Nieuwe leidse Courant
Cuba vraagt Oe Thant
weer te bemiddelen
Prinses Armgard
niet naar Rome
N
Amerika bereidt crisis voor
Vrij gematigde reactie
van de Sowjetunie
VS SLUITEN
ACHT BASES
Doodstraf voor
clr. Soumokil
Laos: Premier
Phoema stemt
in met eisen
Pompbediende
neergeslagen
Gevangene
bedreigde
bewaker
Bevriende' Afrikaanse
staten zijn welkom
Vader Sjoukje
Dijkstra om het
leven gekomen
Commentaar
Bier duurder
Kardinaal Alfrink erkenit:
Overdoop was niet
nodig geweest
Meermiiinetje
Kopenhagen
vernield
Directeur: F. DIE/A£B
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
r
Zaterdag 25 april 1964.45ste jaargang
Iets hogere temperaturen
Aanvankelijk veel bewolking maar
weinig of geen regen. Later plaatselij
ke opklaringen. Overwegend matige
wind uit noordelijke richtingen. Over
het algemeen iets hogere temperaturen
dan gisteren.
(Zie voorts pag. 13)
Abonnementsprijzen p.w. f 0,78,
3,35, p.kw. 10,05
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
De Amerikaanse minister van de
fensie, McNamara heeft medegedeeld,
dat 63 militaire depots en arsenalen
zullen worden gesloten of ingekrompen,
waardoor een bezuiniging van 68 mil
joen dollar op de militaireuitgaven
zal worden verkregen.
Deze bezuiniging was donderdag reeds
door president Johnson tijdens een
persconferentie aangekondigd.
Minister McNamara deelde mee dat
de betrokken depots en arsenalen tot
acht Amerikaanse bases in vier landen
behoren. Hij zei dat de namen van
de landen zullen worden bekendge
maakt nadat de onderhandelingen met
de betrokken regeringen zullen zijn
voltooid. Wel kon hij zeggen, dat het
gebieden in Europa en op het wstelijk
halfrond betreft. In Soanje lopen al
geruime tijd geruchten dat een lucht
machtbasis gesloten zal worden.
McNamara verklaarde dat de aange
kondigde inkrimping op geen enkele
wijze de doeltreffendheid van de Ame
rikaanse strijdkrachten zal verminde-
Zolang er nog een studie gaande is
over de 11 Amerikaanse marinewerven
zullen deze, aldus de minister van de
fensie, niet onder de bezuinigingsmaat
regelen vallen.
Een bijzonder militair tribunaal heeft
gisteravond mr. dr Chr. Soumokil,
voorvechter voor een vrije republiek
der Zuid Mplukken (R.M.S.), tot de
doodstraf voor het vuurpeloton veroor
deeld. Hij heeft onmiddellijk een verzoek
tot gratie aan president Soekarno ge
richt.
De 58 jaar oude oud-minister van
justitie van de deelstaat Oost-Indonesië
hoorde het vonnis rustig aan. Hij werd
op twee punten veroordeeld. In de vijf
tiger jaren zou hij de stuwende kracht
zijn geweest achter de oprichting van
de R.M.S. en verder werd hij veroor
deeld wegens gewapend verzet tegen de
centrale regering.
Het proces, dat achter gesloten deuren
gevoerd is. is donderdag begonnen. De
eerste en de laatste dag van het proces
waren voor het publiek toegankelijk. Dr.
Soumokil is in december op Ceram ge
vangen genomen.
De Verenigde Staten bereiden een nieuwe crisis voor in het Carabisch
gebied, gelijk aan die van oktober 1962, zo schrijft Raul Roa, de Cubaanse
minister van buitenlandse zaken, in een brief aan de secretaris-generaal
van de Verenigde Naties, die een beroep op Oe Thant doet opnieuw als be
middelaar in het conflict op te treden. De Cubaanse minister zegt in zijn
brief, dat de Verenigde Staten momenteel een groot aantal straalvlieguigen
samenbrengen in Florida en op vliegdekschepen die in de nabijheid
Cuba kruisen en da deze vliegtuigen bestemd zijn voor het maken van
bombardementsvluchten boven het eiland. De hiervoor geschapen to.
stand vertoont veel gelijkenis met de omstandigheden die in oktober 1962
leidden tot de „Caribische crisis" aldus minister Roa, die tevens naar vorer
brengt dat zijn regering niet bereid is, „de provocaties van de Amerikaans*
mariniers van de basis Guantanamo eeuwig te dulden".
In één
oogopslag
Rapport Chr. sociale organi
saties: arbitrage-instituut
voor het bedrijfsleven pag. 2
Prot. werkgemeenschap
P.v.d.A.: Doorbraak geslaagd
maar niet voltooid pag. 2
Oud hield in Eindhoven libe
raal beginsel hoog pag. 7
Auschwitz-beul kan nu nog
grapjes maken pag. 9
V.S. doen boekje open over
Chinese politiek pag. V
De Cubaanse minister schrijft
voorts, dat de C.I-A. (de Amerikaanse
centrale inlichtingendienst) sinds ok
tober 1962 zeshonderd verkennings
vluchten boven Cuba heeft laten ma
ken en dat het aantal ..schendingen
en provocaties", uitgaande van de ba
sis Guantanamo. in diezelfde tüd 1.181
bedroeg.
Het Russische regeringsblad Izwestia
waarschuwde gisteren de Verenigde Sta
ten. dat Rusland de Amerikaanse vluch
ten boven Cuba niet goed kan keuren
Cuba heeft het recht, gebruik te maken
van Russiche wapens ter verdediging van
zijn soevereiniteit, aldus het blad. .He
ren, probeer niet ons bang te maken", zo
staat in een artikel, dat ondertekend is
met „Waarnemer". „Als Cuba het doel
wit wordt van een verraderlijke aanval,
zal de Sowjetunie niet lijdzaam toekij
ken maar aan de kant van Cuba staan.
Als er provocatie wordt gepleegd tegen
Cuba zal de verantwoordelijkheid liggen
bij degenen die haar organiseren".
De Amerikaanse vluchten boven Cuba
betekenen ,.een openlijke schending van
de soevereine rechten van een onafhan
kelijke staat, een met voeten treden van
het handvest der Verenigde Naties en dd
algemeen erkende normen van het inter
nationaal recht". Zij geven blijk van een
„uiterst gevaarlijke politiële die het risico
meebrengt van een nieuwe toeneming var,
de spanning in het Caratbisch ge Died.
Niemand moet erop rekenen, dat de Sow-
De Laotiaansc neutralistiscke leider
prins Soevanna Phoema heeft erin toe
gestemd premier te blijven en heeft in
gestemd met de eisen van het revolu
tionaire comité, zijn regering te wijzi
gen. Dit heeft de leider van de jongste
rechtse staatsgreep in Laos, generaal
Koeprasith Abhay, bekendgemaakt.
Generaal KoeDrasith deelde mee. dat
de Geneefse overeenkomst van 1962 en
de toepassing ervan opnieuw bekeken
zouden worden. De generaal zegt, dat
hij noch generaal Siho. de vice-voorzit-
r van het revolutionaire comité, een
aats in het kabinet wensen.
Een woordvoerder van de Neo Lao
Haxat, de communistische partij in
Laos. heeft meegedeeld, dat de coalitie
regering van voor de staatsgreep door
zijn partij nog altijd als de enige wet
tige regering wordt beschouwd. De
communistische partij weigert het revo
lutionaire comité te erkennen en kan
akkoord gaan met een eventuele
reorganisatie van de regering of ande
door de leiders van de staatsgreep
nemen maatregelen. De Néo Lao
Haxat dringt aan op een bijeenkomst
de leiders van de drie in de coali
tieregering vertegenwoordigde partijen.
ietunie de veronachtzaming zal dulden
van de rechten en belangen van het Cu
baanse broedervolk, dat in zijn land hel
socialisme opbouwt", aldus Izwestia.
Westelijke waarnemers acliten de
toon van de verklaring in Izwestia
gematigd. Dat de Kussen over deze
kwestie iets zouden zeggen wordt niet
als een verrassing beschouwd n;
verklaring van president Johnson
van dinsdag, waarin deze te kennen
gaf dat de Amerikanen met hun
kenningsvluchten boven Cuba zouden
doorgaan. Met het artike in Izwestia
werd een langdurig stilzwijgen
broken, maar volgens waarne:
wijst de terminologie er niet op, dat
de Kussen een belangrijke zaak wil
len maken van de verkenningsvluch-
Vannacht is een overval gepleegd 0[>
het benzinestation aan het kruispunt van
de Hilversumse weg en de rijksweg in
Laren. Oe 21-jarige bediende E. van Slo
ten uit Bussum, die pas maandag in
dienst van de eigenaar van het benzine
station was getreden, werd door de over-
valer of overvallers, terwijl hij in een
achtervertrek van hetstation \vas be
wustelooh geslagen. De jongeman die
ter observatie in een ziekenhuis is op
genomen, vertelde de politie, dat hij nie.
mand heeft gezien of gehoord.
Blijkens de boekhouding wordt uit d'<
geldkisten in het benzinestation in tctaa'
f 460 vermist.
Mevrouw W. G. M. Marijnen-
Schreursechtgenote van
minister-president, heeft gister
ochtend in Alkmaar het nieuwe
kaasmarktseizoen geopend.
waaggebouw stapten mevr.
Marijnen (rechts) en mevrouw
Kranenburg, echtgenote van
commissaris der Koninginop
de weegschaal. De dames ble
ken samen 140 kilogram te
wegen.
Dinsdagavond is in de gevangenis in
Winschoten een der gevangenen met
geweld uit zijn cel gebroken. Hü nam
daarop een dreigende houding aan te
genover bewakers, die bezig waren an
dere gevangenen naar een nieuwe cel
te brengen. De directeur is er in ge
slaagd de man te kalmeren.
Dit heeft de politie in Winschoten
eerst gisteravond meegedeeld. De offi
cier van justitie in Groningen heeft de
gemeentepolitie in Winschoten opdracht
gegeven de zaak te onderzoeken.
De politie deelde verder nog mee dat
het incident is gebeurd nadat een der
bewakers had ontdekt dat de deuren
van vijf cellen zo maar van binnenuit
konden worden geopend. De sloten
van deze deuren waren onklaar ge
maakt
De bewakers troffen in de cellen
een zaagje en een slagwapen aan, dat
in de gevangenis was gemaakt.
De strafgevangenis in Winschoten is
door de minister van justitie aangewe
zen voor huisvesting van zogenaamd
vlucht- en maatschappelijk gevaarlijke
gevangenen, die zware straffen onder-
Op het ogenblik wordt de gevangenis
verbouwd.
De ontsnapte voormalige SS-offlcier
Zech-Nenntwich is er in geslaagd mei
een klein prlvé-vliegtulgj? naar Zwitser,
land uit te wijken. Hjj reisde onder een
aangenomen naam en wist in Bazel onge
merkt het vliegveld te verlaten. Hij was
in gezelschap van een jonge vrouw ver
moedelijk zijn secretaresse Margi Stein-
hauser. Tot nu toe ontbreekt ieder spoor:
volgens de laatste berichten zou hjj de
trein naar Zürich hebben genomen
Wegens bejegening koninklijk huis
Nadat gisteren de vorstenhuizen
van België en Luxemburg prinses
Irene en prins Charles Hugues de
Bourbon-Parma hadden laten weiten,
dat zij geen gevolg zouden geven aan
de uitnodiging hun huwelijk in Rome
bij te wonen, heeft nu ook de groot
moeder van de bruid, prinses Arm
gard, medegedeeld, dat zij niet aan
wezig zal zijn bij de plechtigheden
op 29 april. Zoals bekend is prinses
Armgard enige jaren geleden even
eens toegetreden tot de Rooms-Ka-
tholieke Kerk. De Prinses heeft haar
beslissing om niet naar Rome te gaan
genomen naar aanleiding van de
houding van de familie De Bourbon-
Parma tegenover het Koninklijk
Huis.
Volgens een bericht uit Parijs zal de
Franse consul-generaal in Rome het
burgerlijk huwelijk sluiten.
Hot verloofde paar heeft gisteren de
opening bijgewoond van de internationale
bloemen- en planten tentoonstelling „Flo
ralies 1964", die tot en met 3 mei in de
Franse hoofdstad zal worden gehouden.
(Op uitnodiging van de gemeenteraad
van Parijs nemen zeventien landen
deze expositie deel. Nederland heeft
stand met tulpen en anjers. Men rekent
op een bezoekersaantal van ongeveer
twee miljoen. De echtgenotes van
sident Johnson en van premier Chroesj-
tsjef en koningin Elisabeth van Enge-
lan zullen binnenkort rozen van de nieu
we soort „Carina" ontvangen).
Intussen heeft een woordvoerder van
het Vaticaan gistermiddag medegedeeld
niets te weten van een protestboodschap
van de aanhangers van de bekende
Spaanse troonpretendent Juan Carlos,
waarin er bij de paus op wordt aange
drongen geen waarnemers naar de hu-
welijkszegening van het prinselijk paar
te zenden.
Tilburg
VERWOERD NODIGT UIT
Premier Verwoerd van
Zuid-Afrika heeft giste
ren in het parlement een
Uitnodiging gericht tot
«bevriende" Afrikaanse
staten ministers of hoge
ambtenaren met diplo
matieke missies naar
Pretoria te zenden. Hij
zei dat zijn voorstel
slechts vriendschappelijk
gezinde landen bedoelt,
die goede nabuurbetrek
kingen willen aanknopen
en die zich onthouden
van bedreigingen, boy
cots en ondermijnende
activiteiten. Hij wilde
dan een ambassadeur
sturen, die, met het oog
op de kosten, van het
ene land naar het andere
Zal trekken. Hij noemde
geen namen van „bc-
vritnde" landen.
Verwoerd was voorstan
der van goede betrekkin
gen met de naburige Brit
se protectoraten Beetsjoe-
analand. Basoetoland en
Swaziland. Hü zei dat nie
mand het zijn regering
kon verwijten dat deze ge
bieden niet bü Zuid-Afri
ka waren gevoegd. Hij
vroeg of 't niet realistisch
was te aanvaarden dat
de bevolking van protec
toraten zelfbestuur wenst
en dat het onder de hui
dige omstandigheden het
beste was de grondslagen
te leggen voor goede na
buurbetrekkingen.
Verwoerd was van me
ning dat men door Ghana
onafhankelijkheid te ver
lenen het communisme in
Afrika voet aan de grond
Zuid-
Afrika "voor het zeggen
krijgen zal het land zeker
een communistisch steun
punt worden, aldus de
Zuidafrikaanse premier.
Verwoerd weigerde in
te gaan op een verzoek
van de parlementaire op
positie om een gerechte
lijk onderzoek in te stel
len naar beweerde kwel-
partijen en wreed optre
den door de Afrikaanse
politie in verband met de
recente veroordeling van
vier politiemannen en een
gerechtsdienaar wegens
kwellingen van twee Afri
kanen, die verdacht wer
den van diefstal. Een van
hen overleed aan zijn
verwondingen.
Het voorstel van een Tilburgs gemeen
teraadslid om een bedrag van f2500
beschikbaar te stellen om voor prinses
Irene een passend huwelijkscadeau te
kopen is getorpedeerd. Het raadslid, mr.
C. van der Mortel (kath. v.) steldé te
vens voor dat een aantal vertegenwoor
digers uit Tilburg de plechtigheid zou
bijwonen.
Zijn plan stond in een ingekomen stuk
en was nog geen voorstel. Daartoe zou
den drie andere leden van de raad hun
handtekening moeten plaatsen. Zelfs
deze eis werd niet ingewilligd. Slechts
twee raadsleden verklaarden zich bereid,
de heren A. van Vliet (kath. v.) en F.
van Liemp (van een r.k. splintergroep).
Nummer drie meldde zich niet en zo
bleef het ingekomen stuk een ingekomen
stuk. Het werd. zoals te doen gebruike
lijk voor kennisgeving aangenomen. Er
wordt dus geen cadeau door Tilburgers
naar Rome gebracht
Prins Bernhard heeft gisteren
liet nieuwe winkelcentrum
Crabbehofin Dordrecht offi
cieel geopend door in een zelf
bedieningszaak in het centrum
boodschappen te doen. Als een
volleerd huisvader ging de
Prins met het wagentje langs
We stellingen om een levensmid
delenpakket samen te stellen
dat later in 50-voud samenge
steld, zo! worden aangeboden
aan sociale instellingen in Dor
drecht en omgeving.
De vader van de wereldkampioene
kunstrijden, Sjoukje Dijkstra, de Am-
stelveense huisarts L. Dijkstra, is gister
avond in zün woonplaats bij een ver
keersongeluk om het leven gekomen.
Dokter Dükstra had zijn auto gepar
keerd op de Burgemeester van Sonweg.
Bij het oversteken werd hij tweemaal
door een auto overreden. Hij was 55 jaar.
TNDIEN van gemengde gevoelens
kan worden gesproken, dan zeker
ook met betrekking tot zekere ge
beurtenis in de volgende week. Er
is verwarring om het huwelijk van
prinses Irene en de man van haar
hart. Moet er worden gevlagd? Moet
er niet worden gevlagd? Moet men
iets geven voor een cadeau? Moet
men het nalaten? Moet de huwelijks
voltrekking via de televisie recht
streeks worden uitgezonden? Of be
hoort dat niet te gebeuren? Vragen
die blijken te rijzen. Ook wie de
neiging gevoelen „iets"' te doen,
weten zich geremd door de zeker
heid. dat dit in de gegeven omstan
digheden het karakter dreigt te
krijgen van een démonsratie. En
daaraan zal ook naar hun over
tuiging geen behoefte bestaan. Het
tegendeel is het geval. Onze indruk
is. dat ons volk in grote meerderheid
er de voorkeur aan zal geven, zich
te onthouden van elk uiterlijk ver
toon. Er zijn in korte tijd afstanden
gegroeid als tot voor kort onmogelijk
geacht mochten worden.
Weinig gelukkig komt ons dit ver
band het besluit van een tweetal
omroepverenigingen, de AVRO en
KRO, voor, alsnog een rechtstreekse
uitzending van de huwelijksvoltrek
king over de televisie te verzorgen.
Wij voor ons willen niet gerekend
worden tot de aanhangers van de
botte regel nieuws-is-nieuws. Een
verslag in de krant is duidelijk iets
anders. Het is metterdaad een verslag
doen van een gebeurtenis zonder
de persoonlijke aanwezigheid. Een
rechtstreekse uitzending over de
televisie verschilt hiervan. Wij waar
deren het, dat de andere omroep
verenigingen dit ook zo hebben
begrepen.
Er is temidden van de teleurstelling
en verwarring, voor vorstenhuis en
volk beiden, een tropstend en op
beurend iets, waarvoor wij gelukkig
het oog niet behoeven te sluiten.
Morgen is het zondag, een dag van
inkeer, waarop wij gelegenheid heb
ben in gedachten te toeven bij
onszelf, maar ook bij de ander en
waarop het ons in het bijzonder
gegeven is iets te doen met de vragen
die ons bezighouden. Het is een dag
van kerkgang en gebed.
Wij mensen zijn beperkt ïn ons
kunnen en soms staan we machte
loos. Maar zouden we morgen niet
kunnen ervaren dat we sterker zijn
dan we vermoeden? Mits wij afzien
van onszelf?
De bierprijs wordt opnieuw verhoogd
n wel met één cent, zowel per fles van
45 cl als per fles van 30 cl. Hiermede
is de totale bierprijsverhoging in het lo
pende kalenderjaar tot dusver gekomen
op resp. 3 en 2 cent.
Met ingang van 1 januari 1964 werd
de bierprijs voor de consument ver
hoogd met 3 cent per fles van 45 cl en
met 2 cent per fles van 30 cL Op uit
drukkelijk verzoek van het ministerie
van economische zaken verklaarden de
brouwerijen zich destijds bereid de prijs
verhoging voorlopig gedeeltelijk terug
te nemen en bleef deze in eerste etappe
beperkt tot respectievelijk 2 en 1 cent.
Nader overleg heeft ertoe geleid, dat
het ministerie thans niet langer be
waar maakt tegen de oorspronkelijke
erhoging van 3, resp. 2 cent voor de
iul en het flesje, zodat met ingang van
mei de bierprijzen van f 0,50, resp.
f 0.37 definitief berekend worden.
Het mcerminnetje van Kopenhagen
- misschien het meest gefotografeerde
.tandbeeld ter wereld is vannacht
vernield door een vandaal, die haar
.ji hoofd heeft afgezaagd en meegenoi
De wandaad werd "s morgens
jtreeks half zes ontdekt door een v
SS bijganger. In de loop der jaren is het
figuurtje, gezeten op
steen bij de ingang van de haven van
Kopenhagen, door tienduizenden bezoe-
ly— kers van de Deense hoofdstad gezien en
gg bewonderd. Het meerminnetje, oorspron
kelijk een figuur uit een sprookje van
Hans Christian Andersen, is bijna het
symbool van Kopenhagen geworden.
Gueorgui Trajkof. vice-premier en
der der Bulgaarse boerenpartij, is
algemene stemmen tot voorzitter van
presidium der Burgaarse nationale
gadering gekozen, een functie, die o'
een komt met die van staatshoofd.
Het schrijven dat door het mode-
ramen van de generale synode van
de Nederlandse hervormde kerk aan
kardinaal Alfrink werd gericht naar
aanleiding van de opname van priu-
ses Irene in de r.-k. kerk heeft op
uitnodiging van de kardinaal geleid
tot een langdurig beraad tussen het
moderamen en de kardinaal. In dit
beraad heeft de kardinaal het vol
gende gesteld:
Gezien de beroering en de misverstan
den. die op deze overgang zijn gevolgd,
wil ik er allereerst op wijzen, dat mijn
bemoeiingen, waartoe ik mij bereid
klaarde op verzoek van de Prinses met
medeweten van haar Koninklijke ouders,
alleen betrekking hebben gehad op de
uiteindelijke opname in de kerk.
wijze waarop deze kerkelijk is geschied,
is een zaak geweest van mijn persoon
lijke verantwoordelijkheid.
Op de vragen door het moderamen ge
steld, moge ik het volgende verklaren:
Met het moderamen ben ik het eens
dat een daad van overgang in zich een
daad is ten overstaan van de gemeente
derhalve behoudens bijzondere om
standigheden een openbare.
Ik heb niettemin gemeend mij aan de
ens om die overgang vooralsnog in de
particuliere sfeer te houden te kunnen
conformeren, omdat het in de bedoeling
lag de publikatie op korte termijn te
doen plaatsvinden.
Ik moet toegeven en betreur dat door
deze situatie de interkerkelijke verhou
dingen in het gedrang zijn gekomen, al
teken ik hierbij aan dat in dit opzicht
de praktijk van de regelen, tussen ons in
acht te nemen bij een overgang, onvol
doende duidelijk vastligt.
Met betrekking tot mijn beslissing ben
ik nochtans van oordeel, dat onder deze
bijzondere omstandigheden bezwaarlijk
kan worden gesproken van een strijd
met de waardigheid van haar. die hierbij
direct betrokken was en van de kerk,
waartoe zij behoorde.
Voorts betreur ik, dat de mogelijkheid
van verdere consequenties gegeven de
situatie mijnerzijds niet meer aan
dacht heeft kunnen vinden.
„Niels kwetsends"
Met betrekking tot de tweede vraag
moge ik stellen dat ik door een onge
lukkige samenloop van omstandigheden
met name door de onverwachte af
wezigheid van getuigen op het ogen
blik van opname (3 januari 1964, te
Rome» niet beschikte over gegevens aan
gaande de wijze, waarop de doop des
tijds was toegediend, terwijl anderzijds
uitstel van de plechtigheid onuitvoer
baar leek. Dit is de reden geweest, dat
ik mij in geweten verplicht achtte de
opname in de kerk te doen geschieden
door de positieve belijdenis van het
geloof verbonden met een voorwaarde
lijk toegediende doop.
In de liturgische bediening is nadruk
kelijk alles uitgesloten wat kwetsend
zou kunnen zijn voor andere kerken.
Ik hoop dat uw moderamen bij de
beoordeling van dit alles rekening zal
willen houden -met de delicate positie
waarin ik verkeerde. In zover anderen,
die hierbij betrokken waren, mochten
hebben gefaald, zou men rekening wil
len houden met het gebrek aan ervaring
in deze sector en met de verwachting,
dat de gegevens aan mU bekend waren,
(Voor vervolg zie pag. 11)
