Nieuwe Leidse Courant
Wedloop naar gas en olie
op de Noordzeebodem
Vlucht van
stuurman
verijdeld
Grieken: opheffing
van niemandsland
Internationale belangstelling: 46 gegadigden
Boren na aanpassen
van mijnwetgeving
Verzet van
Britse zijde
Belg versloeg
Kapt eij n
Schip zonk in
vijf minuten
Russen voldoen aan
Amerikaanse eis
Andere twee
komen vrij in
naaste toekomst
Geneefse conferentie
heeft problemen
Alpinisten na 5 dagen
met helikopter gered
Onenigheid
over wie wel
en wie niet
Mr«c»*u*: F. MEMEK
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD
„Stanhrattigh ra gheblavaa
mTjn hert in teghenjpoef"
n. 3,35, p.kw. 10,05
Maandag 23 maart 1964, 44ste jaargang
r-\
Hier en daar regen
Overwegend zwaar bewolkt met hier en
daar wat regen of motregen en vooral
aanvankelijk ook plaatselijk mist. Zwak
ke, later matige, wind ln hoofdzaak tus
sen oost en zuid Dezelfde of Iets hogere
temperaturen.
Zie verder pagina 9
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
.J
JHR. J. H LOUDON
wetten gevraagd,
T7B ZIJN wel degelijk aanwijzingen, dat de Noorzeebodem olie en/of
A-J aardgas bevat. De belangstelling van de internationale oliewereld
voor deze eventuele bodemschatten is dan ook zo groot, dat in totaal 16
maatschappijen, in combinaties van tien groepen, waaronder ook de Kon.
Shellgroep willen deelnemen aan de exploratie. Alleen de beitel, die in de
Noordzeebodem doordringt, zal kunnen bevestigen of er olie of gas is, of
niet en of de geïnvesteerde kapitalen als verloren moeten worden be
schouwd dan wel hun rendement zullen opleveren.
Deze veelbelovende woorden sprak zaterdag jonkheer mr. J. H. Loudon,
president-directeur van de Koninklijke/Shell groep op het jaardiner van
de Buitenlandse Persvereniging in Scheveningen.
De Noordzee bedekt een zogenaamdoostkant in Nederland en aan de west-
sedimentair bekken, waarvan de on- kant j,, Yorkshire, in Engeland. Uiter-
dergrond bestaat uit bezinkingsge- aard wekte dit de hevige belangstel-
steenten; olie en gas kunnen in dit iing. van de oliemaatschappijen, waar
soort gesteenten voorkomen In zo'n door een „rush"' is ontstaan,
bekken zijn thans aanwijzingen van( Een licatie hierbij is echter
olie en gas gevonden, namelijk aan de - -J
Incident verstoorde rust op Cyprus
DE rust op Cyprus werd gisteravond
een ogenblik verstoord door een
Icbietpartij tussen Grieks- en Turks.
[Cyprioten in één der buitenwijken van
Nicosia. Na een half uur slaagden
Britse militaire autoriteiten er echter
in een einde te maken aan dit inci
dent.
De Griekse Cyprioten hebben zich
gisteren, bij monde van de minister
binnenlandse zaken. Qgorgkastjis,
voor het eerst uitgesproken voor op
heffing van de strook niemandsland
tussen de Griekse en Turkse wijk in
de hoofdstad.
„Opheffing van de strook is nood-
Mkelijk voor het herstel van de orde
omdat zij de normale betrekkingen
de twee volksgroeperingen be
lemmert", zo staat in een verklaring.
Er werd aan toegevoegd dat de strook
niemandsland ..een element van schei
ding is en niet van eenheid".
De Britse militairen die tot dusver zo
veel mogelijk de orde op het eiland heb
ben gehandhaafd, hebben herhaaldelijk
verklaard, dat de strook van essentieel
belang voor de veiligheid is. De leiding
de vredesmacht van de'V.N. die de
k van de Britten gaat overnemen, wil
strook ook handhaven. Er kunnen dus
moeilijkheden ontstaan tussen de Cypn-
„Bormanns broer"
verzon verhaal
Je man die sinds enkele dagen ver
klaarde Richard Bormann. een broer van
Hitiers plaatsvervanger Martin Bormann
te zijn, heeft bekend dat hij het verhaal
beeft verzonnen. Dit is gisteren in poli
tiekringen in de Braziliaanse stad Sao
Paulo vernomen.
)e man zegt nu Richard Rolnik te he-
i. Met zijn verhaal over Bormann had
bij, naar zijn zeggen, de jacht op Bor
mann willen stimuleren die hij verant
woordelijk acht voor het doden van zijn
'Rolniks) familie in de Tweede Wereld
oorlog.
Donderdag had Rolnik tegenover de
Braziliaanse politie verklaard, dat Mar
tin Bormann in de omgeving van Dou-
rados in het binnenland van Brazilië zou
Wonen, Hij zou zich Engel
West-Duitsland verk*
van Bormann daaro;
broer Richard had.
In één
oogopslag
Afscheid van J. K. van
Eij bergen pag. 2
Geen kerketocht meer
pag. 2
Songfestival pag. 5
Akkoord België-Kongo
pag. 5
Sport op de pagina's 6, 7 en9
sohe regering en de troepen van de V.N
Minister Georgkastjis deelde mede, d3t
de Grieks-Cyprische leiders van de in
ternationale vredesmacht verwachten,
dat zij met de regering samenwerkt. „Zij
verwachten ook van deze macht", aldus
de minister, „volledige coördinatie op
alle gebieden waar maatregelen nodig
zijn om de orde te herstellen".
Behalve het ene incident is het „zeer
rustig" geweest op Cyprus. Turkse* Cy
prioten profiteerden van het zachte voor
jaarsweer door er met hun gezinnen op
uit te trekken ten noorden van Nicosia.
Op de grote weg die hier van Nicosia
naar de bergen van Kyrenia loopt was
veel verkeer. Op hoge punten en waar
wegen elkaar kruisten, hielden gewapen
de Turkse Cyprioten een oogje in het
Voorzitter Europees
parlement
De Belgische christendemocratische
oud-premier Duvieusart is zaterdag ge
kozen tot voorzitter van het Europese
parlement, dat de politieke controle uit
oefent over de Europese gemeenschap.
Hij kreeg 57 stemmen tegen dc Neder
landse socialistische afgevaardigde 51.
De heer Kapteijn werd later gekozen
als een van de acht vice-voorzitters.
De Europese christendemocratische
fractie had zaterdagochtend, na lang
durige moeizame onderhandelingen tus
sen de fracties, toch nog geweigerd
geen eigen kandidaat te stellen in ruil
voor een akkoord over het stelsel van
roulering van het voorzitterschap.
De stemming over het voorzitterschap
was geheim. Men neemt aan dat de
heer Kapteijn steun had van zijn eigen
fractie, een aantal liberalen en ver
scheidene christen-democraten. Duvieu
sart kon rekenen op dc meerderheid
der christendemocratische afgevaardig
den en de stem van de gaullisten.
Op een door automatische knipper
lichten beveiligde overweg tvssen Groe-
nekan en Hollandse Rading is vanochtend
een auto in botsing gekomen met een
trein. De bestuurder van de auto, de 58-
jarige L J H. J. N. Madlener uit Den
Dolder, is Hierbi om het leven gekomen
De trein was van Utrecht op weg naar
Hilversum. Volgens de in .{5. werkten de
knipperlichten normaal.
In België worden hierover reeds on
derhandelingen gevoerd met de gasdis-
tributiemaatsehappij Distrigaz.
Ook in Duitsland zijn onderhandelin
gen gaande, doch de situatie is hier
ingewikkeld, omdat de eigen aardgasre
serves daar ook nog op de markt moeten
worden gebracht.
Met de British Gas Council wordt
derzocht welke mogelijkheden bestaan tot
levering van Gronings gas aan Engeland"
zo verklaarde mr. Loudon
Sahara
„Maar er is in Europa nog
We moeten terdege rekening houden
met de ontwikkelingen in Noord-Afrika.
Van verschillende kanten worden al
plannen uitgewerkt, om aardgas van d(
Sahara door pijpleidingen naar de Euro
pese markt te brengen. De kosten var
de aanleg van pijpleidingen etc. onder
de Middellandse zullen echter veel ho
ger zijn, dan voor een leiding over land.
en daarom zullen hier economische fac
toren een grote rol gaan spelen.
„Het vervoer van grote hoeveelheden
gas per schip zal daareentegen weldra
beginnen. Zoals bekend wordt Sahara-gas
in vloeibare vorm naar Algerije
geland vervoerd en volgend jaar ook
naar Frankrijk, terwijl wellicht ook vol-
dat dit tussenliggende gebied door de
Noordzee is bedekt- Aangezien het
boren in zee - gesteld dal men daar- L,bie *ls
voor toestemming krijgt aanmerke
lijk duurder is dan op het vasteland,
ligt het voor de hand dat men begint
met boringen dicht bij de kust, op het
land, om daaruit geologische gegevens
te verzamelen, die het beeld onder de
Noordzee verder aanvullen, aldus mr.
Loudon.
Hij vervolgde dat met de tot nu toe
bekende gegevens in de hand inder
daad goede gronden zijn om het on
derzoek onder de Noordzee serieus
aan te vatten.
Juridische problemen
Sprekende over de juridische vraag
stukken, die naast de technische on
een oplossing vragen, herinnerde mr
Loudon aan de in 1958 gesloten Con
ventie van Genève, die de soevereine
rechten voor de uitoefening van dc
mijnbouw op het zogenaamde ..conti
nentale plateau" buiten de driemijls-
zone toekende aan de aangrenzende
kustlanden. Tot nu toe hebben 21 lan
den deze Conventie geratificeerd. Na
de 22ste ratificatie zal de inwerking
treding pas kunnen geschieden.
Toch zullen ook dan nog niet onmid
dellijk de boortorens op de Noordzee
verschijnen, want met deze nieuw ver
kregen soevereiniteit dienen de Noord-
zee-landen nieuwe aangepaste mijnwet
gevingen voor de onderzeese gebieden ir
te voeren. Vooral voor Nederland is di
belangrijk, aldus mr. Loudon, want de
thans bestaande vrijheid van boren zou
tot reer onordelijke toestanden kunnen
leiden.
De vraag is zelfs, of de oliemaatschap
pijen ooit 'bereid zullen zijn met een zo
kostbaar opsporingsprogramma te begin
nen wanneer er geen moderne wetgeving
is, die deze opsporing in ordelijke banen
leidt, zo vervolgde mr. Loudon.
Regering
Naar ib begrijp, aldus mr. Loudon, is
de Nederlandse regering zich volkomen
bewust van de urgentie van een nieuwe
mijnwetgeving 'voor de Noordzee. Het is
van het allergrootste belang, dat de on
dernemer, alvorens aan de opsporing te
beginnen, de voorwaarden kent, waar
onder hü de winning ter hand zal ne-
Behalve over de activiteiten van de
olie-industrie op de Noordzee, sprak mr.
Loudon ook over de betekenis van het
grote aardgasvoorkomen in Groningen
voor Nederland en Europa.
„Nederland bezit thans een van de
grootste aardgasreserves ter wereld, na
melijk 1100 miljard kubieke meter. Te-
genl975 zal de totale jaarlijkse produktie
van het Groningse gas ongeveer 30 mil
jard kubieke meter bedragen, waarvan
vermoedelijk dc helft ln Nederland kan
worden afgezet
De rest zal voor uitvoer beschikbaar
zijn. Enige tijd geleden is de N.A.M. Gas-
export dan ook begonnen met het be
studeren van de mogelijkheden van uit
voer naar een aantal landen in de om
geving van Nederland, namelijk België,
Duitsland, Frankrijk en Engeland. Ook
daar zal in de toekomst aardgas van
toenemend belang worden voor de ener
gievoorziening.
optreden.
De heer Loudon wees op het stre
ven van de oliemaatschappijen naai
zekerheid en continuïteit van de ener
gievoorziening. In dlit Licht moejt ook
de exploratie van Nederland en de
„rush" van de oliemaatschappijen
naar de Noordzee worden gezien"
besloot mr. Loudon.
Gevechten India:
200 doden
Bij de gevechten tussen hindoes ei
mohammedanen ln de Indische steden
Jamsjcdpoer en Roerkela. die drie dagen
hebben geduurd, zyn 200 personen om
het leven gekomen.
De ongereldheden begonnen donder
dag nadat een trein met hindoe-vluchte
lingen uit Oost-Pakistan door de twee
plaatsen was gereden, op weg naar Mid-
den-India waar de hindoes een n
leven willen opbouwen. Andere hindoes
die met de vluchtelingen in de trein had
den gesproken, vielen daarna mohamme
daanse winkels en woonhuizen bij het
station aan. De opwind,ng verspreidde
zich over de achterbuurten en bazars
de oude stad.
De Indische regering heeft bevel
geven treinen met vluchtelingen voort
aan niet bij hoofdstations te laten stop
pen, maar bij kleinere stations, or
voorkorten dat de verhalen van
vluchtelingen over wreedheden de hin
does opnieuw zouden aanzetten
wraakoefeningen op mohammedanen
Aanvaring op de Maas
Vermoedelijk doordat twee schippers
elkaar verkeerd begrepen, ontstond er
zaterdag rond het middaguur op de
Maas onder Broekhuizen een aanvaring
tussen twee motorschepen. Het 300
ton metende en met 276 ton zout
stroomafwaarts varende schip Mar-
garetha uit Rotterdam, werd aangeva
ren door de 600 ton metende Rival
uit Haarlem, dat met grint stroomaf-
De Margaretha werd door een anker
van de Rival in de flank opengereten
en zonk binnen vijf minuten. De 36-ja-
rige schipper Reindert Deekens uit An-
lo, zijn vrouw en twee kinderen kon
den zich met de roeiboot redden.
Gewonde vlieger is al in vrijheid
De Kussen hebben zaterdagmiddag
de gewonde Amerikaanse vlieger
Harold Welch (24 jaar) vrijgelaten
De Amerikaanse luitenant-vlieger Harold Welch, die gewond raakte
toen hij met de twee andere leden van de bemanning uit een R.B. 66
straalverkenningsvliegtuig van de Amerikaanse luchtmacht sprong,
toen dat op 10 maart boven Oostduits gebied werd neergeschotenis
door de Russen vrijgelaten. Zaterdagmiddag werd hij door een zie-
wagen van de Amerikaanse luchtmacht van het Russisch militair
cial in Maagdenburg naar West-Duitsland gebracht. Foto: Welch
i draagbaar in het gips na zijn aankomst op het vliegveld Wies-
baden-Ebbenheim
De wer iJconferentic over handel
en ontwikkeling is vandaag in Genève
begonnen. Het doel is de levensstan
daard van de ontwikkelingslanden te
verhogen. Eerst moet echter een aan
tal problemen opgelost worden, die
met het onderwerp van de conferentie
niets te maken hebben- Zo bestaat
De vier alpinisten, die bijna vijf dagen op ruim 4000 meter hebben vast
gezeten in het massief van de Dent d* hérens in Wallis, zijn gisteren gered
Van de vier bergbeklimmers zijn er twee gewond, terwijl een derde ernstige
bevriezingsverschijnselen vertoont. Zij zijn in een ziekenhuis in Zermatt
opgenomen. De vierde man is ongedeerd.
De redding geschiedde met hefschroefvliegtuigen, die bestuurd werden
door de bekende piloten Herman Geiger en Martignoni. De weersomstandig
heden hadden het de twee piloten onmogelijk gemaakt hun toestellen op
3900 meter op de berg neer te zetten. Dit lukte pas op een geïmproviseerd veld
op 3300 meter hoogte, zodat de vier geredden met hun helpers eerst nog 600
meter moesten afdalen.
Zaterdag waren de alpinisten door hefschroefvliegtuigen voorzien van
levensmiddelen, dekens, brandhout en medicamenten.
Tijdens het Eurovisie-songfestival
in Kopenhagen, waaraan o.m. ook
Spanje en Portugal deelnamen,
stormde op een gegeven moment
een man het toneel op met een
spandoek waarop stond Boycot
Franco en Salazar". Een technicus,
die in zijn ene hand het verfrom
melde spandoek houdt, probeert
met zijn andere hand de demon
strant van het toneel te verwij
deren.
(Zie pag. 5)
0 De 76-jarige A J. Harskamp uit
Utrecht is gisteren bij een verkeersonge
luk zo zwaar gewond, dat hij 's avonds
is overleden. Hij werd, toen hij de Roo-
i Utrecht overstak, aangere-
grote onenigheid o\er de vraag, welke
landen wel en welke niet aan de be
sprekingen mogen deelnemen- Het ge
sprek kan niet op gang komen, zolang
hierover geen akkoord is bereikt.
De mogelijkheid dat dit probleem
spoedig wordt opgelost is echter vry
groot, aangezien de ontwikkelingslanden
zelf om de conferentie hebben gevraagd.
Zij menen, dat de ontwikkeling van de
wereldhandel hen armer in plaats van
rijker maakt. Zij zeggen dat de pryzen
van grondstoffen voortdurend dalen of
op zyn best gelijk biy-ven, terwijl de in
dustriële produkten, die zy moeten in
voeren, voortdurend in prijs stijgen. De
meerderheid van de 122 deelnemende
landen (die 1500 gedelegeerden hebben
gestuurd) zal er wellicht ter vermijding
van onnodige vertraging op
dat de procedure-kwestie snel van
tafel wordt gewerkt.
In de eerste plaats wil Frankrijk,
niet Formosa, maar Pokin-g China
tegenwoordigt. Op het ogenblik is er
alleen Formosa. Voorts is wel West-
Duitsland uitgenodigd, maar niet het be
wind van de Oostzone. De Sowjetunie
eist, dat ook het Oostduitse regime af
gevaardigden kan sturen. Hetzelfde geldt
voor Zuid-Korea en Zuid-Vietnam ener
zijds, Noord-Korea en Noord-Vietnam
anderzijds. Dan zal het probleem Zuid-
Afrika vrijwel zeker ter sprake komen.
De Afrikaanse en Arabische landen zul
len ongetwijfeld protesteren als de Zuid-
afrikanen gebruikmaken van hun recht,
aan de besprekingen deel te nemen.
Het Amerikaanse standpunt is, dat de
uitnodiging voor de conferentie door de
Algemene Vergadering van de Ver. Na
ties werden verzonden en dat deze con
ferentie niet het recht heeft, daar
verandering in te brengen.
Vermelden we nog, dat de Verenigde
Staten hebben aangeboden, hun binnen
landse landbouwpolitiek tot het onder
werp van een internationaal verdrag te
maken in ruil voor een garantie van an
dere landen, dat zy hun deuren zullen
openen voor Amerikaans graan, en dat
Chroesjtsjef een lange brief aan de con
ferentiegangers heeft gezonden, waarin
hy de huidige moeilijkheden van de ont
wikkelingslanden beschrijft als een ge
volg van de ^imperialistische exploitatie".
aan de militaire vertegenwoordi
gers van de Ver. Staten overgedra
gen. Bovendien hebben zij gister
avond officieel bekendgemaakt, dat
de beide andere vliegers die zich nog
in handen van de Russen bevinden,
„in de naaste toekomst" zullen wor
den vrijgelaten. De drie Amerika
nen bevonden zich in het ongewa
pende verkenningsvliegtuig, dait op
10 maart boven de Oostzone werd
neergeschoten.
De Sowjetunie nam dit besluit enkele
dagen nadat de Amerikaanse regering
had gewaarschuwd, dat het blijven vast
houden van de drie vliegers de weder
zijdse betrekkingen in gevaar zou bren
gen.
Dean Rusk, de Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken, die het nieuws
bekendmaakte, zei niet hoe de terugkeer
van de vliegers is geregeld. Wel verklaar,
de hij, dat geen personeel uitgewisseld
werd en dat de Ver. Staten ook geen con.
cessies hebben gedaan. „Zij worden ge
woon vrijgelaten. Dit is een normale gang
van zaken De Russen zijn zelf tot de
conclusie gekomen, dat deze mannen vrij
gelaten dienen te worden," zei de minis
ter. Van andere zijde werd vernomen,
dat Rusk het nieuws van de vrijlating
van de Sowjetambasade ln Washington
ontving, maar dat de Russen niets had
den gezegd waar en wanneer de mannen
overgedragen zouden worden. Een moge.
lijkheid is. dat zij via de Amerikaanse
militaire verbindingsmissie te Potsdam
naar West-Berlijn zullen gaan. Deze mis
sie heeft ook de terugkeer van Welch ge
regeld.
Bevestiging
Rusk bevestigde, dat de RB-66, waarin
de drie vliegers zich bevonden, 200 km
uit zijn koers was toen hij werd aange
vallen. Hij zei te hopen, dat zowel de
communisten als de westelijke mogend
heden thans overeenstemming over een
procedure kunnen bereiken om dergelij
ke incidenten in de toekomst op een nor
maler wijze af te handelen. „Communis
tische vliegtuigen hebben het westelijke
luchtruim ook geschonuen", aldus de mi
nister. Hij zei voldaan te zijn over het
feit dat de vliegers .-«rug keren en hij
voegde eraan toe. dat over hun vrijlating
niet met de vertegenwoordigers van het
communistische regiem ln de Oostzone
is onderhandeld. Rusk maakte geen mel
ding van de eventuele teruggave van het
wrak van de RB-66 (dit was een van de
oorspronkelijke Amerikaanse eisen.
De gewonde vlieger Welch werd bij
Helmstedt aan de zonegrens aan de Ame
rikanen overgedragen.
Rus overboord in
Kaapstad
De eerste stuurman van een Rus-
sicli koelschip. de Vladovistok, dat in
de haven van Kaapstad ligt, is giste
ren overboord gesprongen. Iiy zwom
naar een even verder liggende Japanse
treiler. De stuurman werd echter over
meesterd door andere opvarenden van
het Russische schip.
Het incident gebeurde enige uren na
dat de Vladivostok, een walvisvaarder
van 17.149 ton, op de terugweg naar de
Sowjetunie de haven van Kaapstad was
binnengevaren om nieuwe voorraden in
te slaan en een zieke zieke zeeman
>n wal te brengen.
Nadat de stuurman, die vermoedelijk
politiek asiel wilde vragen, de 160 me
ter naar de Taiyo Maru had afgelegd,
renden de anderen over de kade naar
het Japanse schip, waar zij de stuur
man bonden, sloegen en naar de Vladi
vostok terugdroegen. Zuidafrikaanse
politiemannen, die dit wilden verhinde-
;n, werden opzij geduwd.
Een Russisch sprekende zakenman, I.
Shapiro, ging aan boord van de Vladi
vostok. waar hij sprak met de kapitein
en de huilende stuurman. Hij zei dat de
kapitein hem gezegd had dat de eer
ste stuurman al maanden lang werd
bewaakt en onder medisch toezicht
stond omdat hij tijdens de lange reis
geestelijke afwijkingen vertoonde.
De politie, die tegelijkertijd aan
boord was gegaan om vast te stellen
of de stuurman een aanklacht tegen
zijn collega's wilde indienen, verliet het
schip later. Men meent dat het inci
dent hiermee is gesloten. De Vladivo-
ak zou vandaag doorvaren.
Soebandrio werd
luchtmaarschalk
Soekarno heeft zijn vice-premier en
minister van buitenlandse zaken dr.
Soebandrio bevorderd tot luchtmaar
schalk. In 1962 werd Soebandrio vice-
luchtmaarschalk. Hij heeft zijn maar
schalksuniform gisteren voor het eerst
gedragen toen hij te Bogor door Soe
karno achter gesloten deuren werd
ontvangen en instructies ontving voor
de reerutering van vrijwilligers tegen
Maleisië.
