3 Werknemers willen deel
i van vermogensaanwas
Blanken schieten
negermeisje neer
Loonstijging
belangrijk
Koeler
Voortgaande studie
bij vakcentralen
Avro had tegenvallers
in jubileumjaar 1963
Deurwaarder
verduisterde
9000 gulden
7
DINSDAG 21 JULI 1964
(Vervolg van pagina 1)
Een reële loonsverbetering van slechts
2 procent per jaar, levert over een tijd-
vak van 20 jaar een reële inkomensver
betering op van 50 procent. Dit bedrag
gaat het inkomen uit vermogensaanwas
deling aanmerkelijk te boven. De vak-
centralen zien dan ook de vermogensaan
wasdeling niet als een vervanging van
de op loonsverhogingen gerichte activi-
teiten van de vakbeweging. De inko
menszijde van de vermogensaanwasde-
ling heeft een eigen betrekkelijke be
langrijkheid. maar daarnaast en daarbo-
venuit gaat het ideële effect hiervan, na-
i melijk de doorbreking van scheve ver-
mogensverhoudingen
Grootte winstaandeel
Afstemming van de grootte van het
winstaandeel voor de werknemer op het
t dividend, dat de aandeelhouders ontvan
gen, wordt afgewezen, omdat aan aan-
j deelhouders ook dikwijls bonusaandelen
worden uitgekeerd, die volkomen los
I staan van het dividend. Koppeling van
de winstdeling aan het dividend is bo
vendien nietszeggend, omdat het divi-
dend uitbetaald wordt over het kapitaal
I van de onderneming en het winstdelings-
percentage over de jaarlijkse loonsom.
Ook kan in sterk groeiende bedrijven
het dividend kunstmatig laag gehouden
1 worden en omgekeerd. De vakcentralen
1 wensen daarom uit te gaan van het fis
cale winstbedrag.
De vakbeweging vraagt bovendien het
recht op controle van de cijfers. Een
j systeem, waarbij dit niet mogelijk is
1 wordt onaanvaardbaar genoemd. Ver-
I wezen wordt naar het in 1961 gewyzig-
de artikel 1638e van het Burgerlijk Wet-
boek, waarin gesteld wordt, dat ten be
hoeve van de werknemers bij winstde-
lingsregelingen de vaststelling der winst
door daartoe aangewezen derden kan
worden gecontroleerd.
Beleggingsfondsen
Om te voorkomen dat uitgekeerde
winstaandelen onmiddellijk ln de con
sumptieve sfeer komen, stellen de vak
centralen voor, dat de ondernemingen
hun uit te keren aandelen deponeren by
beleggingsfondsen van werknemers. Deze
fondsen verstrekken dan aan de werk
nemers op grond van de waarde van de
aandelen zogenaamde partlclpatlebewy-
zen die slechts beperkt verhandel
baar zijn. Gedacht wordt ook aan maat
regelen om het in bezit houden van
de particlpatiebewijzen bijzonder aan
trekkelijk te maken.
De Sociale Beleggingsgemeenschappeh
i kunnen opgericht worden per onderne
ming. per groep van ondernemingen,
regionaal of landelijk. Voorkeur wordt
uitgesproken voor open en gemengde
beleggingsgemeenschappen. Iedere on
derneming kan dan bij een bepaalde
SBG aandelen deponeren of gelden stor
ten. waarvoor de betrokken -werknemers
participatiebewijzen krijgen uitgekeerd.
De uit te betalen dividenden door SBG's
zijn dan het resultaat van de gang van
..zaken in een /groot aantal ondememln-
J^EN zwak hogedrukgebied. dat
*-* maandag ons land passeerde,
strekt, zich nu uit van het noordelijk
gedeelte van de Noordzee tot Polen-
Een lagedrukgebied dat uit Spanje
afkomstig is, trekt over Frankrijk naar
het noorden. Tegelijkertijd nadert in
de. hogere luchtlagen uit het westen
een trogvormige storing. Onder invloed
van beide systemen nam de bewolking
vanmorgen al toeterwijl boven
Frankrijk, Luxemburg en zuidwest
Duitsland hier en daar onweer voor
kwam. In ons land zal vanavond en
vannacht ook nog plaatselijk onweer
voorkomen. Na het langstrekken van
de storingen zal de wind uit noorde
lijke richting gaan waaien en koelere
lucht van de Noordzee aanvoeren
Hierin komt vooral aanvankelijk veel
bewolking voor. Het zal daarom
woensdag vooral aan de kust koeler
zijn dan vandaag.
Zon en maan
Woensdag 22 juli zon op 4.48 onder
20.45: maan op 19.36 onder 2.29,
Vrijdag 24 juli volle maan
HOOGWATER SC HEVEN IN GEN
Strandverwaehting
Onweerstoring boven Frankrijk trekt
naar het noordoosten en kan in de ko
mende 24 uur plaatselijk aah het strand
een verspreide bui veroorzaken Overi
gens nog fraai strandweer met zonnige
perioden. Matige wind tussen noordoost
en zuidoost. Temperatuur overdag 24 tot
26 graden. Zeewater 18 graden.
Vooruitzichten: licht onstabiel maar op
de meeste plaatsen nog goed strandweer.
gen. De werknemer, die toch wat betreft
zijn werkgelegenheid risico's loopt bij
een enkele onderneming, wordt dan niet
ook nog eens in zijn vermogenspositie
getroffen, wanneer „zijn" onderneming
in moeilijkheden zou komen.
De werknemers in sterke bedrijfstak
ken worden dan ook minder bevoordeeld
boven werknemers ln economisch zwak
kere bedrijfstakken. De jaarlijkse divi
denden. uit te betalen op de particlpa-
tiebewljzen zullen dan meer het beeld
geven van een gemiddeld percentage
De drie vakcentralen geven daarom
de voorkeur aan een beperkt aantal
over het gehele land goed gespreide
SBG's.
Zowel de mogelijkheid om de hogere
salarissen niet te laten profiteren van
de vermogensaanwasdeling („zij hebben
reeds de mogelijkheid tot vermogens
vorming") als het voorstel om de ver
mogensaanwasdeling af te stemmen op
de hoogte van het loon of salaris, wor
den afgewezen. De vakcentralen geven
er de voorkeur aan de vermogensaan
spraken per onderneming voor alle
werknemers gelijk te doen zUn. Wil men
toch de loon- en salarlsverhondlngen In
het oog honden dan zou een minimum
bedrag vastgesteld kunnen worden met
een sterk degressief stijgingspercentage.
Kleinere bedrijven
Erkend wordt, dat de vermogens
aanwasdeling voor de kleinere bedrijven
vooral in het begin een moeilijke zaak
zal blijken Gedacht wordt aan het am
bacht de detailhandel, de landbouw de
kleine transportondernemingen en de
vele kleine ondernemingen in het bouw
bedrijf. Ook de band van het personeel
met het bedryf is hier vaak erg los
Men zal hier echter gedwongen worder
naar soortgelijke maatregelen te streven,
indien in de grotere ondernemingen de
vermogenaanwaalelintg tot de normale
arbeidsvoorwaarden gaat behoren Het
zal anders moeilijk worden om op den
duur nog personeel voor het kleinere
bedrijf aan te trekken, aldus het rapport.
Gedacht wordt aan twee mogelijkheden:
de collectieve winstdeling en het Inves
ted ngsloon. Per bedrijfstak zouden de
kleinere ondernemingen een deel van
haar winst kunnen afdragen aan een te
vormen fonds. Het fonds dat dezelfde
functie heeft als een SBG keert dan
daarvoor paTticipatiebewljzen uit aan de
betrokken werknemers.
Ook zou wekelijks een loondeel (ln-
vestertngsloon) gereserveerd kunnen
worden en per werknemer op een reke
ning geplaatst. Zo gauw het bedrag tot
een bepaalde som Is uitgegroeid zon dan
een partlclpatiebewijs in een SBG uit
gekeerd kunnen worden.
Prijsverhoging
De vakcentralen realiseren zich,
dat hiervan een prijsverhogend ef
fect zal uitgaan maar achten dit
minder ernstig, omdat hetzelfde bij
de grotere ondernemingen allang het
geval zou zijn. De grote ondernemin
gen hebben immers in haar prijzen
ook een stuk winst zitten, zo be
toogt men. dat later in de investe
ringen terecht komt- Bij het groot
bedrijf heeft dit tot nog toe alleen
geleid tot verrijking van een kleine
groep, terwijl de hogere prijs als ge
volg van invoering van een investe-
ringsloon ih het kleinere bedrijf
slechts dient om de bezitsverhoudin
gen gelijkmatiger te maken. In een
dergelijke prijsverhoging zien de
vakcentralen geen reden tot veront
waardiging. Het toepassen van een
dergelijk investeringsloon zou ech
ter alleen het geval mogen zijn, in
dien de nndernemingswinst tekort
schiet. Bovendien zullen de loon
politieke instanties voor een inves
teringsloon ook eerst nog toestem
ming moeten geven.
Een investeringsloon wordt ook moge
lijk geacht voor verenigingen en stich
tingen. die niet beogen winst te maken.
In vele gevallen zal dan een verhoging
van de contributies en subsidies aan
dergelyke instellingen nodig zyn,
Ook is gedacht aan de overheidsbe-
drijven. Opgemerkt wordt, dat vermo
gensaanwasdeling in de renderende over
heidsbedrijven gevolgen zal moeten heb
ben voor de beloning in de andeire over
heidssectoren, er van uitgaande, dat de
overheid ook walt betreft de vermogens
aanwasdeling niet achter zal kunnen
blijven by het particuliere bedrijfsleven.
Gedacht wordt hier ook aan de methode
van het investeringsloon waarvoor de
overheid belastinggelden of obligaties
zou kunnen storten.
Geen ontsparing
Gesuggereerd wordt, dat verzilvering
van certificaten zou kunnen worden te
gengegaan door het toekennen van een
hoge rente, of door het vragen van hoge
verzilveringskosten Ook zou het toe
gekende winstdeel een aantal jaren ge
blokkeerd kunnen worden
Wel zou de mogelijkheid geschapen
kunnen worden de certificaten van de
SBG's te belenen in gevallen van nood
zakelijke. onverwachte uitgaven. De be
leningen zouden dan geleidelijk weer te
rugbetaald moeten worden. In ultzonder-
lyke gevallen, waarin terugbetaling van
beleningen onmogeliik is zon verkoop
van de aandeelbewtyzen aan de SBG's
mogelijk gemaakt moeten worden.
Uitzonderingen zouden de vakcentra
len na enkele jaren willen maken voor
de aankoop van een eigen huis,, voor
aankoop van ter beurze verhandelbare
aandelen voor kooD van lijfrente voor
zelfstandige bedrijfsvestigingen enz. Op
den duur zullen echter alle certificaten
verzilverbaar zijn. De opbrengst hangt
dan af van de waarde op dat moment
van de bij de SBG's ingebrachte ver-
mogenstitels.
Verhandelen
De vrijheid van verhandelen van de
aandeelbewijzen zal in het algemeen af
hankelijk dienen te zijn van de mate
van consumptieve besteding die hiervan
het gevolg is. Per deelnemer in de
SBG zou een maximum bedrag aan aan
deelbewijzen vastgesteld kunnen worden
en de verkoop aan niet-werknemers
verboden moeten worden.
In het vaststellen van een lage vaste
inruilwaarde zien. de vakcentralen een
mogelykheid om te komen tot een hoge
rente over dit lage bedrag. Op deze
wyze wordt een reserve gekweekt.
Gelet op het vrij revolutionaire ka
rakter van het .rapport moet verwacht
worden, dat het beraad met de werk
geversorganisaties nog we] veel tijd
zal vergen, alvorens het in Nederland
tot een praktische uitvoering zal ko
men van een vorm van vermogens
aanwasdeling voor werknemers
UTRECHT Geslaagd: kand rechtsgel -
A J van Leeuwen (Hilversum), PGruyten-
(Utreeht). L W M Korsten (Grubbenvorst).
W J B P van de Noon (Made. NB 3
Koopmans (Utrecht) en G H Schipper (Der
Over vermogensaanwasdeling
HET WEER IN EUROPA
IRapporten hedenmorgen zeven uur
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Zd -Limb.
Helsinki
Stockh.
Luxemburg h. t
Zilrich onbew
Genève zw. bew
Locarno I. bew
Wenen onbew
Innsbruck h. bew
windstil 19 15
windstil 28 17
zw 3 32 17
windstil 32 17
windstil 32 14
windstil 32 17
windstil 31 16
zzo 3 30 17
windstil 32 17
n 6 33 27
windstil 34 20
(Van onze soc.-econ. redactie)
Tydens een hedenmiddag in Utrecht
gehouden persconferentie is namens
drie werknemersvakccntralen
meegedeeld, dat de georganiseerde
werknemers op korte termijn ook
in eigen kring nadere studie
willen maken van de inhoud van het
rapport over de vermogensaanwas
deling en enkele andere, met name
principiële achtergronden van dit
vraagstuk.
Zo zal het vraagstuk van de eigendom
nog nader moeten worden bezien, want
de vakcentralen realiseren zich, dat ook
het rapport over de vermogensaanwas
deling volop te maken heeft met de her
ziening van de rechtsvorm van de onder
neming.
De studiecommissie die het rapport
heeft samengesteld is van mening, dat
door de voorgestelde regeling tot winst
deling niet de ondernemingsgewijze pro-
duktie en het particuliere initiatief
den ondergraven.
Van CNV-zIJde hadden in de commissie
zitting dr. W. Albcda en drs. J. Boersma.
In plaats van te menen, dat deze winst-
delingsregeling het particuliere initiatief
zal schaden, gelooft men, dat deze struc
tuurwijziging binnen de onderneming het
redmiddel zal kunnen zijn voor de onder
nemingsgewijze produktie. Men ziet hier
in een meer verantwoorde bedrijfsv
ring. die niet zuiver kapitalistisch
maar ook het communistische stelsel
radicaal afwijst
Op 17 en 18 september wijdt het CNV
een tweedaagse studieconferentie
problematiek rondom dit rapport
De grote drijfveer bij de vakcentralen
tot het uitbrengen van dit rapport is niet
geweest van de arbeiders kleine kapita
listen te maken, maar bij de werknemers
mede langs deze weg meer het besef var.
bedrijfsgenoot-te-zijn bij te brengen. Het
gaat hier primair om een zaak van men
selijke verhoudingen.
Wat betreft het CNV valt nog op te
merken, dat dit verbond in zijn jongste
sociaal-politiek program reeds een gro
tere spreiding van de vermogensvorming
voorstond door de werknemers mee
doen deelnemen in de investeringen
I de pndernemingen. De vakcentralen zijn
volop van bewust, dat in het
maken van de werknemer tot aandeel
houder voor de vakbeweging nog eei
langrijk stuk werk ligt.
In Harlem hebben zes jonge blanken een negermeisje aangeschoten.
Het gebeurde tijdens relletjes voor het huis, waar het lijk was op
gebaard van de jonge neger, die donderdag door een politieman was
neergeschoten. De foto toont twee politiemannen met gummiknup
pels in gevecht met een kleurling.
Weer onlusten in Harlem
GISTERAVOND werd in Chicago
een negerinnetje van elf jaar
gewond door een revolverschot uit
een voorbijrijdende auto, waarin zes
jonge blanken zaten. Het kind, dat
voor het huis van haar ouders stond
kreejf een kogel in het been.
In Harlem de negenvijk van New
York zijn gisteravond voor de derde
achtereenvolgende dag opnieuw onlus
ten uitgebroken tussen negers en blan
ken. De politie moest dit weekeinde
de strijd opnemen tegen vechtlustige
menigten en vuurde opnieuw schoten
over de hoofden van de negerdemon
stranten heen.
Een optocht van negers, die zich langs
de 125th Street, het centrum van Man
hattans negerghetto, voortbewoog, werd
uiteengejaagd. De optocht begon toen 150
jongemannen sommigen waren nauwe
lijks dertien jaar oud „Wij eisen
recht - we8 met Whitey" begonnen te
roepen. Een blanke wordt door de ne
gers van Harlem „Whitey" genoemd.
Toen de politie tussenbeide kwam was
de optocht aangegroeid tot ongeveer dui
zend personen.
Zaterdagnacht hebben de betogingen
reeds het leven gekost aan een jonge ne
gerbetoger, terwijl 55 politiemannen en
burgers werden gewond en er 108 arres
taties werden verricht. Na afloop van de
relletjes bleek, dat in totaal tweehonderd
personen in ziekenhuizen moesten wor
den behandeld. Ten slotte werden 37
winkels geplunderd.
Vanmorgen vroeg hebben zich ongere
geldheden voorgedaan in een deel van
Brooklyn, in New York City, waar voor-
namelyk negers wonen. De betogingen,
die hier plaats vonden, stonden in ver
band met de rassenrelletjes in Harlem
van het afgelopen weekeinde.
De demonstratie hier verliep aanvanke
lijk zonder incidenten, maar nadat de
demonstranten uit elkaar waren gegaan,
vormde zich een grote groep van onge
veer 300 negers, die door de straten liep
en van wie sommigen met flessen begon-
Geldzorgen en ledenverlies
Het in fraaie druk en van talrijke de conclusie gewettigd lijkt, de oorzaak
van deze teruggangen te zoeken in het
„ongunstige klimaat dat door de activi
teiten van velen ten aanzien van de
ontstaan".
zer belangrijkste taken in de
komende jaren zal dan ook zyn, dit
klimaat te verbeteren. De mogelijkheden
daartoe (aldus het verslag) vormen
intensieve stu-
omroep 1
nen te gooien. Na een uur had de ge
helmde politie de zaak onder controle
en dropen de betogers af.
Gisteren is, verdacht van oplichting,
de 46-jarige H. T K. uit Enschede, deur
waarder van 's rijks belastingen, voor de
officier van justitie in Almelo geleid.
De man, belast met het innen van dwang
bevelen, werd vrijdag, toen hij een En-
schedees ziekenhuis wildé verlaten^ ge
arresteerd.
Op 29 juni had K in plaats van naar
kantoor te gaan, de trein naar Schoone-
beek genomen waar hij overspannen en
platzak aankwam. Hij had evenwel dui
zend gulden bii zich moeten hebben, die
hij die dag had geïnd."Een onderzoek
van de rijksrecherche wees uit, dat K. j
het geld tussen Almelo en Marienberg j
uit de trein had geworpen Het gehele
bedrag werd inderdaad langs de spoor
baan gevonden.
Nadat K. naar het ziekenhuis in En
schede was overgebracht om van zyn
overspannen toestand te genezen, begon
de recherche haar werk en ontdekte dat
hy in de afgelopen acht Jaar ongeveer
negenduizend gullden had verduis
terd. K die tegenover de politie i
volledige bekentenis heeft afgelegd,
telde het geld te hebben gebruikt
zijn gezin uit financiële moeilijkheden
te helpen. Hy had getracht het ont
vreemde geld terug te verdienen door in
de Duitse Lotto te spelen.
mooie foto's en geestige tekeningen
voorziene, juist-verschenen jaar
verslag van de AVRO over 1963,
leert ons dat bestuur en topfunctio
narissen „niet overdeeld tevreden"
kunnen zijn over het jaar, waarin reeds het voorwerp
deze omroepvereniging haar 40- die"
jarig bestaan vierde. PfOgrUlilTlKl's
Er waren tegenvallers: leden- %I wordl ln hot AVRO-verslae mei
verlies, mislukking van het een geen woord gerept over de in 1963 ge-
maand durende festijn „AVRO-40" ^kel^van'b^ónSS ptonen" S
en geldzorgen, welke voornamelijk deze omroepvereniging voorgestaan.
V\mteöffnn Wel vinden wij heel duidelijke en
de geluidsomioep betreffen. „lm toeBelich,, „ededelingen over de
Toch is het verslag niet in mineur ge- ln 1963 uitgezonden programma's voor
steld, want tegenover enkele van de radio en televisie.
tegenslagen staan „verzachtende om- Wat de radio betreft staan de uitzen-
standigheden", Dat de geluidsomroep dingen van lichte muziek aan de top
met grote, zorgwekkende tekorten werkt met een totaal van 909 uur en 47 minu-
in de laatste jaren, raakt niet alleen de ten, ofwel 37.66 pet van de zendtijd.
AVRO maar de gehele radio-omroep. Met het uitzenden van ernstige muziek
dat is'een bekend feit Gelukkig is de ging 27.24 pet van de zendtijd heen,
AVRO. met een kapitaal van een slor- gesproken woord (waarvan verschei-
dige vier miljoen en voldoende resen- dene vaste rubrieken ook rijk geïllus-
veringen, in staat deze tekorten (dank treerd zijn met lichte muziek) nam 30 42
zy „een gezonde financiële toestand") pet van de zendtijd en kleinkunst 4.68
voorlopig op te vangen, maar daarmee pet
zijn dergelyke tekorten toch niet weg- in het teievisle-programma-overzicht
gewerkt en dus wordt de dringend nood. wordt de conclusie getrokken, dat, ge-
zakelijke verhoging van de luistergel- zien persbeoordeilngen en brieven van
den (ook met het oog op de financiering kijkers, de programma's over het geheel
van het derde programma) door de goed xyn geweest Erkend wordt, dat er
AVRO, evenals door ev. alle andere ook minder goede programma's en «elfs
omroepverenigingen verlangend tege- enkele onvoldoende iyn geweest. Zo
moetgezien. „Hoe onaangenaam op zich- had het zaterdagavondprogramma „Ster-
zelf deze verhoging ook mag zijn", aldus ren en streken" niet het verwachte suc-
het jaarverslag. Ces en moest de zondagavondseric „Met
De AVRO geeft haar beschouwing 24 Pk door Europa" (met Ko van D|jk)
over de tekorten by de geluidsomroep voortijdig worden gestopt,
in het algemeen en niet voor zichzelf Vooral de serieuze programma's van
alleen, hetgeen ook juist is. omdat het de AVRO zijn. blijkens de beoordelin-
apparaat van de NRU in de. gezamen- gen, heel goed ontvangen. Met trots
wordt er aan herinnerd, dat in 1963 de
heer Con Nicolaï als AVRO-medewer
ker met de Televisieprijs van het Prins
Bernhard Fonds werd begiftigd en de
heer H. A. Gomperts voor zijn rubriek
„Literaire ontmoetingen" een van de
Nipkowschijven van de Stichting Prijs
van de Televisiekritiek ontving.
Bij de programma's werd de meeste
Het verslag zegt hiervan: „Nadat 1962. ^jd gevuld door amusementsuitzendin-
ondanks aanzienlijke suppleties van de gen: 28.5 pet: kunst vulde 12.3 pet, docu-
omroepverenigingen reeds een nadelig mentaires ruim 15. jeugduitzendingen
saldo van f2.890.000 (voor de totale ge- ruim io en film- en jeugdprogramma's
luidsomroep) had te zien gegeven, ont eik bjjna jq pct van de totale zendtijd,
stond In 1963. o.m. door verhoging van welke voor de AVRO in 1963 262 uur
de salarissen van de ongeveer 3000 per- en 47 minuten bedroeg. Van deze pro-
soneelsleden en honoraria van losse gramma's werd door de NTS in totaa)
medewerkers, een defielet van niet min- jg uur en 24 minuten overgenomen
der dan f7.f
0.000".
Hiervan
de helft kunst
vanavon#
Teleurstelling
De AVRO komt er ruiterlijk voor uit
dat de jubileumviering voor zover het
de feestmaand „AVRO-40" betreft, een
teleurstelling is geworden: de kosten
van deze voering betekenden een be- 1
langrijke tegenvaller. Het bezoek aan pai
het feestterrein was zo weinig, dat vele
moeilijkheden, o.a. met exploitanten en mi
standhouders ten koste van een flinke ser
begrotingoverschrijding tot een oplos-
sing moesten worden gebracht zei
Hierbij wil de AVRO echter in hér». jljjj
innering brengen, dat andere jubileum- Nii
evenementen, zoals het concert het i
Koorfestival en verscheidene uitzen- Ac
dingen, evenzovele successen zijn ge- sid
worden. am
Hoewel het de AVRO genoegen deed. eri
dat z|j ter gelegenheid van het Jubi- fg'
leum gratificaties mocht uitreiken aan k»
het personeel, bracht dit geschenk sa
men met andere onvoorziene kosten
het totale aan de viering bestede bedrag
toch op f 190.000 boven de begroting uit
Een derde tegenvaller betekende het
feit dat juist in het jubileumjaar de NCRV, 19.30 Barend dc Beer. film
AVRO voor het eerst na de oorlog kinderen 19 35 De Beverly Hillbillh
ledenverlies heeft geleden, zy het zoals film NTS: 2000 J<
het verslag zegt, „in bescheiden mate".
Het ledenaantal daalde van 459.136 tot vaaMif il.45 'f Recht krjjgt t*n loop. TV-
446.063. hetgeen een teruggang met fili
13.073 leden is. Jo'
'-Oord, feestelijk 1
Ivcrsum II. 29» m. 19 00 Nieuws 19 IC
lallteiten 19.25 Dansorkest en jazz-
mble 20 00 Holland Festival 1964: Rc-
ïtie-Oikest: moderne muziek 20.35 De
:re richting, hoorspel 21.40 Holland
l Liedjes 23 10 Lichte c
4 00 Nieuws.
muziek
tÉlèb/Vi
vanavond
21.10
NCRV: 20 20
Memo 20 35 Dzjes zien: jazz
schip ln: gesprekken ovei
2145 't Reoh: krrgt z
.35 Dagsluiting NTS: 22 40—22 45
Maar daar staat tegenover, dat alle
omroepverenigingen, behalve de NCRV,
in 1963 ledenverlies boekten en dat de
AVRO in 1961 ruim 52.000 leden in één
Jaar vooruitging.
In het verslag wordt opgemerkt, da»
41
Sinds de koude zonder erbarmen heerste, ver
toonden zich in de vroegmis slechts de nonne-
kes van het Gasthuis; en van de wereldlmgen
bleken alleen de gezusters Ruttaert met heure
devotie bezield tot ook zy, tot pastoor Pon-
cke's gerustheid, de mis verzaakten. Hij had
daarbij steeds het meeste Rozeke Ruttaert's zus
ter Melanie op het oog. De zeggingen: een Kwa
de kwezel is een spie in de kerk, een klappei
achter de hor en een duivelin in de kamer
het: Wacht u voor een koe van voren, voor
paard van achteren en voor de fyne kwe-
_i van rontelom, rekende hij geboren te zijn
puur uit het bestaan van Melanie Ruttaert.
Ook de zondagse hoogmis werd poverlijk be
zocht, daar de buitenlieden angstvallig onder de
veiligheid hunner daken bleven. Pastoor Poncke
schold erop in de preek en voorzegde, dat zij
binnenkort desnoods zouden komen kruipen naai
de Onze-Lieve-Vrouwe! Deze uitlating ontstak de
verbeelding der Dammenaren en zij fazelden er
van, dat hun pastoor, dag-in dag-uit aan de
boeken geklonken, zich kennis verzameld had
van de toekomst. Zij werden bovendien in hun
weten gestaafd, wijl pastoor Poncke in dezelfde
preek gesproken had van de Apocalyps. Moge
lijk naderde het Jongste Gericht, want pastoor
Poncke had wijders verklaard, dat de winter
in Lapland mijlen achterstond bij de huidige
Vlaamse. Op dit tijdstip trouwens deden nieuwe
maren de rondte door het Damse, namelijk dat
tal van roversbenden Vlaanderen doorkruisten.
Venten met zwartgemaakte tronies en zwaarbe
wapend: bedreven hun ondaden hoofdzakelijk ten
plattelande, brandschatten gehuchten, vielen over
de hovingen, marteliseerden de halsstarrigste
boeren door hun de voetzolen te roosteren,
schonden het vrouwenvolk en plunderden dat het
aard had. Bezuiden onder Gent,
LEVEN EN DADEN
PASTOOR PONCKE
van Dam me ln Vlaanderen
door JAN H. EEKHOUT
niet hoe mogelijk de vervaardheid voor deze ra
bauwen ook zijn boeren bevangen had, zodat zij
hun erf niet durfden verlaten. Mochten de be
richten niettemin berusten op waarheid, hij, pas
toor Poncke, betrouwde er onwankclijk op, dat
Ons-Heer zijn parochianen uitzonderlijk bescher
men zoude. En daarom dacht hij vol recht te
hebben om de boeren te laken vanwege hun
stroefheid ten opzichte van de uitvoering hun
ner christene plichten. Nimmer had hij zich
als een zielkesjager ontpopt, maar de tienuur-
mis van des zondags wenste hij treffelijk be
volkt te weten.
De hongermaren echter loochende hij geens
zins. De gekuilde akkervruchten waren tot slym
vergaan door de koude, het meel wérd schaars
ter markt aangevoerd, gelijk de Gazet van Brug
ge het meldde, en de prijzen van alle voedings
middelen klommen schielijk, en de koeien spil
den amper melk. Dat de honger tevens op het
Damse intrede had gedaan, bleek klaar uit het
aantal vroege driekoningen, die, ondanks de
koude, aan de deuren bedelden, de guldene ster-
HHH8S! re met behulp van een koordeke wentelen de-
Leieboord, 'had men een rijke boer op zyn opA-. den en met bibberende stem hun liedjes zongen,
kamer aangestoffen met dertig messteken in het Bovendien zwierven zy^debanen
lijf en de dochter van het hof was uitzinnig ge
worden. Mede aan pastoor Poncke was deze tij
ding ter ore gekomen. Hij betwijfelde haar.
Wanneer de nood genaakt, wordt het brein
koortsig en de mens maalt zich allerhand tafe
relen, docht het hem. Daarom overwoog hy het
den buiten
af, maar zeiden dat de boeren de honden op
hen loszonden en dat, gelukte het de hofdeur te
bereiken, zy meestentijds bars werden bejegend
en zonder gave moesten afdeinzen.
Pastoor Poncke kon zich aan de driekoningen
zang niet moe horen. De sterre-gasten wierden
in de gang genodigd, de sterre ging in draai
en zij zongen, de koningen, om beurten hun clau-
zeke:
Salich kint vol heilecheden!
Uwer coninckliker moghentheden
Presentere ic hier van goude
Mine offerhande, als die houde
Ziele ende lijf van u te lene;
Want ic'ghelove int herte rene
Dat ghi sijt God, ende mensche,
Opdat die werelt heur t'uwaert wensche.
Dit was het liedje van Balthasar, een vent
die zich een vlassen baard had aangekleefd en
een papieren kroon op de kop droeg.
Daarna stelde Melchior, de moorman zwart
van roet, zich in postuur en kwaelde kwalijk:
O ghebenedide dracht
Van onsen menscheliken gheslacht,
Hoghcboren inder naturen!
Ic presentere u, te deser uren
Van wieroke mine offerhande
Ende ghelovê dat ghi in u hande
Hebt alle dine in moghentheden,
Als God doet in drievuldicheden.
En als Melchior, de jongste der wijze vorsten,
zweeg, zong Caspar, de koning van gemiddelde
Jaren:
O God ende mensche in een gheboren!
Ende u Maria maghet uit vercoren!
Van mirre ic u presentere
Mine offerhande, als die ghere
In u ghelove te volstane,
Ende nemmermere uws dienst af te ganc;
Want ic ghelove in alder tijt,
Here, dat ghi God ende mensche syt.
De koningen waren veelal mannen uit de ar-
menbuurt, mager en bleek van wezen door de
ontbering, en wanneer het zingen uit was, zeur
den zy hun klachten en pastoor Poncke zegde
toe, dat zy een paar bussels hout mochten ko
men halen en beschonk hen met enige stuivers.
Hij zou zich die dunne winter welhaast leeg
aan munt geven. Damme's herder, en ydel aan
hout en ijdel aan proviand. Op Katrijne's mur-
muraties sloeg hij geen acht.
(Wordt vervolgd)
Experimentele uitzending
de net (kanaal 27>. NTS:
Tivoli-svmfonie-orkest vai
schapper. Latijns-Amerikaanse dansen li
Knokke
Programma voor morgen
Hilversum I. 402 m. VARA: 7 00 Nieuw
7 10 Ochtendgym 7 20 Lichte gram (om 7 3
9 Twee
-er do
verhouding van Oude en Nieuwe Testa
ment (I) VARA: 10 00 Lichte gram 1100
Nieuws 11.02 Vrij entree, cabaret 11.25
Licht Instrumentaal trio 11 40 Clavcclmbel-
recital: oud-Nederlandse muziek 12 00 Ste-
reofonischc uitzending: Licht orkest 12 30
Medod ten behoeve van land- on tuinbouw
12.33 Voor het platteland 12.38 Elektro
nisch orgel en zangsoliste 13 00 Nieuws
13.15 Stereofonische uitzonding Licht or-
znngsolist 13 45
en, lezing (deel
»oi 1st en''l?. d«u"e
nding in samenwor-
ibond van dc Partij
Verzoekprogramma
geringsultzending. Geven en nemen Tips
voor en van luisteraars 18 00 Nieuws 18 19
Lichte gram 18 15 Balans: actuele kroniek
18.30 Tango-rumba-orkest en zangaollsten
Hilversum II, 298 m. NCRV: 7 00 Nieuws
7 10 Dagopening 7 20 Amus muziek (gr)
7.45 Radiokranl 8 00 Nieuws 8 15 Gewijde
muziek 8 30 Lichte gram 8 45 Internatio
nale volksliederen (gr) 9.00 Voor de zie
ken 9 30 Dansmuziek (gr) 9 40 Voor dc
Meisjeskoor
Gram, event
13 15 Licht I
mble
ram 12 30 Mcried
i tuinbouw 12 33
itaal sextet 12 53
lel ten 13 00 Nws
tangsollsten 13 40
landse va!
15.30 Oudi
tdUBC
jeugd 17 00 Lichte orkestnn
Lichte muziek 17 45 Licht
ensemble 18 05 Koorzang: geestelijk-
lezingen
:lek 15.50 BUbelv
- ">00 Voor de
iziek (gr) 17 19
t 18 30 Het Spskrn
TELEVISIE
