Vrijheid verkondiging
zij gewaarborgd
Talma heeft Nederland
blijvend veranderd
A. KROESE
Een woord voor vandaag
Christ elij k-sociale ideeën
kregen landelijk gestalte
4f Finser een rand aan slke kant metSNELFIX
DsW. S. Hugo van Dalen
verlaat Oostburg
WOENSDAG 19 FEBRUARI 1964
lierv. synode over lege/predikanten
Zo nat als een paar druppels Blett! Blett heeft het
2icheen gepatenteerd ingrediënt, dat alléén in Blett
voorkomt- Het werkt direct op het baardhaar. Het
baardhaar richt zich hoog uit de huid op - en dit blijft
zo gedurende het scheren. Groot voordeel: het baard
haar worde nu 0,1 tot 0,2 mm dieper afgeschoren. En
daar komt het op aan!
Daarom Blett! En ook nog om andere redenen: Blett
verfrist, ontvet en verzorgt de huid. En de Blett-geur
is aangenaam- Dus: Blett vóór het scheren en...
's avonds nog zo schoon als 's morgens!
(Van onze kerkredactie)
De generale synode van de Nederlandse Hervormde Kerk heeft
zich gisteren in het bijzonder bezonnen om de moeilijkheden die
gerezen zijn tussen een aantal hervormde predikanten en de hoofd-
legcrpredikant over de vraag wat de vrijheid van prediking van
het evangelie inhoudt. De synode heeft het breed moderamen van
de synode opgedragen er op toe te zien dat zover het hervormde
predikanten betreft hun belijden en getuigen geen belemmeringen
in de weg zullen worden gelegd.
Het Hervormd Persbureau heeft geen
verslag gegeven over de discussie die
over dit onderwerp is gevoerd. In
plaats daarvan heeft de synode zelf een
verklaring opgesteld, die slechts een
samenvatting is van het besluit. Zelfs
werd niet medegedeeld of dit besluit
met algemene stemmen werd genomen
of niet. De verklaring luidt:
De generale synode heeft kennis geno
men van moeilijkheden die zijn gere
zen in de protestantse geestelijke
verzorging van de landmacht, waar
bij ook de principële vragen inzake
de positie van de dienaren des
Woords en de vrijheid van de evan
gelieverkondiging in het geding blij
ken te zijn.
van oordeel dat de Nederlandse
herdenkingsrede:
Prof. mr. P. Borst in
O
P deze herdenkingsdag kan on-
i het
de geschiedenis Talma
lfjk heeft gesteld. Zijn werk droeg
blijvend vrucht. Van hem geldt,
wat slechts van grote staatslie
den kan worden gezegd: hij was
een force motrice de l'histoire":
hy heeft ons vaderland blijvend
veranderd". Ziehier een ken-;
schets van ds. A. S. Talma, zo-,
als die hedenmiddag door prof.
mr. P. Borst, hoogleraar in het
burgerlijk recht aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam werd
geformuleerd in zijn rede op de
herdenkingsbijeenkomst te
Utrecht, georganiseerd door het
Convent der Christelijke-Sociale
Organisaties ter gelegenheid van
Onder ons leven
nog talrijke
Van ld si liga's
(Van onze soc.-econ. redactie)
oefenen onder de leden
krijgsmacht, doch dat daarbij vol
doende waarborgen moeten bestaan
dat aan het uitoefenen van het ambt
van' herder en leraar in gemeenschap
met de kerk en haar belijden en ge
tuigen geen belemmeringen in de
weg zullen worden gelegd en dat de
organisatorische opbou'-
le de beloften ten aanzien van hun
ambtsbediening na te komen die zij
bij hun bevestiging als dienaar des
Opleiding
Organisatie
Adviseur
erop toe te
Hervormde
betreft aan
Vier dieren mogen volgens het boek Leviticus als brandoffer
aan de Here gewijd worden, de os, de geitebokhet schaap en
duiven. Rijk en arm moest in staat zijn om God te naderen bij
de tent der samenkomst, waar God op ons wacht. Natuurlijk
spreken alle offers van Jezus Christus. Hij immers is de Enige,
die voor ons door het vuur van het oordeel kan gaan. Maar
toch spreken deze dieren ieder weer op een eigen manier van
de Heiland. De duiven spreken van de vrijheid. Zij stijgen op
in de blauwe lucht. Zij spreken van Christus die gezegd heeft:
Ik ga heen om u plaats te bereiden. En: In het Huis Mijns
Vaders zijn vele woningen. Wij verlangen allen min of meer
naar de hemel. Dat getuigen de duiven. Maar we kunnen ook
komen met een geitebok, het dier dat de zonden der wereld
wegdraagt, ver weg de wildernis in. En we leren Christus
kennen als de Here die onze schuldenlast overgenomen heeft.
Hij droeg onze zonden. Maar we kunnen ook komen met een
schaap, het dier dat ook bij de uittocht uit Egypte werd ge
slacht ih die donkere nacht toen de doodsengel rond zou gaan
om alle eerstgeborenen te doden. Als hij het bloed op de deur
posten zag, ging hij voorbij. Daar kon hij niet binnen komen.
Het schaap spreekt dus van het nieuwe leven. Maar we kunnen
ook een os brengen, het symbool van de dienstbaarheid. En
heeft Christus niet gezegd dat Hij niet gekomen is om gediend
te worden, maar om te dienen? „Godsdienst" wil meestal zeg
gen dat de mens God moet dienen. Maar christelijke godsdienst
betekent dat God in Christus de mens is komen dienen
nog dient.
:ien dat voorzover het de
krijgsmachtpredikanten
de genoemde voorwaar-
>ldaan, en waar zulks niet
het geval is de geboden stappen te
ondernemen. Ten slotte vraagt zij aan
haar orgaan van bijstand voor de her
derlijke zorg onder de militairen het
zijne te doen om de organisatie van
de protestantse geestelijke verzor
ging in de krijgsmacht in overeen-1
stemming te doen zijn met de roeping! We lezen vanavond: Johannes 6 -vers 15-27.
en de vrijheid van het ambt van de
dienaar des woords.
Schriftelijke kursus van de NEDER
LANDSE VERENIGING VAN OR
GANISATIE ADVISEURS. Prak
tisch gericht; individueel karakter;
jaarlijks examen. Vrijblijvende in
lichtingen: Secretariaat, Belgische
plein 6, 's-Gravenhage. tel. 070-551763
vindt ze onder de werkgevers in de
industrie, die de. .p.b.o. niet willen.
misschien omdat economische veror-
deningen hun vrijheid aantasten. Men
vindt ze onder de werknemersleiders,
omdat de sociale verordeningen hun
het! vrijheid als onderhandelaars over de
c a o. beperken. Allemaal een scheut-1
je Van Idsinga. Duurzaam bedrijfs- j
recht, ideaal van Talma. is veraf: is j
door de verkorting van de c.a.o.-pe
riode tot één jaar nog verder va:
verwijderd dan in 1914. toen me:
kens voor drie jaar placht te
tracteren". aldus prof Borst, die
meende dat ook de achterban nog
wo - c niet voldoende door Talma s ideaal is
hel feit dat Talma vandaag hon- armeen
derd jaar geleden werd geboren. iang ^et oog vat, slaat de achtei-
Prof. Borst had de taak op zich ge-ban van zwarte werkgevers en zwar-
nomen een ogenblik de schijnwerper I te werknemers alarm en leven de
te richten op de betekenis aan Tatma »n TalnSÏ .e'S'doï.
als staatsman en wetgever en hij liet d£nken--
er geen twijfel over bestaan dat die
betekenis uiterst groot is geweest
Van Idsinga het onderspit heeft ge
dolven. Hij miste immers dc wapens,
waarover de „oude schooi" in ruime
mate beschikte. Op het niveau van
Van Idsinga kon Talma niet strijden
cn kon niemand nog strijden, want
eerst moest de ervaring worden opge
daan en de theorie worden opge
bouwd, Zelfs al was er ccn „Ueber-
mensch" opgestaan, die het wél had
gekund, dan waren de heren van de
19e eeuw niet overtuigd geworden;
daarvoor zaten de verschillen te
diep", aldus de hoogleraar, die zei
gaarne toe te gever, dat Talma bij
de verdediging van dc wettelijke con
structie van zijn sociale ontwerpen
geen klare, afgeronde theorie heeft ge
boden cn daardoor in zijn betoog s
de schijn wekte ingewikkeld en
kla:
Geuonnen
téi- ..Alleen waai pionierswerk moet
;on- den verricht, waar de nieuwe
alleen dèar vinden wij de misverstan
den. de persoonlijke krenkingen.
T a v. Talma ging het niet om al dan
niet falen, het ging om de opbouw
van een andere maatschappij' aldus
prof. Borst, die ook de mening be
streed als zou Talma een zgn. staats-
socialist zijn geweest. „De
cialist stelt de ordening
vooraan, Talma
J eranticoordelijkheid
In de ochtendvergadering behandelde j
de synode opnieuw het geschrift over
de politieke verantwoordelijkheid van de
kerk. Dit stuk was in de novemberver-
gadering reeds aan de orde geweest, 1
maar toen waren er nog al wat be- I
zwaren geopperd tegen het gedeelte dat
over het natuurrecht handelt. Het stuk
is opgesteld door de raad voor kerk en
theologie op verzoek van de generale
synode naar aanleiding van de reac
ties die indertijd zijn binnengekomen
over de oproep tot bezinning over
Nieuw-Guinea.
In deze discussie trad vooral ds. M.
G. L. den Boer uit Spijkenisse naar vo
ren. Hij had bezwaar tegen het feit dat
de opvattingen van Karl Barth over ge
schiedenis en politieke prediking niet
voldoende zijn verwerkt. Hij mis
te bovendien de bijbels-theologische ach
tergrond. Het rapport biedt een ver
warrende veelheid van gezichtspunten.
Prof dr. J. de Graaf antwoordde
hem dat er wel rekening is gehouden
met het standpunt van Barth, maar dat
het rapport niet zijn uitgangspunt in
deze theologie heeft overgenomen.
De synode besloot het stuk met alge-
ene stemmen te aanvaarden. Het mo
deramen zal de noodzakelijke wijzigin
gen aanbrengen en dan het stuk laten
ui'gaan als „overweging" van de sy
node inzake de politieke verantwoorde
lijkheid van de kerk.
Kardinaal
IN
In de middagvergadering ging
synode in comité (geheime zitting)
aldus het moderamen gelegenheid te gi
antwoording af te leggen voor
staats so- respondentie die er geweest is met kar
de staat dinaal Alfrink, naar aanleiding
:1de staatsbemoei- overgang
In de kringen van de Nederland-
sclie Zondagsschoolvereeniging
heeft men met grote verslagenheid
kennisgenomen van het ongeval,
dat aan de heer A. Kroese te Am
sterdam, directeur der Vereeni-
ging, het leven kostte maandag
avond jl. te Woubrugge.
Vele jaren reeds was deze natio
nale zondagsschoollcider de spil
van het Nederlandse zondags
schoolwerk, zoals dit zich in de
Nederlandsche Zondagsschoolver
eeniging ontplooide. Met nimmer
aflatende energie wist de heenge
gane directeur z(jn medewerkers
tot nadenken en aanpakken te sti
muleren. Wie bfj hem kwam om
raad, vond bij hem een open oor
voor zijn problemen en hoe druk
bezet de heer Kroese ook was, toch
had hij tijd. om de probelmen van
alle kanten te bespreken en te hel
pen oplossen.
dat onontbeerlijk,
r elk ingrijpen
■naatschappij moet
Rooms Katholieke Kerk.
De synode verklaarde
Voor een „directeur" zijn zaken
tuurlijk belangrijk; met grote vi.
zichtigheid werden deze dan ook be-
'heerd. Maar belangrijker i
heer Kroese waren altijd de
vooral: de kinderen. Als ze wati
dat ze het een volgende keer nog be
ter deden. Hij zocht steeds naar mo
gelijkheden, om hun vertrouwen te
winnen en hen zo tot het geloof in
Christus te leiden.
Aan „verenigingspropaganda" heeft
de heer Kroese niet veel waarde ge
hecht. Het wérk was voor hem van
meer betekenis dan het middel. Toch
streed hij krachtig voor een welbe
wuste lijn in het NZV-werk. waarvan
hij het interkerkelijk karakter nim
mer heeft willen prijsgeven. Zo groei
de de vereniging in de jaren na de
oorlog van 6000 tot 14.000 leden.
Uit zijn artikelen straalde dezelfde
warmte als uit zijn persoonlijkheid.
Met bedachtzaamheid, koos hij de
woorden en er lag zelfs ir
vermanende zinnen altijd een sfeer
van vriendelijkheid overheen. Een
collega nam een keer de telefoon voi
mij aan en zei: Iemand met et
héél vriendelijke stem, maar ik hooi
de zijn naam niet goed". Het bleek
mijnheer Kroese te zijn.
Met zorg wist hij medewerkers aan
te trekken. Het was altijd een pro
bleem, om voor het vele redactionele
werk, dat op zo'ndagsschoolterrein
dig is, bekwame krachten te vinden.
die bereidwillig genoeg
zich juist voor het kind te geven. Zij
vonden in de heer Kroese een samen
bindende figuur, die als eindredac-
teur van de diverse bladen een grott
i verantwoordelijkheid droeg.
Klankbodemwas ccn van zijn ge
prft' SS,e^dft""oc.k bedacht moet i1'» mct M< I d/d"<- Probeerde h„ een ptmt te tnn-jjiefde projecten. Sinds 1961 wordt di
worden dat Talma in Vtjn tijdeen moderamen heeft gedaan. Iden, waarvoor hij hen pryzen kon. 20-1 blad verstrekt aan predikanten
levende, krachtige organisatie van
werkgevers en werknemers miste, j (Advertentie)
Zijn voorstellen tot ingrijpende,
staatsbemoeiing waren gegrond op de
dringende nood
die nood heeft hij zijn
geofferd i
1913, nog
Voor
lij g.ij„ n. Jakke lichaam
medogenloze strijd. In
50 jaar oud. |j| jr
de kant gezet. Drie jaar
later stierf hij. schijnbaar een mis
lukking. Thans, na 50 jaar weten wij
dat hij heeft gewonnen".
Onmiddellijke verlichting van
RHEUMATIEK EN SPIERPIJNEN
enT
schoolhoofden. Daarin wordt
j ging gewaagd, om meer samenwer-
king tot stand te brengen tussen de
I godsdienstige opvoeding van het kind
j op school, op zondagsschool, thuis
tuige de verworvenheden
daag. Een groeiende verantwoordelij
ke vakbeweging van werkgevers en
werknemers heeft, aldus de Amster
damse hoogleraar. Talma's uitdaging
om het „zelf te doen" met elan aan
vaard en is daarbij veel verder ge
gaan dan Talma ooit heeft kunnen
vermoeden: de c.a.o.. de bedrijfsver
eniging. de verbindend verklaarde
c.a.o.. de Stichting van de Arbeid, de
Sociaal-Economische Raad. de be
drijfschappen en de produktschap-
De rechtsvorming door belangheb
benden. in Talma's tijd een utopie, een
dwaasheid van een „ivets- en rechts-
knoeier", is een onmisbaar, construc
tief element geworden in ons rechts
bestel.
So herrlich weit
„Haast zouden we het lied „Wir haben
es so herrlich weit gebiacht" aan
heffen, maar dan zouden we net als
van Idsinga (ccn der grootste bestrij
ders van ds. Talma in zijn ministers
ambt) de blik uitsluitend richten op
het verleden. Dat zou niet zijn in Tal
ma's lijn. Als wij evenals Talma, de
wereld om ons heen bekijken, dan be- Prof. Borst gaf als
merken wij dat zijn werk nog niet af
is. dat de problemen waar.uee hij
worstelde nog niet zij>n opgelost",
aldus prof. Borst, die er op wees dat
Talma's ideaal verder ging dan de
aanvaarding van de gedachte der ver
plichte verzekering („het stelsel van
onze ..social security" draagt het
stempel van Talma"); hij streefde
naar de verheffing van de mens, met
de emancipatie van de arbei-
Een ziener
De professor schetste in zijn rede Tal
ma als een omstreden figuur en hij
weerlegde, o.m. aan de hand van ci
taten en voorbeelden, de velerlei
uitingen van kritiek op zijn staats-
cn stuurmanschap. Daarbij wees de
heer Borst er op. dat niet vergeten
mag worden dat Talma een onbeken
de zee bevoer, een zee die nog niet
in kaart was gebracht, met gevaar
lijke klippen en onverwachte stormen.
„De moeilijkheden in Talma's leven
waren de moeilijkheden van een pio
nier. De grote meerderheid van de
Staten-Generaal leefde nog in de 19e
eeuw, maar Talma was een ziener,
die begreep dat er een nieuwe maat
schappij was opgekomen. De christe
lijke overtuiging wekte in hem on
weerstaanbaar de roeping tot ge
rechtigheid. Niet macht of belang,
maar het beginsel zal beslissen", zo
zei prof. Borst, die het in Talma's
lijn noemde, dat de in het Convent
verenigde werkgevers, middenstan
ders. boeren en arbeiders, die zoveel
verschllende belangen hebben, zich op
grond van hun gemeenschappelijk be
ginsel tot deze herdenking hebben ge-
Begrijpelijk
dat het alleszins begrijpelijk is
dat Talma in de beroemde strijd met
der.
Theorie en praktijk
Wij weten, aldus dc hoogleraar, dat
hier nieuwe gevaren dreigen, gevaren j
van massificatie en onvers: .illigheid.
Het probleem van het zelf-doen, de j
rechtsvorming door belanghebbenden. I
is nog niet klaar. Wel is de theorie
verder dan in Talma's tijd. maar zij
is nog niet afgerond. Ook me! de
praktijk zijn we nog niet klaar.
„Juist de belangrijkste nieuwe ver-
antwoordelijkhe'i. nl. die op het ni
veau van de onderneming, slaat pas
aan het begin", zo zei prof. Borst en
hij voegde hieraan toe met gro'- be
langstelling uit te zien naar het rap
port van de Commissie-Verdam
Vele I an Idsinga's
In dit verbar wees hij ook op de ern-1
stige kritiek op de p.b.o. „Het is net i
of wij Van Idsinga horen. Of om het
in moderne taal te zeggen: het is koe- j
koek-één-zang. tegen dc bedrijfsorga
nisatie. De weerstand teren Talma's j
grondgedachte, de verordenende be- j
voegdheid. is groter dan -i denkt. On
der ons leven vele Van Idsinga's. Men)
Herdenking
van Talma
VAX DAAG is het precies ern
mm geledrn, dal Arilius Sybrandus
Talma, predikantstaatsman cn pio
nier in de strijd om sociale recht
vaardigheid, het levenslicht aan
schouwde. Op dit gedvnkivaardigc
moment is in de Nicolnikerk le
Utrecht een herdenkingsbijeenkomst
gehojidrn, uitgalmde van het Con
vent der Christelijk-Sociale Oreani-
talies, waarin samenwerken het I er-
bond van Protestants-Christelijke
Werkgevers, de Christelijke lloeren-
cn Tuindershond, de Christelijke
Middenstandsbond en het Christelijk
Nationaal Vakverbond.
In deze bijeenkomst bijeenkomst
spraken prof. mr. P. Borst, hoog
leraar aan de Vrije universiteit te
Amsterdam, over „Talma als staats-
man en uetgever" cn dr. IT". Albeda,
bestuurder van hel CN V., over
Talma en de grondmotieven van dc
christelijk-sociale beweging". Hierbij
grim wij van heide herdenkings-
Albeda: macht brengt roeping mee
Nieuwe bezinning
op evangelie
dringend nodig
EEN grondmotief der christelijk-
sociale beweging is de over
tuiging dat vakverenigingen er
niet alleen maar zijn om op te tre
den als marktpartijen op de ar
beidsmarkt, maar dat zij er ook
zijn om hun leden in staat te stellen
hun roeping te vervullen." Tot
deze conclusie kwam dr. W. Al
beda, secretaris van het Chr. Na
tionaal Vakverbond, vanmiddag in
de Utrechtse Nicolaïkerk, terwijl
hij tijdens de hier gehouden Talma-
herdenking enkele lijnen trok van
uit de sociale arbeid van ds. A. S.
Talma naar de grondmotieven van
de christelijk-sociale organisatie.
„De vakvereniging, die de werker
in staat stelt zijn roeping te
vervullen, daarom ging het Tal
ma", aldus de heer Albeda.
Het inzicht, dat macht een roeping
meebrengt, noemde hij essentieel voor
ieder streven om op enigerlei wijze
de vakvereniging van werknemers
sociale beweging. Ons maatschappelijk
bestel zou onmogelijk zijn. wanneer de
ze gedachte niet even sterk leefde in
liberale en socialistische kring. Men
kan langzamerhand zelfs spreken van
een Nederlandse visie op de plaats en
de taak van de vakbeweging. Dr. Albe
da wilde hierbij echter twee dingen
vaststellen:
Nationale figuur
1. het is de gedachtenwereld van ds. Tal
ma geweest, die voor deze groei naar
een Nederlandse visie een uitermate
grote betekenis heeft gehad. Daarom
was Talma niet slechts als minister,
maar ook als strijder voor een be
paald type vakbeweging een nationa
le figuur. Men vindt zijn sporen niet
alléén maar in het C.N.V.. net zo goed
als men in het C.N.V. sporen vindt
van de pioniers der andere groeperin
gen. Het is een positief resultaat van
dc groei der Nederlandse vakbeweging
in dc laatste vijftig en vooral vijf en
twintig jaren dat een christelijk-sociale
gedachte nationaal kon worden.
2. het omschreven grondmotief dreigt
de laatste jaren te worden aangevre
ten door een geest van egoïsme en
enghartig voorbijzien van andere en
grotere belangen dan die van de
eigen groep. In een tijd, waarin zelfs
C.N.V.-leden te vinden zijn in actie-
comité's, kan hat zijn zin hebben om
terug te gaan naar de bron van deze
in de gehele Nederlandse vakbeweging
zo sterk levende gedachte. Een bezin
ning op die bron brengt ons via Talma
bij het evangelie.
Werkt uitermate actief in op de haard van dc pijn
ter verlichting van rheumatiek, zenuwpijnen, spit, ischias en stijfheid
en meer melkwit wordt en volledig in de
poriën verdwijnt (in plaats van een
oppervlakkige warmtesensatie op de huid
te veroorzaken), teneinde diep in te
werken op de pijnlijke weefsels.
Nog beter dc pijnstillende werking
van Algesal "doorstraalt" weefsel en
spieren tot in de gewrichten, zodanig
dat een duurzaam gevoel van ver
lichting en welzijn in dc plaats komt
van pijn of stijfheid. Maar, vergeet
niet Pijn slaat altijd onverwacht
toe Zorgt er dus voor thuis altijd
ccn tube Algesal bij de hand te
hebben.
Niets werkt sneller, niets werkt aan
genamer, ter verlichting van pijn,
dan een behandeling met Algesal-bal-
scm. Het enige middel, dat het diaethyl-
amino-salicylaat in een speciale emulsie
met hoog doordringingsvermogen bevat
(U.S. Patent n° 2596674) dringt Algesal
direct door in het weefsel, de ge
wrichtsbanden en de spieren tot aan de
haard van de pijn, waar een onmid
dellijke verlichting ontstaat. Overtuigt
Uzelf van dit buitengewone doordrin
gingsvermogen wanneer U Algesal
uitwrijft, zult U merken, dat deze aan
vankelijk kleurloze wondcrbalsem meer
samen te werken met anderen en al
tijd weer bereid .c zijn tot overleg is
gerijpt in de christelijk-sociale bevve-1
ging en %'ormt nog steeds de voorwaarde,
voor het Nederlandse systeem van
meer dan één vakcentrale en toch
eensgezind optreden.
Ontmaskeren
Talma is zijn hele leven gebleven
wat hij uit roeping was: dienaar van
liet Goddelijk woord, zo /.ei de lieer Al
beda. „Daarom was Talma's arbeid
een waarlijk antwoord aan zijn tijd".
Dc C.N.V.-bestuurder zag hierin nog
een ander grondmotief van de christe
lijk-sociale beweging duidelijk voor ons
Liggen. Namelijk dit. dat in directe
aansluiting aan het bijbelwoord: „Wat
baat liet een mens zo hij de wereld
gewint, maar schade lijdt aan zijn
ziel", dc schijnbaar alleen maar eco
nomische vragen ontmaskerd worden
als vragen, die alles te maken hebben
met het christelijk leven. Dat het so
ciale vraagstuk herkend wordt als de
tegenstelling die er tussen de sociale
werkelijkheid en de norm van het
evangelie is. Dat een oplossing van de
sociale vragen dan ook gezocht moet
worden in nieuwe bezinning op dat
evangcli voor onze tijd. Dat ernst ge
maakt wordt met de radicale eisen ener
christelijk-sociale ethiek.
Het spoor volgen
Dr. Albeda, die in zijn rede vele uit
spraken van Talma citeerde
Bet
oepmgswerl
Overleg
t een christelijk-sociale gedachte
Nederlandse gedachte werd. kan
ircrkycners Ie fbr.nff
stenen u°or het maatschappelijke be- ciach[cn gelden, aldus de heer Albeda.
istelDit uitgangspunt is dan ook van dic bjjv dacht aan het verlangen naar
fundamentele betekenis voor de op-overleg en samenwerking met anders-
bouw van ons gehele maatschappelijke gezinden. Talma heeft geen twijfel la-
bestel, of het nu betreft de p.b.o.. enige ten bestaan over zijn onvoorwaardelijke j njèt betekenen, dat wij zelfgenoegzaam
bestaan
afwijzing van de sociaal-democratie als
een „geestelijke macht, die diametraal
slaat tegenover de gedachtenwereld,
d e hij in de Heilige Schrift vindt".
Veel meer dan iemand vandaag zou
kunnen of willen beweren, moest de
socialistische vakbeweging van toen ge
zien worden als een voor christenen on
aanvaardbare beweging. Toch pleitte
Talma met klem van redenen in zijn
tijd voor samenwerk.ng en zelfs fede-
de roeping, die in de macht ratie met die socialistische vakbeweging,
ligt, zo men wil de verantwoordelijk-; Ook deze instelling, aldus dr. Albeda.
heid die ermee gepaard gaat. niet'de bereidheid om ondanks vaak belang-
(meer» exclusief is voor de christelijk- rijke verschillen van opvatting nauw
ging op hetgeen hem moet hebben be
wogen, concludeerde voorts, dat deze
sociale strijder van het eerste uur op
de na hem komende ontwikkelingen in
Nederland zijn stempel heeft gezet,
sterker dan zijn nagelaten geschriften
of zijn wetgevende arbeid doen ver
moeden. „Een andere tijd vraagt om
andere oplossingen voor andere proble-
Een herdenking van Talma kan
nationale loonpolitiek of
welke ander vorm van inschakeling
der vakvereniging in de „sociaal-
economische besturing" van onderne
ming, bedrijfstak en nationale econo
mie. Is dit grondmotief niet opnieuw
in het geding bij dc zorgelijke ont
wikkeling van onze loonpolitiek?zo
vroeg dr. Albeda zich af.
De C.N.V.-secretaris erkende, dat de
gedachte '■MÉHj
dc verbeteringen van het heden
zien. Alleen dan herdenken wij hem
waardig, wanneer we voort willen gaan
in zijn spoor. Dit betekent, dat we de
problemen van massawelvaart, overvol
le werkgelegenheid, van de wel
vaartsstaat met zijn goede en zijn ge
vaarlijke kanten, van de grotere invloed
en daarom belangrijke verantwoorde
lijkheden der maatschappelijke organi
saties willen bezien zoals ds. Talma ons
dat leerde. En wat is er dan meer te
zeggen, dan dat herdenking van Talma
I ons terug moet voeren naar het evan-
i gelie. waarvan hij getuigde?"
NED. HERV. KERK
Beroepen te Workum (toez.): J. C. Nen-
nie te Ritthem.
Aangenomen naar Mantgum (toez.): G.
R. Brink te IJsbrechtum.
Bedankt voor IJsselmuiden: J. Vos te
Rijssen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Harderwijk: C. Dijkstra te
Andijk.
Aangenomen naar Katwijk a/d Rijn:
A. C. v. Beek te Ottoland, die voor
Bleiswijk Wieringerwerf bedankte:
naar Leiden: J. Bovenberg te Geesteren-
Gelselaar.
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Beroepen te Wormer: R. Brands te
Oegstgeest.
Aangenomen naar Oldenhove: P
Gurp te Albany W.-Australië).
Bedankt voor Wormer: F. v. Deursen
te Barendrecht.
de kerk.
De lieer Kroese kende vele zondag
schoolleiders en -leidsters uit het ge
hele land, uit ontmoetingen en corres
pondentie. Hij was door de vele con
ferenties ook welhaast overal geweest.
Vooral de najaarstijd was druk met
de regionale conferenties, die hem en
zijn staf enige maanden lang elke za
terdag opeisten. Deze ontmoetingen
betekenden ook echt iets in het geza
menlijke zondagsschoolwerk.
Met inzet van zijn volle kracht wist
de heer Kroese een nieuw plan te be
geleiden en te verwezenlijken. Zo gal
vorig jaar de NZV een serie grammo- 1
foonplaatjes uit, waarop kinderen lie-
deren lieten horen, of waarop ook
modellen van goede vertelkunst wa 1
ren vastgelegd. Met veel verwachting
he eft hij de resultaten hiervan in heli
Nederlandse zondagsschoolleven tege
moet gezien.
Ook was hij bezig met een nieuwe
norm van visuele uitbeelding van bij-
helse taferelen en niemand zal ge
makkelijk zijn inleiding op dit terrein
vergeten, die hij hield tijdens de laat
ste jaarvergadering in Leiden, in
mei 1963. Trouwens: die hele jaar-
vergadering was in opzet en uitwer-1
king een kunststukje van programme-1
ring, zoals we maar zelden aantref
fen: afwisselend en toch rondom een
bepaald thema en gericht op het ge-1
loof van het kind.
De begrafenis van de lieer Kroe
se vindt plaats op zaterdagmor-1
gen, 22 februari om elf uur op de1
begraafplaats Zorgvlied te Am
sterdam.
OUD-GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Scheveningen: J. v. Prooij-
:n te Grafhorst (O.).
EVANG. LUTH. KERK
Beroepen te Gouda-Bodegraven: G V'.
v. DunnewoltJ. prop. te Aalten.
Ds. W. S. Hugo van Dalen, de
bekende hervormde predikant
van Oostburg in Zeeuws-Vlaan-
deren is met emeritaat gegaan
om zijn gemeente in staat te stel
len een andere predikant te be
roepen. Ook zelf is hij bereid een
beroep naar een andere gemeen
te in overweging te nemen.
In zijn verklaring, afgelegd in „Her
vormd Zeeuws-Vlaandcren" schrijft hij
dat hij in de eerste plaats tot deze stap
gekomen is „gezien de mutatie-crisis
ln onze kerk, gezien ook het betrekke
lijk negatief resultaat der besprekingen
omtrent deze mutatiekwestie ter syno
de". (Bedoeld wordt de zitting van vo
rig najaar. Juist daarom heeft hij „een
verzoek ingediend tot eervolle onthef
fing van de functionering van mijn
Ds. Van Dalen wijst er op dat de
gemeente deze stap niet theatraal moet
nemen. Hij schrijft dat hij de hervorm
de volkskerk lief heeft en hij verheugt
zich over de weg die zij theologisch en
sociaal inslaat. Zowel oecumenisch als
naar inwendig gesprek tussen de
sclullende stromingen gebeuren er
heugende dingen.
Ds. Hugo van Dalen legde niet liet
ambt neer. Theologisch is hij van me-
ning dat het ambt niet neergelegd kar
worden, daar het in de Troon var.
Christus wortelt. Het is dan ook niet
zijn bedoeling zich terug te trekken uii
de dienst, integendeel hij „hoopt hetzij
via een interim hetzij ogenblikkehj»
weer beroepbaar te zijn."
Hij heeft zich van Oostburg losge
maakt waar in de loop der jaren „theo
logische, liturgische, sacramentele, ho-
miietische cn sociaal-ethische en prac-
tisch pastorale gevoelens van onbehagen
zijn gegroeid, die er mede de oorzaak
vun zijn geworden" dat hij het tijd
vond dat deze gemeente een andere
predikant en een andere prediking zou
krijgen.
Hij schrijft nog: „Mijn tienjarige hoog
kerkelijke arbeid in de gemeente (con
ferentie Kerkwerk en Avondgebeden)
heb ik steeds als gefrustreerd gevoeld
door hen die meenden dat dit alle'
„rooms gedoe" was. Dan gaat he'
vertrouwen ontbreken en moet een an
der vanuit nieuwe frisheid het verder
gaan doen".
