Vijftien „bazen" van
mr. Stikker bijeen
Veelheid van
problemen
aan de orde
Bij twaalf voormalige
onderduikers te gast
Home: Ik gaf opclraclit tot ^taa^ dynamiet
bombardement in Aden 111 'ian('(My T
man ontploit
Mannen en vrouwen nog
dit jaar gelijke beloning
ht een &osi£e lij,
Weer doden bij
gevechten op
Cyprus
Erg,
ernis van economen
DINSDAG 12 MEI 196-1
Navoconferentie in Den Haag begonnen
(Van een onzer redacteuren)
Hoe staat het met de Navo,
nu de ministers van buiten
landse zaken van de landen,
die samen deze Noordatlanti-
sche verdragsorganisatie vor
men, in Den Haag voor de voor
jaarsconferentie naar Den
Haag zjjn gekomen» Het is
maar net, hoe je het bekijken
wilt. Maak je een moment-op
name en kijk je naar de toe
komst, dan lijkt die er somber
uit te zien. Het grootste pro
bleem, waarvoor de Navo zich
geplaatst ziet is dat van een
door De Gaulle geleid Frank
rijk, welk land meent een eigen
weg te moeten en te mogen
gaan. Dan is er de kwestie Cy
prus, die verwijdering heeft
veroorzaakt tussen twee leden
van de Navo, die vanwege hun
strategische ligging van groot
belang zijn voor deze organisa
tie. Maar ook de grote wereld
problemen vragen de aandacht.
En de onderlinge strijd tussen
de verschillende Navo-partners
maakt het van jaar tot jaar
moeilijker, tot een zo groot mo
gelijke vorm van eensgezind
heid te geraken. Een van die
problemen is Zuid Vietnam (en
de rest van Zuidoost-Azië),
waar de Verenigde Staten de
Fransen tegenover zich vinden.
Men kan echter ook zoals Navo-
secretaris mr. D. U. Stikker gister
middag op zijn persconferentie in
Den Haag deed de balans opma
ken van vijftien jaren Navo en dan
zeggen, dat er heel wat bereikt is.
Dat is ongetwijfeld zo. Mr. Stikker
somde enkele dingen op, die er nu
zijn en die er in 1949 niet alleen niet
waren, maar ook niet te verwezen
lijken leken. Dat is de „forward
strategy", die eventuele agressie
plannen nog onaantrekkelijker heeft
gemaakt, dan ooit sinds het bestaan
van de Navo het geval is geweest.
Dat is ook de politieke consultatie,
die wellicht op het eerste gezicht
geen concrete resultaten oplevert
vanwege de verschillende gezichts
punten, die enkele Navo-partners er
op na houden, maar die toch plaats
vinden en de mogelijkheid bieden,
eikaars meningen af te tasten en
misverstanden uit de weg te ruimen.
De heer Stikker herhaalde in dit op
zicht de woorden, die hij onlangs te
genover weetgierige journalisten
sprak, nl. dat hij niet optimistisch
was, toen hij secretaris-generaal van
de Navo werd, nu drie jaar geleden,
maar dat hij niet pessimistisch is,
nu hij binnen enkele maanden zijn
functie hoopt neer te leggen.
Instrument
Beide opvattingen bevatten een
kern van waarheid. Als men met mr.
Stikker de balans opmaakt, dan
komt men tot geen andere conclusie,
dan dat er iets groots is verricht
Zonder ook maar een ogenblik in de
verleiding te komen, de (gewapende)
vrede, die wij sinds de tweede we
reldoorlog min of meer hebben ge
kend, aan het bestaan van de Navo
toe te schrijven, mogen we toch zeg
gen, dat deze organisatie een instru
ment is geweest, dat er in belangrij
ke mate toe heeft bijgedragen, de
Sowjetunie en de met haar verbon
den landen van agressieve daden te
weerhouden. Want niet alleen het be
staan van kernwapens heeft tot dit
resultaat geleid, doch ook de wijze,
waarop de vijftien Navolanden met
elkaar waren verbonden, maakte het
de Sowjetleiders onmogelijk, een van
deze landen achter het ijzeren gor
dijn te trekken.
Ook leidde de samenwerking bin
nen het Navoverband er toe, dat
evenzeer met betrekking tot proble
men, die zich buiten het machtsbe
reik van de Navolanden afspeelden,
de door de tot de organisatie beho
rende partners vaak een eensgezind
heid demonstreerden, die naar la
ter bleek in Moskou grote indruk
maakte. Het is dan ook goed, om
nog even terug te kijken op vijftien
jaar Navo, voordat men de blik
naar de toekomst wendt.
Schaduwzijde
Want de Navo-medaille heeft twee
kanten. En die andere kant welke
men de schaduwzijde zou kunnen
noemen, biedt geen hoopgevend
beeld. Daarover kan mr. Stikker als
secretaris-generaal van de Navo
slechts in algemene termen spreken.
Hij kan zich geen kritiek op de af
zonderlijke leden van de organisatie
veroorloven. Dat bleek maar al te
duidelijk, toen men hem de (overi
gens volkomen overbodige) vraag
stelde, hoe hij dacht over het eigen
zinnig optreden van generaal de
Gaulle. „Ik heb vijftien bazen", al
dus mr. Stikker, „en de Franse pre
sident is net zo goed mijn baas als
de regeringsleiders van de andere
Navolanden het zijn. Hier kunnen al
leen de ministers iets over zeggen."
En hij voegde er aan toe, dat men
nog enkele maanden zou moeten
wachten (tot hij is afgetreden), voor
dat hij zijn persoonlijke mening kan
geven «ver het wel en wee van do
Navo.
Dat dit een ietwat ander beeld zal
zijn, dan de heer Stikker gisteren
heeft getekend, kunnen we ons leven
dig voorstellen. Hetgeen echter niet
wegneemt, dat de ideeën die onze
landgenoot er op nahoudt, bijzon
der constructief zijn, ook wat de hou
ding van Frankrijk tegenover de
overige Navolanden betreft.
Structuur
Verschillende keren werd tijdens
de persconferentie getracht, mr.
Stikker uit zijn tent te lokken wat de
kwestie van de structurele wijzigin
gen binnen de Navo betreft, een
bleem, dat vooral door de Fransen
van groot belang wordt geacht
dat door hen zeker ter sprake zal
worden gebracht. Met grote diplo
matieke behendigheid wist hij zon
der politieke kleerscheuren uit dit
vraag- en antwoordspel tevoorschijn
te komen. Maar hoewel men hoege
naamd niets wijzer werd viel uit de
antwoorden van mr. Stikker in elk
geval te begrijpen, dat men er in
Navokringen toch langzamerhand
wel aan toe is, de gehele burgerlijke
pn militaire organisatie, die in al die
vijftien jaren een enorme ontwikke
ling heeft doorgemaakt, eens goed
onder de loep te nemen. Mr. Stikker
sprak met nadruk tegen als zou er
gesproken moeten worden van de
noodzaak, grote veranderingen in de
militaire structuur van de Navo aan
te brengen, zo min als in de burger
lijke sector.
De huidige organisatie is nog ge
baseerd op de situatie van vijftien
jaar geleden. Inmiddels zijn er meer
leden bijgekomen, de kracht van de
Navo 'is enorm toegenomen en dit
heeft op zichzelf al tot vermenigvul
diging van problemen geleid. Hierbij
dienen we echter niet te vergeten.
De dreiging, die van het interna
tionale communisme uitgaat, is met
name in de afgelopen jaren een gans
andere geworden. De Navolanden
mogen er van uitgaan, dat ook onder
de gewijzigde omstandigheden in de
wereld van vandaag en morgen, hun
veiligheid niet rechtstreeks door
militair geweld zal worden be
dreigd. Het gevaar komt thans in
een andere gedaante tot ons, in de
mische en als gevolg daarvan ook
politieke invloedssferen. De leiding
van de Navo is daarvan overtuigd.
En ook al gaat mr. Stikker als se
cretaris-generaal van deze organisa
tie van het standpunt uit, dat het be
ter omgaan is met een vette dan
met een hongerlijdende communist
(om de termen te gebruiken van de
Britse premier Douglas Home) hij
beseft beter dan wie ook, die de
„doorbraak", die de Sowjetunie en
met haar communistisch China en
de Oosteuropese satellietstaten op de
ereldmarkt trachten te forceren,
bepaald niet van groot gevaar ont
bloot is.
Het is er de Sowjetunie thans om
te doen, de zg. kapitalistische landen
af te snijden van hun natuurlijke
hulpbronnen en op die wijze een in
eenstorting van de economie van de
westelijke wereld te bewerkstelligen.
Daarbij doen we goed, een uitspraak
van Lenin in gedachten te houden,
rin werd gezegd, dat de kapita
listische landen elkaar te gronde zul
len richten.
Geschenk
Mr. Stikker herhaalde de woorden,
die hij in december heeft uitgespro
ken, nl. dat er sprake is van een ze
kere ontspanning in de wereld, maar
dat de oorzaak van de spanningen
niet werd weggenomen: het einddoel
van het internationale communisme
is nog steeds overheersing van dt
gehele wereld. Als de landen, wiei
ministers morgen aan de conferen
tietafel plaatsnemen, dit en de woox--
den van Lenin niet vergeten, weten
zij wat hun te doen staat. Het groot
ste gedeelte van de vandaag begon
nen Navo-conferentie is gewijd aar
de toestand in de wereld het is
het eerste en het belangrijkste punt
op de agenda. De ministers krijgen
gelegenheid, meningsverschillen door
te praten en te pogen, dichter tot el
kaar te komen. Het kan echter ook
anders gaan. En gevreesd wordt dan
ook, dat Frankrijk ook nu weer elke
gelegenheid te baat zal nemen or
demonstreren, dat het geen slaafse
navolger van de Amerikaanse bui
tenlandse politiek is. We zeiden het
al: het zal in het bijzonder het geval
zijn, als de problemen Zuid-Vietnam
en Cyprus op de conferentie ter spra
ke gebracht zullen worden.
In de komende dagen zullen we er
meer van horen. Voor mr. Stikker
zijn heel drukke dagen aangebroken.
We wensen hem van harte toe, dat
de ministers hem als afscheidsge
schenk een (wellicht onverwachte)
demonstratie van eensgezindheid zul
len geven...
Verzetsstrijder terug uit Israël
De 7-3-jarige „Oom Hannes"
Bogaard uit de Haarlemmermeer
is gistermiddag door een juichen
de -schare van zestig familiele
den en vele vrienden verwelkomd
op het Centraal Station in Am
sterdam na een reis van zes we
ken door Israël. De regering van
Israël had de verzetsstrijder uit-
I genodigd, nadat via het televisie
programma ,.De bezetting" al-
gemeen bekend werd hoeveel
Joodse onderduikers in de oorlog
werden gered door het moedige
optreden van „Oom Hannes".
Zijn ervaringen in Israël vatte hij sa
men met ..zeldzaam en geweldig". ..Na
de officiële ontvangst door de regering
de eerste tien dagen van mijn verblijf,
heb ik daarna bij 12 voormalige onder
duikers gelogeerd. Dat waren zeer ont
roerende ontmoetingen. Hoewel de onder
duikers van destijds vaak nog kinderen
:n. herkenden wij elkaar toch wel.
was allemaal even zeldzaam, voor
oor iemand die niet veel gewend
vertelde oom Hannes na zijn eerste
buitenlandse reis.
De heer Bogaard heeft in de eerste
„eek van zijn bezoek een boom geplant
ln de „Laan der Rechtvaardigen" in Je
ruzalem, een voorrecht dat als een van
de hoogste onderscheidingen geldt. Bij
deze plechtigheid was ook aanwezig de
aanklager in het Eichmannproces Gi
deon Hausner, die de Nederlandse ver
zetsman de gehele dag heeft rondge
leid.
d. Swa-
aaste medewerkers uit de oorlogsjaren.
..Oom Hannes kent de hele bijbel uit
zijn hoofd. Hij heeft met de bijbel in
zijn hand vrijwel alle bijbelse plaat
sen bezocht. Men stond er in Israël ver
stomd van wat hij er van afwist", al-
nevrouw Van der Swaan. die te-
als tolk heeft gefungeerd.
De Britse eerste-minister, sir
Alec Douglas-Home, heeft giste-
op een verkiezingsbijeen
komst verklaard dat hij zelf op
dracht heeft gegeven om vlieg
tuigen te gebruiken tegen opstan
delingen in het berggebied van
Radfan, in het Britse protecto
raat Aden.
Jk heb de Britse opper bevelheb
ber laten weten dat hij een minimaal
gebruik van vliegtuigen kon maken
om het aantal slachtoffers onder onze
grondtroepen, die in een strijd in
uiterst moeilijk bergterrein zijn ge
wikkeld, zo laag mogelijk te houden.
Ik acht dit een volkomen juist stand
punt. Ik ben niet van plan onze infan
terie onder zeer moeilijke omstandig
heden te laten vechten, zonder ze de
steun in de lucht te geven, die zij no
dig hebben", aldus de premier.
Een soortgelijke verklaring van de
minister van defensie Thorneycroft in
het Lagerhuis verwekte stormen van
applaus. Inmiddels heeft de speciale
commissie voor kolonialisme van de
V.N. met 18 tegen 3 stemmen het Brit
se optreden in Aden veroordeeld en op
onmiddellijk staken van de acties aan
gedrongen.
De Britse minister voor Gemenebest
zaken Duncan Sandys is in Aden aange
komen om zich persoonlijk op de hoog
te te stellen van het verloop van de
actie. Zoals bekend vechten er onge
veer 2000 man Britse troepen tegen 700
Een Noorse expeditie van elf man die
van Noord-Canada op weg was om te
voet en per ski via de Noordpool naar
het Sowjeteiland Svernaja Zemlya of
naar Spitsbergen te gaan, heeft deze po
ging opgegeven. In een telegram aan
het Noorse blad Aftenposten meldde de
25-jarige leider Bjoern Staib, dat de ex
peditie bij de Amerikaanse ijsschotsba
sis Arlis 2 was aangekomen, op 400 km
van de Noordpool. Het werd echter te
gevaarlijk geacht de tocht voort te zet
ten. omdat het poolijs spoedig zal gaan
breken.
opstandelingen die vanuit Jemen wor
den bevoorraad. De Zuidarabische mi
nisters zullen zeker om meer bevoegd
heden vragen met als uiteindelijk doel
onafhankelijkheid. Zij zijn bereid de
Britse basis in Aden te handhaven, mits
Engeland er een redelijke vergoeding
zoor geeft.
De wetgevende raad van Aden telt
:4 leden waarvan er tien in dc opposi
te zijn. Zes onafhankelijke oppositie
leden zullen Sandys om een onderhoud
vragen waarbij zij zullen aandringen
op algemene verkiezingen in Aden on
der toezicht van de V.N. De vier an
dere oppositieleden zijn op de hand
de Jemenitisehe republikeinse
gering. Zij willen onafhankelijkheid voor
Aden en de Zuidarabische statenbond,
hetgeen gepaard zou moeten gaan
opheffing van de Britse basis
In het stakingsgebied in Spanje, As-j
turië, is gisteren een staaf dynamiet
ontploft in de handen van een man.
Hij werd onherkenbaar verminkt.
Aanvankelijk was men van mening!
dat deze ontploffing een onderdeel I
vormde van de eerste geweldpleging
in het stakingsgebied, maar later
werd bekend dat de man waar-!
schijnlijk de hand aan zichzelf gesla-j
gen heeft. Eerder had hij geprobeerd,
in zee te springen, maar hij werd
door twee agenten tegengehouden.
De man werkte in een steengroeve en
'nad thuis staven dynamiet opgeslagen
Aden. 'liggen.
van die jonge, belegen, oude
Edammer. Goudse of Leidse
Het Europese parlement is er
aan herinnerd, dat dit jaar nog
voor 31 december de gelijke
beloning voor mannen en vrou
wen bij gelijke arbeid verwezen
lijkt moet zijn in de Europese
economische gemeenschap. Het
parlement verwierp beperkende
interpretaties zoals die van de
Nederlandse regering, volgens
welke dit beginsel slechts geldt
voor gemengde functies, waarin
mannen en vrouwen hetzelfde
werk doen.
Het Europese parlement besprak d<
kwestie op basis van een rapport ovc
de ontwikkeling tot op heden van di
hand van de Nederlandse liberale afge
vaardigde mr. C. Berkhouwer. Er zijn
goede vorderingen gemaakt, zo zegt de
heer Berkhouwer, ook al zijn er nog
tekortkomingen. Over het algemeen zijn
de lonen van de vrouwen die van de
mannen tot op negentig procent gena
derd. In bepaalde bedrijfstakken ech
ter, bijvoorbeeld in de confectie-, tex
tiel- en schoenen industrie, is het per
centage pas 75. Wat Nederland betreft
achtte hij het verheugend dat volgens
een recente beslissing de Nederlandse
regenng voornemens is het beginsel
Een dief die in Londen
een gloednieuwe wagen
van duizend pond
10.000) had gestolen,
heeft de rechtmatige
eigenaar gisteren een
lijstje gestuurd met ge
breken waar hij eens
naar moet kijken. Hij
schreef de auto nodig te
hebben gehad, er 900
mijl mee te hebben ge
reden, waar de wagen
gevonden kon worden en
waar de sleutel lag. „Dc
wagen is op de juiste
manier ingereden, geen
enkel maal sneller dan
50 mijl per uur". De
wagen werd aangetrof
fen zoals was beschre
ven, de bezittingen op
de achterbank waren
niet aangeroerd.
In het Catellana Hil-
ton-Hotel in Madrid is
gisteren een kleine bom
onder een sofa ontploft.
Dc 20 a 30 gasten ver
slikten zich in hun ape
ritief, maar kwamen met
de schrik vrij.
I De nationale biblio
theek van Parijs heeft
gisteren 1.300 brieven,
tussen 1918 en 1951 ge
wisseld tussen Andrè
Gide en mevrouw Bussy,
gekocht voor 8.200 pond
sterling bij Sotheby in
Londen. De bibliotheek
legde voor 120 pond ook
dé hand op een van de
twee dodenmaskers van
de schrijver. Op dezelf
de veiling gingen 23 ma
nuscripten van Graham
Greene van de hand voor
14.500 pond.
I Personeel van de Ame
rikaanse luchtmacht
heeft zondag een helicop
ter uit elkaar genomen,
de delen per vliegtuig
naar de andere kant van
de ijskap van Groen
land gebracht en het
hefschroefvüegtuig aan
de oostkust weer in el
kaar gezet om een 3-ja-
rige Deense jongen te
hulp te snellen, die door
acht woeste sledehonden
was aangevallen.
I Een 20-jarige jonge
ling uit Aesele in Noord-
Zweden, die zichzelf te
goed achtte voor het
vervullen van dienst
plicht, is tenslotte het
slachtoffer geworden
van zijn eigen slimmig
heid. Bij twee psycho
logische tests had de
jongen zich van den
domme gehouden, zodat
dc dokters niet beter
wisten dan dat ze hier
met een „imbeciel" te
doen hadden, waarnaar
de jongeman naar huis
kon terugkeren. Enkele
dagen later moest de
jongen zijn rijbewijs in
leveren omdat hij blij
kens de testen onge
schikt was om een auto
te rijden. De jongeman
toog op eigen initiatief
naar een psychiater om
het tegendeel te bewij
zen. Het resultaat van
deze test was uitstekend
en met een bewijs van
de psychiater vroeg de
jongen zijn rijbewijs te
rug. Als antwoord kreeg
hij echter een dagvaar
ding wegens poging zich
aan de militaire dienst
te onttrekken. Hij kreeg
een maand gevangenis
straf en zal daarna voor
de dienst worden opge
roepen
Stikker staat
pers te woord
De (Nederlandse) secretaris-ge
neraal van de NAVO, mr. D. U.
Stikker, heeft gisteren aan de
vooravond van de driedaagse
vergadering van deze organisa
tie in Den Haag een persconfe
rentie gegeven, die werd bijge
woond door meer dan honderd
publiciteitsvertegenwoordigers I
uit vrijwel alle (15) aangesloten
landen.
In Townson, een voorstad van Balti
more, is een huwelijk voltrokken
nadat eerst een soort contract was
opgemaakt en bij de arrondisse
mentsrechtbank gedeponeerd.
Dit contract, tussen de 35-jarige Wil
liam Metzger en de even oude
Theresa Balough, behelst, dat de
echtgenoot de baas zal zijn. De
echtgenote verplicht zich tot het
verrichten van taken als „koken,
wassen, naaien en dergelijke, die
kunnen bijdragen tot een gelukkig
huiselijk leven", aldus het contract.
Bij een heftige schietpartij in de
oostelijke haven Famagusta. op Cy
prus, zijn gisteren twee Griekse Cy
prioten en cén Turkse Cyprioot om
gekomen. aldus is door een V.N.-
woordvoerder in Nicosia bekend ge
maakt. Een persoon werd ernstig ge
wond. De poorten van de ommuurde
stad werden afgezet door Ierse V.N.-
troepen, die een onderzoek instelden.
De V.N. woordvoerder zei voorts dat
er xn de nacht ongeveer 500 schoten
ren gelost uit het dorp Ahirda en
de Kyrenia-hellingen. Uit de heuvels
ren 150 schoten gelost op het Turks-Cy
prische dorp Krini. Ook in het oude
stadsdeel van de hoofdstad werd
scheidene malen geschoten.
De Grieks-Cyprische autoriteiten heb
ben generaal Gyani, de bevelhebber van
het V.N.-leger op Cyprus, er gisteren op
gewezen, dat er in de Turks-Cyprische
haven Mansoura in het noord-westen, een
boet was aangekomen, die volgens zeg
gen wapens aan boord had. Zweedse
V.N.-soldaten stelden vast dat het een
vissersboot was, zonder wapens.
Intussen wordt uit V.N. kringen in
New York vernomen, dat een oud-presi
dent van Ecuador, Galo Plaza Lasso, zal
worden benoemd tot speciale politieke
officier bij de V.N. op Cyprus. Plaza
Lasso is in 1958 voorzitter geweest van
de V.N.-waarnemers in Libanon. Hij was
van 1948 tot '52 president van Ecuador.
Cubanen opgepikt
na 290 km roeien
Een schip van de Amerikaanse kust
wacht heeft maandag op een paar mijl
van de kust van Florida zes uitgeputte
Cubanen opgepikt, die in tien dagen van
Havanna een afstand van 290 km
aren komen roeien
De Cubanen waren op 1 mei met z'n
wenen in een bootje van 5^ meter
lengte uit Cuba vertrokken. Een van
hen kwam van honger en dorst om. We
gens gebrek aan benzine viel de buiten
boordmotor kort na het vertrek 'uit. De
voorraad voedsel en water was al op 2
mei verbruikt.
de gelijke beloning ook in deze sectoren
toe te passen.
In de resolutie, die de heer Berkhou
wer bij zijn verslag had gevoegd en die
met algemene stemmen werd goedge
keurd. wordt de EEG-commissie ver
zocht erop toe te zien dat het gelijk
heidsbeginsel aan het einde van het jaar
ook werkelijk een feit is geworden
de zes landen. De commissie zal ervoc
moeten waken dat het principe niet
wordt omzeild door speciale classifica
ties van de vrouwelijke arbeid. In de
praktijk blijkt namelijk, aldus de Ne
derlandse rapporteur, dat bepaalde
tegorieën gewoonlijk de laagste
vooral door vrouwen worden bezet en
hoogste voornamelijk door
Wennerström wilde
Russisch pensioen
De Zweedse luchtmachtkolonel Stig
Wennerström, beschuldigd van spio
nage voor Rusland, heeft gisteren voor i
de rechtbank in Stockholm verklaard
dat hij gehoopt had een pensioen van
de Russen te krijgen.
Wennerström zei dat hij op een bij
eenkomst, die men in juni van het vo
rig jaar in Wenen had willen houden
maar die niet doorgegaan was, een I
pensioen van de Russen had willen
De zitting van maandag was toegan-1
kelijk voor het publiek. Tot maandag
zijn alle zittingen behalve de openings-1
zitting geheim geweest.
1514) Zijn we in liet najaar tij
dens een wandeling door het bos bij
zonder te spreken over het dikke
goudgele tapijt van bladeren, waar
we zo heerlijk met onze voeten door
heen kunnen slepen, zodat er bij el
ke voetstap een bergje van blade
ren omhoog stuift, de econoom is
deze afval van de zomer een gru
wel. „Die bladeren liggen daar maar
te liggen en dienen voor niets", zo
loopt hij door het bos te mopperen.
hij s
blik
zijn
dc akkers
laat gaan, wordt
zijn bui nóg mis-
troostiger. Want zo
ver het oog reikt,
ziet hij op het land
niets anders dan
smeulende afval
hopen door boeren
aangestoken, omdat dc rommel uit
de weg moet.
Volgens de opvattingen van de
econoom, maar ook overeenkomstig
die van de chemicus, zouden we pas
een ideale wereld hebben, indien er
geen afvalhopen bestonden en alle
produkten volledig werden gebruikt.
Maar van dit ideaal zijn we altijd
nog een fiks eind verwijderd, want
op alle akkers blijven honderden
miljoenen tonnen strosoorten onge
bruikt, maïsstcngels en -bladeren
vormen onoverzichtelijke hopen,
waarmee do boer geen weg weet,
van de oliehoudende zaden en noten
blijven miljarden tonnen kaf en dop
pen ongebruikt, kortom, de imme-
se hoeveelheden afvallen die de land
bouwers en de levensmiddelcnver-
werkende industrie onbenut laten,
zouden ons tranerf in de ogen per
sen, wanneer we gelijk de eco
noom dc moeite namen er eens
diepzinnig over na te denken.
De chemici hebben dat al lang ge
daan. Ruim een halve eeuw gele
den werd het katoenzaad voor het
grootste deel verbrand of in de rl-
TOCH IS
IBJET ZO!
vier gegooid, maar momenteel is het
een belangrijk produkt voor de olie-
en vetindustrie. Het afval van sui
kerriet wordt door de cellulose in
dustrie gebruikt cn op het eiland
Haïti wordt hiervan kunstzijde ge
maakt. Schalen van oliehoudende no
ten worden tot kool verbrand, waar
voor men een bestemming weet in
dc filters van gasmaskers. Strosoor-
ten kunnen tot karton worden ver
werkt. ceilulose-rijke stengels en bla
deren tot papier
Er is dus heel wat
gebeurd, sinds de
tijd dat ook de ben
zine als een gevaar
lijk en lastig neven-
produkt werd weg
geworpen omdat dc
petroleum hoofd
doel van de oliewin
ning was. Maar toch zijn de meeste
aanwendingen van afvalstoffen nog te
incidenteel cn te oneconomisch. De
onoverzienbare bergen lege maïs
kolven, waarvan de totale hoeveel
heid in de Verenigde Staten op jaar
lijks 100 miljoen ton wordt geschat,
dc haverdoppen, waarmee de haver-
moutfabrikanten blijven zitten, het
erwtenstro, aardappelloof, kortom de
meeste afvalprodukten zookeii nog
steeds een zekere bestemming. In
het midden van dc laatste oorlog
werden we weliswaar verblijd met
het bericht dat Hitler in hoogst eigen
persoon het even had klaargespeeld
papier uit aardappelloof te maken,
maar hij vergat ons het recept te
geven.
Zulke teleurstellingen zijn er wel
meer geweest. Niet omdat dc che
mici cn uitvinders blaaskaken wa
ren, maar omdat de oplossingen lang
niet altijd aan de verwachtingen ble
ken te beantwoorden. Desondanks is
er veel belangwekkends gedemon-
Nadruk verbodei
H. Pétlllon.
