Nieuwe LeMse Courant
Feest zonder Irene en Charles
Negers levend verbrand
Ook Jaime
carlistisch
pretendent
4
r
SATIJNEN STOELEN OP MONTEJURRA BLEVEN LEEG
Leuzen kantten zich tegen
Nederlandse regering
MEI
Soekarno gaat niet naar
Amerika en Japan
Ex-miljonair
arm gestorven
Twee Britse militairen
in Jemen onthoofd
Half miljoen toeristen
in regen en koude
Maandag 4 m<4 1964, 43e»e Jaargang
Enkele buien
De Bilt verwacht tot dinsdagavond.*
Wisselende bewolking met plaatselijk en
kele buien. Matige tot krachtige zuidwes
telijke wind. Weinig: verandering in tem
peratuur. (Opgemaakt om 11.15 uur).
Krecteofs F. DIEMER „Sfantvastigh it ghableven I (Zie voorts pag. 5)
Koofdr.d.ct.ur; Dr. E. oiEMER CHRIST ELI J KNATION AA L DAGBLAD k.rt „Bh„„!po.,. 1
In één
oogopslag
Irene-affaire 'bracht geen
tweespalt onder christen-de
mocraten pag. 2
Brandpunten: Cuba, Cyprus,
Zuid-Vietnam pag. 5
Relletjes in Praag pag. 5
De carlisten en de protes
tanten pag. 7
Sport o.a. op de pagina's
9 en il
(Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen)
Pamplona - maandagmorgen
FRANCO heeft prins Hugues Charles en prinses Irene geen toestemming
gegeven het jaarlijkse spektakel op de voor de carlisten heilige berg
Montejurra bij te' wonen. Hun satijnen stoelen bleven leeg. Dit ondanks
een laatste pleidooi van het echtpaar zelf, dat zaterdagavond plotseling
uit Rome in Madrid arriveerde. Duidelijk is dat de schimmige, rechts-
reactionaire beweging van de Parma-tak der Bourbons er een zware klap
door heeft gekregen. De teleurstelling onder de naar schatting zestig- tot
tachtigduizend aanwezigen, die in de Pyreneeën godsdienst, politiek, fol
klore en verbleekte glorie door elkaar heem haspelden, was voelbaar, zo
niet merkbaar. Duizenden voeten klommen traag tegen de steile Monte
jurra, alleen om de nieuwe vrouw van de kansloze Spaanse troonpretendent
te zien.
In de nederzetting Alexandra op tien km van Johannesburg zijn zaterdag
zes jonge negers levend verbrand terwijl er acht zware brandwonden opliepen.
Volgens een woordvoerder van de politie was de brand ontstaan, doordat er
een steen door een ruit werd gegooid waardoor een brandende kaars in een
stapel papier terechtkwam. Toen de negers het huis trachtten te verlaten,
hielden andere negers gewapend met messen en bijlen hen tegen. Vijf van
de slachtoffers waren leden van een voetbalploeg die een feestje hielden. Vol
gens een van de gewonden, had een der deelnemers aan het feest opgemerkt,
dat enige mannen bezig waren met een inbraak in het belendende huis. De
inbrekers hadden, toen zij zich gerealiseerd hadden dat zij waren ontdekt,
I steen door de ruit gegooid met het gemelde gevolg.
Russisch succes op
kernenergiegebied
Tass meldt dat Russische geleerden er
voor dc eerste maal ter wereld in ge
slaagd zijn in een kernreactor overver
hitte stoom te verkrijgen voordat de
stoom naar turbines werd geleid, om daar
in staat van oververhitting te worden
gebracht. Dit was geschied in het kracht-
station te Belojarsk in de Oeral, dat
elektrische stroom levert aan het net
van Sverdlovsk en dat kernenergie als
krachtbron heeft.
Er zat een jonge man in Scheveningen,
die had gesaboteerd en opgeruid,
wapens gesmokkeld en nog andere dingen,
tot hij verraden werd. Toen was het uit.
En een paar cellen verder zat zijn bruid.
Ze waren altijd in eikaars gedachten,
ze wisten beiden wat hun stond te wachten:
een vonnis en zes kogels tot besluit.
Iedere avond hebben zij gezegd:
Heer, help de ander. Ik kom wel terecht.
Bij aankomst in Madrid zaterdag
avond verklaarde de (nog altijd Fran
se) echtgenoot van prinses Irene dat
zij „geen tijd" hadden om naar de
Montejurra te gaan. Iedereen wist
echter beter. Het carlistische hoofd
kwartier was al weken doende de toe
stemming van de caudillo te krijgen
voor een bejubeling van het jongge
huwde paar door tienduizenden man
nen en vrouwen van de rode baret.
De onaangekondigde aankomst van
beiden in de Spaanse hoofdstad leek
er verder op dat er op het persoon
lijke vlak alsnog pogingen ertoe wer
den ondernamen.
In Madrid heerste gisteren bijzonder
veel verwarring door een plotseling
ondernomen vliegreis van Hugues Char
les en Irene. Zou don Carlos, zoals de
eerste door de carlisten wordt genoemd,
evenals vroeger, over de Montejurra gaan
cirkelen om dc daar aanwezige bede
vaartgangers alsnog In vervoering te
brengen?
Twee uur later waren hij en zijn echt
genote weer terug en opeens wemelde
het in de Spaanse hoofdstad van geruch
ten. Ook dat had Franco niet willen
toe-staan. Hij zou hen over de radio terug
hebben laten roepen. Hij zou er hen
voorts op hebben laten wijzen dat het
niet opvolgen van zijn bevel hen. wat
Spanje betreft, de status van ongewenste
vreemdeling zou geven.
Waarom Franco zo spontaan ingegre
pen had? In politieke kringen werd ge
zegd dat het prestige van de caudillo op
het spel stond, in verband met de aanbe
veling die hij Hugues Charles had ge
daan niet naar de Montejurra te gaan.
Zou de laatste de wens van Franco open
lijk in de wind hebben geslagen, dan zou
dit wel eens tot een vergroting van de
Carlistische aanhang hebben kunnen lei
den. Hoewel het Spaanse volk de caudillo
het algemeen niet veracht, zijn ver
schillende groeperingen er toch wel op
uit de man tc steunen die dc moed zoi
hebben de wil van Franco te trotseren.
Tegen, regering
Hoe het ook zij, vooral prinses Irene
mag zich gelukkig achten niet in de f
legenheid te zijn geweest het door pries-
geleide joelfeest van de carlisten
bij te wonen. Hoewel haar moeder
vader met spandoeken verheerlijkt wer
den, werd de Nederlandse regering i
verguisd. De secretaris van de Prins, die
weinig respect voor de Kroon kon op
brengen, schreeuwde in dezelfde stijl die
Hitler en Mussolini eigen was. zelfs uit
dat de Nederlandse regering Irene i
recht had aangedaan en het volk be-
Via prinses Marie Cecile, de zuster
stn prins Charles en de enige, op de
Montejurra aanwezige vertegenwoordig
ster van het ambitieuze Bourbon-Par-
i-familie. lieten de jonggehuwden de
vervoering gebrachte massa nog weten
t ze waarschijnlijk later in het jaar
de 18e juli zou zijn bedoeld, als het
Spaanse volk de doden van zijn
schrikkelijke burgeroorlog herdenkt
pelgrimstocht naar de Montejurra
zullen maken.
Irak krijgt een
nieuwe grondwet
De premier van Irak, luitenant-gene
raal Taher Jehia, heeft via radio-Bagdad
de inhoud bekendgemaakt van een nieu
we voorlopige grondwet. Volgens deze
constitutie is de Iraakse republiek een
„Arabische, Islamitische, onafhankelijke
en soevereine staat die socialistisch en
democratisch is georiënteerd.
Het Iraakse volk maakt deel uit van
het Arabische volk en het streeft naar
de volledige eenheid van alle Arabieren,
te beginnen met de Verenigde Arabische
Republiek. Het land krijgt een president,
een eerste-minister en een defensieraad.
Het staatshoofd is bevoegd de premier,
zijn plaatsvervangers, de ministers en de
leden van het diplomatieke korps te be
noemen en te ontslaan. De president is
tevens opperbevelhebber van de strijd
krachten en kan een oorlog verklaren,
een bestand aangaan en vrede sluiten.
Deze besluiten moeten echter wordengoed-
gekeurd door de nationale revolutionaire
raad, de ministerraad en de nationale
defensieraad. Alle bestaande wetten blij
ven van kracht, met uitzondering van
de voorlopige constitutie van juli 1958.
De rechterlijke macht is geheel onaf
hankelijk en alleen gebonden aan de
wetten.
Goldwater favoriet
- althans in Texas
Senator Barry Goldwater van Arizona,
die zich kandidaat heeft gesteld voor het
presidentschap van de Verenigde Staten,
heeft gisteren een door de republikeinen
in Texas gehouden stemming, een onof
ficiële aangelegenheid die meer een opi
nie-onderzoek was, met een grote meer
derheid van stemmen gewonnen. Op de
tweede plaats eindigde Henry Cabot-
Lodge.
Carlisten bijeen op Montejurra. Op
de spandoeken die zij meevoeren
staat: „Met Holland ja, met zijn
regering nee!". „Leve don Carlos
„Leve prins Bernhard" en Leve
koningin Juliana".
Don Jaime de Bourbon, hertog van
Segovia en oudste zoon van wijlen
koning Alfonso de Dertiende van
Spanje, heeft gisteren in zijn Parijse
woning tegenover journalisten ver
klaard dat hij voortaan niet slechts
in de lijn der Bourbons, doch ook in
die der Carlisten aanspraken zal doen
gelden op de Spaanse troom. Om zijn
aanspraken in de Carlistische lijn te
onderstrepen zal hij in het vervolg
ook de titel van „Hertog van Ma
drid" voeren.
Men weet dat prins Xavier van Bour-
bon-Parma deze titel aan zijn zoon Char
les Hugues heeft verleend voor hij in
het huwelijk trad met prinses Irene.
Er zijn dus nu twee kandidaten der
Bourbons tdon Juan van Bourbon en
don Jaime van Bourbon) en twee der
Carlisten (prins Charles Hugues van
Bourbon-Parma en don Jaime van
Bourbon) voor de Spaanse troon.
Don Jaime, die het hoofd is van het
huis Bourbon, is hiermede teruggeko
men van zijn besluit om, ten gunste
van zijn jongere broer don Juan, graaf
van Barcelona, zijn aanspraken op de
Spaanse troon prijs te geven.
Hij deelde mede dit gedaan te heb
ben naar aanleiding van een verkla
ring, die prinses Alice van Bourbon,
een dochter van de Carlistische troon
pretendent Carlos de Zevende, die in
1872 aan het hoofd van Carlistische
eenheden, vergeefs gepoogd heeft zich
van de Spaanse troon meester te ma
ken, dezer dagen tegenover een Madri-
leense notaris heeft afgelegd.
Volgens don Jaime heeft prinses Ali
ce hierin verzekerd dat, na het over
lijden in 1936 van de „laatste Carlis
tische troonpretendent, prins Alfonso
Carlos van Bourbon", en na de dood
van ex-koning Alfonso de Dertiende,
„de Carlistische troonopvolgingsaanspra
ken, volgens het door de Carlisten
zelf aangehangen beginsel van de recht
streekse mannelijke troonsopvolging,
thans zijn overgegaan op don Jaime
van Bourbon en wel in zijn hoedanig
heid van oudste zoon van Alfonso de
Dertiende."
Trein stort in dal
op West-Java
Antara meldt dat donderdag in West-
Java een trein in een dal is gestort,
waardoor 27 mensen omkwamen en 108
gewond werden. Onder de omgekome
nen bevinden zich verscheidene officie
ren van het leger.
Wegens geschil met Maleisië
Opvallend en veelzeggend was dat
de bedankbrief van prinses Irene, die
Marie Cecile voorlas, getypt onder
tekend was met: „Irene, hertogin van
Madrid". De titel „prinses der Neder
landen" kwam op geen enkele wijze
tot uitdrukking. (Voor een verslag van
de carlistische bijeenkomst op de Mon
tejurra, zie pagina 7).
Blijkens een in Singapore beluisterde
uitzending van radio Djakarta heeft de
Indonesische president Soekarno gisteren
op een massa-bijeenkomst voor het Mer-
deka-paleis verklaard, dat Indonesië be
reid is dc kwestie-Maleisië door onder
handelingen tc regelen, doch als premier
Rachman zich daar tegen verzet, zal het
Indonesische volk hem dwingen Maleisië
te ontbinden.
Soekarno verklaarde verder, dat Indo
nesië „niet om besprekingen zal bedelen".
„Mijn geduld is uitgeput", zo zei hij ver
der, „het Indonesische volk zal nu een
beslissing moeten nemen". De luisterende
menigte antwoordde hierop met de kreet
„verpletter Maleisië".
Intussen wordt uit Djakarta vernomen
dat Soekarno zijn reis naar de Verenigde
Staten heeft afgelast wegens de ongun
stige stemming van het Amerikaanse volk.
Zegslieden in Washington verklaarden dat
de jongste aanvallen van de Indonesische
president op de Amerikaanse buitenlandse
politiek een „vijandige stemming" hebben
gewekt bij dc Amerikanen.
bemiddelen in het geschil tussen Indone
sië en Maleisië. Hij bood zijn diensten aan
via de Indonesische delegatie in New
York. Soekarno heeft zover bekend hierop
nog niet gereageerd.
Intussen wordt in welingelichte kringen
te Manilla medegedeeld en door een ver
klaring van de Maleisische regering be
vestigd, dat de Philippijnen en Maleisië
overeengekomen zijn, de consulaire be
trekkingen te hervatten.
De Philippijnse minister van buiten
landse zaken heeft verklaard van presi
dent Macapagal machtiging te hebben
gekregen in Indonesië en Maleisië in
lichtingen in te winnen over de moge
lijkheid van een topconferentie der drie
landen over Maleisië.
In het ziekenhuis Zeeburg te Amster
dam, waar hij twee weken geleden met
een ernstige tumor in de rug werd opge
nomen, is zaterdag op 51-jarige leeftijd
arm en eenzaam overleden Nic. den Bes
ten. Drie jaar geleden is hij veelvuldig
in iiet nieuws geweest. Als miljonair, di
recteur van de N.V. Socrates werd hij na
langdurige berechting wegens eenvou
dige bankbreuk veroordeeld tot zes
I maanden gevangenisstraf met aftrek.
Hem was ten laste gelegd oplichting van
de Amsterdamsche bank voor zeven mil
joen gulden.
Soekarno's voorgenomen bezoek
Japan Is eveneens uitgesteld. Welinge
lichte kringen zijn van mening dat de
wijziging in het reisprogramma van Soe
karno blijkbaar beïnvloed is geweest door
de verkiezingsoverwinning van premier
Rachman van Maleisië.
Secretaris-generaal Oe Thant vai
V.N. heeft vorige week aangeboden te
Ambassadeur Rice
terug naar de V.S.
De Amerikaanse ambassadeur in on
land, de heer John S. Rice, zal Neder
land eind mei verlaten. Een preciese
datum is nog niet bekend. De heer
Rice vertoeft thans drie jaar in ons
land. Het is nog niet bekend, wie de
heer Rice zal opvolgen.
President Johnson heeft zaterdag het
ontslag van de heer Rice aanvaard.
Het Witte Huis zei dat mr. Rice
treedt wegens het bereiken van
65-jarige leeftijd.
Prins Edward, het jongste kind
koningin Elizabeth, is zaterdag ir
kapel van het kasteel Windsor gedoopt
met water uit de rivier de Jordaan. De
I doop werd bijgewoond door de drie
andere Britse koningskinderen Char-
I les. Anne en Andrew.
Extra bataljon naar Aden
Twee Britse militairen die verle
den week in een gevecht met Jeme-
nitlsche stammen werden gedood,
blijken te zijn onthoofd. Hun hoofden
zijn in de Jemenitische stad Taiz op
staken geplaatst. Dit heeft het Britse
ministerie van defensie bekend laten
maken. Twee andere Britse militai
ren zijn gewond.
In verband met de toestand in de
Zuidarabische federatie heeft Enge
land besloten een infanteriebataljon
over te vliegen naar Aden, om de
4.000 man federale troepen te gaan
versterken en een einde te maken
aan de gewapende infiltraties vanuit
Jemen. Veel zorg baren ook de aan
vallen die Jemenitische stammen
vanuit Jemen ondernemen op de pel
grims die naar Mekka reizen.
Gisteren bestookten Britse vliegtui-
_sn en zware artillerie de posities van
de opstandelingen. De rebellen zouden
minstens 700 man sterk zijn, goed be
wapend en uitstekend georganiseerd.
Op de weg van Aden naar Dhala pa
trouilleren pantserwagens om overval
len te voorkomen. Al enkele malen heb
ben de infiltranten landmijnen gelegd.
De regering van Jemen heeft giste
ren via de Amerikaanse ambassade in
Sanaa geprotesteerd omdat „Britse au-
Velen gingen weer gau wnaar huis
Toeristen vormdeti overal waar
attracties waren, lange rijen. De
paraplu deed het weer best
Piloot omgekomen op
vliegtuigdemonstratie
Honderden verschrikte toeschouwers
hebben gisteren gezien hoe een Ameri
kaanse piloot tijdens een vhegdemonstra-
tie om het leven is gekomen. Ooggetui
gen zeiden dat het wel leek of hij met
opzet niet uit zijn vliegtuig sprong om dit
buiten de menigte te doen neerkomen.
De Amerikaanse vlieginstrueteur vloog
in een starfighter van de Luftwaffe. Zijn
naam is nog niet bekendgemaakt omdat
eerst de bloedverwanten verwittigd moe
ten worden.
De knaap is een werkelijke held",
zei Aléx Kruso, een vroegere Amerikaan
se sergeant die de demonstraties bijwoon
de. „Het vliegtuig kwam ongeveer tien
meter van een bungalow terecht, brak
in tweeën en vloog in brand. Volgens
mij staat absoluut vast dat de piloot
besloten had in zijn vliegtuig te blijven".
Duitse toeschouwers rond mij hadden
tranen in hun ogen en riepen „Het is
verschrikkelijk".
De vliegdemonstratie werd gegeven in
afwachting van een parade van militai
ren uit zeven NAVO-landen, die gewoon
doorging.
Zeker een half miljoen buitenlan
ders hebben de afgelopen dagen in
ons land gelogeerd, zo luidde de con
clusie van het A-N.V V. irf een over
zicht van het toeristenbezoek op 1, 2
en 3 mei. Doordat 1 mei dit jaar op
een vrijdag viel en deze dag in de
meeste buurlanden een vrije dag is,
was de toeristenstroom zelfs belang
rijk groter dan met Pasen-
Geschat wordt, dat over de weg on
geveer 600.000 mensen ons land binnen
kwamen, met Pasen was dat 450.000, in
vorige jaren, toen Pasen op een gunsti
ger datum viel, werden belangrijk ho
gere cijfers bereikt.
Voor het eerst werd ditmaal op de
avond van de eerste mei via d,e tele
visie een beroep gedaan op de kijkers
in Den Haag, Rotterdam en Utrecht lo-
giesrulmte beschikbaar te stellen. Via
de radio waren met Pasen 1962 en 1956
al eerder dergelijke oproepen gedaan.
Het aantal reacties op de uitzendingen
was groot. Hierdoor kon tenslotte vrij.
wel iedereen aan onderdak geholpen
worden.
Bovendien hadden de meeste buiten
landers reeds voor hun vertrek naar ons
land logies besproken.
Uit het feit dat velen zich zoals
uit een onderzoek is gebleken, reeds
enkele weken of maanden tevoren
op het uitstapje voorbereiden
moet ook verklaard worden dat het
slechte weer zo'n geringe invloed op
het toeristenbezoek heeft. Wel heb
ben velen als gevolg van het weer
eerder dan was voorgenomen de
randstad of zelf ons land verlaten.
Tenslotte nog enkele cijfers: de Keu
kenhof boekte de afgelopen drie dagen
127.000 bezoekers, de Iffteling 25.000, dc
Scheven in gse pier, die op Koninginne
dag al 7000 Hagenaars had getrokken,
17.000, en de Euromast 13.500.
Koningin Elizabeth
moet deze zomer
kalmer aan doen
De doktoren hebben koningin Eliza
beth gewaarschuwd deze eomer een
overladen werkprogramma te vermij
den.
Dientengevolge zal de konaigin min.
der dan normaal in het openbaar ver
schijnen, voordat z(j in oktober vertrekt
voor een bezoek aan Canada.
De 38-jarige vorstin kreeg zes weken
geleden haar vierde kind, prins Edward.
Buckingham Palace spreekt alle geruch
ten over bezorgdheid met betrekking
tot haar gezondheidstoestand krachti
tegen.
Er zit hierin niets onheilspellends, zei
een zegsman voor het paleis, ,,De Ko
ningin is volkomen gezond. Maar dit is
een eenvoudig natuurlijk advies van haar
aTtsen na de geboorte van haar vierde
kind".
