverre over het
scheppingsfeit, als zij van het mac.nti-
ge feit der herschepping spreken wil.
Nog erger wordt het wanneer wij ver
nemen, dat de mogelijkheid moet wor
den opengelaten dat de mens van de
aap afstamt.
Nog even wachten en „de natuurwe
tenschap is onze God". Het moge wrang
klinken, maar deze kant gaat het on
herroepelijk uit. Men maakt zich ten
minste nu reeds grote zorgen over de
moeilijkheden die het scheppingsver
haal oplevert ten aanzien van de na
tuurwetenschappen!
Alsof het geloof afhankelijk zou zijn
van de wetenschap! Alsof het geloof
zou kunnen uitgaan van hypothesen!
Deze mogen nodig zijn bij wetenschap-
pehjk onderzoek, in het godsdienstig/
geestelijke leven zijn zij onbruikbaar.
Het geloof gaat niet van veronderstel
lingen uit, maar is gefundeerd in het
eeuwigblijvende, vaste en betrouwbare
Woord van God.
Wie de H. Schrift (óók Genesis 1 en 2)
onderwerpt aan het oordeel van het
r^Seu! ''e"tand. laat in principe
Gods Woord los.
Rotterdam, P. buitelaar.
