AANSLAG
EEN
OP HITLER
TRAGEDIE
ZONDAGSBLAD
Von Stauffenberg:
li (20 JULI 1944)
Voorzienigheid redde mij..
ZATERDAG 18 JULI 1961
20 JULI 1944. TWAALF UUR. In het hoofdkwar-
- tier van de Führer, ,,Die Wolfssehanze" in het Oost-
pruisische Rastenburg, meldt kolonel Graf Von Stauf-
fenberg zich bij generaal-veldmaarschalk Keitel.
P De Chef des Oberkommandos der Wehrmacht is van
*1 z'n komst op de hoogte; de jonge kolonel, die reeds
kan bogen op een prachtige oorlogscarrière, valt do
1 eer te beurt om voor Hitier een uiteenzetting te mo
gen geven. Een kort gesprek en de beide officieren
r begeven zich naar de z.g. Speerbarak, waar de da-
li gelijkse bespreking van de militaire situatie zal plaats
vinden. Von Stauffenberg verwondert zich er over,
dat deze betrekkelijk lichte barak als vergaderruim
te dienst doet en niet, zoals hij altijd had gemeend,
3 een speciale bunker.
Luitenant-generaal Heusinger is al begonnen met
- in het kort de toestand aan het Oostfront te schet
sen, wanneer hij het „heilige der heiligen" binnen
gaat. Enkele minuten heeft hij nodig gehad om in een
8 zijkamertje de ontsteking van de bom, die hij in
een aktentas bij zich draagt, in werking te stellen.
Hij heeft er een tangetje voor moeten gebruiken,
omdat hij nog maar over drie vingers de beschik
king heeft. Dan staat hij, uiterlijk zonder emotie,
voor de man, wiens levensdraad hij af wil snijden,
e Na door Keitel aan de opperbevelhebber te zijn voor-
j gesteld, mag Von Stauffenberg naast hem plaatsne
men, want direct zal hij het woord nemen. Z'n tas
zet hij naast zich op de grond. De helse machine
werkt
i Dan verschijnt alles volgens plan z'n adju-
I dant, eerste luitenant Von Haeften, in de deuropening.
Een dringend telefoongesprek! Zich verontschuldi-
- gend verlaat Von Stauffenberg de conferentiezaal.
„Ik ben zo terug". Eén van de andere officieren
vindt dat Von Stauffenbergs tas hem een beetje in
de weg staat en zet hem juist aan de andere kant
van de zware eikenhouten wand, waarop het tafel
blad rust. Hitier buigt zich over de tafel heen om
beter op de kaart te kunnen kijken.
12.47 uur: de explosie! Een donderend geraas
plant zich voort over het uitgestrekte terrein. Door
de vrij lichte bouw kan de enorme luchtdruk zich
een weg banen door de muur. Terwijl het dak naar
beneden komt, worden Hitier en bijna alle anderen
naar buiten geslingerd, waar zij bloedend en met
gedeeltelijk van het lichaam gescheurde uniformen
blijven liggen. Maar de Führer aller Germanen heeft
er het leven afgebracht. De enige, die op slag is
gedood, is de stenograaf Berger. Generaal Korten
en overste Brand, die naast de Führer stonden, zijn
zo zwaar gewond, dat zij na enkele dagen overlijden.
Hitiers chef-adjudant generaal Schmundt, bezwijkt
op 1 augustus pas aan zijn verwondingen. Maar
Hitier zelf heeft slechts een kleine verwonding aan
z'n rechterhand, wat kneuzingen en wat brandwond-
jes. Enkele uren later ontvangt hij Mussolini. Spre
kend over z'n behoud, zal hij 's nachts voor de ra
dio naar de Voorzienigheid verwijzen. Nog horen we
het een vroom man zeggen: „Het afschuwelijke is,
dat hij nog gelijk heeft ook. Het is z'n tijd nog niet.
Wie weet wat we allemaal nog moeten doormaken."
Toen de ontploffing plaats had verklaarde eer
ste luitenant Sander later tegenover de S.S. viel
me op, dat Von Stauffenberg van schrik ineenkromp.
Zelf had ik niet direct door wat er gaande was.
Toen generaal Fellgiebel verschrikt vroeg wat er ge
beurde, dacht ik dat er was geschoten of dat er,
wat zo vaak voorkwam, een mijn de lucht in was
gegaan.
Voor de pleger van de aanslag is het uiteraard
zaak om zo spoedig mogelijk weg te komen. Met
z'n adjudant springt Von Stauffenberg in een gereed
staande auto en rijdt naar de eerste wachtpost, van
waar men iets van de explosie had kunner. waarne
men. Er is op dat moment echter nog geen alarm
gegeven en daarom laat de dienstdoende officier de
kolonel passeren. Bij de tweede en laatste wachtpost
wordt het moeilijker. Feldwebel Kolbe is geen man
om zich te laten overrompelen. Befehl ist Befehl en
dat bevel luidt, dat hij niemand door mag laten. Von
Stauffenberg springt uit de auto en eist, dat tele
fonisch contact met de Kommandantur wordt opgeno
men. Aan de andere kant van de lijn zit ritmeester
Von Möllendorf, die nog niet weet waarom er alarm
is gegeven, maar Von Stauffenberg kent als een uit
stekend officier. Wanneer deze hem te verstaan geeft,
dat hij dringend naar het vliegveld moet, is het pleit
spoedig beslecht. De ritmeester gaat er mee akkoord,
dat de kolonel „Die Wolfssehanze" verlaat en
bevestigt dit tegenover Feldwebel Kolbe. De bomen
gaan omhoog en met grote snelheid raast Von Stauf
fenberg naar het vliegveld, waar een Heinkel
ter beschikking gesteld door de kwartiermeester-ge
neraal, gereed staat. Generaal Fellgiebel, hoofd van
de verbindingsdienst en betrokken in het complot,
heeft de Wehrmachtverbindingen verbroken, maar de
lijnen van de S.S. blijven helaas in tact. Wanneer
de Heinkel eenmaal in de lucht is en koers zet naar
Berlijn-Rangsdorf heeft Von Stauffenberg de tijd om
rustig na te denken. Aan één ding twijfelt hij niet:
de tiran is dood. Kort tevoren had hij zich duidelijk
uitgesproken: „Wij zijn bij God en ons geweten te
rade gegaan; het moet gebeuren. Want deze man is
de belichaming van het kwaad."
Claus Schenk
Graf von Stauf
fenberg, telg uit
een oud Schwa-
bisch geslacht,
was 36 jaar oud,
toen hij de aan
slag op Hitier
pleegde. Tot zijn
voorouders kon
hij niemand min
der dan Gneise-
nau rekenen en
alles duidde er
op, dat ook hij
een grootse mili
taire carrière te
gemoet ging. Als
eerste luitenant
van een pantser
divisie nam hij
deel aan de veld
tochten in Polen
en Frankrijk. In
het begin van
'43 vertoefde hij
aan het Noor d-
afrikaanse front,
waar hij gewond
raakte. Hij werd
getroffen door
een vuurstoot uit
een laagvliegend
vliegtuig, waar
door hij aan één
oog blind werd.
z'n rechterhand
verloor en enkele
vingers van zijn
linkerhand kwijt
raakte. Was Von
Stauffenberg als
niet-uitgesproken
tegenstander van
het Hitler-regime
de oorlog inge
gaan, in het hos
pitaal van Car
thago kwam hij
tot nadenken. Hij
herzag z'n vroe
gere wereldbeeld
en in hem groeide het verlangen naar omver- meer in een overwinning geloofde, kwam nyj
werping van het nazi-regime, waardoor er in de onmiddellijke omgeving van Hitier.
plaats gemaakt zou worden voor een nieuwe, Volgens het programma zou hij op 20 juli voor
door brede lagen van het volk gedragen de Führer een uiteenzetting geven over de
sociaal-ethische staat. Drie weken voor de inzet van zg. blokkerings-divisies. Hij werd
aanslag werd de begaafde beroepsofficier nog dezelfde avond standrechtelijk doodge-
bevorderd tot kolonel en benoemd tot chef schoten, op bevel van zijn directe superieur,
van de generale staf bij de bevelhebber van generaal-majoor Fromm, die hem enkele toe
liet reserveleger. Een generaal uit de oude ken tevoren had geprezen, omdat hij zo open-
school kenschetste hem later als ,,de enige lijk voor zijn mening durfde uitkoinen. Hij
geniale Duitse stafofficier". Door zijn promo- stierf onder de uitroep leve ons heilige
tie, die hij eerst had afgewezen omdat hij niet Duitsland!"
ger van Hitler is? Remer geeft
aan luitenant Hagen opdracht
Olbricht, waarbij eerstgenoemde om per motor naar het propa-
werkelijke machtsverhoudingen."
Na deze woorden ontstaat e'
handgemeen tussen Fromm
gandaministerie te rijden ten-
wordt. ^'Éen" officfe'r met' getrok- einde van Goebbels zelf ophel-
?'.V,3
rriUSSEN 15.30 en 15.45 uur:
„Hitier is dood". Dat is
het bericht, waarop de samen
zweerders in het ministerie
van oorlog in Berlijn hebben
fitten té wachten. De laatste
twijfel over het welslagen van
de aanslag is weggenomen
door Von Stauffenbergs ad
judant Von Haeften, die het
goede nieuws vanaf het vlieg
veld Rangsdorf naar de
Bendlerstrasse heeft doorge
beld. De spanning is gebro
ken; generaal Olbricht kan
tot actie overgaan.
Onmiddellijk begeeft hij zich
naar generaal Fromm, bevelheb-
I ber van het reserve-leger, die in
I hetzelfde gebouw zetelt. Hij is
I ervan overtuigd, dat Fromm de
kant van de overwinnaars zal
L kiezen. „Ik moet u meedelen".
I zegt Olbricht zo neutraal moge
lijk, „dat Hitier door een aanslag
om het leven is gekomen."
Fromm: „Van wie weet v
dat?"
Olbricht: „Generaal Fellgiebel
I heeft persoonlijk vanuit het hoofd-
j kwartier van de Führer opgebeld.
Ik stel u voor, dat u de maatre-
i gelen treft, die voor binnenland
se onlusten zijn voorgeschreven."
Fromm: „Ik kan zulke ver
strekkende maatregelen niet tref-
fen, voordat ik me er persoonlijk
heb overtuigd, dat Hitier dood
Fromm vraagt een ijlge-
I sprek aan met Keitel in het Füh- hand kunnen zijn? Alles is hier
rerhauptquartier. prima in orde."
Fromm: „Wat is er in het Fromm: „Men heeft mij
I hoofdkwartier aan de hand?? Er gedeeld, dat Hitier _bij een
gaan hier in Berlijn wilde ge- slag is omgekomen."
I ruchten."
Keitel: „Wat zou
IN DE NACHT volgende op de aanslag, tegen één uur,
hield Hitier een rede voor de radio, na afloop waarvan
Goebbels verklaarde^_-dat._m£n de .Führer niet had_mogen
toestaan in zijn beklagenswaardige toestand te spreken. Naar
de mening van de propaganda-minister ademde de toespraak
paniek uit.
De rede begon aldus:
Duitse volksgenoten,
„Ik weet niet voor de hoeveelste maal nu al een aanslag op
mij beraamd en uitgevoerd is. Wanneer ik op dit ogenblik
tot u spreek, geschiedt dat echter in het bijzonder om twee
redenen. In de eerste plaats opdat u mijn stem zou horen
en zou weten, dat ik zelf ongedeerd en gezond ben. In de
tweede plaats opdat u ook wat naders zou vernemen over een
misdaad, die haarsgelijke in de Duitse geschiedenis niet kent.
Een heel kleine kliek van eerzuchtige, gewetenloze en
tegelijk misdadige, domme officieren heeft een komplot ge
smeed om mij uit de weg te ruimen en tegelijk met mij de
staf van de Duitse weermacht uit te roeien.
De bom, die door de kolonel graaf Von Stauffenberg werd
gelegd, ontplofte twee meter rechts van mij. Zij heeft een
reeks van mijn trouwe medewerkers zwaar gewond, een is
er gestorven. Ik zelf ben volmaakt ongedeerd op een paar
heel kleine schaafwonden, kneuzingen of brandwonden na.
Ik zie daarin een bevestiging van de opdracht van de voor
zienigheid om mijn levensdoel verder na te jagen, zoals ik
tot nu toe heb gedaan. Want ik mag tegenover de gehele
natie plechtig verklaren, dat ik sinds de dag, dat ik in de
Wilhelmstrasse mijn intrek nam, slechts één gedachte had:
naar mijn beste weten en volgens mijn geweten mijn plicht
te vervullen, en dat ik, sinds het me duidelijk werd, dat een
oorlog niet uit kon blijven en niet meer afgeschoven kon
worden, eigenlijk alleen maar zorg en arbeid kende en in
talloze dagen en doorwaakte nachten alleen voor mijn volk
leefde."
om nog niet de maatregelen te Stauffenberg ijskoud
treffen, die in de plannen van de General-oberst, ik heb bij de be-
verzetsbeweging zijn ingecalcu- spreking van vandaag de bom la-
leerd. ten ontploffen. Het was een ex-
Ik doodde Hitier" X
ruimte kan niemand meer in le-
Een half uur later is Olbricht ven zijn."
weer bij Fromm, nu in gezel- Fromm: „Graf von Stauffen-
schap van de Inmiddels terugge- berg, de aanslag is mislukt. U
keerde Von Stauffenberg. Intus- mVona^enberg^^^Da'doe ik Voor hen is Hitier dood, ook al
sen heeft hij de in het komplot niet."
betrokken garnizoenscommandant Olbricht: „Herr Generaloberst,
Vo„ Has. gege- Z oXXf vaXhlm
ven om de onder zijn bevel staan- ontdoen, zal Hitier ons vaderland
ken revolver stapt binnen
Herr dwingt Fromm te gaan zitten. Hij
is gevangene en schijnt zich daar
in te schikken. Twee van de of- lingen van Hagen is:
ficieren, die hem even komen be
zoeken, zijn de generaals Hoep-
ner, die al in 1941 uit de Wehr
macht is gestoten, omdat hij
vlak voor Moskou eigenmachtig
is opgetreden en Ludwig Beek,
die voorbestemd is om voorlopig
de hoogste macht uit te oefenen.
dering te krijgen.
Diens reactie op de medede-
beweert Keitel het tegendeel.
Hagen: „Kijk u maar uit het
raam, excellentie, daar gaat al
een wagen van het wachtbataljon
voorbij..."
Goebbels: „Haal majoor Re-
Tegenvaller
Olbricht: „Von Stauffenberg
heeft de dood van Hitier beves
tigd."
Fromm: „Dat is onmogelijk;
Keitel heeft me het tegenoverge
stelde verzekerd."
altijd ten gronde richten.
Fromm: „Bent u dan ook bij
deze staatsgreep betrokken, Ol
bricht?"
Olbricht:
behoor ik niet tot de'
staanden, die de macht in Duits
land zullen overnemen."
Fromm: „U staat alle drie on-
Terwijl Goebbels intussen de
Leibstandarte Adolf Hitler alar
meert, wordt Remer met de
grootste omzichtigheid ge waar-
Na vier uur loopt alles mis.
majoor Remer, commandant
van het wachtbataljon Gross- Führer" Hitler stelt
Ja, maar persoonlijk deutschland krijgt argwaan
wanneer hij van generaal Von
Hase bevel krijgt om het rege
ringscentrum hermetisch te
schuwd. Als deze op het ministe
rie is aangekomen, belt Goebbels
met het hoofdkwartier van de
Hitier stelt er prijs op
met Remer zelf te spre-
.Herkent u mijn
Olbricht:
heb zelf gezien, dat Hitier dood resteren. U vergist zich
naar buiten werd gedragen."
Olbricht: „Nu de situatie zo
ligt, hebben we het voor binnen
landse onlusten voorgeschreven
parool uitgegeven."
Fromm: „Dat is insubordina
tie! Wat betekent dat „we"? Wie
heeft het bevel gegeven?"
Olbricht: „Mijn chef Merz von
Quirnheim".
Fromm: „Laat hem halen."
Wanneer Merz von Quirnheim
is gehaald en de woorden van
Olbricht bevestigd, zegt Fromm:
,,U staat onder arrest. Verder
zullen we wel zien."
Op dat ogenblik deelt Von
Opperbevelhebber voor zijn rechters
gelukkig mislukt. De Füh-
niet noemenswaardig ge-
!- wond. Maar waar is von Stauf-
i- fenberg?"
Fromm: „Von Staufenberg is
Aanslagen als
wapen in politiek
De aanslag op het leven
Keitel: „Dat is onzin. Er is nog niet gearriveerd." Op grond Adolf Hitler, die op
de wel een aanslag gepleegd, maar van dit gesprek besluit Fromm plaatsvond,
KARL FRIEDRICH GOERDE-
LER de man, die bij het nel-
slagen van de staatsgreep rijks
kanselier zou zijn geworden. Se
dert 1930 uas hij burgemeester
van Leipzig, doch in 1937 teas
hij vrijwillig afgetreden nadat de
nazi's tijdens zijn afwezigheid
het gedenkteken voor Mendels
sohn hadden verwijderd en had
den geweigerd het weer op z'n
oude plaats te zetten. Conser
vatief-pruisisch van opvattingen,
vervuld van een rotsvast geloof
in recht en gerechtigheid, reilde
deze strijdbare figuur zogenaamd
als rondtrekkend prediker door
Duitsland om met grote overre
dingskracht de verzetsgeest aan
te kweken. Hij deinsde er niet
voor terug om hoge officieren
aan het front te bezoeken cn het
mag een wonder heten, dut hij
nimmer werd gearresteerd. Na de
mislukking van de aanslag wist
Goerdeler zich aan arrestatie te
onttrekken, waarna de nazi's een
miljoen Mark op z'n hoofd zet-
De gezochte werd in een
restaurant herkend door de
..Wehrmachtshelfcrin" Helene
Schwarzel, gearresteerd cn op 7
september 1944 ter dood veroor
deeld. Na talloze ernstige mis
handelingen kwam de terechtstel
ling op 2 februari 1945 als een
verlossing. In zijn -erste rede
voor de radio als rijkskanselier
had hij de oproep willsn uitspre
ken: ,Haat niet, helpt veeleer!
Volbrengt het grootste: hervindt
de ziel van ons volk."
een mislukte po
ging om een totale ommekeer te
weeg te brengen in de tweede
wereldoorlog. Wanneer deze sa
menzwering met succes zou zijn
bekroond, zou de mensheid veel
ellende bespaard zijn gebleven.
Er zijn echter heel wat aansla
gen, die wel het beoogde resul
taat hadden en die van enorme
invloed waren op de wereldge
schiedenis. Dit was o.a. het geval
met de moord op aartshertog
Franz Ferdinand van Habsburg
en diens vrouw hertogin Sophie
van Hohenberg. Deze daad leid
de tenslotte tot het uitbreken van
de eerste wereldoorlog. De Duitse
journalist Harry Wilde heeft over
de politieke moorden van deze en
de vorige eeuw een boek geschre
ven, waarin hij tracht na te gaan
wat de oorzaken zijn. die een fa
natiekeling of een groep samen
zweerders naar een moordwapen
deed grijpen. Dit boek, getiteld
Politieke moord, werd uitgegeven
door De Boekerij n.v. te Baarn.
Wilde is er in geslaagd, voor
ontspannende lectuur te zorgen,
die zich bijna laat vergelijken
met een misdadigersroman. De
historische waarde heeft er hier
en daar echter onder geleden. Dit
is met name het geval in het
hoofdstuk over de moordaanslag
op president Kennedy. De objec
tiviteit heeft Wilde daar in het
geheel laten varen. Op grond i
allerlei in kranten en tijdschrif
ten gepubliceerde veronderstel
lingen komt hij tot de conclusie
dat Lee Harvey Oswald Kennedy
niet zou hebben vermoord, maar
dat er een kliek samenzweerders
achter zit, die ook na de arresta
tie van de moordenaar van Oswald,
Jack Rubinstein, buiten schot zou
den z:in gebleven. „Wahrheit i v"
Dichtung'' lopen hier dwars door
elkaar heen. Het is jammer, dat
Wilde zich hier aan heeft bezon
digd. Hij had met de onbewezen
beschuldigingen aan het adres
van hen. die „achter de scher
men" zouden zijn gebleven, wat
voorzichtiger moeten omspringen.
HERHAALDELIJK GEMARTELD, maar niettemin kaars
recht staat hij voor z'n rechters, voor wie hij alleen maar
verachting koestert: generaal-veldmaarschalk Erwin von
Witzleben, die voorbestemd was om het opperbevel van de
Wehrmacht op zich te nemen. Zorgvuldig had hij reeds de
toespraak opgesteld, waarmee hij zich tot de soldaten zou
wenden: „Soldaten, waar u zich ook bevindt, aan het front
of in de bezette gebieden, verplicht ik u tot onvoorwaarde
lijke gehoorzaamheid aan de wetten, tot militaire discipline
en tot een eervolle en ridderlijke houding." Zo wilde de man
spreken, die reeds lang een van de meest verbitterde tegen
standers van Hitler was. Reeds in 1938. toen hij garnizoens
commandant in Berlijn was, bereidde hij een bliksemactie
tegen de S.S. voor. waaraan evenwel door het bezoek van
Chamberlain aan Hitier geen uitvoering kon worden ge
geven. Drie en zestig jaar oud al stond hij zes jaar later
voor het volksgerechtshof en tartte hij president Freisler
met de woorden: U kunt ons aan de beul overleveren, maar
over drie maanden roept het verontwaardigde en gekwelde
volk u ter verantwoording en sleept het u levend door het
straatvuil." Met 85 anderen werd von Witzleben op 8 augustus
1944 in de strafgevangenis Plützensee opgehangen. De
gevangenisspredikant schreef later: „Ik zie hen nog hun
laatste weg gaan, in gevangeniskleding en op klompen,
enkelen ernstig toegetakeld en geschonden, omgeven door
mannen van het volksgericht en door Gestapomannen, die
zich geen enkele fase van het zeldzame schouwspel wilden
laten ontgaan en met hun filmcamera's elk ogenblik vast
legden. vanaf het transport naar de dodencel tot aan hun
laatste stuiptrekkingen. Deze mannen, zoals veldmaarschalk
von Witzleben, generaal Stieff, Hoepner, von Hase, Yorck
von Wartenburg, bewaarden voortdurend hun mannelijke
houding, die in werkelijkheid heel anders was dan Goebbels
propaganda voorgaf."
de opstand n
Vanaf dat ogenblik worden de
rollen omgekeerd. Onderdelen
van het wachtbataljon en van de
S.S. worden langzaam de situatie
meester. Generaal Von Hase
wordt gearresteerd en generaal
Fromm bevrijd. Laatstgenoem
de treedt onmiddellijk krachtig
tegen de samenzweerders op. Een
?tandgerecht, gevormd door drie
generaals, spreekt het doodvon
nis uit over Beek, Olbricht, Von
Stauffenberg, Van Haeften, Merz
von Quirnheim en Hoepner. De
laatste smeekt Fromm om het
over hem uitgesproken
niet te laten voltrekken, omdat hij
niet in die mate schuldig is als
men aanneemt. Fromm willigt de
smeekbede in, evenals het
zoek van Olbricht om nog
paar regels aan zijn vrouw
schrijven. Als Fromm de ver
deelden beveelt om hun wapens
in te leveren, voegt Beek hem
toe: „Van mij. die steeds uw
meerdere is geweest, kunt u dat
niet verlangen. Ik zal uit deze
hopeloze situatie zelf de conse
quentie trekken." Beek
een stoel zitten om zichzelf door
het hoofd te schieten. De eerste
kogel schiet evenwel langs de
schedel. Ondersteund door Von
Stauffenberg lost Beek een twee
de schot, aat hem zw
wondt. Dan worden de vier ande
ren afgevoerd en door i
peleton doorgeschoten.
deze executie wordt Beek op be
vel van Fromm uit zijn lijden
verlost.
Opgegraven
Dc begrafenis vindt zo o
haast plaats, dat men zelfs
zuimt om de ridderkruisen
dc uniformen van de tereebtge-
stelden te verwijderen. De volgen
de dag worden de lijken opgegra
ven en op bevel van Himmlci
verbrand. Hun as wordt ver
strooid. „Wij willen van deze lie
den ook niet de minste berinne
ring hebben", verklaart de Reichs-
führer S.S. En op 3 augus
tus zegt hij op een vergadering
van gouwleiders, die hem volko
men bijvallen: „De gehele fami
lie Von Stauffenberg moet als
een waarschuwend voorbeeld wor- Ml*gen: ..Ih sterf voor een goe
den uitgeroeid. In hun aderen zit de zaak: daarvan ben ik vast
verradersbloed." overtuigd. Moeten wij nu beken
nen, dat wij verkeerd gedaan
In de weken en maanden, die hebben? Nee, wij hebben het
volgen worden honderden en dui- uiterste voor Duitsland ge-
zenden arrestaties verricht. De waagd."
Gestapo zag zich genoodzaakt om Onder de slachtoffers van de 20
een speciale afdeling 20 juli 1944 juli was indirect ook Fromm. In
in het leven te roepen, die 400 februari 1945 werd hij wegens laf-
ambtenaren omvatte. Volgens op- heid door een volksgerechtsnof
gaven van de S.S. werden 7000 ter dood veroordeeld. Het vonnis
personen gearresteerd, volgens trof hem diep want hij had het
Duitse marinedokumenten waren niet verwacht. Op 19 maart 1345
het er 4980. Honderdvijftig na- werd het vonnis door een bewa-
men telt de „Ehrentafel der to- ker van de gevangenis Branden-
ten des 20 juli 1944" Namen van burg voltrokken. Fromm stierf
mannen, die Olbricht konden na- onder de uitroep: „Heü Hitlerl"
