Kan Rome reformatorische
Kerken wel erkennen?
Actuele dialoog in LEIDEN
Het leven kan wat niet
goed was op een andere
wijze genezen
College in LEIDEN
De Kerk mag de wereld
nooit loslaten
Witte Singel 27 voor
150 studenten en 8
beheerdersechtparen
Op plaats Diaconessenhuis
toren van 110 meter?
Prachtige opvoering van Diësstuk
door Leidse studenten
NIEUWE LEIDSE COURANT
MAANDAG 3 FEBRUARI 1964
Agenda voor Leiden
en Den Haag
Maandag:
Stadsgehoorzaal, 8 uur: afdeling Leiden
Ned. Reisvereniging. filmavond.
Breesraat 142144, 8 uur: modeshow
Gerzon.
Schouwburg, 8 uur: herhaling dies-
toneelstuk.
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur:
Ned. Danstheater met De anatomische
Les en Interieur.
Den Haag: Diligentia, 8 uur: Geza
Anda, piano.
Dinsdag
Petrakerk, Surinamestraat, 8 uur
deling Leiden-noord Ned. Christen-i
wenbond, drs. R. Kramer over „Opvoe
den tot eenvoud".
Museum Oudheden, Rapenburg 28, 8
uur: dr. J. H. C. Kern over „Attische
roodfigurige drinkschalen in Leiden".
Stadhuis, 7 tot 8 uur: zitting Bouw
fonds Ned. Gemeenten.
Geref. Jeugdhuis, Breestraat 19, 8
afd. Leiden Ver. experimentele Radio-
onderzoek, huishoudelijke vergadering
en inleiding over gewone en elektro
nische seinsleutels.
OEGSTGEEST Zaal Willem de Zwij-
gerkerk, 8 uur: Stichting voor huishou
delijke en Gezinsvoorlichting, voorlich
tingsavond Produktschap Groenten er
Fruit
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur
Centrum met Huis Clos en Luizenbaro-
Den Haag: Diligentia, 8.15 uur: De
Nieuwe Komedie met De knecht van
twee meesters.
Den Haag: Mauritshuis, 8.15 uur:
Dekany-kwartet
Den Haag: Kurzaal, 8.15 uur: Orkest
ver. Musica.
Woensdag
Stadsgehoorzaal, 2 uur: Maatschappij
voor Toonkunst, jeugdconcert, Rott Phil.
Orkest
Zomerzorg, Stationsweg 35a, 8 uur:
Verenigng van oud-leerlingen der Am
bachtschool, jaarvergadering.
Stadsgehoorzaal, 8 uur: uitvoering
Leids Politie-Muziekgezelschap.
Pieterskerk, 7.15 uur: avondgebed.
Schouwburg, 8 uur: herhaling dies-
toneelstuk.
Kléine zaal Gehoorzaal, 2.30 uur: jaar
vergadering afdeling Leiden Ned. Ver
eniging van Huisvrouwen.
Gebouw Steenschuur 6. 8 uur: Ver
voor Pedagogiek afd. Leiden, dr. E
Pelosi te Den Haag over het probleem
van de geïntegreerde schoolverzorgings-
dienst
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur
Ned. Comedie met De Dans van de Rei
ger.
Den Haag: Diligenitia, 8.15 uur: De
Nieuwe Komedie met De knecht
Meesters.
Scheveningen: Op Gouden Wieken, 8.15
uur: toneelgroep Studio met Pas op dat
je geen woord zegt.
Donderdag
Café Aniba, Herenstraathoek W. Sin
gel, 8 uur: ledenvergadering Door Een
dracht Verbonden (tuiniers en bloemis
ten).
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur
Haagsche Comedie met Horen en Zien,
(besloten voorstelling).
Den Haag: Diligentia. 8.15 uur: De|
Nieuwe Komedie met De Knecht van 2
Meesters.
Vrijdag
Cursuszaal Acad. Ziekenhuis, 8 uur
K. en O.-cursus medische ethiek.
De Doelen, 8 uur: afd: Leiden Adelbert-
vereniging, prof. dr. J. Gro^t over De
vernieuwing van de kerk vanuit en door
de theologie.
Schouwburg, 8 uur: feestavond weten
schappelijke staf.
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur:
Haagsche Comedie met Horen en Zien
(besloten voorstelling).
Den Haag: Diligentia, 8 uur: Frans
Bocxe, bariton, en Maria, Uden, sopraan.
Zaterdag
Geref. Jeugdhuis. Breestraat 19. 8 uur:
Geref. Jeugdverband Leiden, muziek -
Herv. Jeugdgebouw, Moriaansteeg 2,
7.30 uur: sociëteitsavond.
Den Haag: Kon. Schouwburg, 8.15 uur:
Haagsche Comedie met Het donker is
licht genoeg.
Den Haag: Gebouw KL en W., 8.15
Concertgebouworkest met medewerking
van Robert Casadesus, piano.
Den Haag: Diligentia, 8 uur: Williard
Tressel, viool.
Welke apotheek
Geopend van spoedgevallen: apotheek
Van Driesum, Mare 110, tel. 20406, en
apotheek Van Breest Smallenburg, Lei
derdorp.
Films
Camera (2.30 7 en 9.15 uur): Les
Parisiennes (18 jaar); woensdag: Jazz
op een zomerdag (alle leeftijden).
Lido (2.30, 7 en 9.15 uur): Spionage in
de Oriënt (18 jaar).
Luxor (2.30, 7 en 9.15): Alleman (alle
leeftijden).
Rex (2.30, 7.15 en 9.15 uur): Mogen wij
zwijgen? (18 jaar).
Studio (2.30, 7 en 9.15 uur): Spaar de
spotvogels (14 jaar).
Trianon (2 en 7.30 uur): Lawrence van
Arabië (14 jaar).
Tentoonstellingen
De Lakenhal: tentoonstelling van schil
derijen en beeldhouwwerken uit he be
zit van de Kon. musea voor Schone Kun
sten van België (van 1 febr tot 9 maart)
Sociëteit Horus, Rapenburg 127: foto
tentoonstelling „Camera Catena" (van
vrijdag 31 jan —vrijdag 7 febr.)
Museuro Oudneden: tentoonstelling
Romeinse mozaïeken uit funeste (tol
15 maart).
Rijksmuseum voor Volkenkunde: Wow
ipitsj, 12 Houtsnijders van Amanamkai
(tot 1 maart).
LEIDEN Wat is er in de verhouding tussen de Rooms-Katholieke en
■de Reformatorische Kerken ten goede veranderd door het concilie? Wat zijn
de punten waar nog wezenlijke verschillen worden gevonden? Wat kan er
worden gedaan om op deze punten verder te komen? Dat waren de drie
vragen, die de studenten-predikant J. A. Eekhof gistermiddag aan de orde
stelde tijdens een samenkomst in het geheel gevulde Groot-Auditorium der
Universiteit, in het kader van de diesviering der Universiteit belegd door
de Christen-Studenten-Raad, die krachtens zijn statuut het interconfes
sionele gesprek wil bevorderen. Onder leiding van ds. Eekhof werd over
deze vragen gesproken door prof. dr. F. Haarsma van het Groot-seminarie
in Rijsenburg en prof. dr. G. C. Berkouwer van de Vrije Universiteit,
hoogleraren, die op de beide zittingen van het concilie te Rome aanwezig
waren.
Beide achtergronden
hebben veel gemeen
Prof. Haarsma stelde vast dat er een
verschuiving is in de waardering van de
moderne oecumenische beweging in de
R.K kerk. Voor het eerst in de geschie
denis is deze beweging officieel erkend
>m is dooi Paus Joannes XXHI het
secretariaat voor de eenheid der christe-
gesticht met de opdracht het gesprek
op gang te brengen en verder te leiden.
Daarmee heeft de R.K. kerk zich voor
het eerst begeven in de structuur van de
dialoog. Terwijl de oecumenische werk
groepen, die op vele plaatsen bestonden
eerst met argwaan en zelfs angstig wer
den bekeken, heeft het Concilie nu. door
het ontwerp-decreet over het oecume-
nisme te aanvaarden, dit alles een ker
kelijk statuut gegeven.
Het is belangrijk te constateren dat de
oecumenische beweging gezien wordt als
taak voor geheel de R.K. kerk, ook
die landen waar zij praktisch volks
voor kort waren protestanten en
oosters-orthodoxen in de R.K. kerk
eigenlijk alleen maar object voor gebed,
laar geen subject om mee te spreken;
ten wachtte op hun terugkeer.
De werkelijke eenheid der Christenen
zal echter slechts tot openbaring komen
eer alle kerken, de Roomskatho-
lieke incluis, zich vernieuwen vanuit de
Heilige Schrift met open ogen naar de
wereld van deze tijd en haar vragen en
noden.
De Rooms-Katholieke kerk erkent
vanuit het schema over het oecumenisme
steeds meer kerkelijke gemeenschappen
buiten haar grenzen, dus niet alleen in
dividuele Christenen. Wel is het zo dat
de oosters-orthodoxe kerken inderdaad
kerken worden aangediend en de re
formatorische kerken als religieuze ge
meenschappen: dit laatste zal worden
veranderd in ..kerkelijke gemeenschap
pen". Er zijn stemmen, die ervoor pleiten
eenvoudig van „Kerken" te spreken
Eerste kennismaking
Veel meer wordt ook, elders nog
steeds prof. Haarsma. de reeds gege
ven eenheid, die tussen christenen van
verschillende confessie bestaat, erkend.
Dat is vooral te danken aan de waar
nemers uit andere kerken, die op het
concilie aanwezig zijn en daar een
actieve rol spelen. Vele bisschoppen
hebben het reformatorische christen
dom eerst in Rome leren kennen door
de ontmoeting met de waarnemers.
Als gemeenschappelijke basis van de
wederzijdse verbondenheid der Kerken
wordt steeds meer erkend het sacrament
de Heilige Doop. de belijdenis van
Christus als Heer en de Heilige Schrift
als de absolute openbaring Gods. In dit
alles zijn elementen gegeven om dichter
bij elkaar te komen. Het is duidelijk
er specifieke bijdragen zijn, die zich
de reformatorische Kerken hebben
ontwikkeld en die een authentieke bij
drage zullen zijn aan de ene kerk waar
e naar toe willen.
Daarbij ziet men steeds meer in, dat de
eenheid, die Christus wil, ruimte moet
laten voor pluriformiteit.
Veel aan de hand
In tegenstelling tot prof. Haarsma, die
concreet sprak vanuit de huidige situatie
maakte prof. Berkouwer een aantal dog-
Voor grammofoonplaten
Openbare bibliotheek Reuvens, Bree-
raat 27: maandag en woensdag van I
tot 5.30 en van 7 tot 9 uur, dinsdag van
I tot 5.30 uur, vrijdag van 10 tot 5.30 en
7 tot 9.30 uur en zaterdag van 9 tot
ir; openingsuren filiaal Plantage 6
dinsdag 3.30 tot 5.30 uur, donderdag 1
ot 8.30 uur en vrijdag van 10 tot 12 uur
peningsuren filiaal lagere schooi
Obrechtstraat: dinsdag en donderdag van
tot 920 uur en zaterdag vaD 1 toi
ir, voor de jeugd woensdag van 2
tot 5. uur; jeugdbibliotheek Plantage 6
maandag en dinsdag van 4 tot 520 uui
'oensdag van 12 tot 4.30 uur en zaterdav
an 12 tot 4 uur, vrijdag voor ouderer
an 620 tot 8.30 uur; jeugdhonk Zwartt
Pad, Marnixstraat 102: vrijdag van 320
t 5.30 uur.
Rapenburg 73 (Academie): tentoonstel
ling plastiek (Jos van Kessel) en schil
derijen (Steven Kwint), van 24 jan -24
febr. (dagelijks van 10-5 uur, 's zondag;
gesloten
Wassenaar: kunstzaal Heuff, Hoflaan 7
aquarellen van Eugène Winter en klein
plastiek van Hanna Schuitema, van zat
25 jan tot 13 febr„ dagelijks van 10 tot
bovendien op woensdagavond vaD
8 tot 10 uur, 's zondags gesloten.
men-historische opmerkingen, die echter
om des tijds wille bij korte aanduidingen
moesten blijven, waardoor zijn betoog
ongetwijfeld aan duidelijkheid bij dat van
zijn gesprekspartner achter bleef. Zijn
ervaring in Rome was dat er veel aan de
hand is
Allerlei verschuivingen, die gaande
waren, hebben od het Concilie een zeer
reële inhoud gekregen. Vaak zijn ze
moeilijk te analyseren, maar het is
onmiskenbaar duidelijk, dat er zowel
in de reformatorische kerken als in die
van Rome interne spanningen aai
zig zijn. Terwijl Rome in de eerste helft
van deze eeuw eigenlijk voortdurend
negatief reageerde op allerlei uitingen
van moderne wetenschappelijke inzich
ten, is dit sinds de jaren vijftig anders
geworden. Men reageert nu veel meer
positief ook ten opzichte van de refor
matorische broeders-
Het historische besef is ontwaakt t.a.v.
allerlei beslissingen, die in de kerkge
schiedenis zijn gevallen, maar ook bij de
beoefening der Bijbelwetenschap en in
de exegese van het Nieuwe Testament.
De vraag schijnt voor prof. Berkouwer
niet te zijn of men in Rome de reforma
torische Kerken wil erkennen maar of
men dit vanuit de beslissingen, die in het
verleden zijn gevallen, wel kèn.
Duidelijk is geworden op het Concilie,
dat de nieuwe theologie geen locale aan
gelegenheid meer is. Zij explodeerde in
de discussie over Schrift en traditie en
de vraag of de Kerk uit één of uit twee
openbaringsbronnen leeft. De Heilige
Schrift is de scepter, waaruit de hele
Kerk leven moet Dat heeft geweldige
consequenties.
De conservatieve groep onder leiding
van kardinaal Ottaviani zegt niet: laat
ze maar spelevaren want uiteindelijk
staat het leergezag beslissend boven al
les wat door de jongeren te berde wordt
gebracht. Men beseft dat wat nu te ber
de wordt gebracht zijn consequenties kan
hebben tot in de top, waar het leergezag
functioneert. Allerlei in de historie ge
vallen beslissingen worden wel niet ge
relativeerd maar toch wel gesitueerd
doordat men stelt: wat de Kerk bedoel
de te formuleren, is eerst te begrijpen
als het gezien wordt in de historische
situatie waarin de desbetreffende beslis
sing viel.
De conservatieve groep mag nu wel
zeggen, dat er nog niets is beslist
hoe de beslissingen op de komende
zitting ook zullen uitvallen
op de heide gehouden zittingen zoveel
gebeurd en gezegd over een opnieuw
overwegen van het leergezag en over
het principe der pauselijke onfeilbaar
heid, dat dc Rooms Katholieke Kerk
daar niet meer van zal kunnen los ko
men-
Paus-monarch
Op de tweede vraag, waar de wezen
lijke verschillen liggen, antwoordde prof
Haarsma, dat deze onduidelijker worden
naarmate de nieuwe theologie moediger
wordt en het Concilie voortschrijdt. Het
primaat van.de paus bv. is nu meer ge
plaatst in het kader van het gehele col
lege der bisschoppen. Het monarchdsche
standpunt, waarin de paus als monarch
het alleen te zeggen heeft, is door de
Roomse theologie verlaten.
Prof. Berkouwer,
gesprekspartners bij de gisteren
in de Leidse Academie gehou
den dialoog (Christen-Studen
tenraad) over Rome-Reformatie.
de ambtsopvatting zijn er
schillen, maar dit ligt exegetisch erg
moeilijk. Is het vanuit de Bijbel uit te
maken of de Kerk geregeerd moet wor
den door predikanten, ouderlingen en
diakenen of door bisschoppen?. Noch het
één noch het ander is met een beroep
op de Heilige Schrift te funderen. De
vraag rijst hier, welke betekenis aan de
kerkgeschiedenis moet worden toege
kend. De verschillen liggen in het vlak
van de leer der Kerk, toegespitst op de
leer aangaande de ambten. Daar valt de
beslissing. Wij mogen tooh geloven i
aanwezigheid van de Heölige Geest i
gang der Kerk door de geschiedenis
der daarmee te zeggen dat de Geest niet
buiten de Kerk zou zijn.
Ook in de sacramentstheologie liggen
de verschillen. Op dit punt zijn er voor
Rooms-Katholieken grote moeilijkheden
in de leer en de praktijk der Reformatie.
Over deze zaken zal de dialoog tussen
Rome en de reformatorische Kerken
moeten door gaan waarbij t.a.v. het
vraagstuk „Schrift en traditie" de beslis
sing reeds is gevallen. Verworpen is de
opvatting dat Schrift en traditie voor de
Kerk twee gelijkwaardige bronnen zou
den zijn.
Het betreft de vraag van het leergezag.
»t is nu wel duidelijk dat dit niet is te
handhaven vanuit een juridische, exter-
benadering op de wijze waarop
politicis het gezag wordt gefundeerd.
Luisteren-leren
Bij de beantwoording van de tweede
waag wees prof. Berkouwer er
nadruk op, dat de Kerk die leren wil
altijd eerst en voortdurend de ecclesia
audiens. de naar de Openbaring luis
terende Kerk. moet zijn, die eerst van-
daaruit ook ecclesia docens, lerende
Kerk kan zijn.
Prof. Haarsma ontkende, dat het moge-
jk zou zijn het verleden zonder meer
los te laten. We leven daaruit Maar aan
de andere kant moet het toch mogelijk
zijn om zonder iets van het verleden te
verloochenen te zoeken naar een geza
menlijk woord in de nood van de wereld
van vandaag, een woord van troost en
uitzicht. Dat zou een nieuwe geloofsbe
lijdenis betekenen. Altijd wordt op keer
punten in de geschiedenis het geloof op-
beleden. Men moet echter niet van
>en dat we ontkennen wat we vroe
ger hebben gezegd. Het leven kan wat
niet gode was op een andere wijze gene-
Als prol Berkouwer vraagt „Kan de
Rooms-Katholieke kerk de reformatori
sche Kerken ook Kerken noemen, gezien
vanuit haar theologie?", dan zou het
goedkoop zijn het antwoord te geven
vanuit de leer der anologia. Wel kan
s dat niet theologisch, vanuit de
'wetenschap der sociologie bepaalde con
clusies vaststellen. Vanuit de Heilige
Schrift, die maar één Kerk kent. kan het
Maar moet niet gezegd worden dat
op deze vraag van uit de Heilige Schrift
geen antwoord is te geven, omdat de Hei
lige Schrift de realiteit van de gescheurd-
heid der Kerk niet heeft voorzien?
Wij zullen deze geseheurdheid moe
ten erkennen en daarmede, dat de
Rooms-kath- kerk en de andere Ker.
ken wezenlijke dingen hebben be
waard, die geen Kerk kan missen.
Wat mi te doen
Het is van belang wat in de top ge
beurt, zei prof. Haarsma. De ontmoeting
van de paus en patriarch, Athenagoras
heeft b.v. een symbolische meerwaarde,
die we niet moeten wegvlakken. Maar er
is meer: Gemeenschappelijke theologische
studie, gemeenschappelijke theologische
faculteiten aan de Rijksuniversiteiten,
gemeenschappelijke aanpak van allerlei
problemen waarom de bisschoppen heb
ben gevraagd. En in gemeenten en pa
rochies kan men samen bidden, spre-
en antwoorden zoeken en dan een
eenheid en verbondenheid ervaren die
voordien nooit heeft gezien. Wan
neer men in gemeente en parochie sa-
goed leven en werken ontdekt
hoeveel gemeenschappelijks er is in
beider achtergrond.
Prof. Berkouwer merkte hierbij op:
veel ontwikkelt zich vanzelf. Laat men
vooral niet bang zijn voor teveel con
tacten. Laten we ophouden caricaturen
van elkaar te schilderen en laten wij
elkaar aanpakken; niet op een zwak
punt van de ander, dan is men van
tevoren zeker van de eigen overwin
ning, maar juist daar waar de ander
sterk staat; bijv. op het punt van de
Marialogie samen vragen: wat zegt het
Nieuwe Testament daarover?
In zijn slotwoord citeerde ds. Eekhof
een woord van de jonge Roomse theo
loog dr. Hans Küng, wiens naam tijdens
dit gesprek herhaalde malen is gevallen.
Dr. Küng schreef voor de opening van
het Concilie Het Concilie zal de vervul
ling zijn van grote verwachtingen of een
grote teleurstelling. De vervulling van
kleine verwachtingen zal gezien de ernst
de wereldsituatie een grote teleur
stelling zijn. Wij kunnen nu constateren,
dat de verwachtingen beantwoord zijn.
Ook de verwachtingen voor een verdere
ontwikkeling zijn groot.
LEIDEN „Enerzijds heeft de Kerk zich over zes continenten verspreid,
anderzijds verkeert zij in deze continenten in een minderheidspositie". Hierop
vestigde zaterdagmiddag in het Academiegebouw prof. dr. E. Jansen Schoon
hoven dc aandacht tijdens een Diesrede in de Gewelfkamer. „Ook in Europa
cn Noord-Amerika wordt de Kerk geconfronteerd met een niet-christelijke
wereld. Europa kan niet terugkeren tot de voor-christelijke tijd, maar het
kan wel het Verbond van God de rug toekeren en in een post-christelijke
situatie terechtkomen".
Prol Jansen Schoonhoven handhaafde
zijn conclusie dat er sprake is van Zen
ding in zes continenten; de fundamentele
problemen waarvoor de Kerk zich
deze continenten gesteld ziet, zijn in
zen gelijk.
De Kerk kan op deze uitdaging op
drieërlei wijze reageren: 1 proberen
haar corpus-ohristianumpositie door
middel van herkersteningsmanifestaties
te herwinnen (spr. meende dat dit tot
mislukking gedoemd zou zijn), 2 zich te
rugtrekken in de Kerk als cultusgemeen
schap, 3 Zending (apostolaat) in zes con
tinenten.
De hoogleraar koos voor het laatste,
omdat Zending wezenlijk is voor hel
Evangelie dat aan de Kerk Is toever
trouwd en waarop zU zelf is gebouwd.
Maar geen zending in de benepen zin,
doch als getuigenis aangaande cn dienst
vanuit het Evangelie van Jezus Christus.
De Kerk mag de wereld nooit loslaten.
Zij dient oecumenisch-missionair te zijn.
Getuigschriften voor
gezinsverzorgsters
LEIDEN Van de groep leerlingen
e aan de interkerkelijke opleidings
school voor gezinsverzorgsters de cursus
sept. '63febr. '64 volgde, hebben de vol
gende leerlingen het getuigschrift ont-
"angen:
r Bouthoorn, Alphen a.d. Rijn; T Dijk-
tra, Wognum; J v d Griend, Oltgens-
üaat; J Haaksman, Harmeien; A M den
Hollander, Alphen a.d. Rijn: J W Kalf.
Oudeschild (Texel); L Melgers, Krim
pen a.d. IJssel; I C Noort, Lisse; K A
Postma. Maarssen; G Sasburg. Wognum;
M A Stam, Vreeswijk; A J M Stougie,
Poortugaal: C Verdoes. Woubrugge; R A
Visser, Huizen; E Wesselink, Slootdorp.
LEIDEN Het oude Diaconessenhuis
komt tijdelijk ter beschikking vooi
dentenhuisvestlng. De indeling van hoofd,
gebouw en zusterhuis blijkt zodanig te
zijn, dat het met maar weinig kosten uit
stekend voor dat doel geschikt is te ma.
en wel zó, dat het principe var
wooneenheden van 15 a 20 studenten met
telkens een beheerders^chtpaar, ook hier
zal kunnen worden gehandhaafd. Op een
enkele ruimte na zUn de kamers qua af
metingen direct voor bewoning door stu
denten geschikt. Voor de beheerdersecht
paren zullen enkele bouwkundige
zieningen moeten worden-getroffen. Met
het oog op de exploitatie zal de centrale
verwarming worden omgebouwd vai
kolen- tot een oliestookinstallatie. De
nieuwe apparatuur die hiervoor in
gebouw moet worden geplaatst zal later
andere huizen dienst kunnen doen,
lazen wij in het Leids Universiteitsblad.
Zo zullen in september 150 studenten
8 beheerdersechtparen tegenover r"
Hortus aan de Witte Singel onderdak
kunnen krijgen. Het hoofdgebouw wordt
bestemd voor mannelijke, het zusterhuis
voor vrouwelijke studenten.
i van de pluspunten van deze tijde
lijke ruimtewinst is, dat de Stichting Stu
dentenhuisvesting hierdoor de mogelijk
heid krijgt enkele bewoonde oude pan
den, die dringend aan herstel toe zijn,
leeg te maken.
Op één punt zal de bewoning van het
Diaconessenhuis principieel van die van
de andere stichtingshuizen verschillen.
zal minder service worden geboden
(wél schoonmaken van de kamers, niet
bedden opmaken) en daardoor ook
der hoge huur hoeven te worden betaald.
LEIDEN Of de geestelijke instelling in de negentiende eeuw zo bij
zonder slap was, weten we niet. Het is in ieder geval zo, dat verschillende
schrijvers hun bezwaren tegen de geest der eeuw kenbaar maken. De
Genestet dichtte: „Wees U zelf, zei ik tot iemand, maar hij kon niet, hij
was niemand". Deze regels zou men als een motto kunnen gebruiken voor
de „Peer Gynt" van Ibsen.
Toen hij zijn Brandt (1866) en Peer
Gynt (1867) schreef, was Ibsen in het bui
tenland. Hij hekelt de besluiteloosheid
die voortkomt uit karakterloosheid, want
„jezelf zijn" is voor Ibsen het hoogste
i belangrijkste.
Peer Gynt. de fantast, leeft voor een
groot gedeelte in die fantasiewereld. Hij
heeft een dichterlijke inslag, maar hij
presteert niets. Hij gaat overal omheen
Hij heeft geen innerlijke kracht zich te
ïtten tegen het kwaad, zodat de
trollen hem last genoeg bezorgen. Hij
werkt niet aan de ontwikkeling van zijn
persooi ij kheid om te komen tot „wees
Een tweede gedachte waar Ibsen van
uitgaat, is dat bet enige wezenlijke
kwaad, het absolute kwaad dat een mens
kan begaan, Is het verachten van de lief
de. Ook dit doet Peer Gynt en hij heeft
veel aan Solvejg te danken, aan haar
liefde,' haar wachten op hem.
De studenten, verenigd in het Leids
Universitair Accoord, (L.UTA.), hebben
onder regie van Anne Marie Prins Peer
Gynt als dies-stuk ten tonele gebracht.
Het werd een prachtige opvoering. In dit
stuk met over de honderd rollen, ge
speeld door 38 mensen, zijn er vele pro
blemen op te lossen. Artistieke zowel als
spel-technische. En dat dan in combina
tie met elkaar. Daar was bijvoorbeeld de
lengte van het stuk.
De vertaling van Den Brabander is
door Liesbeth Vreede geheel herzien.
een geheel uitkomen. Ze is daar goed
ingeslaagd, alleen wordt door zo'n be
werking het accent wel eens wat ver
sohoven We menen dat men te graag
Peer Gynt wil zien als de voorloper van
de antiheld van vele moderne stukken
Misschien is hij dat wel. maar toch meer
getemperd.
In haar regie, buitengewoon knap
en strak, met ruimte voor schakerin
gen en overgangen, heeft Anne Ma
rie Prins bewezen dat men stukken
uit een romantische tij'd ook modern
kan opvoeren, mits men de lyriek er
niet uithaalt. Sommige scènes die in
Noord-Afrika spelen, zouden zo uit
een modern stuk genomen kunnen
zijn.
De bewegingen zullen wel het resul
taat zijn geweest van een nauwe samen
werking met de choreografe Els van Ha-
Doch alles had niet dit resultaat ge
had, als Peter van Vliet niet zo aan
grijpend gestalte aan Peer Gynt had
weten te geven. De tekst (en niet al
leen van hem) moest wel eens te veel
worden doorgehaald om de zaak leven
dig te houden, maar nooit liet zijn ex
pressie ons in de steek. De toeschou
wer wist precies wat er gebeurde en
in hem omging. Onze dank en hulde
voor zulk (amateur-) toneel.
Van de vele anderen noemen we
slechts nog Renée Groeneweg-Kelder als
moeder Aase, Piet de Groot, die met een
wat zwakke stem, een zuivere Solvejg
liet zien en Willem Erkelens, die met
forse gebaren en bewegingen een heel
knap gespeelde Begriffenfeld op dc plan
ken zette.
Tot slot een ovatie voor allen, speciaal
voor Peter van Vliet, veel bloemen als
stoffelijke en toespraken als geestelijke
en geestige blijken van dank.
A. C. Bouwman
Hoelang het allemaal zal duren, hang?
van de ralisering van het „Witte Singel
plan" af. Krijgt de architect zijn zin dan
zal er op de plaats van het Diaconessen
huis een toren van 110 meter (23 verdie
pingen) verrijzen voor de A-faculteiten.
De „boekentoren" of bibliotheek
verderop komen, meer in de richting
van het Leidsch Dagblad, maar aanzien
lijk minder hoog worden. Onder het hele
complex is een ondergrondse parkeer
ruimte geprojecteerd. Maar eerst moet de
z.g. nutswet nog worden aangenomen.
Zoekt U een goed
ANKER HORLOGE
voor 1 30 - en f 40— Of het
allerbeste van 1 200 - en t 400
Borloger v d Water Haarl-str 207
heeft het Eterna Certlna -
Prisma Junghans Ewe Anker
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN, 30 januari Doet. geschiedt
nis. de heren J van Heij6t (Vlaardingen),
cum laude en J R Bruyn (Voorburg)
iaude; doet Ned. recht: mej. A E I
kamp en dc heer J E J Hemmes, beiden
te Voorburg: kand. Engels: mej. C H Hage-
Voor grammofoonplaten
PROF. JANSEN SCHOONHOVEN
oecumenisóh-missionair
Diescollege mr, Polak
over vrijheidsrechten
in Amerika
LEIDEN Voor de juridische facul
teit gaf mr. M. V. Polak uit Oegstgeest
in het kader van de dies natalis der
Leidse universiteit zaterdagmorgen in
het Academiegebouw een college over
de Amerikaanse vrijheidsrechten.
Amerika was de eerste staat die de
rechten van de mens. het individu, als
e „catalogiseerde": men kende
onder meer iedereen expliciet het recht
vrijheid van meningsuiting toe.
en ander werd vastgelegd in de
constitutie, „Amerika's ongekroonde ko
ning". Verscheidene malen kwam deze
vrijheid onder invloed van veranderende
omstandigheden en denkbeelden in een
crisies terecht, doch tot nü toe achtte
het risico van dictatoriaal optreden
steeds groter dan het risico, dat een ware
democratie in zich heeft
r grote vrijheid die de Ameri
kaanse burger dan ook heeft op het ge
bied van meningsuiting komt o.m. tot
uiting in de tolerante houding die de
staat aanneemt Jegens personen die hun
positieve mening omtrent de communis
tische idelogieën op verscheidenen ma-
kenbaar maken, al zijn waar
schijnlijk alle communisten bij de FBI
Men is van mening dat ieder mens,
dus ook de communist, de vrijheid heeft
zijn ideeën aan anderen kenbaar te ma
ken. Zelfs al zouden deze ideën uitein
delijk de vernietiging van de huidige
Amerikaanse staatsvorm tot doel heb
ben.
Als voorbeeld noemde rar. Polak ook
het in 1944 ontslaan van rechtsvervol
ging van personen die onder meer nazi-
^mfletten verspreiden, aangezien men
vond dat deze nazi's meer deden dan hun
nening uiten.
Drukker I. Beurze
kreeg zilveren
Oranje-Nassau
LEIDEN Wethouder S. Menken heeft
vanmorgen om tien uur de zilveren ere
medaille verbonden aan de Orde van
Oranje-Nassau uitgereikt aan de heer L
Beurze, die vijftig jaar als drukker werk
bij N.V. A. W. Sijthoff's uitgevers
maatschappij. De jubilaris, die vergezeld
zijn vrouw en kinderen, mocht
de gelukwensen van het gemeentebestuur
In ontvangst nemen na een korte toe-
ipraak van de wethouder, die de vele
veranderingen In het bedrijfsleven schet
ste.
Dat deed ook directeur G. de Flines,
die de jubilaris een harde werker noemde
hem namens het bedrijf de bij de
koninklijke onderscheiding behorende
draagmedaille overhandigde. Namens het
departement Leiden van de Maatschappij
Nijverheid en Handel reikte de heer
De Flines de gouden medaille met het
bijbehorend getuigschrift uit
Bedrijfsleider J. van Keulen noemde
de jubilaris een prettig collega. De voor
zitter van de jubileumcommissie, de heer
J. Freek, bood hem een geschenk onder
couvert aan, waarna de heer Beurze een
kort dankwoord sprak.
