Nieuwe Lekke Coniraiatt
Koningin weigert huwelijk
in Rome bij te wonen
Elf doden bij
2 ongelukken
in België
In Laos zou alles nu toch
weer bij het oude zijn
Telefoontje XavieiUw dochter trouwt 29 april
Duizenden carlisten
naar „familiefeest
Kardinaal Giobbe (84)
naar voren geschoven
Turken willen
24 gijzelaars
doodschieten
Soebandrio richt zich
thans tegen Australië
Commentaren
Echtpaar schenkt mi ljoen
voor restauratie kerk
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
«lijn hert in teghenspoet"
Maandag 20 april 1964, 45ste jaargang
Enkele buien
Veranderlijke bewolking met plaatse
lijk enkele buien. Matige tot vrij krach
tige wind uit zuidelijke richtingen. Wei
nig verandering in temperatuur.
(Voor vervolg zie pag. 7)
Abonnementsprijzen p.w. 0,78,
3,35, p.kw. 10,05
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
TTET huwelijk van prinses Irene en de prins van Bourbon-Parma zal
J- woensdag 29 april één dag voor de verjaardag van koningin Juliana
in Rome in de basiliek van Santa Maria Maggiore gesloten worden. Het
zal voor de Nederlandse prinses een eenzaam huwelijk worden temidden
van duizenden Spaanse carlisten. Want noch koningin Juliana noch een
ander lid van het Koninklijk Huis zullen getuige zijn van dit huwelijk.
Koningin Juliana en prins Bern- va" de Nederlandse Koninklijke famili
Prinses Irene heeft zaterdag een bezoek gebracht aan het modehuis
Balmain in PÜfijs, dat opdracht heeft gehad haar bruidsjapon te maken.
We zien de Prinses hier bij het verlaten van het huis; achter haar, gedeel
telijk zichtbaar, Pierre Balmain.
Vatikaan zwijgt nog steeds
Monseigneur Giobbe. die door de
familie de Bourbon-Parma naar voren
is geschoven als de man die het huwe
lijk zal inzegenen, is 23 jaar lang pau
selijk internuntius in Den Haag ge
weest. Hij is in 1958 naar Rome
trokken en bekleedt daar nu
(financiële) functie van datarius
het pauselijke hof. Hij is 84 jaar oud
en Italiaan.
Het Vatikaan heeft nog niet gerea
geerd op het bericht over het prinse
lijk huwelijk. Kennelijk ziet men in
het Vatikaan in, dat de betrekkingen
met Nederland niet in gevaar kunnen
worden gebracht.
Ook daar is het doorgedrongen dat
het huwelijk van prinses Irene vele
gemoederen in beweging heeft ge
bracht. De wereldpers houdt zich al
maanden met de kwestie bezig.
De keuze van de kerk van Santa
Maria Maggiore een heel eind
Fabrieken Zevenbergen
In één
oogopslag
Laksheid van vakbeweging
gestriemd pag. 2
Cals: waarom niet één spre
ker? pag. 2
Oud-Engelandvaarders bij
een pag. 5
VVD ziet het nog een poosje
aan pag. 5
Nagedachtenis van Johan
nes Post geëerd pag. 6
Wat gebeurt er met onze
marine? pag. 7
Sport op de pagina's 8, 9
en 11
Vatikaanstad verwijderd zou er ook
eventueel op kunnen wijzen, dat het
Vatikaan zich officieel van het huwe
lijk afzijdig wil houden.
Afgezien hiervan kan echter gemeld
worden, dat de kerk van Santa Maria
Maggiore de grootste Mariakerk ter
reld is. De kerk is in de vijfde eeuw
bouwd en wordt soms de kerk
St. Maria van de Sneeuw genoemd. Deze
naam zinspeelt op de legende dat
Romeinse patriciër en paus Liberius
(357-366) op een warme augustusavond
gelijk eenzelfde visioen hadden: Maria
gaf hun de opdracht een kerk te bouwen
op de plaats, waar het de volgende
zou sneeuwen. In de zeventiende e
heeft Paulus V nog een dubbele koepel
by de kerk laten bouwen. In de kerk
bevonden zich prachtige marmeren
ren en een plafond van zuiver goud,
enkele jaren na Columbus' reizen
de nieuwe wereld uit Peru werd i
genomen.
Het rooms-katholicisme heeft nog
verhaal aan de kerk verbonden,
houtwerk zou afkomstig zijn van
kribbe te Bethlehem.
Ex-verdaehte in
e Kodde-zaak
Sientj
neergestoken
De taxichauffeur L. Hocbckc uit Vlis-
singen Is ln de nacht van zaterdag op
zondag voor een café op de Vlissingse
Boulevard neergestoken. Badend in zijn
bloed is h(j door een collega naar het
ziekenhuis ln Missingen gebracht, waar
men met vier mensen tot zondagmiddag
heeft gewerkt om het leven van de heer
Hoebeke te redden. Thans is zijn toestand
minder zorgwekkend.
De vermoedelijke dader van de aanslag,
de Koudekerkse pensionhouder-autover
huurder V. P. D. van de A. is. nadat alle
toegangswegen van Vlissingen waren af
gezet, door de Vlissingse politie gevan
gen. Van de A. zat volgens de politie
van Vlissingen „van onder tot boven"
onder het bloed en hij had een vijl op
zak. Hij ontkent echter de man te hebben
neengestoken.
De ruzie zou zijn ontstaan in café
Victoria op de Boulevard en ging waar
schijnlijk over de verkoop van een acte
of over een schuld van Van de A. aan de
heer Hoebeke. De ruzie werd met beider
goedvinden buiten de deur voortgezet
met het noodlottige gevolg.
De heer Hoebeke heeft enige jaren
geleden terecht gestaan als verdacht va
moord op Sientje Kodde uit Nieuw- e
St. Joostland. Hy werd vrijgcsprokei
Deze moordzaak werd nimmer opge
helderd.
hard hebben de radicale en drama
tische beslissing genomen de bruiloft
van hun dochter niet bij te wonen
kennelijk vooral ook om de drijven
de en onhoffelijke houding van de
familie de Bourbon-Parma.
Deze familie bestond liet, Soestdijk
zondagmiddag om half vijf uit Parijs
op te bellen en de simpele mededeling
te doen, dat de huwelijksdata 29 april
was en de plaats van het huwelijk
Rome.
Spoedig volgde dan ook het ne
gende officiële bericht: „De parti
culiere secretaris van H.M. de Ko
ningen deelt on5 desgevraagd mede,
dat in de loop van hedenmiddag aan
H.M. de Koningin en Z.K.H. de Prins
der Nederlanden door de ouders van
prins Charles Hugues de Bourbon-
Parma is medegedeeld, dat het hu
welijk van hun zoon met prinses
Irene op 29 april in Rome zal wor
den voltrokken.
De particuliere secretaris van
H.M. de Koningin deelt in aanslui
ting hierop nog mede, dat de Ko
ninklijke famile een aan deze mede
deling toegevoegd voorstel om de
huwelijksplechtigheid bij tc wonen
ni-e4- hoeft—aangenomen." -
De familie De Bourbon-Parma nam
zoverre nog de geldende normen in
acht, dat ze de huwelijksdatum offi
cieel bekendmaakte na het telefoontje
met Soestdijk.
Het communiqué van de familie
luidde als volgt:
„Het secretariaat van Hunne Ko
ninklijke Hoogheden prins Xavier
en de prinses Madeleine de Bour
bon-Parma maken officieel bekend,
dat het huwelijk van Zijne Konink
lijke Hoogheid prins Charles Hugo
de Bourbon-Parma, graaf van Ma
drid, hun zoon, met Hare Konink
lijke Hoogheid prinses Irene van
Oranje-Nassau zoals voorzien, vol
trokken zal worden op 29 april 1964.
De huwelijksinzegening
naam van Zijne Heiligheid, paus
Paulus VI, worden verricht in de
pontificale baseliek van de Heilige
Maria door Zijne Eminentie Paul
kardinaal Giobbe, die hiertoe spe
ciaal door de Heilige Vader is af
gevaardigd."
Geen overleg
Hoewel een bericht van de familie
De Bourbon-Parma, zo heeft de ervaring
geleerd, nog niet als vast en zeker kan
worden aangenomen, heeft het Vatikaan,
waarmee de Nederlandse regering offi
ciële relaties onderhoudt, nog niet op
deze mededeling gereageerd. De Paus
hult zich wat deze zaak betreft
stilzwijgen, waarmee de regering in Den
Haag in nieuwe verwikkelingen is ge-
Dit is weer een gevolg van het feit,
dat de schoonfamilie van prinses Irene
geen enkele behoefte heeft getoond in
deze belangrijke zaak deugdelijk overleg
te plegen noch met Soestdijk, noch met
Den Haag. vooral nu het Vatikaan in de
zaak is betrokken. De familie legde ge
brek aan gevoel van politieke verhou
dingen aan de dag door de minister
president onkundig te laten. Sprekend
dat mr. Marijnen pas kennisnam
de huwelijksdatum, toen hem van
de zijde van de pers om commentaar
•d gevraagd.
Rome te komen.
r vervolg zie pag. 6)
Dit is kardinaal Paolo Giobbe, die.
volgens het secetariaat van prins
Xavier, het huwelijk tussen prinses
Irene en prins Charles Hugues van
Bourbon-Parma zal inzegenen.
De baseliek van Maria de Meerde
re in Rome, waar op 29 april a.s
het huwelijk tussen prinses Irene
en prins Charles Hugues van
Bourbon-Parma zal worden
voltrokken.
In Belgisch Limburg zyn gisteravond
by twee verkeersongelukken elf personen
om het leven gekomen en vyf gewond.
Op de weg BilsenGenk, onde rde ge
meente Zutendaal, kwam op een kruis
punt een oude personenauto afkomstig uit
Genk in botsing met een tegenligger uit
Asch.
De auto uit Genk geraakte links van de
weg, reed tejfen een boom, kwam weer
op de rijweg en reed 150 meter verder
rechts tegen een boom.
Van de acht intittenden werden
personen uit de wagen geslingerd. Zij
ren op slag dood Van de vier overige
inzittenden werden er drie dood ii
wagen aangetroffen. De achtste is op weg
naar het ziekenhuis overleden. De slacht
offers, vijf mannen en drie vrouwen, wa.
ren Turken, en woonachtig in Genk.
In Mielen, nabij St. Truiden, zijn zon
dagavond twee personenauto's met elkaar
ln botsing gekomen. In een van de wa
gens zaten drie mannen. Belgen tussen
de twintig en drieentwintig jaar, die bij
de botsing op slag dood waren en drie
kinderen uit Leuven, die ernstig gewond
werden. De slachtoffers kwamen uit
Bergwaren.
Papadopoulos beweert:
Papadopoulos. de Grieks-Cypriotische
minister van arbeid van Cyprus heeft
verklaard, inlichtingen te hebben ontv
gen volgens welke Turkse Cyprioten 24
tiriekse gijzelaars gedurende de volgende
24 uur zouden willen doodschieten. Deze
gijzelaars zouden volgens de bewindsman
door de Turken worden vastgehouden bU
-bet dorp Kocbati op 18 km. van Nicosia.
Papadopoulos heeft de bevelhebbers
ae VN-strijdmacht op het eiland, generaal
Gyani, hiervan in kennis gesteld. Gyani
heeft d-arop contact gezocht met dr. Ku-
chuk, de Turkse vice-president van
Papadopoulos' aanklacht is door de
Turkse Cypriotische minister van defen
sie, Orek, bestempeld als „boosaardig"
Orek voegde er aan toe dat de Grieken
waarschijnlijk van plan waren een a;
val te doen op de Turkse stellingen
het gebied van Kochati „of zij willen hun
geweten sussen over de 200 Turkse Cy
prioten die nog steeds worden vermist"
Premier Inonü van Turkije heeft tij
dens zijn gesprek met Tomioja te
staan gegeven, dat Turkije voor Cyprus
geen andere oplossing zal aanvaarden dan
een federaal stelsel.
Er waren vanochtend aanwijzingen,
at in de Laotiaanse hoofdstad Vien
tiane de oude toestand is hersteld, zo
als die was vóór de staatsgreep van
gisterochtend. De door de rechtse troe
pen van generaal Koeprasith Ahhay
afgezette neutralistische premier Soe-
vannah Phoema werd (op dringend
Amerikaans verzoek) op vrije voeten
gesteld. En de leiders van de staats
greep zouden hun verontschuldigingen
hebben aangeboden voor de poging,
het coalitiekabinet van rechtsen, neu
tralisten en communisten omver te
werpen. Het is de vraag, of
mislukking van de staatsgreep kan
worden gesproken. Volgens de laatste
berichten hebben de rechtse troepen
tuatie nog stevig in handen.
De staatsgreep van de rechtse troepen
i Laos volgde gisterochtend op een za-
De Indonesische minister van bui
tenlandse zaken, Soebandrio, heeit
Australië gewaarschuwd dat een oor
log om Maleisië geen plaatselijke strijd
worden. Hij zei dat in een ver
klaring naar aanleiding van uitlatin-
van zijn Australische ambtgenoot.
Garfield Barwick, dat Australië
r militaire hulp aan Maleisië zou
verlenen en hij zou daarbij gewaar
schuwd hebben dat Australië en de
Verenigde Staten bij eventuele uil-
gebreide gevechten niet aan de kant
zullen blijven staan-
Minister Soebandrio verklaarde voort*1
de indruk Ie hebben gekregen dat sii
Garfield Indonesië met een oorlog be
dreigde als het de eisen van Australië
niet aanvaardt. „Wat ons betreft, zal
Indonesië niet uit dit gebied (Maleisië)
wegrennen. De verantwoordelijkheid
voor een eventuele oorlog dient diuide
lyk op Australië te worden gelegd en het
zal zeker geen plaatselijke strijd wor
den", aldus de Indonesische bewindsman,
die deze verklaring zaterdag aflegde te
genover journalisten.
Hy zei voorts langzamerhand de in
druk te krijgen dat Australië geen be
lang stelde in een vreedzame oplossing
maar dat het eerder Maleisië aanmoe
digde geen regeling te aanvaarden
die niet de volledige overgave van
donesië zou inhouden.
„Het verdriet ons zeer, dat Australië
deze houding aanneemt in plaats
zich te houden aan de algemeen in Azië
heersende mening dat men geen verdeel.
en-heers-politiek mag voeren", aldus
Soebandrio. Hij voegde tenslotte er
toe te hopen dat de kwestie-Maleisië door
onderhandelingen op vreedzame vvy
kon worden opgelost.
Soevannah Phoema
op vrije voeten
terdag door Soevannah Phoema afgeleg
de verklaring, waarin hij zijn aftreden
aankondigde. Hij had in de Vlakte der
Kruiken (die door de communisten wordt
beheerst) met de leiders vah de rechtse
linkse groeperingen in Laos, resp.
generaal Phoemi Nosavan en prins Soc-
•annoevong, onderhandeld over neutra
lisering van Loenagg Prabang, de ko
ninklijke residentie van Laos. De link
en willen, dat de stad wordt gedemilita-
iseerd en onder beheer wordt gesteld
•an een politiemacht, waarin ook een
communistische afdeling wordt opgeno-
De rechtsen, die de macht in Loe
nagg Prabang in handen hebben, voelen
.laar niets voor. De besprekingen moes-
mislukken. Soevannah Phoema
keerde dan ook naar Vientiane terug met
de bedoeling, de Koning zijn ontslag aan
Arrestatie
Gisterochtend kwamen de rechtsen in
actie. Zy arresteerden Soevannah Phoema
andere neutralistische leiders en vorm
den het „revolutionaire comité van het
nationale leger". In de loop van de dag
las Soevannah Phoema voor radio Vien
tiane een verklaring voor. waarin hy
toegaf in de afgelopen twee jaren te
hebben gefaald in zijn pogingen Laos te
Hij zeide( te zijn afgetreden om een
ander een kans te geven. „Aangezien het
revolutionaire comité erin geslaagd is, de
macht in handen te nemen, heb ik myn
bevoegdheden overgedragen aan dit
mité, nadat ik met het hoofd ervan
gesproken. Niemand wilde hier echter
genoegen mee nemen. De Ver. Staten eis
ten het ongedaan maken van de staats
greep en dus ook de vrijlating van Soe
vannah Phoema. Toen de machtsoverne
ming plaatsvond, bevond de Amerikaanse
ambassadeur in Vientiane, Leonard Un-
ger, zich in Saigon bij Dean Rusk, de
Amerikaanse minister van buitenlandse
Rusk zond Ungcr terug naar Vientiane
en liet officieel weten, dat de Ver. Staten
de staatsgreep afkeurden en zich zorgen
maakten over bet feit, dat de Geneefse
akkoorden van 1962 over de vorming
een coalitiekabinet in gevaar werden ge
bracht.
De Amerikaanse minister sprak de
vrees uit, dat de staatsgreep zou leiden
tot een hervatting van de openlijke
logsvoering tussen rechtsen, neutralisten
en communisten. Ook Engeland, Frankrijk
en de Sowjetunie ontplooiden gisteren
grote diplomatieke activiteit. Dit alles
heeft er blijkbaar toe geleid, dat de lei
ders van de staatsgreep door de vrijlating
van Soevannah Phoema de weg vooi
compromis met dc neutralisten hopen
open te houden. Of dit zal gelukken is
een groot vraagteken, want de neutralis
tische premier heeft in de afgelopen twee
jaar veel meer rekening gehouden met
de wensen van de communisten, dan die
van de rechtsen. Donderdag zou Soevan
nah Phoema met de koning van Laos
voor bezoeken aan Frankrijk en Enge
land op reis zijn gegaan.
(Voor vervolg zie pag. 6)
rpOT HET bittere eind volhardt de
familie De Bourbon-Parma in
haar streven de Nederlandse Ko
ninklijke familie en het Nederlandse
volk zo onaangenaam mogelijk te
zijn. De oude markies, die de laatste
weken in Parijs als spreekbuis en
perschef van prinses Irene en haar
verloofde optrad, heeft nu een toe
lichting mogen geven op de verkla
ring van prins Xavier. De heren heb
ben getracht de pil te vergulden,
maar zij zijn niet veel verder geko
men dan een mislukte en voor ieder
doorzichtige poging in die richting.
Wat dit weekeinde is gebeurd is niet
alleen ongehoord, maar het vindt ook
nauwelijks zijn weerga tussen vors
tenhuizen, voor een representant
waarvan prins Xavier zich uitgeeft.
Hij deelt mede, dat over de datum
van de huwelijksvoltrekking van zijn
zoon met prinses Irene is gesproken
met de Koninklijke familie. Dat spre
ken heeft zich volgens een ver
klaring van Soestdijk beperkt tot
een feitelijke mededeling van die
datum. Prins Xavier vertelt dus ge
woonweg een leugen.
De meest elementaire normen van
burgerlijk fatsoen gelden blijkbaar
niet voor de familie De Bourbon-
Parma. Kan iemand begrijpen, dat
er in Nederland nog mensen zijn,
die blijkens ingezonden stukken
in dagbladen voor dit soort lieden
enig begrip kunnen opbrengen en
die bovendien nog beschermend de
hand willen opheffen boven prinses
Irene, die dit spel wenst mee te spe
len?
TAE huwelijksvoltrekking in Rome
wordt een familie-aangelegenheid,
zo wil prins Xavier ons wijsmaken.
Misschien wil hij dat ook wel, maar
of hij dat in zijn hand zal hebben is
een heel andere vraag. Het begrip
familie-aangelegenheid op zichzelf
doet al erg vreemd aan in verband
met een Prinses van Oranje, wier
huis zulk een voorname plaats in
neemt in de harten van de Nederlan
ders. Maar erger is, dat de Prins op
deze wijze meent het koningin Julia
na of een der andere leden van het
vorstenhuis mogelijk te maken de
huwelijksvoltrekking bij te wonen.
Het is een zeldzaam staaltje van na-
iveteit en geeft blijk van een totaal
ontbreken van inzicht in de verhou
dingen, constitutioneel en feitelijk,
tussen vorstenhuis en volk van Ne
derland. Ons diepste respect gaat uit
naar Hare Majesteit de Koningin, die
niet geaarzeld h?eft het voorstel van
prins Xavier om op 29 april naar
Rome te komen van de hand te wij
zen. Ook nu heeft zij haar moeder
lijke gevoelens achtergesteld bij
haar constitutionele verplichtingen.
Haar hart zal die dag in Rome zijn,
maar zij zal (hoe schraal deze troost
wellicht zal zijn) zich gesterkt weten
door het medeleven en het gebed
van haar volk, dat in deze beproe
vingen achter haar staat.
TN deze hele affaire heeft niet
voor de eerste maal het Vati
kaan een zeer vreemde rol gespeeld.
Niemand is er nog precies achter
hoe daar de stukken liggen, omdat
het Vatikaan zich in de diepste ge
heimzinnigheid hult. Is de verkla
ring van prins Xavier, volgens welke
kardinaal Giobbe het huwelijk zal
voltrekken, nu juist of niet? Uit het
feit, dat het Vatikaan niets van zich
laat horen, moet op dit moment wor
den afgeleid, dat het zo is. Anders
zou er ongetwijfeld wel een ontken
ning zijn gekomen. Maar los van dit
alles mag men toch wel veronder
stellen, dat de paus zo langzamer
hand er achter is gekomen, dat in
Nederland en zeker ook onder
grote groepen rooms-katholieken
de stemming niet bepaald prettig is
als gevolg van de geheimzinnigheid
die men er ln Rome op nahoudt
Men is geneigd zich af te vragen, of
het dan toch waar is, dat een paus,
als hem dat beter lijkt voor de
rooms- katholieke kerk, met niets en
niemand rekening behoeft te hou
den. Men mag toch niet aannemen,
dat zelfs de paus onder de ban is
gekomen van de aspiraties van die
familie De Bourbon-Parma! Van
vergeetachtigheid kan geen sprake
zijn. Alles wijst erop, dat hier wel
bewust gezwegen wordt. Het is een
wonderlijke coïncidentie, dat juist
dit weekeinde oud-minister Cals
heeft gepleit voor een nauwer sa
mengaan van de rooms-katholieke en
de protestants-christelijke politieke
partijen in ons land. Daarbij moet
van KVP-zijdc behoedzaam worden
opgetreden, zo zei mr. Cals, om een
samengaan psychologisch niet onmo
gelijk te maken.
Nu weten wij ook wel, dat dc heer
Cals niet verantwoordelijk is voor dc
handelwijze van het Vatikaan, even
min als de KVP, Maar zal hij zelf
het zo vreemd vinden, als velen con
cluderen: Rome heeft twee aange
zichten?
De in Amersfoort getogen en geboren
heer B. M. Pon sr. en zijn echtgenote
hebben besloten, alle kosten over te ne
men die de Hervormde gemeente in
Amersfoort de komende zeven jaar moet
dragen voor de restauratie van de be
roemde St. Joriskerk. De notariële akte
waarin een en ander is vastgelegd, is
vanmorgen gepasseerd. De heer Pon
heeft °P deze manier zijn zestigste ver
jaardag een bijzonder tintje gegeven. De
restauratiekosten die ten laste van de
kerkvoogde komen, werden enige tijd
geleden geschat op 700.000 gulden. Het
is echter waarschijnlijk dat dc heer Pon,
gezien de steeds stijgende kosten, niet
veel minder dan een miljoen zal moeten
fourneren voordat het werk voltooid is.
Dc St. Joriskerk (ook vanwege z'n
prachtige orgel beroemd) zal tijdens dc
restauratic ook worden voorzien van ge
brandschilderde ramen. Tussen de kerk
voogdij en de heer Pon is overeengeko
men. dat de kerk zolang Amersfoort
nog niet over een eigen Stadsgehoorzaal
beschikt tevens gebruikt zal mogen
worden voor het geven van concerten en
dergelijke.
De Hervormde gemeente van Amers-
foorts is al sinds 1959 bezig met het res
taureren van de St. Joriskerk. Met de
zuidzijde van het gebouw en de Boterhal
is men inmiddels klaargekomen.