Elf
hoofdsteden
bustrip
ZATERDAG 4 APRIL 1964
Van
onze
speciale
verslaggever
IN M'N OREN KRAAKT HET. IK VOEL ME VERDOOFD,
MAAR IK BEN WERELDREKORDHOUDER
/WWWW^\^^^V^/W^/VWWVWWVW\Art/W
Maak voor deze vakantie- en reisbijlage eens een bus
tocht met de wagens van de gewone lijndiensten door
Nederland. Doe hierbij alle provinciehoofdsteden aan en
schrijf een verhaal. Zo luidde het verzoek, dat onze spe
ciale verslaggever kreeg. JT'at hij op die reis ondervond,
vertelt hij u op deze eerste pagina van ons Zondagsblad.
Dat van zo'n gewone bustocht boeiende foto's te maken
zijn, laten de prenten, die het verhaal illustreren wel
overduidelijk zien.
JAREN heb ik er van gedroomd
eindelijk heb ik het be
reikt. Ik kan het wel uitschreeu
wen van plezier: Ik ben wereld-
rekordhouderZonder meer
kan ik me thans scharen in de
kich steeds uitbreidende club
van zonderlingen, die zo graag
Iets bizars willen doen om op
te vallen. De Italiaan, die 288
uur op de benen bleef om te bewijzen dat Morpheus slechts een
betrekkelijke grootheid is, mag ik nu bij de voornaam noemen.
Het zelfde geldt voor de Duitse juffrouw, die een vol etmaal op
de dansvloer stond te trappelen, voor de Amsterdammer, die
aan z'n sigaar zeventien centimeter as produceerde, voor de
Zweed, die 87 eieren naar binnen sloeg en nog altijd gebrek
aan eiwitten heeft.
Totale vervoerskosten (zonder
fooien, want denk aan de chauf
feur) 42.60.
Bijkomende kosten (logies,
maaltijden, verteringen, fooi
en) circa 100.
Langste traject met één bus:
AlkmaarLeeuwarden in 3 uur
en 37 minuten.
Langste wachttijden: Norg
(110 minuten), Breda (110 mi
nuten), Sittard (109 minuten).
Kortste traject met één bus:
WateringenDen Haag in 21
minuten.
Langste reisdaginclusief
wachttijden: Van 7.28 uur (Mid
delburg) tot 17.26 uur (Den
Haag).
Grootste moeilijkheid: Steeds
UÊüWARDÊH-* j
In vijf dagen:
Nederland
per lijnbus
DfcN HAAv-
jgpCH*
y DEN BOSCH 0^
r -> y
TV7ERELDREKORDHOUDER -
jazeker: Met de bus trok ik
ln ons eigen vaderland van de
ene provincie-hoofdstad naar de
andere, tot ik ze allemaal had
gehad. Ik nam de kortste weg
en de snelste reisgelegenheid.
Niettemin deed ik er vijf volle
dagen over; niettemin heb ik
er twaalfhonderd kilometer op
kitten.
Niet alleen m'n hart trilt van
Itots, ook m'n .vingers. Mag 't
misschien? Alles schokt en ram
melt toch in een bus. M'n jasje
is verkreukt, m'n pantalon moet
naar de stomerij. Daar, waar on
der de gordel spieren zitten, die
voor het buigen van de gewrich
ten zorgen, bevinden zich plekken,
die als verdoofd zijn. En in m'n
oren kraakt het en giert het en
boemt het.
Ik heb gerekend en gestaffeld,
steeds maar weer op een bloc
note gekrabbeld. In Utrecht be
gon het al, toen in Haarlem, ver
volgens in Leeuwarden, in Gro
ningen, in Assen, in Zwolle, in
Arnhem, in Maastricht, ten laat
ste in Den Bosch, in Middelburg
en in Den Haag. Nooit heb ik
de ,jky line" van de Residentie
met meer vreugde begroet. Den
Haag: Eindpunt van m'n Elf
Provinciëntocht, of, zo men wil:
Elf HoofdstedenBustrip.
Cijfers
Totale reistijd: 104 uur.
Aantal plaatsen, dorpen en
gehuchten, door welke ik werd
gesleurd: 261.
Aantal vervoermaatschappijen,
waarvan ik gebruik maakte: 18.
In de achteruitkijkspiegel van zijn
bus, ziet de chauffeur niet alleen
de weg achter hem. maar ook de
(meestal zwijgende) passagiers.
Onze fotograaf bracht dit op
fraaie wijze in beeld.
Buspassagiers
andere gezichten
vanwege het moto
rlawaai zwijgen
en alleen maar
naar buiten
kijken naar het
•oorbijglijdcnde
landschap.
op tijd te zijn om de bus te
halen.
„Het plan is van een gek", was
het korte, maar bondige commen
taar van een buschauffeur van de
GADO, met wie ik in Hotel van
der Scheer in Surhuisterveen
sprak. Hij keek me daarbij zó ver
wijtend aan dat ik het gevoel
kreeg, of hij dacht dat ik die mon
sterbustocht verzonnen had. Ik
deed geen moeite
me te verweren.
Ook als ik gezegd
had dat ik alleen
maar uitvoerder
was, zou ik nog
altijd niet bewezen
hebben dat ik nu
toevallig géén gaat
je in m'n hoofd
had.
Al na het eerste
traject, dat van U-
trecht naar Haar
lem voerde, werd
me duidelijk dat
geen zinnig mens,
ook geen buschauf
feur, iets in het
project zag. Toen
ik aan een NACO-
functionaris vroeg,
of ik zijn dienstre
geling misschien
den mocht houden
de boekjes wa
ren uitverkocht en
ik moest toch de
plaatsnamen over
nemen was zijn
vriendelijke weder
vraag, of hij me
misschien kon hel
pen.
„Ja, nee", stot
terde ik. ,,'t Gaat
om de plaatsnamen
als u begrijpt, wat
ik bedoel".
„De plaatsnamen?" zei hij.
„Waar moet u naar toe?"
„Naar Alkmaar en daarna naar
Leeuwarden", bracht ik naar vo-
„Effe kijke", bromde hij. „Dat
kost één gulden vijfendertig naar
Alkmaar, en drie gulden negentig
naar Leeuwarden. Bij elkaar vijf
gulden vijfentwintig dus. Een
kaartje?"
„Graag", was m'n antwoord.
„Maar-re u zou me toch een groot
genoegen doen, als ik even uw
dienstregeling vast mocht hou
den. Voor de plaatsen, waar we
doorkomen, ziet u".
„Of ik het zie, maar u ziet het
ook. Gewoon uit het raam kij
ken."
„Ja, jnaar-re ik zou ze zo graag
op «en rijtje willen hebben".
Ik kreeg het boekje, maar de
man keek me aan, of hij er aan
twijfelde, of ik ze wel allemaal
op een rijtje had. Het zelfde de
den een paar grinnikende omstan-
Geheim
Ik nam me dan ook meteen
voor de rest van de dagen en
nachten het eigenlijke' reisdoel ge
heim te houden. Zo nu en dan
kwam ik er echter niet onderuit.
Ook dienstregelingen, zo consta
teerde ik, worden kostbaarder
naarmate ze schaars zijn. En om
dat ik de pech had dat het bijna
april was zenuwentijd in elke
vervoermaatschappij, omdat dan
de zomerdienstregeling van stapel
moet lopen kreeg ik meerdere
malen de woorden: „Die zijn er
niet meer", te horen.
Om Groninger te zijn met de
Groningers, of Limburger met de
Limburgers, kan ik niemand aan
bevelen een vijfdaagse Elf Hoofd
steden Bustocht te maken. Dan
moet men er toch wel tien dagen
van maken voor elke provin
cie liefst.
Buspassagiers, zo heb ik name
lijk gemerkt, zijn zwijgzame we
zens. Alleen als ze naast beken
den zitten, doen ze de mond wat
meer open. De vreemdeling krijgt
op z'n hoogst te horen dat het
„mooi weertje", of „slecht weer
tje" is. Voor 't overige kijkt men
naar buiten zeg maar: ver
veeld of verlustigt men zich
met de eigen gedachten.
Het waarom
Men behoeft er beslist niet lang
over te filosoferen, waarom het
in een bus niet één kwekkende
horde is. waarom de broeder
schap. die elk mens begeert, op
gesloten lippen en dovemansoren
stuit. Er zijn ordinaire, praktische
bezwaren, zoals het lawaai, dat
de motor en de carrosserie produ
ceren. De plaatsmdeling is ook al
niet bevorderlijk voor de conver
satie. tenzij men een reigerhals
heeft. En dan de bochten, de vaak
scherpe bochten op de smalle,
niet al te effen wegen van het
platteland. Men kan onverhoeds
een enorme zwieper krijgen, waar
bij men zich afvraagt, of de nie
ren wel goed in het vet zijn blij
ven zitten. Men kan, midden in
een zin, opeens een andere rich
ting uit schuiven, waardoor het
gesprek tenminste stokt.
Een Elf Hoofdsteden Bustocht,
ook de snelle, die ik heb gemaakt,
vormt daarentegen wel een on
overtroffen leerboek voor iemand,
die zich thuis wel eens met het
bekende, alfabetische aardrijks-
kundespelletje vermaakt. Omdat
van hoofdstad tot hoofdstad nooit
de kortste route, of wel de snel
weg wordt genomen indien dit
zo was, had geen. vervoermaat
schappij een bestaan rijdt men
door de meest onbekende dorpen
en plaatsen. Onbekend voor de
streekvreemde dan. wel te ver-
Namen
Neem het korte traject tussen
Groningen en Assen bijvoorbeeld.
Behalve de dorpen Haren, Norg
en Zuidwolde voor Iedereen
nog wel een vage herinnering nit
Hoewel ik slechts twaalfhon
derd van de ruim tien miljard
passagierskilometers, die jaar
lijks in Nederland worden ge
registreerd, heb uitgereden
de gezamenlijke busonderne
mingen slaan de Spoorwegen
met drie miljard betaalde kilo
meters! is me opgevallen
hoe subliem de organisatie in
elkaar zit. Overal en meestal
vlak voor de stations zijn mo
derne busgebouwen met ruime
wachtkamers verrezen. Kort
sluiting is er zo goed als ner
gens. Ook in de kleinere plaat
sen komt men, op enkele uit
zonderingen na, vrij vlot ver
der. Aansluitingen naar het
kleinste huisje in de verste uit
hoek zijn minutieus ingecalcu
leerd. Vooral 's avonds, als
„de laatste bus" gaat, wordt al
les gedaan om „overstappers",
die misschien een paar minu
ten te laat zijn, toch nog naar
huis te brengen.
Meesters
Wat de chauffeurs betreft, dit
zijn meesters in hun eigen rech
ten. Hun status, in
't bijzonder op het
platteland, is niet
weg te cijferen. Ie
dereen kent ze als
„Jan" of „Piet", of
in het sappige
Brabants als
„Loewike".
Zoals iedereen in
de van .busvervoer
afhankelijke plaat
sen de chauffeurs
kent. zo kennen de
chauffeurs iedereen. Vooral dege
nen, die altijd net op het nipper
tje zijn en hard moeten hollen •-
om de bus te halen. Als ze als hulpzaam en rustig het zon
verwarde vlekken in de verte ko- alle karakteristieken, die op bus-
Jaarlijks: Tien miljard
passagiers-kilometers
men aanzeilen, wordt op hen ge
wacht. Goedmoedig, grollig, be-
chauffeurs van toepassing kunnen
„We hebben er eens één gehad",
vertelde een personeelslid van de
BBA met een binnenlands lijn-
net van meer dan duizend kilo
meter en met een personeelsbe
stand van meer dan duizend per-
de grootste particuliere
streekvervoeronderneming in ons
land die de chauffeur, die
een kop koffie was gaan drinken,
kwam vertellen dat de deur van
z'n bus zo klemde. Bij het trek
ken en rukken er aan, zo zei hij,
was de klink gebroken. Hij toon
de het ding, dat hij in de handen
had. Het Ibleek pgeen klink, maar
een richtingaanwijzer te zijn...
Niet gesloten
Wie mocht denken dat elke pro
vincie-hoofdstad, van welk punt
van Nederland uit ook. per bus
kan worden bereikt, is er naast.
Van een gesloten net is net geen
sprake. Tussen Bergen op Zoom
en Rilland-Bath overigens dé
invalsplaatsen van Zeeland dient
men de trein te nemen, tenzij
men op een donderdag reist. Die
dag is er namelijk markt in Ber
gen op Zoom en alleen dan wor
den er bussen ingezet.
Van Zeeuws-Vlaanderen uit be
staat voorts een lijndienst op Bre
da, die door de Brabantse Buurt
spoorwegen en Autodiensten, zo
mede de Zeeuwsvlaamse Tram
weg Maatschappij gezamenlijk
wordt geëxploiteerd. Deze binnen
landse busdienst heeft een buiten
lands tintje, omdat hij voor een
groot deel door België voert, waar
overigens niemand in of uit mag
stappen. Ter controle op dit laat
ste ging er vroeger altijd een dou
ane-beambte mee, maar tegen
woordig functioneert de chauffeur
als onbezoldigd douanier...
Al met al houd ik rekening
met de mogelijkheid dat mijn
wereldrekord over niet al te
lange tijd wordt gebroken.
Niet omdat het sneller kan
straalbussen, of Hover
craft-zwevers komen er wel
niet maar omdat Neder
land er misschien een twaalf
de provincie bij krijgt.
Ik geef me dan ook onmid
dellijk gewonnen, als er
iemand is, die straks Emme-
leroord in de snelroute op
neemt. Bij voorbaat wil ik
namelijk verklaren dat ik me
niet laat uitdagen. Om heel
eerlijk te zijn: voorlopig heb
ik de buik vol van bussen.
WACHTWOORD,
spel voor tent en trein
Wie met een stel jongelui op
stap gaat zal altijd veel ple
zier beleven aan gezelschaps-
Ons Zondagsblad draagt vandaag een
karakter, dat op vele punten afwijkt van
het normale. Onze redacteuren zijn er
op uitgetrokken om U via vijf pagina's
alvast in de vakantiesfeer te brengen.
Alle aspecten van het reizen en trekken
in vr\je dagen zijn vanzelfsprekend in
dit nummer niet belicht, maar het staat
wel vast, dat in de diverse artikelen in
teressante ideeën zijn verwerkt, die U
op het spoor kunnen brengen van nieu
we vakantiegebieden, dat U tips vindt,
nodig voor Uw reis naar het buitenland
en bovenal, dat U in deze bqdrage enige
ogenblikken van gezellige en boeiende
lectuur zult vinden voor het vrije week
einde. En nu maar hopen, dat het in 1964
eens echt zomer zal mogen worden met
veel zonneschijn, als de tijd is aangebro
ken om er echt op uit te trekken met de
tent, de caravan, naaf- het hotel of het
pension, dat de vakantieganger voor een
paar dagen of weken in een volkomen
andere sfeer brengt. Misschien hebt U
Uw plannen al lang gereed. Zo niet, dan
geeft dit Zondagsblad U wellicht een
spoor naar een vakantie, die anders dan
anders is.
spelletjes. We hadden eens een
buitengewoon natte pinkster
vakantie, het was in 1953, en
in onze herinnering hebben we
nooit zoveel plezier beleefd in
enig andere zonnige week, dank
zij het in de dorpswinkel ge
kochte ganzenbord.
Wilt u met iets origineels op
de proppen komen, dan is er een
heel nieuw spel namelijk „Wacht
woord". Misschien kent u van de
beeldbuis het spel van die naam.
Het is een voor de huiskamer be
werkte editie, die ook in tent of
trein de nodig onspanning-door-
inspanning brengt. Aan de hand
van sleutelwoorden, opgegeven
door spelers van één ploeg aan
de andere, raad je wachtwoorden.
Die wachtwoorden zijn vastge
steld, bij het spel behoren twee
etuis met woordenlijsten. Net als
bij alle spelletjes: hoe strenger de
regels worden gehandhaafd, hoe
spannender de wedstrijd verloopt.
Hebt u weinig plaats, wel, stop
woordenlijsten, scorebord en spel
regels in een enveloppe, het past
precies. Een goede raad: bewaar
het echt als een verrassing, laat
de woordenlijsten niet van tevo
ren lezen, voor een speler met een
goed geheugen wordt het dan wel
erg makkelijk gemaakt. Overigens
kunt u ook zelf wachtwoorden
gaan verzinnen als de etuis „uit
gespeeld" zijn.
