Nieuwe Leiclse Courant
HUWELIJK EIND APRIL-BEGIN MEI
Na te lange
ongewisheid
blijdschap
Prinses doet afstand van
haar rechten op de troon
Gelukkige verloofden met familieleden op Soestdijk bijeen
Waarschijnlijk morgen
debat in Kamer
Spaanse nationaliteit
Ouders naar Nederland
Amsterdam en Den Haag
DE WARE TOEDRACHT
Carlos wilde rechten
op troon behouden
Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh is ghobleve
mijn hert In teghenspoet
Abonnementsprijzen p.w. 0,78, p.m. 3,35, p.kw. 10,05
Maandag 10 februari 1964, 44*tc jaargang
Later enkele opklaringen
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Zwaar bewolkt met plaatselijk enige
regen of motregen en later enkele op
klaringen. Matige tot krachtige wind tus
sen noordwest en noord. Minder zacht.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
(Zie voorts pagina 6)
Klachtendienst bezorgin
(Van onze speciale verslaggever)
WAAR EN WANNEER liet huwelijk van prinses Irene met prins Car
los Hugo de Bourbon gesloten zal worden, is officieel nog niet be
kend gemaakt. In Madrid heeft de familie van de Spaanse edelman ech
ter reeds doen verklaren dat het paar in Nederland in de eclit verbonden
zal worden. De datum zou in de periode eind april - begin mei vallen.
De vice-president van de
Raad van State dr. L. J. M.
Beel heeft in een radiorede die
voorafging aan de nieuwsuit
zendingen van vanmorgen
vroeg prinses Irene gelukge
wenst met haar verloving. De
volledige tekst van zijn toe
spraak luidt:
Koninklijke Hoogheid,
In de heide laatste weken zijn
de gedachten van het Nederland-
se volk hij voortduring uitge
gaan naar het Koninklijk gezin
en zeer in hel hijzonder naar u,
prinses Irene. Het ongewisse
waarin wij hebben rondgetast en
waarvan gij in uw verklaring
van gisteren zelve melding hebt
gemaakt, duurde te lang voort en
veroorzaakte ik verheel het
u niet een grote bezorgdheid
over u en over het Huis van
Oranje.
Duidelijk trad in deze dagen
opnieuw naar voren welke
nauwe betrekkingen er bestaan
tussen het Koninklijk gezin en
het Nederlandse volk. Niet ten
onrechte heeft een onzer staats
rechtgeleerden gesteld dat het
nationale koningschap minder op
macht of traditie dan op een
innige band tussen vorstenhuis
en volk berust, juist hierom was
in brede kringen verontrusting.
Uw mededeling maakte gelukkig
een einde aan de gerezen ondui
delijkheid.
Met vreugde vernamen wij de
tijding van uw verloving. Van
ganser harte wensen wij u en
uw verloofde prins Don Carlos
Hugo de Bourbon hiermede ge
luk. Wij zagen uw stralende blik
en beseffen hoe grote blijdschap
uw hart vervult. Weest ervan
overtuigd, dat het Nederlandse
volk met u meeleeft en zich met
u verheugt.
Onze gelukwens richten wij
ook eerbiedig naar onze geliefde
Vorstin, uw moeder, tot uw vader
alsmede tot de overige Prinses
sen.
Toch is onze blijdschap niet
onverdeeld. Wij beseffen dat de
verwezenlijking van uw liefste
wens inhoudt dat u ons gaat ver
laten. Wij hebben hiervoor be
grip en zullen u dan van ver
blijven volgen. Weet, da.t u steeds
welkom blijft in ons midden.
Koninklijke Hoogheid, een
moeilijke tijd ligt thans voor u
achter de rug. Eet periode waar
in u beslissingen hebt genomen
welke bepalend zijn voor uw ver
der leven. Beslissingen welke het
Nederlandse volk eerbiedigt.
Moge een zonnige toekomst uw
deel zijn en moge God u beiden
nabij blijven op uw verder
levenspad.
De voorzitter van de Tweede Kamer zal morgenmiddag om i
mededeling doen van de brief, waarin de minister-president hem van de
verloving van prinses Irene in kennis heeft gesteld. Indien de Kamer
daartoe de wens te kennen geeft, kan onmiddellijk tot een openbare dis
cussie worden overgegaan. In Den Haag sprak men vanmorgen de ver
wachting uit dat een openbaar debat tot de waarschijnlijkheden behoort.
Of de Kamer nog in comité generaal zal vergaderen (achter gesloten deu
ren), zal afhangen van de wensen, welke door de leden worden geuit, zo
mede de mogelijkheden, welke dep remier heeft om openhartig te zijn.
Met behoud van de Nederlandse nationaliteit minister Scholten (justitie)
verklaarde zondagnacht dat de op 1 maart in werking te stellen wet op het
Nederlanderschap dit zonder meer dekt zal prinses Irene waarschijnlijk
de Spaanse nationaliteit aannemen. Hoewel prins Carlos zowel de Spaanse
als de Franse nationaliteit bezit, heeft zijn secrètaris verklaard dat hij op
een Spaans diplomatiek paspoort reist. Hij zou zich eventueel op z'n Franse
nationaliteit kunnen beroepen, omdat hij in Parijs geboren is.
In dit verband kan misschien worden verklaard, waarom de Franse ambas
sade in Den Haag zondagnacht liet weten dat de verloofde van prinses Irene
een Franse prins is. Voor de Franse wet is het namelijk onmogelijk een
dubbele nationaliteit te bezitten. De Spaanse wet daarentegen staat dit
laatste wel toe.
De ouders van prins Carlos, prins Xavier de Bourbon-Parma en prinses
Magdalene, zouden vandaag uit Parijs in Nederland aankomen om kennis te
maken met de Nederlandse koninklijke familie. In gezamenlijk overleg moet
Dovendien de datum en de plaats van het huwelijk worden vastgesteld.
In hetzelfde vliegtuig, waarmee prins Xavier en prinses Magdalene reizen,
zouden zich ook vier van hun kinderen bevinden. Hun namen worden gegeven
als prinses Marie-Frangoise (35), prinses Marie-Therèse (30), prinses Marie
des Neiges (26) en prins Sixt Henri (23). Prinses Cecilia, hun vierde dochter,
is reeds in Nederland. Zij is zaterdagavond met het vliegtuig van prins
Bernhard uit Madrid meegekomen.
Naar vanmorgen wérd bekend gemaakt zullen prinses Irene en haar ver
loofde vandaag een bezoek brengen aan Amsterdam en Den Haag. maar wat
Den Haag betreft zou het wel aflopen met een kopje thee op Huis ten Bosch.
Voor Amsterdam stond een rondvaart op het programma. Zij zouden ver
gezeld zijn van enkele van hun familieleden.
Een gelukkig jong paar poseert
voor fotografen in de tuin van het
paleis Soestdijk.
Felicitatieregisters
op Lange Voorhout
Ter gelegenheid van de verlo
ving van prinses Irene en prins
Don Carlos Hugo de Borbon zullen
de felicitatieregisters ter tekening
gereed liggen morgen tussen tien
en drie uur in het paleis Lange
Voorhout in Den Haag.
werd vernomen, dat het bezoek f
Prinses Irene beeft geen
staatsinkomen
Prinses Irene geniet zoals bekend geen
staatsinkomen.
Engelse kranten hadden gisteren be
richt, dat de Prinses door haar huwelijk
met prins Hugo haar jaarlijkse toelage
uit de schatkist zou verliezen.
Van de vier Princessen geniet alleen
prinses Beatrix een jaarlijks staatsinko
men van f 300.000. Zoals bekend geniet
de Koningin een jaarlijks staatsinkomen
van tweeeneenhalf miljoen gulden en
prinS Bernhard een inkomen uit de schat
kist van f 300.000.
Gisteren keerden de 73-jarige prins
en de 65-jarige prinses naar hun wo
ning in de Franse hoofdstad terug,
nadat ze in Lissabon, waar veel bal
lingen van Europese vorstenhuizen
wonen, de verloving van hun 33-jarige
zoon hadden bekend gemaakt. In Ma
drid, waar prins Xavier en prinses
Magdalene zaterdag waren, geschied
de dit o.m. door middel van een schrij
ven aan het Spaanse staatshoofd
Franco en, beleefdheidshalve, aan de
voorzitter van de Cortes, het Spaanse
parlement.
De drukte voor paleis Soestdijk was
zondag nog groter dan zaterdagavond,
toen een niet meer te houden publiek
tot de bordessen en de gazons opdrong,
waarbij camera's en jasknopen sneu
velden en marechaussees en politie
mannen omver werden gelopen. Tien
duizenden waren van heinde en ver
naar Baarn gekomen om te trachten
een glimp van het verloofde paar op
te vangen. De autofiles waren op som
mige momenten meer dan vier kilo
meter lang
Onder luid gejuich van de duizenr
den. die voor de hekken stonden opge
steld, verschenen prinses Irene en
prins Carlos tegen kwart over één op
een balkon van de zogenaamde Baarn-
se vleugel. In de namiddag kregen
fotografen en cameramensen de kans
het gelukkige paar op het bordes van
het paleis te vereeuwigen. Ook toen
stegen er voortdurend luide juichkre
ten uit de dikke rijen wachtenden op
Voor vervolg zie pag. 5
Zaterdagnacht: Prinses Irene
prins Carlos, hand in hand, v
schijnen op het bordes van
paleistemidden van de konink
lijke familie .De spanning is ge
weken en de lach breekt door.
het
Conflictsituatie
na vertrek van
ile Koningin
(Van onze speciale verslaggever)
Van vorige week dinsdag af heeft
de affairc-prinses-Nederland en ook
de rest van de wereld bezig gehou
den. Meer dan honderd twintig uur
hebben de wildste geruchten de ron
de gedaan, is er gespeculeerd, in de
roos geschoten en ook geblunderd.
De vier onafscheidelijk lijkende mi
nisteriële musketiers reden als het
ware af en aan naar Paleis Soest
dijk en zochten, tot diep in de nacht
toe, eikaars gezelschap in Den Haag.
Het publiek heeft de adem ingehou
den. Waarvoor?
Het voorspel van de affaire-prin
ses Irene werd ingeluid door ro
mance-geruchten uit Spanje. Niet
lang daarna lekte bij toeval uit dat
de Prinses van het protestantisme
naar het rooms-katholicisme was
overgegaan. Beide zaken werden
met elkaar in verband gebracht.
Terecht, zoals later bleek.
Werd voor de geloofsovergang van
prinses Irene een tenminste eenzijdige
motivering gevonden, de verlovingsge
ruchten werden aanvankelijk ontkend.
Het was het secretariaat van prins Bern
hard dat de stoute schoenen in dezen aan-
Het kabinet was ontstemd. De regering
was niet ingelicht over de overgang van
de Prinses naar de Rooms-Katholieke
Kerk. noch over de romance, die zich aan
het ontwilkkelcn was. Het hof beriep
zich op een ..privé aangelegenheid". Het
kabinet stelde dat in een constitutionele
monarchie ook de kinderen van de re
gerende vorst onder zijn verantwoorde
lijkheden vallen. Zeker een kind, in dit
geval prinses Irene, dat tweede in erf
opvolging is. en dat een oudere zuster,
in dit geval prinses Beatrix, heeft, die
nog ongehuwd as.
Toen een verloving op handen leek,
besloot de Koningin, in overleg met de
regering, haar particuliere seoretaris, mr.
J. van der Hoeven naar Spanje te sturen.
Zowel prinses Irene als prins Carlos zou
den de consequenties van een eventueel
huwelijk onder ogen worden gebracht.
Commentaren
T^en verloving komt ook in het
meer gewone leven niet altijd
zonder strubbelingen en haperin
gen tot stand. Men ontvangt veel,
maar moet ook veel loslaten. Men
moet zijn zelfstandigheid prijsge
ven en dient zich op de ander te
gaan instellen.
Hoeveel wordt ook bij de verlo
ving van prinses Irene achteraf
begrijpelijk. Niet altijd is een ver
loving een idylle zonder meer.
Hetgeen niet mag wegnemen, dat
er dingen zijn gebeurd die behoren
te worden betreurd. Men kan zich
van de totstandkoming ener prin
selijke verloving ook een andere
voorstelling maken. Hetzelfde geldt
voor de wijze waarop zij tenslotte
is bekend gemaakt.
Maar we leven in wat men noemt
een moderne tijd en het komt erop
aan, dat we in een moderne tijd
ook het koningschap zijn betekenis
en zijn waardigheid laten behou
den. In dit verband gaa\ indien
wij even afzien van onze eerbie
dige genegenheid jegens onze Ko
ningin en de Prins, onze dankbaar
heid uit naar de vier ministers, die
voor een ongewoon zware taak
geplaatst, deze op een naar onze
indruk voortreffelijke manier heb
ben verricht.
J£en verloving heeft ook iets van
een afscheid. De blijdschap die
over deze verloving bestaat, kan
niet doen voorbijzien aan het feit
dat prinses Irene ons straks gaat
verlaten. En dat bergt weemoed.
In de bijbel staat dat een man zijn
vader en moeder verlaat voor zijn
vrouw. Hier verlaat een jonge
vrouw haar ouders voor haar man.
Het is een afscheid van haar ouder
lijk gezin en van heel ons volk.
Het afscheid is zo volstrekt dat ook
de mogelijkheid is opgegeven om
eens de troon te bezetten.
De omstandigheden immers hebben
met zich gebracht, dat ook in dit
opzicht een keus moest worden ge
daan. Behoud van de mogelijkheid,
eens de troon te bezetten, kon niet
samengaan met de politieke ambi
ties van de verloofde prins.
Daarmee is de vraag, of een r.k.
prinses tot de troon kon worden
geroepen, zelfs niet aan de orde
gekomen. AI zal er, vermoeden wij
onder onze r.k. landgenoten in dit
onzicht hier en daar enig argwaan
blijven bestaan.
verloving van prinses Irene heeft
zich in de belangstelling nu als
het ware geschoven voor haar over
gang naar de R.K. kerk. Ook te dezen
aanzien echter zijn vragen blijven
bestaan ten aanzien waarvan ophelde
ring behoort te komen. In onze natio
nale gemeenschap, die ook door ker
kelijke verscheidenheid wordt geken
merkt, staan hier te grote geestelijke
belangen op het spel dan dat zij kun
nen worden verwaarloosd.
Hoe staat het, om iets wezenlijks te
noemen, met de opnieuw verrichte
doop? Is de r.k. geestelijkheid van
mening dat zowel bij de voorbereiding
als bij de voltrekking van deze kerke
lijke overgang gehandeld is op een
wijze die niet krenkend behoeft te
worden geacht voor de protestantse
kerk?
Omgekeerd is belangstelling ontstaan
met betrekkin? tot de geestelijke ver
zorging van het vorstelijk gezin. Ge
woonlijk betreft het hier zaken waar
over en terecht met ingetogen
heid wordt gesproken. Maar mogen
deze vragen geheel worden gene
geerd? Er is een voedsel waaraan een
vorstelijk eczin niet minder behoefte
heeft dan ieder ander.
2 O zijn wel problemen gesteld,
waarvan het in meer dan één
opzicht belangrijk is dat zij met on
bevangenheid onder het oog worden
gezien- Waarom zouden wij mensen,
hoog en laag. niet ook van tekort
komingen leren?
Daar blijft de kwestie van het te
Madrid verstrekt interview en de rol
van de ambassadeur daarbij. Daar is
nu biigekomen de mededeling om
trent de te Rome verleende audiën
tie, waarvan betwijfeld moet worden
of de vertegenwoordiger van Neder
land bij het Vaticaan heeft gehandeld
•ls van hem mocht worden verwacht.
En in het algemeen de voorlichting
met betrekking tot ons koninklijk
huis. In de wereld van de pers is
terecht respect en waardering voor
de rijksvoorlichtingsdienst en haar
bekwame directeur. Maar wordt vol
doende geluisterd naar de adviezen
die zij verstrekken? Dat zou stellig
verstandig heten.
*''anneer wij bepaalde zaken gaarne
•nders hadden gezien en anders zien
behandeld, dan ook met het oog op
de jong verloofden, wie onze beste
wensen vergezellen.
Consequenties overigens, die in de grond
wet verankerd liggen, en als zodanig nier
als „pressie-middelen" kunnen worden
gezien.
Voor vervolg zie pag. 5