mm
„Staatsiebezoeken moeten
goed worden voorbereid
VerzachtePlaatsbekleder'
maakt diepe indruk
Akkoord over
zes punten
Gesprek met
Verhoging belasting
Euromarktland en
Verolme
ZATERDAG 4 APRIL 1964
(Vervolg van pagina 1)
komen,
ambtelijke delegaties van het Konink
rijk der Nederlanden en de Republiek
Indonesië in Den Haag of Djakarta
zullen bijeenkomen om de tussen bei
de mogendheden hangende financiële
vraagstukken te bespreken. Bij dit
overleg zullen de financiële vraag
stukken, welke tussen beide landen
zijn gerezen ten gevolge van politie
ke gebeurtenissen in het verleden,
worden besproken. De delegaties zul
len er naar streven een gezamenlijk
voorstel bij de beide regeringen
dienen, teneinde te geraken tot
oplossing van deze problemen.
De Indonesische minister
op zich
1 de nodige regelingen te treffen
de hervatting van de repatriëring
van nog in Nederland woonachtige
Indonesiërs uit de Molukken en
gezinnen, die naar Indonesië w
terug te keren,
r Overeenstemming werd bereikt
het instellen van een gemengde
missie als bedoeld in artikel XXII lid
3 van de Overeenkomst inzake West-
Irian van 15 augustus 1962. De com
missie zal worden belast met het uit
brengen van advies aan de weder
zijdse regeringen betreffende de op 1
mei 1963 bestaande Nederlandse
cessies en eigendomsrechten in
noemd gebied en zal haar werkzaam
heden spoedig aanvangen,
z: Indonesië heeft in principe ingestemd
met het Nederlandse verzoek om
landingsrechten te verlenen voor een
tweede wekelijkse vlucht van de K.L.M.
op Djakarta. Nederland heeft inge
stemd mdt het Indonesische verzoek
tot het verlenen van landingsrechten
in Nederland ten behoeve van de In
donesische luchtvaartmaatschappij Ga-
ruda".
Het communiqué vermeldt verder, dat
minister Luns de uitnodiging voor een
tegenbezoek aan Indonesië heeft aan
vaard en dat de datum later zal worden
vastgesteld. Gegokt wordt op de derde
week van juli, zo liet minister Soeban-
drlo gistermiddag weten op een pers
conferentie (waarover elders in dit
blad meer).
Tegelijk met het communiqué is ook
de tekst gepubliceerd van de overeen
komst voor de technische samenwerking.
In de considerant wordt gesteld, dat
beide regeringen verlangende zijn de
banden tussen hun landen te verster
ken en in het algemeen de goede betrek
kingen uit te breiden. De overeenkomst
is een raamverdrag, dat vijf jaar geldig
is en telkens stilzwijgend voor driejaar
kan worden verlengd als het niet door
één der partijen wordt opgezegd. Als tot
daadwerkelijke technische samenwerking
wordt overgegaan, zullen de vormen
waarin en de voorwaarden waaronder
dit geschiedt, van geval tot geval in
aparte administratieve akkoorden wor
den geregeld.
Soebandrio op persconferentie:
TI/TINISTER Soebandrio is vanmor-
gen uit ons land vertrokken.
Hij vloog van Schiphol naar Parijs,
r hij met president De Gaulle
gaan praten. In Den Haag heeft
hij gistermiddag op een persconfe
rentie in de Indonesische ambassade
regering en volk van Nederland har
telijk dank gezegd voor de genoten
gastvrijheid. Het verblijf hier, de be
sprekingen met minister Luns, het
contact met allerlei mensen, het was
hem allemaal zeer aangenaam ge
weest. „De wederzijdse indruk is, dat
de politieke geschilpunten zijn op
gelost en dat niets anders is over
gebleven dan aangename herinnerin-
sn aan elkaar", zo verklaarde hij.
Slagvaardig en met gevoel voor
humor antwoordde de minister op de
vele vragen van de journalisten, die
onmogelijk alemaal in de voorkamer
van het ambassadegebouw aan de
Tobias Asserlaan konden. Dr. Soe
bandrio sprak met zachte (soms on
hoorbare) stem in vlot Nederlands,
al moest hij af en toe zijn toevlucht
nemen tot een Engelse term. Het on
derhoud met koningin Juliana was
bijzonder sociable (gezellig) geweest.
Of op Soestdijk ook was gesproken
over de mogelijkheid van wederzijdse
staatsiebezoeken? ,J>at is een zaak
voor de ministers. Ik heb er overigens
in de pers meer over gelezen dan ik
er met minister Luns over heb ge
praat".
Die bezoeken (van president Soekarno
aan Nederland en van de koningin aan
Indonesië) moeten volgens dr. Soeban
drio goed worden voorbereid. Ze moeten
bij beide volken in goede aarde vallen.
„Het ligt zeker in de mogelijkheden,
maar zolang hier en daar nog wanklan
ken worden gehoord kan meer schade
dan goed worden gedaan aan de be
trekkingen. En die staatsiebezoeken moet
juist zien als het culminatiepunt in
het herstel van die betrekkingen". Wat
op het ogenblik tussen de twee landen
aan de gang is, is niet alleen een norma
lisering van de relaties, maar „een op
bouwen daarvan uit de schone resten
van het verleden".
Op de vraag wat Indonesië in het kader
van de technische overeenkomst aan
Nederland te bieden heeft, antwoordde
Marjolin tot E.E.G.-ministers:
De ministers van financiën van
de zes EEG-landen hebben gisteren
op hun tweedaagse bijeenkomst te
Luxemburg besloten over te gaan tot
maatregelen ter bestrijding van de
inflatore tendenties in de gemeen
schap. De Fransman Marjolin, vace-
voorzitter van de EEG-commissie,
zal op 13 en 14 april desbetreffende
voorstellen indienen bij de Raad van
ministers in Brussel.
De maatregelen kunnen in de afzon
derlijke landen van de EEG op ver
schillende manieren worden toegepast.
Uit conferentiekringen wordt verno
men dat Marjolin voorstellen over de
volgende vier hoofdgroepen van maat
regelen aan de ministers van financiën
heeft uiteengezet:
1. beperking van de staatsuitgaven in dc
leden-landen.
2. beleid tot beperking van loonsverho
gingen in samenwerking met werkge
vers en werknemers.
3. beperking van het krediet.
4. verhoging van belastingen, dan wel
invoering van nieuwe belastingen in
dien begrotingsmaatregelen niet vol
doende blijken te zijn.
Verder zullen drie afzonderlijke aan
bevelingen worden gedaan. In de eerste
algemene aanbeveling, die wordt gericht
aan de EEG als geheel, maar in het bij
zonder bedoeld is voor Frankrijk. Neder
land en België, zal worden aangedron
gen op herstel van de economische
stabiliteit binnen vijftien maanden op
Minder koud
^MAAR ZELDEN is april zo koud als
in de afgelopen dagen. Wij moeten
lot april 1911 teruggaan om overdag
iets lagere maxima te vinden. Ook viel
er vrijdag langdurig regen waardoor
het nog onaangenamer werd. Plaatse
lijk werd daarbij zelfs ijsregen waarge
nomen. De zachtere lucht is tot dichtbij
Limburg doorgedrongen waar de tem
peratuur vandaag al enige stijging ver-
loont. Geleidelijk wordt het ook hier
in het westen wat minder koud, n
voorjaarsweer mogen wij voor mi
dag nog niet verwachten, mede doordat
er nog steeds veel bewolking aanwezig
blijft. In de laatste twee weken hebben
wij al een tekort van 60 uren zonne
schijn. De kans op regen is tijdelijk
wat kleiner geworden.
ZON EN MAAN
Zondag 5 april: zon op 6.06, onder 19.20;
maan op 3.02, onder 10.47: maandag 6
april: zon op 6.04, onder 19.22; maan
3.47, onder 11.47.
Zondag 5 april: laatste kwartier.
Zondag 12 april: nieuwe maan.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
beperking van de vergroting der natio
nale begrotingsuitgaven tot 4 a 5 pro
cent gedurende die periode. Als de uit
gaven meer stijgen dienen de belastingen
te worden verhoogd om het verschil te
dekken.
Per 16 april 1964 is benoemd tot
burgemeester van de gemeente LJlst
B W. Cazemier, thans hoofdcommies op
dé secretarie te Ommen.
De heer Cazemier is 4 jaar oud, gehuwd
en zijn poliLteke richting is CH.U.
(Van onze parlementsredactie)
dr. Soebandrio (enigszins geïrriteerd),
dat dit niet zo gering is. Voor Nederland
is 't alleen al goed om kennis te nemen
van wat in Indonesië leeft en groeit".
Maar bovendien kan Indonesië Nederland
van dienst zijn met wetenschap (scholar
ships), bijvoorbeeld op het gebied van
de tropische geneeskunde Hopelijk komt
het spoedig tot een uitwisseling van
studenten maar voor de jonge Indone
siërs levert de taal moeilijkheden op.
„Ik spreek nog wel Nederlands, maar
mijn zoon niet meer".
Waarom Indonesië voorkeur heeft
voor samenwerking met Nederland?
„Wel, omdat wij elkaar zo goed heb
ben leren kennen, door dik en dun, in
voor- en tegenspoed en omdat wij
een instinctmatige affectie voor elkaar
hebben. Dat maakt de samenwerking
tussen ons gemakkelijker dan met an
dere landen"-
Dr. Soebandrio verwachtte, dat de
Indonesische minister voor de zware in
dustrie. vice-premier Chairoel Saleh. over
één of twee maanden naar Nederland
zal komen voor financieel-economische
besprekingen. Men mag van dit bezoek
echter niet onmiddellijk spectaculaire re
sultaten verwachten. „Wij willen geen
valse illusies wekken. De contacten moe
ten een groeiperiode doormaken. „Like
a tulip" („Als een tulp"). Aan de Neder
landse minister van economische zaken
prof. Andriessen is meegedeeld, dat hij
in Indonesië zeer welkom zal zijn.
Over het herstel van de scheepvaart
verbindingen zal hier volgende week een
Indonesische delegatie o.m. komen pra
ten. Dr. Soebandrio Het weten dat hij
gisteren nog een gesprek had gevoerd
met de scheepsbouwer Verolme over de
eventuele aanleg van scheepswerven in
Indonesië. Plannen In die richting komen
óók volgende week ter sprake.
West-Irian
De minister zei verder, met zijn Neder
landse ambtgenoot niet te hebben ge
sproken over de kwestie-Maleisië. „Ik
weet, dat Nederland een strikt neutrale
houding aanneemt en ik ben er daarom
niet geporteerd voor deze zaak hier aan
de orde te stellen". Evenmin is gesproken
over het zelfbeschikkingsrecht van de
Papoea's. De kwestie van de volksstem
ming is bij verdrag geregeld. „Ik heb nog
bedenktijd tot '69". aldus dr. Soebandrio,
die zich over dit punt niet verder wilde
uitspreken.
Hij deelde mee, dat voor West-Irian
vijf a zes projecten zijn goedgekeurd
die in aanmerking komen voor financie
ring uit het fonds (30 miljoen dollar)
dat Nederland voor de ontwikkeling van
het gebied beschikbaar heeft gesteld. Het
betreft hier de aanleg van een vliegveld,
van wegen en de bouw van kustvaar
tuigen.
Het is niet uitgesloten, dat t.z.t. een
deel van de Indonesische tabaksrtiarkt.
die nu Bremen als standplaats heeft,
naar Amsterdam zal terugkeren. Dat
geldt ook voor de theemarkt in Antwer
pen. Maar voorlopig zal in de bestaande
situatie geen verandering worden ge
bracht.
Wat voor indruk de minister van Ne
derland had gekregen? „Ik heb eerlijk
gezegd niiet veel gezien, ook niet in Rot
terdam, want daar mistte het", luidde
het laconieke antwoord. Hij had overi
gens wel ontdekt, dat de mensen hier nog
even vriendelijk zijn als elf jaar geleden.
In antwoord op de vraag of hij met
minister Bot (o.k.w.) nog over de
culturele samenwerking e.d. had ge
sproken zei dr. Soebandrio, dat hij wel
met de minister had gepraat, maar
driekwart van de tijd hadden ze het
over West-Irian gehad. De heer Bot
is in het kabinet-De Quay staatssecre
taris voor N. Guinea geweest. „Z'n in
teresse ligt kennelijk nog daar, maar
ik neem hem dat niet kwalijk", aldus
de Indonesische bewindsman.
Onbekende vrouw
geïdentificeerd
De identiteit van de onbekende vrouw,
die sinds 1 maart in schemertoestand
is opgenomen in de stichting Dennen
oord in Zuidlaren, nadat ze in Gronin
gen was aangetroffen, is thans definitief
opgehelderd. De vrouw blijkt te zijn de
35-jarige Anelise Stegmann—Röbkes uit
Wittstedt (West-Duitsland).
Ze is gisteren door de Groninger po
litie naar de grens bij Nieuweschans
gebracht en daar geconfronteerd met
haar echtgenoot en de burgemeester
van Wittstedt, die haar beiden als zo
danig hebben herkend. De vrouw is
daarna door haar echtgenoot mee naar
huis genomen en zal in haar woonplaats
medisch worden behandeld.
De eerste steen is gelegd van het Ne
derlandse villadorp „El Atabal" te Mala
ga. Het dorp zal ongeveer 500 bungalows
tellen en is bestemd voor Nederlanders
die uit Indonesië teruggekomen zijn,
maar het in Nederland te koud vinden.
Er gaan echter ook andere Nederlanders
KRO-tv zendt in mei
Hamlet uit
Op de avond van 14 mei a.s. zal de
KRO-televisie een Britse opvoering
van Shakespeares drama Ilamlet uit
zenden. zulks als bijdrage tot dc
Shakespeare-herdenking.
Zoals wij reeds eerder meldden, heeft
de BBC deze opvoering tot stand ge
bracht met bijzonder veel zorg. De op
namen (want het spel is geheel op
beeldband vastgelegd) werden gemaakt
in de authentieke omgeving, waar
William Shakespeare het drama situeer
de: het slot Kronborg in Elseneur.
De produktie verliep vlot, dank zij
medewerking van de Weense televisie.
De BBC zal het spel ter gelegenheid
van de 400ste herdenking van Shake-
Naoht so weide ich um den
Schlaf gebracht, deze woorden
van Heine blijven hun intense geldig
heid behouden. Geen probleem der
mensheid, althans der Westerse
mensheid blijft zo onopgelost als het
probleem Duitsland.
Dat wordt nu weer opnieuw be
wezen door Rolf Hochhuths aangrij
pende stuk „De Plaatsbekleder". Het
enige lichtpunt van dit stuk is, dat
het door een Duitser geschreven is.
Een dieper inzicht in eigen schuld in
de zin van schuld van eigen volk is
wel niet denkbaar. Deze „kennis der
zonde" moet toch vruchten dragen.
Vroeg of laat.
Al heeft het Nieuw Rotterdams To
neel dit stuk in de vertaling van Gerrit
Kouwenaar sterk bekort op het reper
toire genomen en al is door de regie
van Richard Flink gemitigeerd gebracht,
en zeker niet zo navrant als het bij een
fellere regie zou geweest kunnen zijn,
toch is ook deze verzachte opvoering
nog aangrijpend genoeg. Aangrijpender
dan welk stuk over het Duitse probleem
tot nu toe is geweest.
Het stuk heeft, zoals men weet, veel
stof opgeworpen omdat het mede de
vraagt actueel maakt of Paus Pius
XII in gebreke is gebleven door niet in
het openbaar en onomwonden te protes
teren tegen Hitiers Jodenvervolging.
Met opzet schrijf ik, dat Pius' houding
„mede" aan de orde wordt gesteld, want
na het zien van het stuk, gisteravond bij
de première in Rotterdam, moet ik
zelfs bekennen, dat ik dit niet eens het
belangrijkste probleem uit het stuk kan
vinden. Voor mij is niet de Paus „De
plaatsbekleder" zoals hij gaarne pre
tendeert te zijn: plaatsbekleder van
Christus op aarde maar de pater Ric
cardo Fontana, de jonge dienaar vam het
Vaticaan, die in een persoonlijk gesprek
de Paus erop wijst dat hij openlijk zijn
stem moet verheffen. Als de Paus dit
niet doet, naar eigen aard en inzicht
dit zelfs niet kan doen, begeeft Riccardo
zich in soutane vrijwillig onder de Jo
den, die naar Auschwitz worden afge-
Belangrijkste stuk
ooit door
Duitser geschreven
voerd. Daar brengt hij, als één van hen
het offer van zijn leven.
Deze Riccardo is de werkelijke „Plaats
bekleder", want niet hij die het preten
deert te zijn, maar hij die uit genade
daartoe geroepen is en door de liefde
van Christus daartoe gedrongen if
ware ..plaatsbekleder", de levende brief
van Christuswege.
Trouwens dat deel van het stuk, dat
deze houding van de Paus ter sprake
brengt is zeker niet het sterkste. Dra
matisch is het zelfs zwak, kan het ook
niet anders zijn, want deze diplomatieke
Paus is in het gesprek met de felle Ric
cardo geen partij. Riccardo's woorden
zakken weg in de kussens van de di
plomatieke weerwoorden.
Bovendien heeft Hochhuth deze
moeting van Riccardo met de Paus niet
historisch gedocumenteerd. Men we
niet of het zo heeft plaatsgehad. Het
volop een hypothese, maar een hypothe
se in een historisch betoog is een zwak
ke stee.
Daarnaast vertoonde deze Paus les dé-
fauts de ses qualitées. Hij was juist tot
Paus benoemd om zijn diplomatieke ga
ven, omdat een eeuwenoud bijgeloof
wilde dat het hoofd der Kerk ccn di
plomaat par excellence zou zijn. Hoe
wil men dan een Paus verwijten, dat hij
was waarom hij juist tot Paus geroepen
was Diplomatie zag hij als zijn
hoogste roeping-
Ook laat Hochhuth uitkomen, dat de
Paus zich liet leiden door vrees voor
het dreigende communisme. Overigens
niet geheel ongegrond zie het huidige
Oost-Duitsland en in het algemeen de
na-oorlogse Stalinistische politiek.
Het zou echter wel eens kunnen zijn,
dat de Paus een nog directer aanleiding
voor zijn weifelende houding heeft ge
had. n.l. de reactie van Hitler. Want
Hochhuth moge het nu wel laten door
schemeren, dat Hitier „normaal" gerea
geerd zou hebben en zich had laten lei
den door de reacties, die het pauselijk
protest teweeg hadden gebracht, maar
wie geeft garanties voor „normaal" han-
WIJ LEGGEN ONS OOR
1 TE LUISTEREN V.
Deskundig beheer past onze collectieve aandelenportefeullle
voortdurend aan bij gewijzigde omstandigheden. Zo deelt i
ten volle in de economische expansie.
Inlichtingen en brochure bij commissionairs
e was er zo trots op, dat je met je ene
hand een woonschip kon timmeren", zei ze. Zo
iets moest ze ook nog nodig te berde brengen!
„Ik zou het een ander wel eens willen zien
doen".
„Ja, natuurlijk". De toon van baar stem, die
wat verontwaardigd, wat tartend was geweest,
werd plotseling heel anders. Hij zag haar oor,
dat onder een lok van haar blonde haar uit
kwam. Een oortje als een schelp van parel
moer, zoals hij die soms in Australische ha
vens gezien had, toen de wereld nog voor hem
openstond, hij zich kon verheugen op de rijk
dommen, de weelde van het leven. „Ja, na
tuurlijk, Tjeerd. Ik kan het in je waarderen.
Maar jij bent ook de enige die Mar the kan
helpen. Ze verwacht haar eerste kind".
Dat prikkelde hem weer.
Dat weet ik", zei hij kortaf. Maar op dat
ogenblik herinnerde hij zioh niet meer van wie
hij het had gehoord. „Dat weet ik. Maar goed.
Zeg jij me dan eens wat ik moet doen
„Je vindt er zelf wel iets op".
„Je hoeft me geen pluim op mijn hoed te
^Dat* was ze ook helemaal niet van plan Ze
huiverde en hy dacht, dat hy haar eigenlyk
moeten vragen of ze mee naar beneden
ging waar de kachel brandde. Maar hij durfde
niet.' En hy zou ook niet gewild hebben, dat
ze toestemde als hij het haar gevraagd lja"-
Hij zou haar alleen maar in zijn armen willen
nemen, diep in die heldere ogen van haar kij
ken en haar gezichtje even, bedeesd en heel
teder, liefkozen. Maar hij moest niet vergeten,
wie hij was. Een vent, die aan de overkant
van de rivier in een woonschuit huisde, zich
daar in de stilte en de eenzaamheid kon voor
stellen, dat hij nog over eindeloze oceanen
zwierf.
„Nu ga ik maar", zei ze.
Het was al donker. Bijna te donker. En ze
moest tegen de wind in de rivier oversteken,
die daar op z'n breedst was. Bovendien leek
het bootje, dat ze van de een of ander ge
leend had, nogal rank. Ze zou niet de eerste
zijn, die met slecht weer in zo'n bootje een
I ongeluk kreeg.
door KLAAS VAN DER GEEST
„Zal ik je niet liever even brengen?" vroeg
Ze glimlachte.
„Ja," graag". Hy wist niet, dat ze lid ge
weest was van een roeivareniging en heel wat
prijzen behaald had, toen ze voor haar oplei
ding in de stad was. Hij wist evenmin, dat ze
heel haar leven al gewoon was geweest tot
laat in de herfst nog te gaan zwemmen en
zioh zelfs al eens had afgevraagd of hel niet
mogelijk zou zijn zwemmend het wad over te
steken. „Ja. graag, want het waait wel erg
hard, hè? Als je je eerst even wast en aan
kleedt, zou je mee kunnen gaan ze zullen
bij me thuis de koffie wel klaar hebben".
„Bij Jan Boetjes, bedoel je?" Hij mocht Jan
wel, maar kwam er toch niet vaak. „Hij
schijnt nu een boekhouder te hebben hè? En hij
loopt rond met grote plannen, is het niet?"
„Als je meegaat, kun je het hem zelf vra-
°e,nHij heeft altijd al grote plannen gemaakt".
„En je meent, dat daar niets van terechtge
komen is.
„Van de meeste niet
„Maar nu hij een boekhouder heeft
„Wat is dat voor iemand?"
„Als je meegaat, zul je genoeg over hem te
horen krijgen. Jan is nogal met hem ingeno
men".
En daar was Rooie Tjeerd to«b wel nieuws
gierig naar. Dat zei hij tenminste. Hij kon na
tuurlijk niet zeggen, dat hij, een vent met één
hand, alleen meeging omdat hij graag nog een
poosje bij haar, bij Ina, was.
Die plannen van Jan Boetjes Ze waren
wel goed, maar er was nogal 'het een en an
der nodig om ze allemaal te verwezenlijken. En
het kostte hem eigenlijk al moeite genoeg om
zijn paar loggers en treilers in de vaart te
houden, want hij kon wel van zich zelf denken,
dat hij een groot zakenman was, maar eigen
lijk was hij niet veel meer dan een gewoon
vissersman, al moet er van hem worden ge
zegd. dat hij dat vak verstond als geen ander
in het dorp en dat hij daarbij een onverschrok
ken zeeman was ook. Hij had er al lang over
gedacht de garnalendrogerij over te nemen en
te moderniseren, een ijsfabriek op te richten en
zelf de vis te verpakken en de afslag, een ge
meentelijke afslag, op te laten heffen en een
overeenkomst te maken met de vissers, die dan
hun vangsten aan hem konden afleveren. Hij
zou bovendien nog een paar nieuwe treilers wil
len aanschaffen. Maar dat kon allemaal alleen,
wanneer hij vertrouwd en goed personeel had.
En dat was moeilijk, heel moeilijk te krijgen.
De mensen in het dorp hadden liever een scha
mel bestaan op een eigen kotter, aak of botter
dan een vast inkomen als ze op treilers voe
ren of in een fabriek werkten. Dat was nie
mand kwalijk te nemen. Eeuwenlang waren ze
gewoon geweest voor zich zelf beslissingen te
nemen, op eigen kracht te vertrouwen, hun
eigen weg te gaan, alleen te vechten tegen
wind en zee en hun netten uit te werpen, waar
dai naar hun eigen oordeel het beste was.
Ze waren ook gewoon geweest, zoals de
meesten nog deden, zelf de vis uit te venten,
hun eigen garnalen te koken en te drogen en
hun eigen spierinkjes te roken, om die dan
voor eigen rekening te verkopen. Ze wilden wel
geloven, dat het allemaal veel eenvoudiger zou
zijn, dat ze minder risico liepen en minder
werk zouden hebben, wanneer ze hun vangsten
aan Jan Boetjes konden afleveren. Jan Boetjes
kon hun dat allemaal heel mooi voorrekenen.
En hij scheen ook werkelijk een man te zijn
die verder keek dan zijn neus lang was, een
man met ondernemingsgeest, een man met be
grip voor de wereld, die niet meer dezelfde
was als een veertig, vijftig en honderd jaar
geleden,
(Wordt vervolgd)
delen van Hitier. Zou hij niet veeleer
een onoverdachte beweging van de Paus
hebben aangegrepen om met de End
lösung des Katholizismus een begin te
maken, want dat déze Endlösung op zijn
programma heeft gestaan is wel vast.
Van de houding van het Duitse volk
zelf kon men ook niet zeker zijn. De
Hitlerpropaganda was zeer sterk. Een
pauselijk protest zou maar heel zwak
jes in Hitlerduitsland hebben doorge
klonken. Van hen geldt Lucas 16 31
„Indien zij naar Mozes en de Profeten
niet luisteren, zullen z(j ook, indien
iemand uit de doden opstaat, zich niet
laten gezeggen". Duitsland was op weg
naar het bittere einde. Er was geen ande
re uitkomst dan die Endlösung des Na-
zitums, die dan ook gekomen is
Het stuk bereikt pas zijn dramatische
olimax na de pauze, als het getheore
tiseer om de houding van de Paus en
de gevolgen daarvan ten einde is en
er voor de bewogen Riccardo nog maar
één weg overgebleven is: de weg van
Christus, de weg naar Auschwitz, samen
met de slachtoffers, als één hunner. Dan
wordt het duidelijk, dat dit het belang
rijkste stuk is ooit door een Duitser ge
schreven. Hier aan het slot is men alleen
gelaten met het enige wat de mensheid
overblijft: diepe deernis met allen, met
de slachtoffers, met de daders, met de
genen die niet gesproken hebben, met
het nageslacht van hen allen.
Dinsdagavond komt dit stuk naar de
Kon- Schouwburg. Dat zal mij gelegen
heid geven er nader op terug te komen
en aan dc spelers de hun toekomende
aandacht te schenken.
Ev. Grolle
Hermans verliest
proces tegen zijn
ex-uitgever
Op alle punten heeft de Groningse
auteur W. F. Hermans de civiele pro
cedure verloren tegen zijn ex-uitgever
Geert van Oorschot over de Engelse
Duitse vertalingen van zijn boek
donkere kamer van Damocles" en
de' heruitgave in een goedkopere Ne
derlandse reeks van „Tranen der Aca-
en „Paranoia". De civiele kamer
de Amsterdamse rechtbank, wees
Hl. Oorschots vordering tot schadever
goeding wegens belediging door Her
mans in tijdschriftartikelen toe. Dit
komt de auteur te staan op betaling
een schadevergoeding van f1500
plus de kosten van de beide processen
tezamen f850.
Hermans begon in 1962 de civiele
procedure tegen zijn ex-uitgever, waar
bij hij een schadevergoeding eiste we
gens het zonder zijn toestemming laten
vertalen van „De donkere kamer" als
mede het herdrukken van de beide an
dere genoemde boeken in de Witte Oli
fantsreeks. Voorts was gevorderd stop
zetting der verspreiding van de goed
kope uitgave van de twee eerder ge
noemde boeken, alsmede een opdracht
Van Oorschot om alles in het
werk te stellen de buitenlandse contrac
ten te ontbinden en een verbod nog
enig werk van Hermans in de goed
kope reeks uit te geven. De auteur
meende dat Van Oorschot een wan
prestatie heeft geleverd.
Noch een wanprestatie noch een on
rechtmatige daad, aldus luidt de con
clusie van de overwegingen der recht
bank. Door de in het tijdschrift Po
dium en het Eindhovens studentenblad
Bourgond door Hermans gebezigde
woorden „aasgier" en „lijkbezorger"
kan naar het oordeel der rechtbank
Van Oorschot zich terecht beledigd ach
ten. De uitgever heeft hiervan wel eni
ge schade ondervonden, zo wordt in
het rechtbankvonnis opgemerkt.
Nieuwe kandidaat
voorzitterschap
bloembollencultuur
De burgemeester van Medemblik, drs.
H. B- P. A. Letschert, is kandidaat ge
steld voor het voorzitterschap van de
Koninklijke algemene vereeniging voor
bloembollencultuur. Dit is gebeurd op
initiatief van de afdeling Ondcrdijk van
deze vereniging.
De kandidatuur van burgemeester Let
schert komt in de plaats van die van het
lid van Gedeputeerde Staten van Noord
holland de hcor Merkx, die zich terug
getrokken höeft. Er zijn twee kandida
ten. De andere is de huidige secretaris
penningmeester der vereniging, de heer
H. A. G. de la Mar. De beslissing zal
vallen in de algemene vergadering, die
de vereniging 20 april houdt.
De vacature is, zoals bekend, ontstaan
door de benoeming van jhr. mr. dr. O.
F. A. H. van Nispen tot Pannerden tot
commissaris der Koningin in Overijssel.
speares geboortedag op 22 april a.s. in
Eurovisie uitzenden.
Wij zullen die uitzending niet op het
Nederlandse net krijgen, aangezien de
KRO een eigen uitzending heeft ge
claimd voor 14 mei.
Buurman's kant: informaties
tenland 21.50 Bric Brac, caoare
22.25 Boekbespreking 22.30 Nw
Inieuw
.3.55—24 00 Nw
i II, 298 m. 19.00 V d kinder
21.15 Liedjes 21.45
Licht pianospel met ritmische begelei
ding (gr) 22.00 Langs vergeten wegen,
hoorspel 22.50 Babysitten: lichte en klass
l 23.5—24.00 Nw
vanavond
overzicht. KRO: 20.21
rand punt 21.00
Drogramma 21 40
i in Nederland 21.50 Suite en Seize,
imma van de Waalse TV: muzikaal
—23.05 Journaal.
Programma voor zondag
Jaar int: lied),
deren 14.00 KI
aan de ploeg. 1«
402 m. IKOR: 8.00 Nws
gen - muziek, actualitei-
ringen 8.45 Muziek voor
>egdicnst 9 45 Nws r~
op wit: actuele
mededelingen 13 10 Jaar in -
i uit 1944 13.30 V d kin-
ss gram 14.10 Dc hand
ting 14 15 Concertgebouw-
CONVENT VAN KERKEN: 17.00 Gerefor
meerde kerkdienst. NCRV: 18.00 Negro
Spirituals 18 10 Kerk en muziek: Muziek
voor Pasen 18.30 Geeft acht op de jaren.
reldoorlog
•net orgelbegelei-
i 19.15 God en de
ng 19 30 Samenzang: geestelijke
(2) 1855
ding: geestelijke liedere
mens. lezing 19 30 Sam<
liederen 20 00 Nws 20.08 Meditatie. KRO:
20 15 Koren en instrumentaal ensemble
20.40 Het Genootschap van gezonde sla
pers, hoorspel 21.20 Klass gram 21.40 Klass
kamer
22.30 Nws 2240 Avondgebed 22.50 Vrije
muziektribune 23.40 Klass kamermuziek
23.55—24.00 Nws.
Hilversum II. 298 m. VARA: 8 00 Nws:
sportmededelingen en socialistisch strijd
lied 8,18 Weer of geen weer, gevar progr
9.45' Geestelijk leven, toespraak. IKOR:
10.00 Kinderdlenst 10.30 Nederlands Her
vormde kerkdienst 11.30 Vraag en ant
woord 11.40 Gram 11 45 Resonans - opge
vangen en teruggekaatst uit het heden
daags doen en denken. AVRO: 12 30 Licht
ensemble 13 00 Nws 13 07 De toestand ln
ïld, lezing 13.17 Mcdedellnger
klass en moderne muziek 15 40 L
16.30 Sportrveue 17.00 Liedjes. VARA:
17.30 V d Jeugd 17.50 Nieuws, sportuit
slagen en sportjournaal 18 30 Licht en
semble met zangsolist 19.00 Bij nader In
zien. journalistenforum 19 40 Vrij entree,
cabaret AVRO: 20.00 Nws 20.05 Licht or
kest en zangsolist en vocaal ensemble
20.50 Café Chantant Adam en Eva. caba
ret 2120 Klass gram 21 50 Vrienden van
vroeger, hoorspel 22 30 Nws 22.40 Zondag
avondeditie: actualiteiten cn muziek 23 10
Radiophilharmonisch orkest: klass muziek
23.55—24 00 Nws.
TELEVISIE
Instrumentale begeleiding 20 50
De Verdedigers, film 21.10 Frans vocaal
ensemble met ritmische begeleiding 2150
Voordracht 22.05 Kunstgrepen, een pro
gramma over mensen en kunst. NTS: 22.33
—22.40 Journaal.
Programma voor maandag
J9H Sportuitslagen van
zaterdag 7 45 Radiokrant 8 00 Nws en
NCRV-lied 8.15 Gewijde muziek 8.30
Lichte orkestmuziek (gr) 8.50 Gram 9 00
Verzoekprogramma v d zieken 9.35 Wa
terstanden 9.40 V d huisvrouw 10.10 Mo
derne kamermuziek (gr) 10 20 Rondom
"leologlsche ctherleerg
11.05 Lichte gra...
boer op. agrarische i
Instrumentaal ensen
tuinbouw 12 33
moderne orkestwerken (gr) 15.00 Herha
ling wedstrijd Opsporing verzocht (van
donderdag 19 maart jl) 15.40 Vocaal en
semble: geestelijke liederen 16.00 Bijbel-
overdenking 16.30 Planorecital: klass mu
ziek 1700 V d kleuters 17.15 V d Jeugd
17 30 Lichte gram voor de teenagers 17.50
Regeringsuitzending: Verkeer in Surina
me. door Henk Consen 18 00 Kerkorgel-
7 10 Ochtendgym 7.20 Lichte gram 8 00 Nws
315 Pri
icht. aansluitend:
De groenteman 9 13 Curieuze bezettingen
(gr): klass kamermuziek 9 40 Morgenwij
ding 10 00 Lichte gram 10.50 V d kleu
ters 11 00 V d vrouw 12.00 Licht ensemble
met zangsol 1st 12.30 Meded ten behoeve
van land- en tuinbouw 12.33 Voor het
platteland 12 40 Licht ensemble met zang-
13 00 Nws 13.15 Mededelingen, even-
13.25 Beursberlch-
met zangsolisten
erne muziek 14 30
ilksliedjes (gr) 14.50 Voor-
X) V d pad-
17.50 Mlli-
5 Eventueel
tueel actueel of gra
ten 13.3"
14 00 Pi:
Zwitsers
dracht 15.05 Modi
vinders 17.15 Coi
mandollnekwartc.
18.50 Openbaar Kunstbezit.
irdeonvereniglng
Feest Margriet
op Rotterdam
De feestavond, die dc Koninklijke Ne
derlandse redersvereniging op 13 maart
aan h.k.h. prinses Margriet ter gelegen
heid van haar 21ste verjaardag zou
aanbieden, doch die in verband met het
overlijden van koning Paul van Grie
kenland voorlopig werd uitgesteld, is nu
vastgesteld op zaterdag 25 april op het
s.s. Rotterdam van de Holland-Amcrl-
ka lijn.
