LEVEN IN DIENST VAN
DE BLINDE MEDEMENS
0pen briel
DE BEZIGHEDEN
VAN UW MAN
Verkoop van door blinden gemaakte artikelen
Houd de stokvis in ere
nu het vlees duur is
tewadi'ijhdsv dïs s d
ZATERDAG 8 FEBRUARI 1964
Dr. J. Schappert-Kimmijser
Oorzaken
blijven
onduidelijk
„Nog nooit in mijn leven
heb ik 7.0 komedie moeten
spelen", zegt de heer Schap-
pert. By die opmerking
geeft de nog vitale 81-jarige
zjjn vrouw een knipoogje.
Zij, tenger, met zilvergrijs
achterovergekamd haar,
lacht ondeugend. Op de lin
ker revers van haar groene
deux-pièces prijken de ver
sierselen van officier in de
orde van Oranje Nassau, die
haar op haar 70ste verjaar
dag door prof. Muntendam
werden uitgereikt. Haar
man was reeds geruime tijd
op de hoogte van dit feeste
lijk gebeuren; voor dr.
Schappert zelf kwam dit als
een volkomen verrassing.
Door het brede raam van haar
flat aan de Aronskelkweg in
Den Haag stroomt de zon over
haar bezige slanke handen. Als
ze zich omdraait van haar werk
(aantekeningen verzamelen voor
een te houden lezing in Wenen)
kan ze de duinen zien. Links van
haar het zwaar eikenhouten dres
soir. waarop de foto
dochter. Rechts
portretten
„Wat is Uw mening
over
Eigenlijk zou hierbovei
„Wij... onze mannen... en hun
vrije tijd" kunnen staan en dat
ia dan precies de bedoeling ge
weest van deze vraag. De eer-
ook baar) naar binnen, grijpt dan
hun zijn krant en leest hem beslist
dat van A tot Z uit. En als die dan
uitgelezen is zegt hij „Kom
vrouw, wij gaan naar bed. het
morgen weer vroeg dag"
nu wil ik u graag eens vertel
len hoe ik daar tegenover sta"
en dan komen ze los, onze me
ningen. variërend van: „best te
vreden", „gelukkig" tot „knap
geïrriteerd" toe. Gelachen heb
ik zo nu en dan wel, dat mag
n best weten. Ik zag hele si
tuaties voor me en hoorde zo in
gedachten wat pa antwoordde
als ma weer eens iets lanceer-
de. En omgekeerd natuurlijk, vraagt..7^at uw
zijn stoel opstaat om de radio
aan te zetten, houdt hij nog die
krant vast. Het is nu zondag en
dan is de krant dubbeldik en
ligt hij er met zijn neus boven
op. Nou. noemt u dat maar
herinnert er aan hoe haar man maar om niet de indruk te wek-
vroeger in het toen nog prille ken alsof ik alleen
huwelijk soms allerlei dingen gelijke post heb gekregen (inte-
uit elkaar placht te halen (ka- gendeel!) gaan
cheL radio enz.) waarna hij ze balans in evenwicht brengen,
soms niet meer in elkaar kon Dan zou Ik een aantal briev
krijgen. Toen kwamen er witte geschreven door vrouwen v
muizen tot de heer des huizes „mijnheer de voorzitter"
het tzeg maar HET) gevonden „mijnheer de secretaris", of a
had. namelijk kippen. Kippen dere functies bekledende ma
en nog eens kippen, niet een nen, want die zijn er nog
paar, maar honderd of nog wat, functies dan.
meer. „Nou als we ruzie willen
Zo
U.
onthouden, i
blijvei
hem dan voorreken wat het 4^
ik placht mij allemaal kost is het schip
hoor. Maar ja, de tijd is
de echtgenote van i
het kerke-
H. te V.
dat wil ik ook
het jeugdwerk, die
uui maai a ue u llu Van D. te 's G.
at beter geworden, dus laat ik °r;?ia"'®a^i/^kbond)^l^ven,^ter-
hem maar begaan. Want het i: B
Met het troostvolle
iets dergelijks in de beste fami-
lies kan voorkomen, nodig ik u figêi"vinden
nu uit zich ook die situaties te het juist is dat u
gaan voorstellen. Natuurlijk zelligheid alleen
komt u ook positief getinte post krant i
tegen, zodat de balans wel in js 00k
evenwicht zal blijven.
Eerst dus een kleine hart-uit-
storterij. vorm gekregen in een
paar brieven. Zo hier de brief
van mevT. X. Y. te Z. (naam
en adres uiteraard alleen bij mij
bekend) met o.m.„Nu, mijn
man is zo: Die komt 's avonds
thuis, zegt goeiendag, gaat aan
tafel zitten, eet (helaas) hoor
baar en als hij dan klaar is
gaat hij in zijn luie stoel zitten.
Terwijl ik de vaten was sluit hij
de ogen om dan luid te gaan
snurken totdat hij opeens de
koffie ruikt, die ik intussen ook
gezet heb. Dan worden zijn ogen
weer normaal, neemt hij zijn
kop koffie, slurpt die (ook hoor-
sprekje begon, 's avonds? En
als uw man niet een-twee-drie
de eerste de beste keer al
reageert steeds maar denkt: de
aanhouder wint, om dan de vol
gende avond weer met iets voor
de dag te komen? Desnoods
een onderwerp uit de krant,
want daar moet hij wel mee
op de hoogte zijn!
Na deze ontboezeming mijner
zijds ('k zal 't nooit weer doen!!)
een ander probleempje, nl. een
Kippendraniaatje
Een mevrouw uit een dorp
zuinige man, nooit
voor- geeft hij een cent voor zich
gezel- zelf uit en verder is hij altijd
ar of "s avonds thuis, dus heb ik wei-
'n ge- nig te klagen. Als ik kijk naar
onze andere mannen, die avonden
dat weg zijn, dan heb ik maar lie-
niet. ver mijn man (streep er onder)
(gezellig) ge- wet desnoods zijn kippen. Bo
vendien sta ik
geworden anders tegenover
dan vroeger. Laatst kwam ons
kleinkind een nieuwe pyama-
tje aan opa laten zien en waar
om? Er zaten kipjes en haan
tjes op de stof en leuk dat opa
het vond. Als het kind groter
is krijgt hij van opa kleine kip
jes", aldus deze brief, die m.i.
een groot voordeel biedt, nl.
altijd verse eieren...
Thuisfront
Nu heb ik nog wei een paar
kritiekjes op man en vader
waaronder een lerende pa
Gesproken lekt uur is erg be
langrijk voor de blinde; hier
een hoekje van de uitleen van
gesproken boeken en periodie
ken in Den Haag. De bandjes
worden keurig verpakt ver
tonden en de telejoon staat
i schrijft dr. Schappert:
Erfelijk
haar moeder met
dezelfde blauwe ogen als die van
dr. Schappert, daarnaast portret
ten van haar dochtertje en zusje,
allen geschilderd door een artis
tiek familielid. Vier dikke boeken
over de geschiedenis van Am-
sterdam flankeren haar plekje in
Loenen overkoepelend is, de opvoeding van het blinde
trouwens alle Nederlandse zuilen kind", door dr. J. van Weelden,
werken op dit gebied geweldig uitgave Wolters, Groningen. Hier-
samen. Bij het verschaffen van
lektuur aan blinden ging Amster
dam voorop. De brailleafdeling
van de Openbare Leeszaal in «Uit gegevens. verkregen
Amsterdam is dan ook de oudste door tiet onderzoek naar de
in ons land: daarna volgden de blindheidsoorzaken in Neder-
andere. Sinds enige jaren ver- land, mogen we aannemen dat
strekken deze braillebibliotheken het getal van hen die blind zijn
- oolc het gesproken boek. Gespro- en jonger dan twintig jaar, de
hoge opvatting van hun taak die ken lektuur is erg belangrijk voor zevenhonderd in ons land niet
tweeledig is: wetenschappelijk en de blinde: je kunt het sneller op- overschrijden Aandoenin-
sociaal. Overal wordt gewerkt aan nemen en desnoods nog eens te-
voorkoming van blindheid." Cij- rugdraaien. Er worden meer boe- £®,n' dte nu n?9. verantwoorde-
Onder dit kopje lezen we in de Maandelijk
se Mededelingen van de NHR: „Van ver
schillende zijden hebben ons klachten be
reikt, dat op tamelijk uitgebreide schaal ge
colporteerd wordt wet artikelen, die door
blinden zouden zijn vervaardigd. Helaas
blijkt hierbij nogal wat kaf onder het koren
te schuilen en wordt misbruik gemaakt van
de bereidwilligheid van het publiek om blin
den te helpen door het kopen van hun pro
ducten. Mandjes, borstels enz., die als „door
blinden vervaardigd" worden aangeboden,
zijn vaak helemaal niet door blinden ge
maakt.
Bij informatie is ons gebleken, dat er een
instantie bestaat, die bona fide blindenwerk-
plaatsen e.d. bundelt, nl. de Ver. Het Neder
landse Blindenwezen, Vondelstr. 128, Am
sterdam. Deze vereniging verstrekt een vig
net (liggende handjes), dat bona fide instel
lingen mogen hechten aan werkelijk door
blinden gemaakte artikelen. Overtuig u dus
eerst terdege of u wel met een bona fide
koper te maken hebt, als u weer eens
te koop wordt aangeboden. Alleen als het
vignet van genoemde vereniging er aar
vestigd is, kunt u er op vertrouwen, dat het
artikel door blinden is gemaakt én dat de
opbrengst ook blinden ten goede komt."
de
Amsterdam! „Ik had er mijn op
leiding in het Wilhelminagasthuis,
praktijk aan huls en in de kli
niek, cn ik heb er veertig jaar
gewoond."
Aan het eind van haar praktijk
als oogarts in Amsterdam wacht
te haar het secretariaat van de
Algemene Nederlandse Vereni
ging ter Voorkoming van Blind
heid. Een hele taak. „Ik zag,
niet los, wel praat ken gelezen op de geluidsband tijk zijn voor blindheid bij
de blinden. dan in brailleschrift. Dit brengt kinderen, berusten hoofdzake-
geen vermindering van het aan- lijk op zg. erfelijke factoren of
?_einj_gu°,?!jAa4i in^„eiL .g„e° tal brajUeiezers. integendeel! Er zijn het gevolg van ziekten
haar eigen gezin, dan make zij
op, dat zij in blijde ver
wachting is."
Zonnebril
dat
laJ*4 J5ff* €fn keur. van braille- en ge- je moeder in het begin van de direkt haar huisarts er opmerk-
dé volwassene, vraagt u? Als je zij™ enlge^brailfedTukkeri^en. Ook ganger schap. Ik zou hier op
op oudere leeftijd blind wordt, vrijwillige brailleersters en -ders deze erfelijke factoren niet na-
weet je hoe de wereld er uitziet ..vertalen" in het schrift dat de d«r willen ingaan; ik zou er al-
Een blindgeborene kan zich geen Fransman Louis Braille ont- leen op willen wijzen dat door
voorstelling van de dingen maken, wierp. Bepaald enthousiast wordt het naar voren brengen van de-
Revalidatie van een blinde kan mevrouw Schappert over de akti- 2e oorzaak ouders van blinde
pas beginnen als hij zijn handi- viteiten van Madurodam in Den kinderen nu niet naarstig moe-
cap heelt leren aanvaarden. Re- Haag. ..O.a. op de laatste dag ten mékm na,r 'rfelijk.
■eren eu keid *n ^un 1amMe en nog rnin-
toestand. Daarna krijgen ze énig idee van propor- der 2*ch schuldig moeten gaan
haar vreemd. „Ik volgt indien enigszins mogelijk ties. Je moest zélf kunnen zien voelen aan de blindheid
doen is" zegt ze nuchter,
alle sensatie is haar vreemi
heb altijd van mijn werk gehou
den. was kandidaat toen ik trouw
de, vrij jong nog. Mijn man sti
muleerde me altijd weer tot stu
die. ook lot de dertigjarige oog
artsenpraktijk in Amsterdam. Het
was niet altijd gemakkelijk, ge
zin en praktijk. Het is geen ver
dienste, je krijgt die gave.
heb vrouwelijke collegae bij
dat ook schitterend gaat. Ik ben
dankbaar voor het werk dat ik
heb mogen doen. en dat ik de
vreugde van de arbeid ken. Er is
tegenwoordig weinig lust tot wer-
ken vanwege de welvaart, de goe- teit
den niet te na gesproken. Dit moet
op een debacle eindigen", zegt
mevrouw Schappert.
Mevr. dr. J. Schappert-Kimmij
ser wijdde zich vai
aan een onderzoek
heidsoorzaken
Dr. Schappert vertrouwt
het enige exemplaar van
boekje dat in haar bezit is
schudt tegelijk het
Stokvis is uif de mode... en appelen en rijst gaar koken, de
ons dat komt door de oorlog. Vroe- uitjes goudgeel bakken. Van de
i het ger werd er ten onzent vrij aardappelen puree maken met het
3. toe veel stokvis gegeten, maar "a" ",c
grijze doordat dit beestje uit Noorwe-
beroepsherscholing. En wordt hoeveel voldoening dat geeft!" hun kind. Wel kunnen zij soms
volwassen zijnde, blind. Madurodam toont begrip en waardevolle inlichtingen over
,(3 het huishou- dat^komt de bjinde altijd_nog te- hun familie aan de oogarts ver-
f „o TV~ schaffen en natuurlijk
dan leert zij zich
den aanpassen, zo dat ze dat zélf kort. De blinde jeugd*
kan bestieren. Gelukkig komen ziende in kontakt brengen is ook „pr h^nrnb
er steeds nieuwe hulpmiddelen, een modern streven, zodat de Ze-er. belangrijk een eventueel
Vroeger waren blinden verschop- blinde reeds jong leert zich on-
pelingen. Later kwamen de be- der de zienden te bewegen,
schutte werkplaatsen met borstels-
hoofd over de zonnebril-rage van k,vam S'?k de t??-de ™e'
tegenwoordig. A,a je God dank. ^SSH. U
eerste zonnestraal tie want het is een goedkope en
itrijke voeding. Weekt u
i#ji_ advies van deze goed op te vol-
Er Sen. Ik denk hierbij aan de ge
wordt niet altijd taktvol "opgetre- varen van net huwelijk tussen
den jegens de blinden. Spreek bloedverwanten, waartegen in
nooit tegen een begeleider over sommige gevallen niet voldoen-
de blinde in plaats van zich de gewaarschuwd kan worden.
rechtstreeks tot hem te richten. wet j,pt nrnntotp hrtnnn
ï0CTaard5mSid<hoeGeu' kuit dat "instaande moeders in de
verder, mede dank zij de aktivi- hc![x f„d dj d eerste maanden van de zwnri-
bd, ven de, blinde, zelf. Velen bUMe je^d te makeè he™ft ka" verre Mijnen van
hehbpn leidende nosities worden federe rodehond-patiënt. Treedt
trekken, matten vlechten.
Verder
Nü zijn we gelukkig stukken
hen hebben leidende posities vol edig Xnformeerd
,nt hlinHorvt.fflTen Hot nnftor. vuucuig geilliorilieera
je de donkere glazen
schijnen je maakt je ogen er
lichtschuw mee. Ik adviseer ook,
uitzonderingen daargelaten, dat
in de woning van alle blinde kleu
ters extra veel licht naar binnen
zou moeten kunnen treden.' Kin
deren met nog maar een restje
gezichtsvermogen moeten hier
van gebruik maken, zoveel het 2530 gram rijst,
kan. Afgezien hiervan: aan liebt
kooknat
kookt ei per persoon. Rijst, uitjes
en fijngehakte augurk door de pu
ree roeren, naar smaak sambal
of kerry toevoegen. Beboter
vuurvaste schaal, hierin om
om een laag vis en puree, de
bovenste laag is puree. Op de
vis wat citroensap druppelen.
Met wat klontjes boter een half
uur. voor het aan tafel gaan de
schotel in de oven plaatsen
zelf, dan rekenen we er 24 uur
voor, maar geweekte stokvis
is ook in de handel dus waarom w
zouden we ons extra werk op desgewenst kerry, sambal
de hals halen. Per persoon augurkjes apart serveren. Een
250 geweekte of 125 gram dro- zeer populair gerecht bij de Ne-
ge vis, 100 gram gesnipperde derlandse Marine, die zorgt dat
- bij komt, bij de Zeehaas!
blinde kinderen
dan 150 jaar oud; na dat
1954^tot 1959 onderwijs zijn er momenteel nog
vele mogelijkheden. In de
i blinde behoefte!"
tegen de kook aan houden. Aard-
Lassen met de
naaimachine
de blind-
ging ze daarbij te werk? Aller
eerst trachtte ze zoveel mogelijk
de blinden in ons land op te spo
ren. een heel vermoeiend karwei.
Met subsidies, de medewerking
van oogartsen, radio, pers en
blindenbonden
adressen.
land. Hoe intellectuele beroepen vinden
Kaartsysteem
De beantwoording
i de
gen:
telefonisten. steno-typisten,
masseur, een tolk, een notulist.
Blinden studeren rechten en theo
logie. In de handenarbeidssfeer
is o.a. de revolverdraaier een ge
waardeerde kracht in de indus
trie. Al is voor een blinde het
aantal beroepen beperkt, zijn ge
hoor- en tastzin stellen hem tot
een aantal werkkringen in staat.
Gecompliceerde opdrachten zijn
moeilijk voor hem. Het
blind geworden, dat het revalidatiecentrum
waar. door wie behandeld,
ren door het ambtsgeheim ver
zekerd. Vervolgens werden de
oogartsen benaderd, die weer in
de archieven doken. Toen kon
dr. Schappert de hele zaak gaan
uitwerken. Na selectie kwamen
vier en veertighonderd blinden
in een kaartsysteem. De gege
vens werden gecodeerd met be
hulp van de Sociale Verzekerings
bank. In 1959 kwam het rapport
klaar. 0£ een leeftijd waarop veel
anderen het welletjes vinden, aan
een rustige oude dag en A.O.W.
denken, promoveerde onze kitti
ge gastvrouw bij prof. dr. Flie-
ringa. Haar werkstuk kwam als
dissertatie én als rapport van de
gezondheidsorganisatie TNO uit.
Verschillend
Welke oorzaken vond de vrou
welijke oogarts nu in ons land.
dat overigens het laagste blinden-
cijfer ter wereld heeft? „Heel
verschillend", ontwijkt ze leven
dig onze vraag. „In vergelijking
met oosterse landen zijn wij so
ciaal. medisch en hygiënisch sterk
vooruitgegaan. waardoor vele
vroegere aandoeningen als blind
heidsoorzaken zijn verdwenen.
Toch kwam er iets uit waar we
niet op gerekend hadden, maar
daarover weid ik liever niet uit.
We zijn weliswaar een massa oor
zaken kwijt, maar weten nog niet
wat de toekomst brengen kan. Bij
voorbeeld in verband met nieuwe
geneesmiddelen. Waarschuwin
gen tegen ongevallen, zoals door
vuurwerk en gevaarlijk kinder
speelgoed moeten nóg altijd ge
geven worden. Daarin is de ver
eniging erg actief. Met het geld
van de kinderpostzegels werd
scholen, consultatiebu
reaus en ziekenhuizen. Jammer
genoeg lukte de plaatsing op aan
plakzuilen en bij de Spoorwegen
blinden De Schansen-
ER IS me een vraag gedaan
over roken. En over oecu
mene. En er zijn nog enige pro
testen binnen gekomen tegen op
merkingen in de vorige Open
Brief. De notities die deze pro
testen vergezellen, zijn zo inte
ressant dat ik al weer alleen
daarop met twee Open Brieven
zou kunnen antwoorden. En ga zo
maar door. Maar laat ik i
valt. Want als je die veertig rook- Net als kwartjes
te omdat je je spanningen niet voor rapportcijfers. Wreed" Bela-
herkende en de baas werd. word chelijk voor de bollebozen die
Je daverend nerveus, of je ver- toch al voldoende gevoel
roken beginnen. We hebben het valt 'ets anders. Ik maakte eigenwaarde hebben
daarover enige jaren geleden ook eens iemand mee die schrok van nu eenmaal niet anders
gehad. (Wat klinkt dat, enige ja- z'in bruingerookte vingers, een systeem met cijfers
ren geleden, we gaan zo lang- bruine streep liep achter zijn pink *165. Wreed voor de met ij-
zamerhand akelig lang bestaan.) langs tot J:" ",-j
De industrie gaat voorop, maar
de huiskamer zal ongetwijfeld eens
volgen. Een naaimachine zonder
naald is het allernieuwste snufje
op naaigebied. Het is een Britse
vinding die reeds toepassing vindt
in verschillende bedrijven
Verenigd Koninkrijk.
Op de plaats, waar zich bij
onze gewone naaimachines de
naald bevindt, is een apparaatje
bevestigd dat hoogfrequente tril-
RIEFSCHRIJVERS (niets dan
heren tegenwoordig) vinden c
kinderen maar zonder contact
derling. En dat nu ouders en kin
deren worstelen om dat contact,
op zichzelf al een belijdenis.
- f'aa'.°™ sto?™ va?
guldens deze woorden te generaliserend, vezels aari elkaar te .stikken
n-'=- Dat rijn re ook. Natuurlijk wa.
ren er vroeger ouders met intens
gesprek èn belijdende kinderen.
zijn pols, en die wilskracht bevochten
toen stopte. Korte tijd later kon maar niet van de verloren
hij een fles Bols aan van Almelo vechten
1 Je tot Den Haag in de auto. Hij kon
dekte dat zij soms op haar ka-
mertje mijmerig zat te roken, slokt
moest verbieden dit te doen. Nu rook- e„-
gaat het weer om het absolute daag, maar het is maar een voor
verbod ik laat aan de ouders beeld van iemand, die bepaalde
die schreven hun eigen visie op dingen niet aan kon
zei ikablèUUTrelThetEru dL'oÜST E» Ik dat dat ki"d
baarheid, ui de huiselijkheid. Kon ÏSÏitedifte h' telt
wïsik meen d.t i. ™kt«S de °P™=dkK! - t" ^ke-
was. ik meen dat je... rookt., en liik christeink omeaar
dat kan Natuurlijk zijn ér ook nu inder-
in een daad ouders die voor alles van
presta- hun kinderen willen openstaan, die
ïvpr cn wjiien mee-lezen en mee-denken
en mee-doen, en zie, het helpt Pf-L"
j "ui niets, de kinderen zijn negatief J -c
de onvoldoendes te critisch. komen tot niets, w
met alle winden mee. en een
patroon op een stevig stramien .",J
tekent zich ondanks allo 7nro machine.
alias te lassen. Want de trillin
gen veroorzaken het feit, dat los
se vezels zich aan elkaar hechten
en zó een naad vormen, die
als de fabrikant zegt sterker
is dan de stof zelf. Probeer
eens de naald te scheiden,
het materiaal scheurt en de naad
blijft in tact! Dit neusje van de
naaimachinezalm kan ook plastic
hechten. Hoe de machine er uit-
Hij lijkt op onze huishoud-
de bewegende de-
het kind
ik uit), z
goed het roken i
J. Schappert-
Kimmijser (zeventig jaar) wijd
de zich van 1954 tot 1959 aan
een onderzoek naar de blind
heidsoorzaken in ons land. Op
haar pakje prijken de versier
selen tan Officier in de Orde
van Oranje !\'assau, welke op
haar zeventigste verjaardag
werden uitgereikt.
het vertrouwen dat
i je stelt, (daarvan ga
lijkt het me nu ook
oken niet te isoleren.
Want dan komen er schuldgevoe
lens bij, krijgt het teveel accent.
Breng het hele probleem toch ïi
midden in het continuë gesprek
dat de gehele opvoeding is dus
NIET eens even ernstig praten
en het jouwe ervan zeggen en
kindlief maar luisteren, maar het
kind zich laten uitspreken, jij .„h™ iJTS'
luisteren, samen zoeken naar ein oud<!rs: Ik _ko"d
antwoord. Met andere woorden:
behandel het zoals je bijvoorbeeld
nagelbijten behandelt. Niet met
een bedreiging of met kanker als
boeman, maar als onderwerp
niet af. Natuurlijk. Maar toch len «ntbreken of zijn in het frame
van de machine opgenomen.
Deur dicht!
ren, kerkmensen
een ontstellend onchristelijk
gen heerst. Het is soms het zwij-
kgj yeje praten. jjet is
Hij die zichzelf overwint,
is sterker dan wie een stad in
neemt. Niet de oudere die zo te
hooi en te gras een sigaret rookt
en het nu. om het voorbeeld ook
best kan laten, maakt het kind
kettingroker. Maar wel
issene die misschien wel
rookt maar de jongere
verzuimt te leren zijn driften,
zijn verlangens te herkennen en maar
te leren beheersen. mooie
Geld uitloven? vragen de spreken deren we onze kinderen Waar
niet van, wel verliezen, of kunnen we dat u dat maar angstig'
«imi ja ai» u ut som er voor zelf niet?) en dat omdat Jan- Iemand vroeg
over heeft. Ik vind het wel wat tje of Pietje nu net niet in de
de weg van de minste weerstand, paadjes van het oude. beproefde
Want nu speculeer je op een an- Europa. het rationeel denken,
dere verslaving: die van het kunnen wandelen. Laat geld voor
rustic cesDrek waarin hPt geld- Je hoopt dat die honderd de kruidenier, voor de regenjas,
rusug gesprex waarin nel vn a9ninvv»iiiv 6 J.
kind door zich uit te spreken.
toom houdt. Je maakt geld tót iaten oefening
een zedelijk iets. een soort loon overwinning, bereidheid en
met d«pere zin. Ik voor mij gave beloond worden met
houd daar niet van, ik vind het vreugde, onze waardering.
wenste ik geen theorietje
algemeen te ontvouwen. Ik heb
altijd veel mensen ontmoet in
mijn leven, maar op grond van
die ervaring had ik toch niet
meer dan een vermoeden durven
uiten van wat ik schreef. De
Open Brief echter zelf voorziet .Deudich dat was het eerste
me van een overtuiging, deze: woord dat onze kinderen kon-
tussen ouderen en jonge- den prevelen, nadat ze pap-
kerkmensen, pa" zeiden. En geen wonder
-i tjj. beuren schijnen er te zijn om
open te blijven en de warme
altijd het zwijgen "van heV niet lucht in onze kamers weg te zui-
willen luisteren. Van gebrek aan 9en* Amerika hebben ze het
durf. Aan overgave. Zwijgen uit nu slim bekeken. De deuren
misplaatst begrip omtrent auto- kunnen daar zowel in open als
nteit. Ik moet een volgende keer gesloten stand gezekerd wor-
mla0rVmensfn ^"nilt^ri d<?" met 9eb™k van elektrische
mooie tijd waarin wij leven" ma0,neetJe*- Dit speciaal sluit-
zoveel losraakt? Of vindt werk zet de deur door middel
een gewone schakelaar in
- een bepaalde stand vast. Het
bang dat ik halfzacht elektromagnetisch circuit kan
.hei? eens eerder op ieder gewenst ogenblik wor-
veel van zijn kerk hïudt" w?c" ioo'br°kendoor de schake-
lijk kan gaan luisteren.Niet lflar.om te draaien- Heerlijk,
eigen hoe
voorspel op het herkennen
eigen spanningen.
mijn werk zijn. Voor het krentebollen-samen-eten verenigt deuren van ziekenhuizen,
verkeer. Maar ons. Maar het verscheurde li- kinderkamers, scholen, studeer-
wilskracht. zelf- chaam van onze Heer. kamers en wat niet al te zeke-
en". Een patiënt die in badka-
ner of WC onwel wordt, is nu
verschraling en in zekere dankbaarheid. Die zaken "bestaan X w/ï ve.el mo.eite te bereiken
zin gemakzucht om maar niet echter alleen bij... contact. EnT vfcT V 0 Jv V>tv£i terwijl de privacy voldoende
het veel moeilijkere te moeten dat brengt me weer bij de pro-L verzekerd blijft. Geen plotse-
Het helpt je niets het doen: bij voortduring in gesprek, testen voornoemd. Protesten te-^"^ O Unge windvlaag kan je daar
a veertig sigaretten per in vertrouwen tot elkaar te staan, gen mijn laatste zinnen van de meer deren, en als nachtslot"
met fouten tegenover mens vorige keer: dat er vroeger soms op de buitendeur lijkt het me
ook geen gek idee.
TV7ANT „hörig-sein", verslaafd-
heid aan een gewoonte, wor
den door spanningen teweegge
bracht... Het helpt je niet
roken van veertig sigarettei
dag plotsklaps te staken, als
beela, omdat de schrik je
met fouten.
mensen waren met belijdende
wijl hij ook in het kerkelijk le
ven geen onbekende naam heeft,
de man van mevr. N.
ook al een (verwoed) organisa
tieman en zo zij
ik deze brieven samenvat komt.
omdat ze hoe verschillend
ook geschreven allemaal één
ding gemeen hebben, namelijk
vreugde juist om dat bezig zijn.
O ja, natuurlijk, zinnen als: „ik
heb er aan moeten
.,'s avonds denk ik wt
ik rillerig en slaperig alleen zit:
'k wou dat 'ie maar kwam"
..ik heb het i
lijk mee. maar liever koekjes
worden niet gebakken"
heb ik buien, dat ik er niets,
maar dan ook niets aan vind"
komen óók juist in deze brieven
voor. Daarnaast echter schrijvi
deze lezeressen unaniem
groot begrip voor te hebben, dat
er toch „iemand" al dit werk
moet doen. En tegenwoordig
zijn die „iemanden"
lijk te vinden met als gevolg,
dat er eigenlijk te veel werk op
één schouderpaar komt omdat
er eenvoudig niet meer schou
ders zijn. Unaniem zijn schrijf
sters van mening, dat je dan
beter niet kunt en zeker ook
niet mag mopperen, maar inte
gendeel moet meeleven
goed „thuisfront" vormer
noods moederziel alleen.
De echtgenote van eei
time maatschappelijk werker
(wat inhoudt óók 's avonds l
zinsbezoek contactbijeenkomsten
SDreekbeurten enz. enz.) zegt
zelfs: ,,'t is soms zwaar, maar
dit alles weegt op tegen het
meeleven met z'n werk
contact met de mensen. Het be
langrijkst zijn tenslotte niet wij
maar^wat wij voor anderen kun-
]%iet trouwen
Anders hierover denkt echter
een lezeres die ondertekent met
A.B.C. Haar man is ook be
stuurslid i
der en bovendien heeft hij een
beroep, waar veel vergaderen
en confereren aan te pas komt.
Zij zegt ronduit: „Nu de kin
deren groter worden vind ik het
erg, dat hij nooit thuis is. Zulke
mensen hadden niet moeten
trouwen, dan hadden zij geen
gezin. Maar door hun huwelijk
hebben zij toch de verantwoor
ding gekregen om voor een ge
zin te zorgen. Overal hebben 7
hem voor nodig en overal sle
pen ze hem bij, maar wij zit
ten alleen. Nu heb ik juist daar
om wel t.v. gekregen, i
vind ik de manier niet. Wat komt
nu in de eerste plaats, de kerk,
de staat of wij. Ik vind het ge
zin en daarnaast mag hij heus
wel wat voor de kerk doen.
maar niet iedere avond. Op
laatst denken ze nog, dat nic
mand anders dit werk kan doen
of zó goed kan doen".
Gezellig
We zijn al weer aan de laat
ste brief toe en daarvoor heb
ik die van mevr. van D. geko
zen, gewoon omdat die gezellig
„Toen mijn man bijna 23 ja:
geleden mijn man werd was h
boer en dat is hij nog zestien
jaar geweest. Toen was ik
zelf boerin en nog wel eer
kazende boerin, 'k ging m<
melken als 't nodig was en vond
het leven nog zo kwaad niet,
vooral in de oorlogsjaren had je
wat voor als je boer was.
mijn man het (boeren)bijltje
bij neer moest leggen i.v
rheumatiek. Nu was autorijden
altijd al z'n hobby, dus werd hij
touringcarchauffeur en heeft hij
werk en hobby gecombineerd.
Gisteren zei zijn broer (vrijge
zel) nog tegen hem „Heb jij
geen hobby? Ga eens
maken of zo". Zei 'ie:
huis met
tuin
dat
Nou, ik
Ik geen hobby's
voel me niet beledigd
zijn „hobby's" gerekend t
den, meer gevleid en waarom
niet. Onze oudste zoon zit ook i
't autovak (alleen bij een ar
dere dealer) dus dat is ook ge
zellig. Ze knappen 's zaterdags
allerlei klusjes op en ik hoef
maar op te schrijven wat ik ge
daan wil hebben en dan gebeurt
het prompt. Ik kan rustig zeg
gen. dat we het erg gezellig
hebben met z'n allen. Verleden
jaar zijn we nog met acht fa-
milieledgn en kennissen
Italië geweest ('t ging eigen
lijk boven de begroting, maar
wij hebben maar gewoon ge
kampeerd) en het was ver
rukkelijk. Er bestaan al weer
plannen om het er weer op te
wagen"., aldus deze brief.
U ziet het: weer een rubriek
iet tegenstellingen, die
hoop aanleiding voor u zal zijn
Bij plaatsing van uw
mening ontvangt u naar
wens het boek Tip Parade.
De dokter zegt 1 of De
dokter zegt 2.
Wilt u uw naam en
adres óók vermelden in de
brief, die u kunt sturen
naar de redactie „Blad-
Zij" niet op de enveloppe
„Uw mening".
Zo nodig zal de redac
tie een keus maken uit de
binnengekomen brieven en
deze bekorten. Over deze
beslissing wordt niet
gecorrespondeerd.
