Nieuwe Leidse Courant
PRINSES TROUWT IN NEDERLAND
Miljoenen volgden openhartig Kamerdebat over verloving
Terechtwijzing voor
ambassadeur
„Goed gevoede Rus
is niet agressief"
Opvoedingsteams voor
kort-gestraften
Zonder verticale binding
gaan prijzen omhoog
Don Carlos
bij Franco
Commentaren
Makarios ook tegen
vredesplan Cyprus
Nederland zou
meedoen aan
politiemacht
CHRISTELUK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh is ghebleve
mi|n hert Fn teghenspoet
3,35, p.kw. 10,05
Woensdag 12 februari 1964, 44ste jaargang
Kouder
Opklaringen maar ook plaatselijk een
sneeuwbui en in het zuidwesten van he*
land vanavond nog enige regen. Overwe
gend matige westelijke wind, in een groot
deel van het land ruimend naar noord
oost. Daling van temperatuur met in het
noorden en oosten van het land inval
lende vorst.
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uu
Kardinaal:
Ambtsgeheim
Kardinaal Alfrink heeft telegrafisch
antwoord gezonden aan het modera-
men van de generale synode der Ne
derlands Hervormde Kerk op diens
brief van 7 februari. De kardinaal heeft
laten weten, dat de voorgelegde vra
gen (o.a. over dè herdoop van prinses
Irene-Red.) op het ogenblik alleen
konden worden opgehelderd als ambts
geheim en discretie veronachtzaamd
zouden kunnen worden, maar dat hij
altijd bereid blijft waar mogelijk me
dewerking te verlenen tot opheldering.
NIET KWETSEN
Verder heeft de kardinaal dit modera-
men zijn dank betuigd voor zijn oproep
tot rust en bezonnenheid en tevens de
hoop uitgesproken, dat uiteindelijk de
goede betrekkingen tussen de kerken,
waarvoor hij steeds meent geijverd te
hebben, geen blijvende schade zullen lij
den. Ook heeft de kardinaal de verze
kering gegeven, dat in het onderhavige
geval niemand de Christenbroeders heeft
willen kwetsen en dat, mocht dit deson
danks toch zijn gebeurd, hij dat van harte
betreurt.
Tunesische ambassade
in Nederland.
President Bourguiba van Tunesië heeft
bekendgemaakt, dat Tunesië in de loop
van dit jaar een ambassade in Neder
land zal openen, „om de betrekkingen
tussen de twee landen te versterken en
uit te breiden". De Tunesische president
zei dit gisteravond toen hij de Neder
landse minister van O. K. en W, inr.
Th. H. Bot, ontving, die een officieel
bezoék aan Tunesië brenglt.
(Van onze parlementsredactie)
j\/TINISTER-PRESIDENT MARIJNEN heeft gisteravond tijdens het
Tweede-Kamerdebat over de verwikkelingen rond prinses Irene
en haar verloving de volgende mededelingen gedaan:
t Zowel het kerkelijk als het burgerlijk huwelijk van de prinses met
Don Carlos zal in Nederland worden gesloten. Overplaats en datum van
de huwelijksvoltrekking is nog geen beslissing genomen.
2 De prinses heeft de premier meegedeeld, dat zij (na lange overweging)
in december 1963 het besluit heeft genomen over te gaan naar de R.K
Kerk. De overgang zelf heeft kort daarna plaatsgehad. Op de vraag
wanneer de regering van dit feit op de hoogte was, zei mr. Marijnen
niet te kunnen ingaan. Dat behoort volgens hem tot het „verkeer bin
nen de Kroon".
Het staat vast, dat de Nederlandse ambassadeur bij het Vaticaan nieis
weet van een bezoek van prinses Irene aan de Paus. Hij kan daarbij
dus ook geen bemiddelende rol hebben gespeeld.
De bemoeienissen van onze ambassadeur in Spanje met het omstreden
interview met prinses Irene worden door de regering betreurd en af
gekeurd. Jhr. Van Panhuys heeft een ernstige terechtwijzing gekregen.
De regering meent, dat hiermee kan worden volstaan. De ambassadeur
gaat begin volgend jaar met pensioen.
Omstreeks tien uur beëindigde de Ka
mer gisteravond het (door miljoenen
radioluisteraars en tv.-kijkers gevolgde)
debat over de bekende „verlovingsbrief'
die de minister-president zondagmorgen
aan de voorzitters van beide Kamers had
verzonden. Dit stuk werd „voor kennis
geving aangenomen" en daarmee sprak
de Kamer uit, dat het zich kon vereni
gen met het besluit van de regering om
geen wetsontwerp in te dienen tot goed
keuring van het huwelijk van prinses
Irene. Geen fractie heeft tegen dit be
sluit bezwaar gemaakt. Het was de Ka
mer dan ook meer te doen om de dra
matische voorgeschiedenis en de politiek
niet onbedenkelijke bijverschijnselen van
de verloving.
Home verdedigt handelspoliitiek:
■QE Britse premier, sir Alec Dou- Jetunie het gevaar loopt terrein te
glas-Home, heeft gisteravond
voor de Canadese televisie het Ame
rikaanse standpunt inzake economi
sche sancties verworpen. De Engelse
regering is altijd van mening ge
weest „dat, hoe dikker een Chinees
en een Rus is en hoe beter hjj zich
op zijn gemak voelt, des te minder
waarschijnlijk het is dat hij in een
agressieve stemming verkeert".
Engeland heeft de politiek van het
verbod op levering van strategische goe
deren aan commuroistische landen altijd
erg loyaal gesteund, zei sir Alec. Maar
Engeland heeft altijd een normale han
delspolitiek gevolgd met het uitvoeren
van vreedzame goederen naar elk land
dat wilde kopen.
Bussen
Enige uren tevoren had de Britse pre
mier op een persconferentie ini Ottawa
gezegd dat hij de verkoop van Engelse
tussen aan Cuba ter sprake zal brengen
wanneer hij vandaag in Washington met
president Johnson spreekt. Het verschil
m nadruk op de handelskwesties, tussen
de Verenigde Staten en Engeland, be
staat hierin dat „wij van gevoelen zijn.
dat gewone, wettige handel, die de le
vensstandaard van een volk verhoogt,
hen veel waarschijnlijker minder com
munistisch zal maken".
Ten aanzien van de betrekkingen tus
sen Oost en West zei de Britse premier
tn de televisie-uitzending dat hij met
president Johnson de mogelijkheden van
verdere ontspanning zal bespreken, om
dat „je in de betrekkingen met de Sow-
Wanneer de Sow jetunie bereid i
geschillen in Europa te regelen en zich
te wijden aan deze meer vruchtbare
dernemingen, zouden de kleinere twisten
ln bedwang worden gehouden omdat de
ïn en ontevredenen de prijs vai
volheid van het leven voor zich zouden
Het voornaamste probleem vindt hij de
ongelijke verdeling van de welvaart tus-
de rijke landen en de arme. De be
langrijkste bijdragen van de ontwikkel
de landen bestaat volgens hem in het
handhaven van de gestadige uitbreiding
hun eigen economie en het ver
groten van de markt voor de export uit
de ontwikkelingslanden, evenals het ver
sterken van hun hulpverlening op ander
gebied.
Inéén
oogopslag
De priester en het celibaat
pag. 2.
Girodienst volautomatisch
(hoe en waarom) pag. 5.
Iphigeneia van Goethe
pag. 7.
Sterren in het Holland Fes
tival pag. 7.
'•Don Carlos weer in Spanje
pag. 7.
Gelderse Tram houdt notu
lenboek dicht pag. 7.
Kamerverslag pag. 9,
liezen wanneer je eenvoudig stilstaat".
een toespraak tot de Empire Club
Canada in Toronto zei de Britse pre-
dat de enige manier om de mens
heid te dienen bestaat uit „het overboord
gooien van het ideologische conflict
de hele wereld te organiseren in vrede
overvloed".
Geen twist
Hulp
Alles in de wereld wijst tegenwoordig
op de onderlinge afhankelijkheid van
alle landen, zo vervolgde de premier.
„Grote prijzen kunnen worden gewonnen
als wij gezamenlijk handelen als we
dat niet doen, kan het zijn dat we niet
langer in leven zijn om de prijzen te
behalen
„Wij hebben alles te winnen bij het
verhogen van de levensstandaard van
nze volkeren. Een gemeenschap onder
erpen en vernietigen laat alleen maar
sn verarmd wrak over in de banden
an ons allen aldus de Britse pre-
Daarover is openhartig gesproken.
Weliswaar bleven de gelukwensen
voor het jonge paar niet achterwege,
maar het verlangen om over tal van
punten opening van zaken te verkrij
gen overheerste toch in het debat.
Minister-president Marijnen heeft dat
verlangen niet volledig kunnen bevre
digen. Verschillende essentiële vragen
heeft hij niet, of onvolledig, beant
woord en daardoor bleef een gevoel
van onbehagen bestaan. Mr. Marijnen
verontschuldigde zich bij voorbaat met
o.a. de opmerking, dat de leden van
het kabinet een zekere schroom moe
ten betrachten als het gaat om zaken
die het persoonlijk leven van leden
van het koninklijk huis betreffen. „Dat
geldt trouwens niet alleen voor mi
nisters", zo voegde hij eraan toe.
(Voor vervolg zie pag.9)
De ministers Scholten, Biesheu
vel en Marijnen (v.l.n.r.) volgen
met intense aandacht de beto
gen van de fractieleiders in de
Tweede Kamer, waar gisteren
een debat werd gevoerd dat voor
onze constitutionele monarchie
van grote betekenis was.
Het Kamerdebat over de verlo
ving van prinses Irene was gister
middag al in volle gang, toen de
Prinses en don Carlos om 3 uur op
Ypenburg tijdelijk afscheid van
elkaar namen. Prins Bemhard
vloog zijn aanstaande schoonzoon
met zijn familie naar Madrid.
In Den Iiaag weekeind-gevangenis
Middenstandsbonden
ben zich ln een brief aan de Tweede
Kamer uitgesproken voor handhavng van
het systeem van dc verticale prijsbin
ding, omdat met behoud van zeer veel
concurrentiemogelijkheden een zekere
ordelijkheid en stabiliteit is gewaar
borgd. „Afschaffing van de verticale
prijsbinding werkt na enige tüd eerder
prijsverhogend dan prijsverlagend".
De adressanten menen dat vele mar
ges van prijsgebonden artikelen laag zijn
en bovendien dat deze artikelen een
minderheid vormen in het totaal van de
gezinsbestedingen Nadelig achten zij ook
voor de consument dat deze bij afschaf
fing van de verticale prijsbinding de
oriënteringsmogelijkheid voor vergelij
king van prijs en kwaliteit van gelijke
en verwante artikelen mist. waardoor
kwaliteits- en prijsversluiering kan op
treden, die een gezonde en eerlijke con
currentie in de weg staat. Ook wijzen
zij erop dat bij opheffing van het sy
steem van verticale prijsbinding het de
minister van economische zaken moeilijk
zal vallen een effectieve prljsbewaking
door te voeren.
Een zegsman van don Carlos, de ver
loofde van prinses Irene, heeft vandaag
gezegd, dat de prins vanochtend vroeg
naar het Pardopaleis is gegaan „en nu
in vergadering moet zijn met gene-
ralisimo Francisco Franco".
Bij het Pardo-paleis zeiden funktio-
narissen niet onmiddelijk een bevesti
ging te kunnen geven van het onder
houd, dat volgens sommige zegslieden
misschien zal gaan over het toekomstige
herstel van dc monarchie in Spanje.
Prins Carlos is als zoon van de leider
van de Carlistische tak van het Sjlaanse
koninklijke huis een belangrijk kandi
daat voor de kroon, mocht generaal
Franco beslissen de monarchie te her
stellen krachtens de
een volkslemming, c
gehouden.
Minister Scholten (justitie) heeft
principe besloten een proef te nemen
met een speciale inrichting of een
kamp voor kortgestrafte, daarvoor ge
selecteerde jeugdigen. Zulks op basis
van gedachten in een rapport vai
Penizentiaire Benelux Commissie,
wordt meegedeeld in het Maandschrift
voor het gevangeniswezen.
Het rapport gaat er van uit dat
korte vrijheidsstraf voor de jeugdige
delingquenit slechts dan onschadelijk zal
zijn, indien zij ertoe kan worden ge
bracht het maximum rendement
zijn groep dus niet voor zichzelf
op te brengen.
De comissie heeft een speciaal
gime voorgesteld voor jongemannen die
toegankelijk zy'n gebleven voor morele
en maatschappelijke gevoelens en psy
chisch voldoende evenwichtig zijn
te begrijpen wat men van hen verwacht
Jongemannen die tot de misdaad neigen,
moeten van dit regime worden uitgeslo-
De aldus geselecteerden worden ir
vaste groepjes onder een groepsleidei
ingedeeld. In zo'n inrichting verblijven
hooguit zestig personen.
Bij de organisatie van het regime
moet iedere vorm van ledigheid zijn
uitgesloten Een maximale prestatie
moet geleverd worden in een ge
ïndividualiseerd systeem en culturele
bezigheid moeten de aandacht hebben.
De mogelijkheid dient geschapen te
worden dat jongemannen die positief
op deze behandeling reageren, ver
vroegd in vrijheid gesteld worden, al
dus het rapport.
De directeur-generaal van het gevan
geniswezen, mr. E. A. M. Lamers, heeft
gezegd dat Nederland het eerste van de
drie Benelux-landen is dat besloten heeft
een dergelijke proef te nemen.
Een voorstel om voor bepaalde kort-
Kanselier Erhard
naar Parijs
De Westduitse kanselier Ludwig Er-
hard zal vrijdag en zaterdag in het kader
hel Frans-Duitse vriendschapsver
drag een bezoek brengen aan Parijs, zo
wordt gisteren uit de Franse hoofdstad
Vrijdagmorgen staat er een onderhoud
met het Franse staatshoofd De Gaulle op
het programma, gevolgd door een lunch
met de Franse premier Pompidou des
middags. De volgende dag zal er een ge
sprek onder vier ogen plaas hebben tus-
Erhard en De Gaulle. De Westduitse
buitenlandse zaken. Schrö-
zijn Franse ambtgenoot van de-
Von Hassel, zullen eveneens aan
de besprekingen deelnemen.
Van socialistische zijde in West-Duits-
land was gisteren beweerd, dat Schroder
als voorwaarde voor zijn komst naar Pa
rijs had gesteld, dat het Frans-Duitse
overleg uitsluitend een consultatief ka
rakter zou dragen. Hij zou namelijk be
vreesd zijn, dat president De Gaulle de
Westduitse bondskanselier een definitie
keuze tussen Parijs en Washington
opdringen. Een officiële woordvoer-
in Bonn heeft deze bewering echter
tegengesproken.
Gisteren is de 6-jarige P. M. Rade
kamers uit IJmuiden door nog onopge
helderde oorzaak in het Noordzeekanaal
geraakt en verdronken.
gestrafte volwassenen hechtenis als prin
cipale vr(jheidsstraf in te voeren, be
vindt zich in hot. advaeastadium. Reeds
is er een aparte tenuitvoerlegging van
vrijheidsstraffen voor verkeers'delin-
quenten. In de eerste plaats zal binnen
kort in Den Haag een begin worden ge
maakt met de weekeindexecutie voor
die kortgestraften voor wie er een spe
ciaal motief hiervoor bestaat.
Radioslalion Curom op
nippertje gered
Het Antilliaanse radiostation Curom
is op het laatste ogenblik gered. Zater
dag moest het f 3 000 bij de regering
op- tafel leggen daar deze anders het
station „uit de lucht moest halen",
doch de oproep vond enorme weer
klank en reeds voor de fatale datum
was het geld bijeen.
Voor OLIESTOOK
met de veilige 3 trapsbrander naar
DE WIT S HANDELSHUIS
Oude Vest 111 Telefoon 25328
nomen, heeft gisteren wel volop als
volksvertegenwoordiging gefunctio
neerd. Zij heeft aan het kabinet met
klem de vragen voorgelegd die onder
het volk leven. Dat zij, evenmin als
dc pers voor haar, niet op alle vragen
een duidelijk antwoord heeft gekre
gen, heeft haar niet bevredigd, maar
zij heeft dit geaccepteerd.
Er bestaat trouwens ook nog zoiets
als „het geheim van Soestdijk"
waaronder men verstaat de gebruike
lijke betrekkingen tussen Kroon cn
ministers. Slechts het beleid van de
regering kan onderwerp van discussie
zijn, niet het beraad binnen de Kroon
dat aan de besluitvorming vooraf
gaat. Het overleg tussen Koningin en
ministers bijvoorbeeld naar aanlei
ding van de plotselinge vliegreis naar
Parijs dient buiten de gedachten-
wisseling te blijven.
Dreigt zich even een kortsluiting
voor te doen in de communicatie tus
sen staatshoofd en dienaren der
Kroon, waardoor dezen voor verras
singen komen te staan, dan is niet het
Binnenhof de plaats om daarover te
spreken. Goede staatsburgers moeten
soms hun nieuwsgierigheid weten te
bedwingen.
De betekenis van het Kamerdebat
lag voorts ook hierin, dat nu eveneens
toch al laat de kleinere partijen
gelegenheid kregen tot informatie.
T/"AN EEN r.k. Prinses tot dc troon
worden geroepen? Een vraag, die
socialisten en liberalen met „ja" heb
ben beantwoord, maar die door het
kabinet en de a.r.- en c.h.-fractielei-
ders onbeantwoord is gelaten. Zij was
trouwens gisteren niet ter zake. An
dereoverwegingen hadden al tot het
regeringsbesluit geleid. Hoe acade
misch ook, de vraag blijft van belang.
Wat thans nog hypothetisch is, kan
eens actueel zijn. Daarom zullen de
protestantse partijen er goed aan
doen, de vraag in alle nuchterheid on
der ogen te zien.
De grondwet geeft alle burgers, on
geacht hun godsdienstige overtui
ging, gelijke aanspraken op ambten,
waardigheden en bedieningen. Maar
de praktijk leert, bijvoorbeeld bij
burgemeestersbenoemingen, dat de
omstandigheden veelal beslissend
meespreken. Zou een protestant aan
spraak kunnen maken op een burge
meesterszetel in Den Bosch of op een
gouverneursambt in Brabant of Lim
burg? Met de grondwet in de hand
zeker.
Er zijn blijkbaar andere factoren
die meespreken, bijvoorbeeld de tra
ditionele aanvaardbaarheid. Terecht
hebben de fractieleiders zich gister
avond niet laten overrompelen. Dit
zijn geen kwesties die men in een
antwoord op een uitdaging afdoet.
/AVER EEN ding zal de regering
zich nog wel eens beraden: de
positie van de ambassadeur in Span
je. Voor zijn bemoeienis, buiten
zijn chef, de minister, om, met het
door prinses Irene verstrekte inter
view is hij berispt geworden, maar
daar is het bij gebleven. Zulks tegen
de zin van een belangrijk deel van de
Kamer, die erop wees, van hoeveel
betekenis juist in de eerstkomende
tijd een goede diplomatieke vertegen
woordiging in het land van falangis-
ten, monarchisten en Carlisten is.
Mochten de laatsten hopen dat hun
streven steun ontvangt door het hu
welijk van hun pretendent met een
telg uit een regerend vorstenhuis, dan
voelt men hier terecht bezorgdheid
opkomen. De ambassadeur is dan de
eerste om toe te zien en om naar ver
mogen te voorkomen dat er dingen
gaan gebeuren die het aanzien van
Huis van Oranje kunnen schaden.
Er is twijfel gerezen, of de huidige
ambassadeur daarvoor de aangewe
zen figuur is. Hij heeft zich even ge
dragen, of hij Spaans ambassadeur in
Nederland was.
Kwestie voor Veiligheidsraad?
OOK de nieuwe Amerikaans-Brit
se voorstellen met betrekking
tot het zenden van een internatio
nale politiemacht naar Cyprus heb
ben niet de instemming kunnen krij
gen van aartsbisschop Makarios, de
president van deze eilandrcpubliek.
Al voordat het nieuwe plan officieel
aan hem was voorgelegd liet hij een
woordvoerder verklaren, dat het in
grote lijnen onaanvaardbaar is. Hij
houdt vast aan zijn eis. dat het zenden
van een politiemacht slechts kan ge
schieden op grond van een daartoe
strekkende resolutie van de Veilig
heidsraad.
Ook moet duidelijk worden vastgesteld,
dat de voornaamste taak van de politie
macht is: het verdedigen van de terri
toriale onschendbaarheid van Cyprus.
Of Cyprus nu toch zelf een beroep op
de raad zal doen hangt af van het ge
sprek, dat Makarios vandaag zou hebben
met George Ball, de Amerikaanse onder
minister van buitenlandse zaken.
Het nieuwe plan voorziet in het inscha
kelen van de Veiligheidsraad, zonder dat
deze echter gelegenheid zou krijgen zich
met de operatie te bemoeien. De'raad
zou het plan kunnen bespreken, maar er
niet over kunnen stemmen (Russisch
veto). Er wordt nu niet in het voorstel
gesproken van Navotroepen.
Ook neutrale landen als Zweden en
Gemenebestlanden als Australië kunnen
troepen leveren. Gemeld wordt, dat in
tussen Nederland, België, Denemarken.
Noorwegen en Canada besloten hebben,
eventueel samen met Amerika en Enge
land troepen voor de politiemacht te wil
len leveren.
Volgens Britse zegslieden zal elk land
pondsgewijs bijdragen in de kosten. Aan
gezien Engeland 4.000 man zal leveren
en waarschijnlijk ook het commando op
zich zal nemen, zal het grootste deel
van de kosten voor rekening van dit
land komen. De Amerikaanse bijdrage
zou ongeveer 1200 man bedragen
