wil je
een stuk
Roemeense rebellie'
teken aan de wand
Nieuwe rol
weggelegd
voor Tito?
Erhard: Gemeenschappelijke
politiek tegenover China
Aanklager aclit mevrouw
Longpré schuldig
Gevangenen
moesten
mensenvlees
koken
Roberto Arias
neergeschoten
Zorin: akkoord
hangt af van
het westen
EbSEL=- it a'ïatf.Jrïyr,
Vrees voor Magneet Berg
DINSDAG 9 JUNI 19M
Het conflict tussen Moskou en Peking
(Van een onzer redacteuren)
DE rebellie van Roemenië
tegen de pogingen van de
Sowjetunie, dit land in econo
mische slavernij te houden,
gaat steeds feller vormen aan
nemen. Naar aanleiding van
een op Roemenië gerichte
campagne van radio Moskou,
waarin de houding van de
Roemeense leiders „opzettelijk
pervers" werd genoemd, heeft
de Sowjetunie nu moeten ho
ren, dat Roemenië geen Rus
sische inmenging meer zal
aanvaarden in zijn economi
sche aangelegenheden. Dit is
een teken aan de wand. Want
ook de andere Oosteuropese
landen streven naar groter
onafhankelijkheid tegenover
Moskou. En zij volgen met
grote belangstelling de strijd*
die thans tussen de Sowjetunie
en Roemenië gaande is. Mocht
Chroesjtsjef het niet aandur
ven, de Roemeense leiders tot
de orde te roepen, dan is het
hek van de dam. Dan zullen
ook landen als Polen, Honga
rije en Bulgarije zich minder
gelegen laten liggen aan de
wensen van Moskou. Vraagt
men zich af, waarom Chroesj
tsjef dan niet krachtiger tegen
de Roemeense afvalligheid op
treedt, dan blijkt deze terug
houdendheid van de Russische
premier alles te maken te
hebben met het conflict tussen
Moskou en Peking, dat nog
steeds niet in een beslissend
stadium is gekomen.
;van die romig-jonge,
Burig-belegen, pittig-oude
Alleen wanneer Chroesjtsjef er in
slaagt, op korte termijn een breuk
met communistisch China te force
ren, kan hij zich nog veroorloven, de
desintegratie van het oostelijke blok
tegen te gaan. En het valt dan ook
niet te verwonderen, dat Chroesj
tsjef alles in het werk stelt om een
internationale conferentie te organi
seren, welke ten doel heeft com
munistisch China uit het communis
tische blok te stoten. In het huidige
stadium van de propaganda-oorlog
tegen Peking houdt men zich in Mos
kou al niet meer op met de weer
legging van de ideologische dogma's
van de Chinese communistische lei
ders. Kennelijk heeft men besloten,
niet meer systematisch te antwoor
den op de Chinese beschuldigingen.
menië als voorbeeld. Als het er op
aankomt, staan de Roemeense leiders
wellicht evenzeer aan de kant van de
Sowjetunie, als thans nog met die
van de andere Oosteuropese landen
(als Polen, Hongarije, Tsjechoslowa-
klje en Bulgarije) het geval is. De
sympathie, die de Roemenen zeggen
voor communistisch China te heb
ben, is dan ook slechts van betrekke
lijke aard. Roemenië is alleen maar
neutraal in het conflict tussen Mos
kou en Peking, omdat deze neutra
liteit het in staat stelt, zijn onafhan
kelijkheid van de Sowjetunie te de
monstreren.
Een onafhankelijkheid, die thans
zelfs zover gaat, dat Roemenië op
het punt staat, een overeenkomst
met de Verenigde Staten te sluiten.
Het Russische offensief slaat meer i die (Amerikaanse) controle inhoudt
op de handelingen dan op de denk- op te leveren atoomcentrales ter op-
beelden van Peking. Zo deed de wekking van electriciteit.
Prawda nog onlangs een felle aan
val op de Chinese politiek met be
trekking tot de Britse kroonkolonie
Hongkong. Daarbij werden de Chi
nese leiders beschuldigd van toleran
tie tegenover een enclave van het
kolonialisme.
Niet praten
De beschuldigingen in de Russi
sche pers in verband met Chinese
machinaties in de Sowjetunie zelf
hebben in bepaalde kringen de me
ning doen postvatten, dat de diplo
matieke betrekkingen wellicht spoe
dig „opgeschort" zullen worden. Vol
gens de Moskouse medewerker van
Le Monde ziet het daar echter nog
niet naar uit. Het minimum aan be
trekkingen wordt gehandhaafd en
zelfs nog wel iets meer: onlangs wa
ren Chinese waarnemers aanwezig
op een bijeenkomst van de Come
con, de communistische, tegenhan
ger van de EEG (Europese Econo
mische Gemeenschap van de Zes).
Het gaat hier dan ook niet om een
strijd tussen de Sowjetunie en com
munistisch China alleen. De zaak
draait om de betrekkingen tussen de
communistische landen onderling en
om de koers, die het internationale
communisme in de toekomst zal vol
gen. De leiders van het Kremlin heb
ben al lang de hoop opgegeven, dat
er met de Chinese communisten te
praten valt.
Zij voelen niets voor de een of an
dere regeling, die een tijdelijke op
lossing zou kunnen brengen voor het
probleem, dat de communistische
landen verdeeld houdt. Want zij be
seffen, dat zij dan aan handen en
voeten gebonden zullen zijn en ten
slotte aan het kortste eind zullen
trekken.
Bondgenoten
Dat is dan ook de reden, waarom
de Sowjetunie zich meer dan totdus-
ver concentreert op het winnen van
bondgenoten en op het verstevigen
van de „solidariteit" in wat er van
het Sowjetblok en de invloed daar
van in de wereld is overgebleven. In
de onderontwikkelde gebieden ont
plooit de Sowjetunie een enorme ac
tiviteit, die niet in de eerste plaats
gericht is tegen de posities, welke de
westelijke mogendheden daar nog in
nemen, maar vooral tegen de pogin
gen van communistisch China, de
leiders van deze in ontwikkeling zijn
de landen voor zich te winnen. Dé
reizen van de Chinese premier Tsjoe
En-lai en van premier Chroesjtsjef
naar Afrika spreken in dit verband
boekdelen. Als er een internationale
communistische conferentie komt, zal
het van beslissende betekenis zijn,
hoeveel partijen zich achter het
standpunt van Moskou scharen. Wat
dit laatste betreft heeft Chroesjtsjef
de laatste tijd niet de wind mee.
De Franse erkenning van het Pe-
kingse regime, gevolgd door een wed
loop door vertegenwoordigers van
talrijke landen om handel te drijven
met het enorme Chinese rijk, hebben
de internationale positie van dit land
belangrijk versterkt. En ook de strijd
in Zuidoost-Azië, welke geïnspireerd
en gesteund wordt door Peking, is er
oorzaak van, dat steeds meer met
de Chinese leiders rekening wordt
gehouden.
Betrekkelijk
Tito
Het is voorts nog niet helemaal
duidelijk, waarom Chroesjtsjef aan
de Joegoslavische president Tito ge
vraagd heeft, naar Leningrad te ko
men om geheime besprekingen te
voeren over het conflict met Peking.
Men weet, dat Tito in China de meest
gehate man is, omdat hij al tijdens
het leven van Stalin de wegbereider
geweest is van het „moderne revi
sionisme", dat later door Chroesj
tsjef zou worden geadopteerd. Het
staat als een paal boven water, dat
Chroesjtsjef steun kan verwachten
van de zijde van Tito althans
voorzover betreft de positie, die de
premier in het Kremlin inneemt.
Maarschalk Tito is vandaag
naar Joegoslavië teruggevlogen,
na in Leningrad besprekingen
te hebben gevoerd met Chroesjt
sjef over de moeilijkheden in de
communistische wereld. De Rus
sische premier (rechts) deed
Tito en diens vrouw uitgeleide.
Of Tito echter mee zal werken
aan het uitstoten van rood China uit
de internationale communistische be
weging moet nog worden afgewacht.
Het feit, dat hij in de ideologische
strijd tussen de beide grote commu
nistische machten aan de kant van
Chroesjtsjef heeft gegtaan, lag voor
de hand. Hij zal ook in de toekomst
de zaak van de Sowjetunie steunen,
omdat een dergelijke houding in het
belang is van Joegoslavië. Want dit
laatste moeten we bij Tito altijd
vooropstellen. In zijn relaties met de
Sowjetunie zal bij het nemen var
slissingen altijd voor doorslaggeven
de betekenis zijn, wat in het belang
van zijn land is. Vandaar, dat Tito
vorig jaar weigerde, zijn land te la
ten inschakelen bij de economische
samenwerking binnen het Sowjetblok.
Tito heeft er alle belang bij, dat
Chroesjtsjef aan het bewind blijft.
Daarom heeft hij destijds de Russi
sche premier geholpen zijn vijan- Het uitstoten van China en het
É?n tahet Kremlin lo.m. maarschalk van machtsb,okken
Zjoekof) ten val te brengen. Om de-
zelfde reden protesteerde Tito niet|buinen het communistische kamp
tegen het neerslaan door het Russi- moet voor Tito niet aantrekkelijk
sche Rode leger van de opstand in zjjn, ondanks de bezwaren, die hij
Honsarije. Zelfs leverde hij later de miek van Peki heefb
premier Imre Nagy aan de Russen 6 r
uit, die een toevlucht had gezocht op Het zou hem dwingen een keus te
de Joegoslavische ambassade in maken voor de Sowjetunie
Boedapest. Zoals men weet werd Na- zou een belangrijk deel van
gy na een schijnproces om het le- afhankelijkheid verliezen. Daarom
ven gebracht. En ook nu zal Tito zal het beroep, dat Chroesjtsjef op
wel bereid zijn, zich in te spannen Tito doet voor de Russische premier
om een veelvuldiger afglijden in de slechts profijt afwerpen, voorzover
richting van de Chinese communisten dat in overeenstemming is met de
te helpen tegengaan. wezenlijke belangen van Joegoslavië.
Daar komt nog bij, dat de Oost
europese landen, die het nauwst met
de Sowjetunie zijn verbonden, geen
enkel belang hebben bij een defini
tief partij kiezen tegen communis
tisch China. We hebben enkele maan
den geleden al geschreven, dat
Chroesjtsjefs plan om de Chinese
communisten uit de internationale
communistische beweging te stoten
reeds om die reden weinig kans op
succes zou hebben. We hebben Roe-1 tijk d;e ook Nehroe volgde.
Souvenir? DROSTE pastilles altijdwelkom
Westduitse handel
verruimen
Bondskanselier Erhard van
West-Duitsland streeft naar
één gemeenschappelijke geal
lieerde politiek ten aanzien van de
erkenning van communistisch
China. Hij wil dat er een einde
komt aan de huidige verdeeldheid
over deze kwestie, zo werd gister
avond uit Bonn vernomen. Erhard
verzet zich echter tegen erkenning
van het regime in Peking, maar hij
staat niet afkerig van een verrui
ming van de Westduitse handel
met rood China.
Ook Frankrijk wil zijn handel met
China uitbreiden. Dit wordt uit Bonn
vernomen, waar de Franse minister
van buitenlandse zaken, Couve de
Murvïlle, besprekingen voert met de
Westduitse regering. De kwestie ovei
de verruiming van de Westduitse haw
del -met Peking zal Erhard donder-
Pre
Sjastri van India heeft giste-
president Radhakrisjnan een lijst
ministers voorgelegd. Hierop komt
rouw Indira Gandhi, dochter van
wijlen premier Nehroe, voor als minis
ter van voorlichting, radio-omroep en
televisie. Niet meer voor komt Sjastri's
grootste rivaal voor het premierschap,
de gewezen minister van financiën De-
8ai. Voor het overige zaten de nieuwe
in het kabinet van Neh-
dag in Washington ter sprake brengen
wanneer hij een ontmoeting zal heb
ben met president Johnson.
Volgens zegslieden in de Westduitse
regeringstad zou Erhard voorts van
plan zijn een consulaire overeenkomst
met Rusland te sluiten r
beeld van de Verenigde Staten. Deze
zegslieden verklaarden dat Erhard be-
REQUISITOOR VAN RUIM TWEE UUR
„Toneelspeelster
in afzichtelijke
comedie"
De procureur des Konings, mr.
Gruslin, heeft gisteren, na een
requisitoor van twee en een half
uur, de jury van het assizenhof
van Namen gevraagd Marie José
Longpré uit Auvelais schuldig te
verklaren aan moord op haar
zoontje Pierre.
„Gedreven door afkeer en angst
hebt u uw kind vermoord", zo
voegde de aanklager de beschul
digde toe. „Daarna hebt u uw
sprookjes volgehouden onder uw
aureool van goede huismoeder."
Scherpe woorden vielen tijdens dit
requisitoor, dat op bewogen toon en
onderlijnd met brede gebaren werd
voorgedragen. Mr. Gruslin recon
strueerde naar zijn inzicht de fei
ten en handelingen op de goede vrij
dag van 1962, 12 april, toen de thans
34-jarige moeder aangifte kwam doen,
dat haar 17 maanden oude zoontje
uit zijn kinderwagen voor het wa
renhuis de „Blauwe Engel" gestolen
was. Enkele dagen later werd het
lijkje van het kind in de Sambre ge
vonden.
Marie-José Longpré vergoot tranen
tijdens dit onverbiddelijke requisitoor.
Gedoken in haar koningsblauwe mantel
hoorde zij het harde oordeel van de
aanklager over zich heen gaan. Zij zou
de eerste dag af gelogen hebben
haar leugens stijf en strak hebben
volgehouden, ondanks de zich opstape
lende tegenbewijzen.
..Haar houding en haar hoop op een
gunstige uitspraak waren gebaseerd op
de primaire, simpele en vastberaden
taktiek, uitmondend in de formule om
alles te blijven ontkennen, dat als sa
menvatting van veronderstellingen kan
worden beschouwd."
BEDROG
Aanklager Gruslin beschuldigde Ma
rie-José Longpré van bedrog van de
rechter van instructie, de gerechtelijke
politie en het tribunaal door middel
eefsel van verdiebtse-
De eerste verdediger van mevrouw
Longpré, mevrouw mr. Dassonville, ver
klaarde, „dat het formele bewijs van
een misdaad niet geleverd is, zelfs al
zou de verdachte liegen". Mr. Dasson
ville trok de waarde der menselijke
getuigenissen en de „waarheid van de
chronometer" ln twijfel.
„De aanklager heeft geen enkel re
latief element in verband met de mis
daad aangedragen", zo meende de ver
dedigster. Zij vond, dat haar cliënte
niet in de beklaagdenbank zat, omdat
zij loog, maar omdat zij beschuldigd
wordt van moord op haar kind. „Een
dergelijke misdaad past niet in het ka
rakterbeeld van de model-moeder Ma
rie-José Longpré", aldus de verdédig-
De 75-jarige advocaat mr. Firmin
Lorand uit Auvelais belichtte de getui
genissen a décharge over de geestes
houding van de beklaagde en haar toe
wijding voor haar gezin. Hij releveer
de weinig feiten in zijn op zachte toon
uitgesproken, pathetische pleidooi. Dit
bepleitte vooral de psychologische kant
van de zaak.
Vandaag zou de derde verdediger,
Henri aan het woord komen.
Siamese tweeling
gescheiden: één
ldnd overleden
Een aan het hoofd samengegroeide
Britse siamese tweeling, is gister
avond gescheiden na een operatie
welke de gehele dag geduurd heeft.
Een van de kinderen is 30 minuten
later gestorven.
De tweeling, Alison en Beverley Fen-
wick, waren juist een jaar oud gewor
den. In een communiqué van St. Bar
tholomew's ziekenhuis in Londen wordt
gezegd dat de kans van Alison in het
leven te blijven uitstekend lijkt, ofschoon
de eerste periode na de operatie wel
moeilijk kan zijn.
Een groep van 18 doktoren, technici
verpleegsters was 's morgens om 8
ar aan de operatie begonnen. Laat in
de namiddag verscheen een kort bulletin
dat er ernstige technische moeilijkheden
ontstaan waren bij de afvoer van afge
werkte stoffen uit de hersenen. Bijna
drie uur later werd gemeld dat de ope
ratie goed verliep. Om 20.50 werden de
tweelingen gescheiden en om 21.20
leed Beverley.
zijn tot ernstige besprekingen ien. H(j schilderde bewogen de
Gevangenen die te werk waren
gesteld in het laboratorium van
het hygiënisch instituut van
Auschwitz moesten mensenvlees
koken voor het maken van cultures
voor proeven met bacteriën, zo ver
telde de 39-jarige tandarts uit
Tsj echo-Slowakij e, Imrich Goenczi,
gisteren in het Auschwitz-proces.
Goenczi, die zelf in het laboratorium
heeft gewerkt, verklaarde dat gewoon
lijk voor de proeven paarde- of rund
vlees werd gebruikt. De gevangenen
plachten het gekookte vlees voor het
grootste deel onder elkaar te verdelen.
Maar op een dag waren twee potten het
laboratorium binnengebracht, die vol
gens Goenczi mensenvlees bevatten.
Dit was daarna vaker voorgekomen.
„Ik had op een keer twee stukjes le
ver, waaraan nog een stuk huid zat en
daaraan kon duidelijk gezien worden,
dat het mensenvlees betrof', aldus de
getuige. Hij geloofde, dat de S.S.'ers het
paarde- en rundvlees voor zichzelf had
den willen houden en daarom vervan
gen hadden door mensenvlees.
De Panamese politicus, Roberto
Arias, echtgenoot van de Britse pri
ma ballerina Dame Margot Fon-
teyn en voormalig ambassadeur in
Engeland, is gisteren in Panama-
stad bij een aanslag door vier ko
gels een der kogels doorboorde de
rechterlong geraakt bij een twist
op straat. De dader, Alfredo „Yinki"
Jimenez, die tot dezelfde politieke
partij ais Arias behoort, is nog steeds
voortvluchtig. Aria werd onmiddellijk 1
naar het Santo Tomas ziekenhuis ver
voerd waar hij aan een spoedoperatie
werd onderworpen. Hij zou thans
buiten levensgevaar zijn.
De 45-jarige Arias werd vorige maand
in de Nationale Vergadering gekozen.
Hij behoort tot een aanzienlijke Pana
mese familie. Zijn vader was van 1932
tot 1936 president van Panama.
Bij de jongste verkiezingen werd
zijn oom, de voormalige president Ar-
nulfo Arias, verslagen door Marco
Robles. Hij ls tweemaal ambassadeur
van zijn land geweest in Engeland. In
april 1959 vluchtte hij in een beweerde
samenzwering tegen de Panamese re
gering. Hij vluchtte in juni daarop naar
Brazilië. In juli 1960 werd hij door een
rechtbank in Panamastad vrijgespro
ken, waarna hij in oktober naar Pana
ma terugkeerde.
Indonesië krijgt
geen nieuwe hulp
meer van V.S.
De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Rusk, heeft blijkens
een gisteren gepubliceerd verslag op
8 april voor een sub-commissie van
het Amerikaanse Huis van Afgevaar
digden verklaard, dat de Verenigde
Staten op het ogenblik geen nieuwe
hulp aan Indonesië overwegen, en
dat deze hulp is besnoeid.
bijstandsprogramma vöor IndonesiëT al
dus minister Rusk.
Van 1946 tot 1963 hebben de totale
verplichtingen, die de Verenigde Staten
voor hulp aan Indonesië op zich had
den genomen, 870 miljoen dollar (3,132
miljoen gulden) bedragen. Na aftrek
van aflossingen en interest bedroeg het
totaal 735 miljoen dollar (2.646 miljoen
gulden).
de toelating van Oosteuropese lan
den, zoals Roemenië, tot de wereldbank.
De Westduitse kanselier is voorts de
mening toegedaan dat een verenigd
Europa niet op korte termijn tot stand
kan worden gebracht, omdat president
de Gaulle de souvereiniteit van zijn
land niet zal opgeven. Verder gelooft
Erhard dat er geen graanprijs-crisis in
de EEG bestaat en evenmin dat het
succes van de Kennedy-ronde afhangt
van de Westduitse instemming tot ver
laging van de graanprijzen.
Jjh. een. &onte, hij,
dagen zijn dr.
iig met verlof in ons land aange-
Dr. Honig werkt sinds oktober
als docent aan de Theologische
i Makassar. Zijn verlofadres is
erweg 92, Laren (N.H.).
I Een insluiper heeft
zo meldt het politierap
port kans gezien uit
een kamer in het Hilton-
hotel te Amsterdam een
gouden armband, een
gouden dameshorloge
met band en een platina-
ring met diamant ter
waarde van 11.000 gul
den te stelen. De gedu
peerde is een Belgische
gast.
I De Rode pelikanen die
de eerste plaats inne
men onder de luchtacro
baten van de Britse
luchtmacht (RAF) zuilen
op 13 juni deelnemen
i aan de internationale
vliegdemonstratie te
Groningen, aldus is gis
teren door de RAF in
Londen bekendgemaakt.
De Rode pelikanen ko
men voort uit de centra
le vliegopleidingscbool te
Little Rissington. Aan
de internationale show
zxi ook worden deelge
nomen door negen para
chutisten van een RAF-
team, die een vrije-val-
demonstratie met val
schermen zullen geven.
I Bij een optreden van
The Dave Clark five
een Britse rock 'n roli-
groep in Milwaukee.
Wisconsin, is het gisteren
tot ongeregeldheden ge
komen. Ongeveer 30 po
litieagenten, geassis
teerd door burgervrij-
willigers, moesten ruim
10.000 opgewonden „tie
ners" in bedwang hou
den. Zij konden echler
niet voorkomen dat tij
dens een gevecht dertien
jongelieden gewond
raakten. Door de drukte
die toen ontstond vielen
enkele jongens flauw. Zij
werden achter de coulis
sen weer tot hun positie
ven gebracht.
I De Belgische politie is
er in geslaagd een ben
de van zes leden op tc
rollen, die de afgelopen
maanden bij overvallen
schrikkelijke gezondheidstoestand
de kleine Pierre. Bij zijn dood woog
hij nog geen negen pond terwijl kin
deren van zijn leeftijd al gauw 24 pond
„Er zijn niets dan tegenstrijdigheden
in de stellingen van verdachte", zo
meende mr. Gruslin, Hij vond Marie-
José Longpré een volmaakte toneel
speelster in een afzichtelijke comedie
met kinderroof als inzet Hij eindigde
zijn bewogen toespraak met de woor
den: „Ik vraag u slechts, mijne heren
gezworenen, dat u de schuld van Marie-
José Longpré erkent. Ik hoop. dat zulks
u niet zal verhinderen menselijk en
barmhartig te zijn op het ogenblik, dat
de straf moet worden vastgesteld". In
wezen vroeg mr. Gruslin hiermee een
straf, waarbij rekening wordt gehouden
met verzachtende omstandigheden.
Ontivapeningsoverleg hervat
Dc Russische onderminister van
buitenlandse zaken, Valerian Zorin,
heeft gisteren bij aankomst uit Mos
kou in Genève verklaard, dat het aan
het Westen zal liggen of er op de ont
wapeningsconferentie, die vandaag na
een reces van zes weken is hervat,
verdere overeenstemming mogelijk is.
Zaterdag had de Amerikaanse gede
legeerde, William Forster, gezegd dat
hij geen nieuwe voorstellen zal doen
en dat het succes zal afhangen van
een wijziging van de houding van de
op banken en wisselkan- Sou jetunie.
toren meer dan twee Forster heeft verleden week in Pa-
milinen Belgische frank riJS hoge Franse autoriteiten gesproken
nï- non in een P°«ing Frankrijk te bewegen
(l-lo.OOO gulden) b e- een einde te maken aan zijn boycot
buitgemaakt. De politie van de ontwapeningsconferentie, zo'
kwam hen op het spoor, deelde een hooggeplaatste Amerikaanse
nadat één van de bende- functionaris gisteren in Genève i
leden zich bij de bero- - T01 dusver is de kans dat zij
vin? van ppn wisselkan- uitnodiging zullen aanvaarden n
toor te een dp éewoontP klein aldus de functionaris. Wel is het
ni f H Fors,er liidcns zijn gesprekken met o.a.
in niet had gemaskerd Charles Lucet. het hoofd van de afde-
met een nylonkous. ling politieke aangelegenheden van het
Franse ministerie van buitenlandse za-
I De 55-jarige Ameri-,ken. opgevallen dat Frankrijk nog be-
kaanse acteur Stewart langstelling heeft voor de ontwapenings-
Granger is gisteren in onderhandelingen, zo voegde de functio-
Genève in het huwelijk Par's ®.r aa" toe Na zyn besprekingen
kcrcn dat geen van hsar v'ta]e belan-
xen gevaar zal lopen bij het Geneefsei
Nieuwe vrienden? DROSTE pastilles altijd welkom!
4
ge Belgische
heidskoningin
Lecerf.
i ontwapenjngtoverleg.
1536) Met het kompas is bet des- hoe dit instrument werkte. Dat geeft
tijds eigenlijk wel erg wonderlijk af- ons tenminste de zekerheid dat do
gelopen. Door wie het kompas is uit- kompasnaald hier in Europa bekend
gevonden, is vooralsnog een raadsel, was.
maar het ls zeker, dat de Chinezen Hoe nu te verklaren, dat In Ara-
er mee bekend waren, nog vóór het blsche landen dit waardevolle instru-
instrument ln Enropa werd toege- ment reeds veel eerder algemeen in
Pfcst. gebruik werd genomen dan in West-
Nu zou het wel zeer gemakkelijk Europa, waar het slechts langzaam
zijn, hieruit de conclusie te trekken, zijn weg vond? De oorzaak van dit
dat de Chinezen die ln oude tij- merkwaardig verschijnsel moet ge-
den ook al de leidsteen kenden de aocht worden ln het bijgeloof, dat
uitvindprs van h»« bijzonder sterke
uitvinders
kompas zijn ge
weest. Hoewel men
dit vroeger ook in
derdaad meende, is
thans bekend dat
de Chinezen het
kompas ontleend
hebben aan de Ara
bische zeevaart
De Arabieren wa
ren grote zeevaarders
TOCH IS
HET ZO!
invloed had op de
middeleeuwse mens.
In die dagen werd
nl. geloof gehecht
aan de fabel van
de Magneet Berg,
waarvan in het oos
ten werd verteld
dat alle schepen die
een kompas en (jze-
i boord hadden, on
derden aangetrok-
te vinden in
blijken op ren spijkers
reizen het kompas niet weerstaanbaa:
alleen gebruikt, maar ook verbreid ken. Dit verhaal ls
te hebben. ZIJ hebben zich destijds de ..Duizend-en-één-nachtverteUta-
zeer intensief bezig gehouden met gen", een verzameling van vertellln-
het in kaart brengen van de toen be- gen, anekdoten en wonderverhalen
kende wereld en hun kaarten zijn die uit verschillende landen en ti>
dan ook een aanmerkelijke verbete- den stammen en ln de middeleeu-
ring op die van Ptolemaeus en zijn wen tot één geheel werden ver
tijdgenoten, dankzij de betere ster- enlgd.
renw aarneming en het kompas. Nu willen we zeker niet beweren
Desondanks zijn we nog steeds dat de Europese zeelui in de mid-
nlet gerechtigd de uitvinding van het deleeuwen geregelde lezers van
kompas aan de Arabieren toe te de ..Dulzend-en-één-nachtvertcllln-
schrijven. Want het merkwaardige gen" waren. Dat zou moeilijk te ec-
feit doet zich voor, dat de vrij be- loven zijn, want deze verzameling
wegende magneetnaald reeds bekend werd pas ln 1704 door een vertaling
f.a» -de Iee,ieden van Amatfi in van Galland voor het eerst bi Europa
Zuid-Italie, die er op hun tochten bekend. Maar verschillende van de-
waarschijnlijk ook reeds gebrnik ze oosterse verhalen zelf, waren on-
van gemaakt hebben. Desondanks der de zeelui wél bekend en daartoe
bleef deze naald, die vrijwillig de behoorde de geschiedenis van de
punt naar het noorden richtte, in Magneet Berg, die oorzaak was dst
het westen een theoretisch grapje, geen enkel schip met een kompas
dat eventueel wel de moeite van het aan boord zijn reisdoel ooit zou be-
beschrijven werd waardig geacht, reiken,
maar dat in de scheepvaart toch
rem •Iremene toepeeeinr vend. Die Wiel u overlrens. dat de papleren
1000 Jaar geleden wer-
beschrijving is indertijd tot stsnd servetjes
gebracht door Peter Peregrlnus. die den gebruikt?
omstreeks 1275 nauwkeurig aangtf
H. Pétillon
