Verontrustend tekort aan
jonge stedebouwkundigen
Russische Joden
worden verdrukt
dupralux
Chef-staf Lemay: raketten
alleen niet voldoende
Voor 49 procent eigenaar
kunstmestfabriek in V.S.
font
gjp Lijm hout met plezier en met CETAFLEX
Record in vasten
5
WOENSDAG 15 APRIL 1964
Steun voor Barry Goldwater
Ontwikkel honderd
megaton-bom
De chef-staf van de Amerikaan
se luchtmacht, generaal Curtis
E. Lemay, is van mening dat de
Verenigde Staten een honderd-
megatonbom moeten ontwikkelen
omdat de Sowjetunie op het punt
staat de achterstand op de Vere
nigde Staten op militair gebied
in te lopen.
Generaal Lemay heeft dit op 25 fe
bruari voor de begrotingscommissie van
het Huis van Afgevaardigden verklaard
Deze verklaring werd gisteren vrijge-
De generaal meende dat de
van defensie. McNamara, de toestand
op het gebied van de verdediging met
raketten te rooskleurig had weergege
ven. Een verdedigingssysteem dat ge
heel op raketten is gebaseerd kan de
verdediging van de Verenigde Staten in
de toekomst verlammen, zo meent hij.
Een dergelijk systeem is niet flexibel
genoeg.
Moedige vlieger
onderscheiden
Testpiloot kapitein-vlieger M. G. Jans
sen, die op 16 januari jl. een brandende
Starfighter straaljager aan de grond
zette en zodanig manoeuvreerde dat
Hengelo of Enschede aan een ramp kon
den ontkomen, is gistermiddag op de
vliegbasis Twenthe onderscheiden.
Hij ontving voor het front van de
troep uit handen van de bevelhebber
luchtstrijdkrachten. luitenant-generaal
Zielstra, een tevreden'heidsbetuiging als
mede een zilveren plaquette voor moedig
vliegerschap, de eerste welke aan een
Nederlandse piloot is uitgereikt en d'ie
speciaal naar aanleiding van deze ge-
beurtenas is ontworpen. Bij de huldiging
waren aanwezig de echtgenote van ka
pitein Janssen, de staatssecretaris Ko
ninklijke Luchtmacht, de heer W. den
Toom en de commandant luchtverdedi
ging, generaal-majoor A. L. Cox.
Lemay's verklaring betekent een aan
zienlijke steun voor senator Goldwater.
een der kandidaten voor het president
schap, die de strategische opvattingen
van McNamara steeds heeft aangeval
len, Goldwater heeft in een brochure
gezegd dat de Verenigde Staten niet al
leen kunnen vertrouwen op hun raket-
tensysteem. Sinds 1961 is er geen en
kel nieuw wapen in gebruik genomen,
zo schreef Goldwater.
Minister McNamara had op 19 fe
bruari voor de commissie de opvattin
gen van Goldwater indirect aangevallen
door te verklaren dat het van gebrek
van verantwoordelijkheid getuigde, voor
het Amerikaanse volk en voor de Rus
sen te beweren dat de Amerikaanse ra
ketten niet geheel doelmatig zouden
zijn. ..Dat is de beste manier om de
afweerkracht van de Verenigde Staten
te vernietigen, de enige kracht die de
Sowjets ervan weerhoudt Amerika met
kernbommen aan te vallen".
Looiersgracht
geborgen
De Nederlandse coaster Looiersgracht,
die 2 januari 1964 is vergaan, is gisteren
geborgen. Het schip kwam op Wester-
schelde ter hoogte van Hansweert in
aanvaring met de Zuidafrikaanse zeeboot
Langkloof, en zonk binnen korte tijd.
Vier bokken hebben het schip bij Osse-
nisse omhoog gezet, waar het proviso
risch hersteld zal worden. Bij deze aan
varing kwamen drie personen om het
Andere aanpak bij opleiding nodig
(Van een onzer redacteuren)
De verstedelijking, ook in ons
land, voltrekt zioh in hoog tem
po. Het ziet er bepaald niet naar
uit, dat dit tempo in de toekomst
af zal nemen. Integendeel: er
ligt een gigantische stedebouw-
kundige taak voor ons. Echter
wordt er al sinds jaar en dag
over een tekort aan stedebouw
kundigen gesproken: er worden
onvoldoende academisch ge
schoolde jonge mensen in deze
sector afgeleverd. Daar moet
wat aan gedaan worden.
Zo ongeveer schetste zaterdag jl. in
Amsterdam ir. Th. Quené van de Rijks
dienst voor het Nationale Plan een si
tuatie die toch wel verontrustend moet
worden genoemd. Dit temeer als men
bijvoorbeeld kennis neemt van de op
dracht „dat in de komende veertig jaar
stedelijke leefruimte gebouwd
Een mogelijke
oplossing
Het hoofd van de afdeling
Algemene Zaken van de Rijks
dienst voor het Nationale Plan,
ir- Th. Quenc, heeft enkele dagen
geleden in een referaat nog weer
eens de aandacht gevestigd
bouwkundigen dat
land bestaat by zich opstapelen
de werkzaamheden op het gebied
van de ruimtelijke ordening.
Deze uitlating vormde voor ons
een aanleiding ons aan de band
van gesprekken en literatuur
nader te oriënteren over de oor
zaken van het verschijnsel en de
mogelijke oplossing van dit
in feite pas ln de jaren dertig is gaan
aandienen. Terwijl architectuur kan bo
gen op een geschiedenis van eeuwenl
Andersom
Gezien in het licht van de huidige ont
wikkeling onzer samenleving is het
evenwel denkbaar dat men in organisch
of chronologisch opzicht juist eerst
aan stedebouwkunde denkt, eenvoudig
omdat men eerst ruimtelijke ordening
of planologie moet bedrijven alvorens
men aan het detail" architectuur van
één bouwwerk toe is. Anders gezegd:
omdat de stedebouwkunde een veel
universeler karakter draagt. In die zin
zou overdreven gezegd een basis
opleiding stedebouw met als richting
architectuur (immers vormgeving van
individuele bouwwerken) niet misstaan.
Echter, zo zijn de feiten niet en... zo
behoeft men de feiten ook helemaal
niet te wensen.
Dat
Rapport na jaar van studie
Voortbestaan
bedreigd
i Man die het altijd druk heeft, steeds tijd tekort komt.
I Maar hij vindt telkens weer rust bij dat sprankelend
I prachtpils.Heerlijke ontspanning zo'n glas Amstel bier.
Staatsmijnen gaan over de Oceaan
van de rivier de Savannah nabij
Augusta in de staat Georgia (VS),
gaan de Nederlandse Staatsmij
nen vrijdag a.s. hun jongste doch
ter ten doop houden. Zij is geboren
uit een joint venture", een sa
menwerking in de vorm van een
nieuwe N.V. met een Amerikaan
se onderneming, de Pittsburgh
Plate Glass Company. Die samen
werking gaat onder de naam „Co
lumbia Nitrogen Corporation", de
dochter is een stevig uit de kluiten
gewassen kunstmestfabriek. Hon.
derdzestig hectare ruimte heeft
ze nodig en ze is in staat per dag
270 ton stikstof in de vorm van
ammoniak te vervaardigen.
De Staatsmijnen zetten hiermee een
werk dat zij reeds jarenlang verrich
ten, het over de ganse aardbol ver
spreiden van hun kennis en kunde op
het gebied van de chemische industrie,
op nieuwe wijze voort. Tot nu toe ver
kochten zij die kennis en kunde naar
het buitenland. Dat blijven ze doen.
ook in Amerika. Het chemisch bedrijf
van Deere en Co in Oklahoma, dat dit
jaar een ureumfabriek in produktie
brengt, is een van hun afnemers. Maar
in Augusta houden ze voorgoed een
ger in de pap. Van de aandelen van
nieuwe onderneming is 51 procent in
handen van de Pittsburgh Plate Grass
Company, 49 procent in handen van de
Staatsmijnen.
Er worden kalkammonsalpeter, am
moniumnitraat en verschillende stik-
stofhoudende oplossingen vervaardigd.
De werkwijze voor de vervaardiging
van salpeterzuur en het omzetten daar
van in ammoniumnitraat plus het „pril-
len", het in korrelvorm brengen van
kalkammonsalpeter en ammoniumni
traat, zijn door de deskundigen van de
Staatsmijnen ingebracht. Voor de bouw
en inrichting van de fabriek en voor de
produktieprocessen van ammoniak en
ammoniakoplossingen heeft een Ameri
kaans ingenieursbureau gezorgd.
VLOEIBAAR
£1 verf 1 en lak
•an het nieu
vloeibare voi
afgezet. In Bainbridge aan de Flint-
vier in Georgia en te Wilson in de a;
grenzende staat Noord-Carolina zijn
tankstations voor ingericht. Het droge,
„geprilde" produkt kan men desgewenst
naar maat verkrijgen.
AARDGAS
Aardgas, dat als industriële produk-
tiefactor in Amerika al heel wat oude-
papieren heeft dan bij ons. speelt
de dubbelrol van grond- en brandstof.
De fabriek verbruikt er meer van dan
de hele omstreeks 75.000 inwoners tel
lende stad Augusta, die er toch ook da
gelijks haar potje op kookt. De an
niak wordt gewonnen door binding
de in het aardgas voorkomende water
stof met de stikstof uit de lucht. Aard
as is energiebron voor twee compres-
oren van Amerikaanse makelij met een
ermogen van 5500 pk, voor de chemi
sche industrie een recordcapaciteit.
Elf gewonden
Ontploffing bij
lancering van
Delta-raket
Elf ingenieurs en technici liepen gis
teren brandwonden op, toen tijdens de
voorbereidingen voor het lanceren van
een Delta-raket, zich een ontploffing
voordeed. De toestand van twee der ge
wonden is levensgevaarlijk.
Terwijl men bezig was een met Instru
menten uitgeruste capsule op de derde
trap van de door vaste brandstof aan
gedreven raket te bevestigen en deze
van een beschermende plasticlaag te
voorzien, begon plotseling de motor van
deze derde trap te werken. Direct daar
op ontstond brand, gevolgd door een
explosie.
Het platform van de lanceertoren
werd volkomen in vlammen gehuld, die
de zich daarop bevindende mensen be
reikten.
Door de ontploffing werd de capsule
op de grond gesmakt, waarbij grote
schade werd aangericht.
Onmiddellijk na het ongeluk werd de
omgeving afgzet en begonnen deskundi
gen van het bureau voor Lucht- en ruim
tevaart een onderzoek naar de oorzaak
Een der mogelijkheden is dat de raket
motor bij vergissing door een radiosig
naal in werking werd gesteld.
Einde deze week wordt ln de Britse
hoofdstad een Russische luchtvaartdele
gatie verwacht, die op uitnodiging van
de Britse minister voor luchtvaart een
bezoek van enkele dagen aan Engeland
zal brengen. Van de delegatie zullen o.m.
deel uitmaken Serge Chroesjtsjef. de 29-
jarige zoon van de Sowjet-premier, en
de Russische vliegtuigontwerper II-
joesjin.
Een internationale socialisti
sche studiegroep, bestaande uit
vertegenwoordigers van vijf lan
den, heeft vandaag na een jaar
studie een rapport uitgebracht,
waarin z\j verklaart dat de Joden
in de Sowjetunie onderworpen
zijn aan zware discriminatie. Zij
cioen een beroep op de Sowjetunie
daaraan een einde te maken.
Verontrustend
De groep noemt haar bevindingen
„hoogst verontrustend" en vervolgt:
„Zij bevestigen, dat het voortbestaan
van Joden in de Sowjetunie wordt be
dreigd door de zware discriminatie, die
"t toegepast tegen hun cultuur, hun
godsdienst en het weinige, dat van het
Joodse leven in het land is overgeble
ven. Een weergaloze campagne, veel
erger dan de campagne tegen de ove
rige erkende godsdiensten heeft de laat
ste zeven jaar geleid tot de sluiting van
driekwart van alle synagogen in de
Sowjetunie.
„Er worden grove antisemitische be
schuldigingen verspreid.... Het kort ge
leden in de Oekraïnische taal versche-
boek „Judaeisme zonder verfraai
ing", waarvan het antisemitische ka
rakter algemeen wordt betreurd, is geen
op zichzelf staand verschijnsel. In an
dere propaganda gericht op antimaat-
schappelijke activiteiten, worden hoofd
zakelijk Joden naar voren geschoven
en zij is daardoor naar haar aard ge
schikt om het Joodse volk in de Sow
jetunie bloot te stellen aan de weerzin
verachting van zijn medeburgers.
JTEN volbloed Amerikaanse In
diaan begroet op het inter
nationale vliegveld van New
York de Middeleeuwse Neder
lander Adriaen Block. Zo'n ont
moeting is alleen mogelijk, wan
neer er iets bijzonders aan de
hand is. New York bestaat deze
tijd dan ook 300 jaar. Die Mid
deleeuwse Nederlander is in wer
kelijkheid de heer Fred Spren-
ger. die deel uitmaakt van de
Nederlandse delegatie, die voor
de feestelijkheden naar het vroe
gere „Nieuw Amsterdam" is
overgevlogen. Of de Indiaan Le
wis Hofsie (midden) en de fi
guur in volledige Knickerbocker
uitrusting (links) ook echt zijn,
is ons niet meegedeeld.
Vopoverschrikker
Aan de Oostduitse kant van de Ber-
dan wel te
Zelfs behoeft men nog niet eens te
wensen zulks op grond van prakti
sche bezwaren, waarop in dit bestek
nu niet verder kan worden ingegaan
dat er een eigen zelfstandige oplei
ding stedebouwkunde in Delft moet ko
men. Mits maar goed begrepen wordt
loeten" kunnen uf r«ht Aanspraak '"opkunnen makeaop
loeten kunnen ePnP rilP nriffc hn„wic„nH. ei Fzelfstandige opleiding met
Daarmee raken
- dan misschien
-al moeten worden dan in de gehele wel meteen de kern van het tekort
geschiedenis der mensheid". Leefruim- probleem, die zou kunnen worden te-
De spreker deed aan het eind var
zijn referaat, dat hij hield voor hel
Verbond van wetenschappelijke onder. w,
zoekers, de suggestie aan de hand dat den a]s vele
men zich in academische kring over -
deze 2aak beraadt (of liever: naarstig
blijft beraden, want beraad is er al
verscheidene jaren), waarna dan ten
spoedigste daden dienen te volgen,
_„i ste-
debouwkundige, maar om architect te
worden: wiens ideaal het is later een
eigen architecten-bureau te stichten en
misschien wel even beroemd te wor-
-zijn hoogleraren, die
dat opzicht immers zijn levende
'oorbeelden zijn.
Want in feite heeft het architecten-
beroep door zijn spectaculaire karak-
„stedebouw-
spoeaiesie aaucn uiciicii ll vuxgcn,
daar anders de kansen dat toekomstige
stedelijke ontwikkelingen stedelijke
eigen titel: die
kundig ingenieur".
Dit alles in aanmerking nemende
blijft de vraag: hoe m de opleidings
sector. in casu Delft, het afstuderen
in stedebouw te stimuleren, zodanig, dat
in het verontrustende tekort aan man
kracht binnen de kortst mogelijke tijd
kan worden voorzien?
In de loop der jaren is reeds een
heel gamma van maatregelen genoemd.
We memoreren ervan: het geven van
meer bekendheid onder de daarvoor ln
aanmerking komende jongeren over het
-- geïnteresseerde, toch bijzonder boeiende vak stedebouw,
ian nei iu staande voor een bouwwerk, kan stel- onder meer te verwezenlijken door een
uisie Lanen le.uen va., het proces 1®n: ..Wje heeft dit gebouw ontworpen?" fris tijdschrift dat bredere belangstel-
verstedelijking is derhalve bij toe- J*"*' (m/ar.ldan be- ling vermag te wekken: betere hono-
ende werkzaamheden sprake van Vf ,lng tot een stadswijk is veel min- renng en promotiekansen voor stede-
rt?r voor de hand liggend. Inderdaad, bouwkundigen met name in de over-
an stedebouwkunde is dan ook veel heidsdienst: beurzen voor studenten in
i in der „eer te behalen". de stedebouw om ook buitenslands te
Daarbij komt dan nog dat de archi- kunnen studeren, resp. de studie af te
tectuur een vorm van gebonden kunst maken: uitwisseling met buitenlandse
is. die artisticiteit, lees: individualiteit studenten: de mogelijkheid veel eerder
vereist. De schepping van de architect de afstudeerrichting stedebouw te kun-
(vooral bij jonge mensen) op het be
roep van stedebouwkundige. Men denke
.C,,.™. de voor de hand lig-
i het belangrijke planologische werk 5^
der
nemende werkzaamheden sprake
een chronisch tekort aan stedebouwkun
dige ontwerpers, terwijl van een rede
lijke aanw
sprake is.
Hoe komt dat?
i deze sector nauwelijks
lijnse sectorgrens i
houten machinepistool geplaatst,
Oostduitse grenswacht voorstellend.
Men hoopt hierdoor blijkbaar Oost
duitsers te weerhouden van een
vlucht naar West-Berlijn.
Aan het Berlijnse controlepunt „Char
s'' zijn Oostduitse grenswachten ge
reed gekomen met de bouw van een
betonnen muur van 40 meter lengte, die
bestand is tegen tanks. De muur staat
meter afstand van de sector
grens. In het Westen verwacht men dat
de Berlijnse muur, die van 1961 dateert
hier en daar wat in verval begint
Bewijzen
Het rapport deelt het bewijsmateriaal
sor de discriminatie in onder vier
hoofden: cultuur, godsdienst, economi
sche misdrijven en hereniging van fa
milies. „In een tijd, waarin de volken
van alle landen hoopvolle tekenen
een internationale ontspanning hebben
waargenomen, kan de discriminatie te
gen de Joden in de Sowjetunie slechts
worden beschouwd als een van de faC'
toren, die nog zorg baren."
Voorzitter van de groep was de Zweed
Alvar Alsterdal. Leden waren: John F.
Clark (Engeland), prof. Morgens Pihn
(Denemarken), dr. P. J. Koets (Neder
land) en dr. John Annes (Noorwegen).
De Amerikaanse racebootbestuurder
Lee Taylor is dinsdag levensgevaarlijk
gewond tijdens een poging tot verbete
ring van het wereldrecord voor racebo-
ten van Donald Campbell in het Havasu
meer, in de staat Arizona. Toen zijn
boot een snelheid van bijna 480 kilome
ter per uur had bereikt, sprong de 29-
jarige Taylor er uit. omdat het vaartuig
niet reageerde op zijn pogingen de snel
heid te verminderen, waardoor het ge
vaar liep op de. oever te pletter te slaan.
i pop met
In VIJFDE jaar
Om deze vraag te kunnen beantwoor
den. dient men er eerst van op de
hoogte te zijn dat de zuiver academi
sche opleiding voor stedebouwkundige
land maar op één plaats gc-
is daarbij de individuele expressie, die
als zodanig zelf herkenbaar manifes
teert.
Teamwork
Dit
kiezen, zowel vanuit de opleiding
tot bouwkundig ingenieur als vanuit die
tot civiel ingenieur, welke laatste qua-
litate qua ook vele contacten heeft met
de stedebouw. En zo zijn er nog tal
van andere stimulerende maatregelen
welke in overweging zouden
tegenstelling met de stede-
schiedt. en wel in Delft aan de Tech- bouwkundige inbreng van iemand, die kunnen worden genomen,
nische Hogeschool, afdeling bouwkunde, veel anoniemer geacht moet worden
speciali- omdat stedebouwkundige scheppingen ^timiiTntnr
ijfde de vrucht van teamwork zijn. Want iJlIIIlU-IalUI
jaren durende niet alleen de bouwkundige, ook de so-
cioloog. de econoom, de sociaal gec
graaf, de verkeersdeskundige, de jurist -rw «J
(en mnepliilf nno nnHom Vmnninneesn stimulator aan de T.H. in Delft (een
En daar is het dan nog
satie die pas begint in het vijfde de vrucht
van de in totaal
opleiding.
i alles lijkt ech-
In dat vijfde studiejaar echter heeft (en mogelijk nog andere beoefenaren
kundig ingenieur) achter de rug, het- ruimtelijke ordening
geen er als van nature toe bijdraagt
dat de student-in-kwestie zich
i ontwikkelen.
lector, een hoogleraar?) die als be-
gaafd stedebouw kundige-pur-sang het
enthousiasme, de tact, het overwicht en
het onderscheidingsvermogen bezit om
Voeg daarbij nog andere „pré's" die de benodigde stedebouwkundigen uit de
raken, ook op andere plaatsen door j meeste gevallen verder in de zuiver- de architectuur verreweg dè voorkeur studentenschare te recruteren en die
bouwsel zal worden vervan- architectonische richting zal willen blij- doen genieten, zoals veel éclatantere wellicht ook in staat is indien zulks
financiële vooruitzichten, het veel min- vereist is, datgene te doen om de op-
der te maken hebben met ambtelijke 'elding te verbreden.
Instanties, en de hoofdlijnen van het T
oorzaken-complex dat tot het huidige ln elk geval is net nodig dat
♦«kort aan stedebouwkundigen heeft ge- er iets gedaan WOrdt. Te lang
leid zijn daarmee wel geschetst. 6 5
reeds is er gedelibereerd zonder
Veel moeilijker wordt echter de
vraag op welke wijze op dit tekort kan
worden ingelopen en hoe het
mogelijk
wordt echter de noemenswaardige gevolgen. El-
J °hoe hefkJ? ke neiging tot berusting in de
kunnen worden wegge- huidige situatie dient onderdrukt
,'£,T 'e worden- Het Probleem moge
gelijk" onder de gunstigste omstandig- dan gecompliceerd zijn, het is
ruim zeven Jaren zal bepaald niet bij voorbaat onop-
losbaar.
De problematiek is namelijk behoor
lijk gecompliceerd, waarbij echter wel
als kernpunt naar voren komt dat het
geven van meer ontwikkelingsmogelijk
heden aan toekomstige stedebouwkun
digen een kwestie is. die vooralsnog tot
„Delft" beperkt kan worden Als men
tenminste uit wil gaan van academisch
gevormde stedebouwkundigen.
Zoals we zagen is het in Delft aan
de afdeling bouwkunde der Technische
Hogeschool zo gegroeid, dat de archi
tectuur a.h.w. de stam is van de boom
die bouwkunde heet en de stedebouw
kunde daar een niet eens zo verschrik
kelijk belangrijke tak van uitmaakt
Historisch gezien volkomen begrijpelijk
Veroverend fris.~
after
shave
lotion
SPECIALE AANBIEDINGEN! BIJ UW KRUIDENIER
Jj/i eea Ky
I De voormalige Duitse
kapelaan Mainka is gis
terochtend op het stad
huis van Bonn in het hu
welijk getreden met de
15 jaar jongere steno
typiste, Caecilia Rogac-
zewski. Mainka had en
kele weken geleden zijn
laatste mis opgedragen
en afscheid van zijn pa
rochie genomen met de
mededeling dat hij zou
gaan trouwen. Bij het
verlaten van het stad
huis ontstond een kleine
oploop toen Mainka een
persfotograaf wilde ver
hinderen een foto te ne
men.
plan, voordat het vakan
tieseizoen begint, op de
autowegen en in drukke
straten in West-Duits-
land 1000 opslagplaatsen
met bloedplasma te ves
tigen. Volgens de club
kan het sterftecijfer als
gevolg van verkeerson
gevallen door dergelij
ke, naar Oostenrijks
voorbeeld ingerichte pos
ten, met 15 procent wor
den verminderd.
I Een Australisch ver
keersvliegtuig van het
type DC-6b met 65 per
sonen aan boord is gis
teren op het vliegveld
van Melbourne geland,
nadat het kort na de
start een schroef en een
deel van de motor had
verloren. De schroef, die
meer dan een ton weegt,
kwam terecht in het ach
tertuintje van een 80-ja-
rige blinde.
De Amerikaanse am
bassadeur, John S. Rice,
heeft gisteren met zijn
medewerkers een oriën
terend bezoek gebracht
aan de Technische Hoge
school in Delft. Hij be
zocht de laboratoria van
de afdeling der schei
kundige technologie, het
laboratorium voor
scheepsconstructies, de
sleeptank en het reactor
centrum. Tenslotte wer
den in het studenten
sportcentrum demon
straties bijgewoond.
I Het politiemuziekfeest
zestien
totaal
zullen
1964 waaraan
korpsen met ii
850 muzikanten
deelnemen, zal donder'
dag 28 mei in Den Bosch
worden gehouden. Het
wordt georganiseerd
door de Rijkspoliticku-
pel. Het Bossche ge
meentebestuur zal in de
voormiddag op 28 mei
een officiële ontvangst
houden ten stadhnize.
Des middags zullen de
ziekenhuizen, de bejaar
dencentra en sanatoria in
Den Bosch en omgeving
worden bezocht alsmede
de militaire kazernes.
Een taptoe, waaraan al
le korpsen zullen deelne
men, zal dit muziekfes
tival besluiten.
TOCH IS
""TT ZO!
1493) Het is uiteraard niet zo een
voudig vast te stellen, hoe lang een
mens zonder voedsel kan. De onder
wctensehappelijk toezicht verrichte
proeven op dit gebied moesten van
zelfsprekend telkens worden afge
broken, zonder dat men te weten
kon komen hoe lang de vastende
proefpersonen het nog hadden kun
nen uithouden.
De praktijk biedt ln dit opzicht
evenmin maatstaven, omdat de con
stitutie van allerlei mensen nu een
maal zeer verschil
lend is. De een kan
gemakkelijker te
gen ontberingen
dan de ander, een
derde heeft meer
reserves, waarop
hij kan teren, en
voorts spelen bij
vragen, die op het
behoud van het le
ven betrekking hebben allerlei fak-
toren een rol, waarvan de invloed
niet tc meten is.
Ghandi was bijv. zo'n dertig jaar
geleden een befaamd hongerkunste
naar. niet omdat h\j de wereld op
een kermisattractie wilde vergasten,
maar omdat hij politieke oogmerken
wilde verwezenlijken. De wil en
geestkracht van deze volksleider
zal, zodra het vraagstuk van de
tijdsduur van een hongerkuur onder
ogen wordt gezien, zeker niet ver
waarloosd mogen worden. Maar zo
als gezegd, dit zijn elementen, die
niet gemeten kunnen worden en dus
niet in de rekening kunnen worden
ondergebracht.
Ondanks deze teleurstellende bij
komstigheden zijn onder nauwkeuri
ge controle toch respectabele getal
len voor de dag gekomen. De Ame
rikaanse arts dr. Tanner heeft In
1879 veertig dagen gevast, een Ita
liaanse schilderijenrestaurateur, die
eveneens onder strenge wetenschap
pelijke controle stond, gooide daar
nog een schepje bovenop en bracht
het in 1886 te Parijs tot vijftig da
gen. Hierover moet waarlijk niet
lichtvaardig worden gedacht, want
zijn landgenoot Succi, die twee jaar
later dit rekord wilde verbeteren en
zich voor de hongerkuur onder toe
zicht van prof. Luciani had gesteld,
moest te Florence na dertig dagen
zijn poging opgeven, aangezien voort
zetting van de hongerkuur naar het
inzicht van de toe-
zichthoudcnde me-
dicus catastrofale
gevolgen voor de
proefpersoon had
kunnen hebben.
Klaarblijkelijk was
de lichamelijke ge-
steldheid van Succi
(en misschien ook
zün geestkracht)
niet van dien aard, dat hij langduri
ge ontbering van voedsel kon ver
dragen.
Momenteel staan vele physiologcn
op het standpunt, dat een volwas
sen, behoorlijk gevoed en gehard
mens ongeveer 50 dagen zonder
voedsel kan, althans onder overigens
normale verhoudingen. Want wan
neer van de hongerende mens ar
beidsprestaties zouden worden ver
langd, of wanneer hij zich in ab
normale hitte of kou bevindt, ver
valt de rekening, want dan worden
eisen aan het lichaam gesteld, die
de uitputting versnellen. I)lt geldt
eveneens voor het gedwongen vas
ten van schipbreukelingen, wier er
varingen de physlologen dan ook wei
nig bruikbare gegevens hebben gele
verd.
De proeven die ln dit opzicht met
dieren zijn genomen, hebben merk
waardige resultaten te zien gegeven.
H. Pétlllon
