Broeders van Taizé
R.k.-theologische lectuur
komt binnen het
protestantse gezichtsveld
Wm
:1 lï
bidden voor kerkelijke eenheid
Oecumenische kerkbode als „Boulevardblad"
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
SgmgKAx-Sfc#. v
ZATERDAG 25 JANUARI 1964
IN JANSKERK
TE UTRECHT
„Staat open voor al wat
menselijk is". De in 1952
door de stichter en huidige
prior Roger Schutz van de
protestantse kloosterge.
meenschap Taizé gerefor-
muleerde regel, proberen
twee van de thans 60 broe.
ders in de ttfd tussen Kerst
feest en Pasen in Utrecht in
praktijk te brengen. Op uit
nodiging van de protestans-
ae studentengemeenschap
rondom de Janskerk zjjn de-
se twee uit Nederland af
komstige broeders naar de
Domstad gekomen om ,,met
dankzegging en voorbede
aanwezig te zijn temidden
van de christenen in Neder
land". Om met de Neder-
landse christenen te kunnen
bidden voor de daadwerke
lijke en creatieve eenheid in
Christus beleggen zij dage.
Ujks gebedsdiensten die, tot
hun verrassing en vreugde,
goed bezocht worden.
Niet alleen studenten vinden zij
ln het koor van de Janskerk on
der hun gehoor. Christenen van
alle richtingen komen naar hun
diensten. Dit praktisch werken
van de twee broeders („Wij zijn
allemaal gelijk; daarom is onze
naam niet van belang") bewijst
dat d« opzet van Roger Schutz.
een communiteit te stichten als
voorbeeld voor andere christe
nen, realistisch is geweest.
Beslissend
Neg.
Taizé had gevestigd, viel het be
slissende moment voor zijn „com
muniteit". De eerste zeven broe
ders verbinden zich in dat jaar
voor het leven tot goederenge
meenschap, celibaat en aanvaar
ding van eer gezag. Zij brengen
hiermee het absolute van hun
roeping tot uitdrukking die hen
voor het leven in dienst stelt van
God en de naaste.
Vanaf het begin hebben de, on
der meer uit Frankrijk, Zwitser
land, Nederland, Duitsland, Soan-
dlnavë en Amerika afkomstige,
broeders gestreden tegen het ver-
schljnsel dat vela christenen slch
gaan neerleggen bij de confessio
nele verdeeldheid. Hoewel xij zelf,
ook wanneer zij na drie Jaar van
noviciaat volledig als broeder zijn
Getuigen
Cr zijn van die verhaaltjes die
bliiven hangen. Zo lazen we
onlang» in een zendingsblad
van een evangelist op Bali,
dia leden in da verstrooiing
bezocht Zo kwam hij ook bij
een man die verhuisd was
naar een klein dorp aan de
rand van het oerwoud. Hij
was vroeger een christen ge
weest maar in de nieuwe
heidense omgeving deed hij
dat
toch de zaak van
Maar de
zei: „Het is onmogelijk om
hier in deze hindoegemeen-
schap als christen te leven".
De evangelist reisde verder,
maar diezelfde nacht droom
de de man in het hindoedorp.
Christus zelf verscheen hem
en droeg hem op ln die kam
pong van Hem te getuigen.
De droom maakte zo'n diepe
Indruk dat hij niet durfde te
weigeren.
Hij liet er geen gras over groei
en. Bang dat hij naderhand
niet meer de moed zou heb
ben. begon hii direct de vol
gends ochtend met zijn buur
man over Christus te spre
ken. en daarna met andere
mensen in het dorp.
Het was alsof men op hem had
gewacht De mensen wilden
luisteren, ze kregen er zelfs
niet genoeg van. Toen de
evangelist enige tijd later
weer door het dorp kwam,
waren er reeds veertig men
sen die wilden weten hoe ze
ook een christen konden
worden.
Getuigen is moeilijk. We vin
den het gek om over de din
gen van het geloof te spre
ken. We zijn bang om uit
gelachen te worden of dat
mensen achter onze rug op
hun voorhoofd gaan wijzen.
En dat terwijl de mensen ln
uw omgeving misschien juist
wachten op een woord van u.
den. werken en bidden ze voor de
zichtbare eenheid van alle chris
tenen in één kerk en „richten te-
konen op van deze zichtbare een
heid" om zodoende de christenen
de kans te ontnemen het gebed
van Christus: „Dat zij één ïUn,
opdat de wereld gelove...." te blij
ven loochenen.
Oecumene
Steeds heeft deze protestantse
communiteit die in sommige,
meer uiterlijke, opzichten ver
wantschap vertoont met rooms-
katholieke gemeenschappen oecu
menische contacten onderhouden.
Prior Schutz gaat sinds 1949
meer dan een» naar Rome om de
Rooms-Katholieke Kerk beter te
leren kennen (do laatste keer als
waarnemer naar het Vaticaans
concilie). Eveneens worden re
gelmatig reizen gemaakt naar de
Verenigde Staten, Engeland, en
Duitsland om daar contacten te
legden met verschillende denomi
naties van het protestantisme.
Al» studiesecretaris van „Geloof
en kerkorde" neemt een broeder
direct deel aan de werkzaamhe
den van de Wereldraad van Ker
ken.
De oecumenische roeping van
de communiteit wordt niet alleen
zichtbaar uit de bezoeken buitens
lands, maar ook door het ontvan
gen in Taizé van vele duizenden
pelgrims van alle confessies en
\aii alle continenten die het ge
hele jaar door komen. Het blijkt
dat ze niet uit nieuwsgierigheid
komen, maar om werkelijk mee
te bidden en daardoor iets bij te
dragen aan de eenwording. In
het kleine dorpje Taizé is voor
jonge protestanten gelegenheid
enkele dagen in retraite door te
brengen. De „Verzoeningskerk"
die in 1962 door jonge Duitsers
werd gebouwd in het kader van
d« „Aktion SUhnezelchen" geeft
de pelgrims en bezoekers de ge
legenheid tot persoonlijk gebed,
of tot deelname aan de diensten
van de communiteit.
tracht mee te werken de verzoe
ning tussen de gelovige en hij die
niet kan geloven, tussen de chris
ten en hij die in het geloof van
hem gescheiden is tot stand te
brengen.
Direct vanaf het begin van het
bestaan van de communiteit is de
openheid een van de hoofdtrekken
geweest van de monastieke roe
ping van de broeders van Taizé.
Zij hebben zich vooral moeite ge
geven zich te integreren in het
Bourgondische land waar zij zich
gevestigd hebben. Een van de
broeders is overgegaan tot het
oprichten van een coöperatieve
melkfabriek die op het ogenblik
meer dan 1200 boeren uit de om-
boerderij, die het vee, de land
bouwmachines en het land van de
communiteit en van vijf jonge
boerengezinnen in één bedrijf ver
enigt Dit maakt voor de landbou
wers een meer rationele en daar
door vaak lucratievere arbeid mo
gelijk.
Ook de wil van de broeders
om uitsluitend van hun arbeid te
leven (van wat de landbouw, hun
huisdrukkerij, de pottenbakkerij,
het kunstatelier hen oplevert) zon
der ooit giften te aanvaarden,
beschouwen zij als een teken van
solidariteit met de mensen van de
ze tijd.
werken en bidden voor de
sichtbare eenheid van alle chris
tenen in één kerk
Verzoening
Symbool
Volgen» hun regel: „In de re
gelmaat van de dienst kiemt de
liefde van Jezus in on# zonder dat
wij zelf weten hoe" pogen de
twee thans in Utrecht verblijven-
de. broeders de oecumene in prak
tijk te brengen. In de week der
gebeden hebben zij vooral ge-
Regelmatig worden diverse
broeders, zoals de twee in Utrecht
naar andere landen uitgezonden.
Zo leven er od dit moment broe-
den als. arbeider, inJUgiera. Lyon
en Coventry (Engeland). Enkele
broeders oefenen een pastoraal
ambt uit in enige gemeenten. De
broeders zijn in mets, uiterlijk,
van andere mensen te onderschel
den. Alleen in Taizé als «r een
dienst gehouden wordt verschij
nen zij in een witte pij, als sym
bool van hun onderlinge gelijk
heid.
Verschillende leden van de com
muniteit wijden zich aan theolo
gische en sociologische studies.
Er zijn verschillende publikaties
van de broeders van Taizé. De
bij Ten Have in Amsterdam uit
gegeven vertaling van „Vivre
l'Aujourd'hui" (Deze dag is van
God) geeft een goed inzicht in de
roeping van de broeders.
Retraite
Van 31 juli tot 4 augustus zal
er in Taizé retraite belegd wor
den speciaal voor Nederlanders.
Tevens organiseert het Secreta
riaat voor Oecumenische Reizen,
Waldeck Pyfmontlaan 9, te Am
sterdam, van 9 mei tot 25 juli
reizen naar Frankrijk waarbij
men ook Taizé aandoet.
De dagelijkse gebedsdiensten
in de Janskerk vinden (tot Pasen)
om 8.00, 12.15, 19.00 en 22.15 uur
plaats. Hoewel de opkomst hen
meevalt beseffen de twee broe
ders van Taizé goed dat zij het
moeten hebben van het persoon
lijk contact, en het niet moeten
zoeken in groots opgezette bij
eenkomsten. Hun streven, bij het
uitvoeren van hun opdracht, niet
te veel op de voorgrond te treden,
getuigt ook al weer van werke
lijkheidszin.
De berucht geworden Vara-
uitzending van enkele weken
geleden heeft bewezen wat
we al wisten dat pro
testants-christelijke televisie
kijkers zich niet alleen tot
de N.C.R.V.-programma's be
palen. En gold dat vroeger
misschien nog wel voor
velen ten opzichte van de ra
dio, die tijd is voorbij uitge
zonderd misschien in een en
kel anachronistisch protes
tants ziekenhuis. Statistieken
hebben selfs uitgewezen dat
protestanten meer geneigd
zijn naar r.k. geestelijke pro
gramma's te luisteren en te
kijken, terwijl dominees op
hun beurt een zeer grote
aantrekkingskracht op rooms-
katholieken uitoefenen. Ook
voor de wereld van de roman
geldt dat. Geen protestant
zal een goede novelle weige
ren van een rooms-katholieke
auteur. Maar geheel anders
stond het voor kort ten op
zichte van theologische lec
tuur. Iedere kring had zijn
eigen boeken, zijn eigen au
teurs.
Zelden zond een r.k.-uitgevar
werken aan de redactie van
een protestant» blad. En protes
tantse uitgevers passeerden vrij
wel consequent „De Tijd- Maas
bode" en „De Volkskrant".
Maar ook op dat punt beginnen
de scheidsmuren te vallen.
Romano Guardini is een geliefd
auteur geworden van vele pro
testanten en het aantal rooms-
katholieke boeken, dat wij ter
bespreking krijgen, wordt dage
lijks groter. Ook is er reeds dui
delijk sprake van een vice-versa
verkeer. Theologen als Oscar
Cullmann, Bultmann en zelfs
lijk wat er aan de rooms-katho
lieke kant verschijnt. Er is
daar duidelijk een groeiende
leeshonger.
Devotie
Terwijl wil protestante» en
zeker zij die van calvlnls-
tisohen huize komen sterk
zijn in de leer, zijn vele rooms-
katholieke uitgaven gewijd aan
wat bij hen heet „devotie". En
gelsen en Amerikanen spreken
van „devotional literature", een
uitdrukking die eigenlijk geen
6rotestanta equivalent heeft
t het Nederlands. Deze
boeken zijn er niet ln dt eer
ste plaats op gericht de lezer
Jets te leren, maar hem iets te
denken te geven waardoor hij
diohter bij God komt.
Een prachtige uitgave, die
een bijzonder welkome aanvul
ling voor de toch wel uitgebrei
de collectie dagboeken bete-
het
„typisch
kent, is een klein „trilogie" uit
gegeven door de rooms-katholie
ke uitgever Lannoo in Den
Groeiend*
leeshonger bij
r k.-gelovigen
Juweeltje
wordt tegenwoordig gevon<
aan de andere kant van de ker
kelijke omheining! En het ge
volg is dat niet slechts theolo
gen, maar ook menige leek
reeds als „een koe zijn kop
steekt door de tralies van het
hek om te genieten van het
groene gcas van de buren".
Het is in ieder geval opmerke-
Ook op het gebied van kerktoren,
bouw zijn de laatste jaren de
architectonische normen veran
derd. Hier een voorbeeld van een
seer moderne opvatting, gereali
seerd in het Zwitserse plaatsje
Osier.
Gebeurt het in kerkelijk Ne
derland in zeer speciale geval
len, zoals bijvoorbeeld rondom
Kerstfeest, wel eens dat enkele
kerkelijke groeperingen beslui
ten gezamenlijk een speciaal
kerkbode-nummer uit te bren
gen, ln 1964 zal een dergelijke
uitgave in Bristol en omgeving
een zeer normaal verachijnsel
worden. Dezer dagen is bet,
met medewerking van alle, 150,
onderling zeer verschillende
kerken samengestelde, eerste
nummer van het kerkblad
„Contact' verschenen. Voor ge
heel Engeland is dit bij uitstek
oecumenische blad een pri
meur, „een historische gebeur
tenis" zoals „Contact" het zelf
noemt.
In het zestien pagina's tellende
„Contact" is ©r voor alle kerkelij
ke richtingen een plaats inge
ruimd. Een van de voordelen hier
van is dat bijvoorbeeld de angli
caan op dez© manier in staat ge
steld is al het nieuws over de
presbyterlaan in zijn streek te le
zen zonder zich op een aparte uit
gave te abonneren.
Door deze geheel nieuwe opzet
is het moeilijk „Contact" als een
traditionele kerkbode te blijven
zien, wat ook ongetwijfeld de be
doeling van de samenstellers niet
meer in de eerste plaats is. In
niets is deze „Voice of the chur
ch®»" te onderscheiden van een
Engelse krant. Het formaat is ge
lijk en de veel gebruikte grote
sensetiekoppen geven er het uiter
lijk aan van een boulevard-blad
als de Daily Mirror. Als men nu
bedenkt dat de gehele uitgave ver
zorgd wordt door louter journalis
ten zal men zich over het bui
tengewoon geslaagde doch enigs
zins ongewone, uiterlijk van het
huis aan huis verspreide kerk
blad niet meer verbazen.
Het blijkt een gelukkige keus
van de kerken geweest te zijn de
verwerking van het nieuws en de
lay-out in handen van vakmensen
te geven. Een gevolg hiervan is
nu dat het eerste nummer ook
wat inhoud betreft zo verzorgd is
alsof het al jaren verschijnt. Men
vindt er geen vaag plannen ont
vouwen voor de komende num
mers, maar een onmiddellijk be
slagen ten ij» komen met artike
len over sociale vraagstukken,
kerkelijk en verenigingsleven in
het verschijningsgebied, commen
taren op radio en televisiepro
gramma's, en, veel nieuws en
wetenswaardigheden over de ker
kelijke groeperingen in de streek.
Geen imitatie
Het woord kerkbode zal het
nieuwe „Contact" niet meer dek
ken. He* is veeleer een kerkelijk
oriëntatieblad. dat, hoewel
groots van opzet, meteen bij het
eerste nummer reeds positie- be
paald heeft: geen imitatie van
bijvoorbeeld Church Times (dat
vele oriënterende oecumenische
artikelen uit binnen- cn buiten
land geeft), maar uitsluitend ten
dienste staan van de gemeenten
ln de westhoek van Engeland.
Van geheel andere aard is
Paul Chauchard's werkje „Bio
logie en moraal". Deze Franse
zenuwfysioloog en pedagoog ont
wikkelt vanuit de biologie van
de mens de grondslagen van een
moraal, die de mens moet le
ren hoe hij zich, met het oog
op ziin taak (de wereld mens
waardiger maken) kan gedra
gen. De schrijver schenkt vooral
aandacht aan het hygiënisch as
pect van een verkeerd gebruik
van de hersenen waardoor de
mens zichzelf en anderen
schaadt. In dezelfde reeks ver
scheen onlangs ook „Menselijke
erfelijkheid" van dr. R. Derae-
maeker, een neus-, keel- en oor
arts die zich in het bijzonder
met dit onderwerp heeft bezig
gehouden.
Van bijzonder belang is in de-
reeks „Randgebieden" ook
nieuw werk van Christo
pher Dawson „Crisis van de
westerse opvoeding". In dit
Haag. Onder de titel „Een jaar boek geeft de auteur van het
bekende werk: „Europa, wezen
en roeping", een geschiedenis
van de vrije westerse opvoe
ding, een situatiebeschrijving
van het christelijk onderwijs en
schenkt hij aandacht aan de
westerse mens in zijn verhou
ding tot de technologische orde.
Prediking
Van een geheel andere aard
is de serie „Woord en bele
ving", een reeks theologische
monografieën voor priesters, re
ligieuzen, studenten en belang
stellende leken. Allerlei bijbels
theologische onderwerpen ko
men aan de orde zoals bij
Bosch en Keuning's „Boeken bij
de bijbel". Zo publiceerde de be
kende r.k. theoloog dr. C. F.
Pauwels een werk (196 pagi-
na's) over de preek als Gods
Woord. Het gaat hier echter
niet zozeer om een soort „pre
dikkunde" als wel om een theo
logie van de prediking.
Ongetwijfeld zal dit boek «ok
door predikanten gelezen wor
den, met meer belangstelling
waarschijnlijk dan het eveneens
in deze serie zojuist versche
nen boek: „Het sacrament der
zieken" van dr. M. Fraeyman.
Dit boek is in zekere zin een
rooms-katholiek antwoord op de
gebedsgenezing, die enkele ja
ren geleden zo in het bijzonder
°°k
Met u
De huidiga rooms-katholieke
honger naar het boek schijnt
zo groot te zijn dat alleen al de
uitgever Lannoo het aange
durfd heeft nog een serie te be
ginnen onder de titel „Ik ben
met u". Het is een serie uit de
kluiten gegroeide pockets, ge
heel gewijd aan de sacramen-
ten. Zo verscheen reeds: „De
doop u", „Dit is mijn lichaam"
(over de eucharistie), „Ik ver-
bet u" (over de biecht).
„Ik wijd u en „Ik zegen uw
verbintenis". Ze zijn stuk voor
«tuk van de hand van dr. Jozef
Delmotte, professor aan het
grootseminarie te Gent. Deze
boeken geven een bijzonder
goed inzicht ia de rooms-katho
lieke leer van de sacramenten.
Dezer dagen verscheen bij
dezelfde uitgever Lannoo bo
vendien nog het „Nieuw dag
boek van Spieghelken", reac
ties en vaak kostelijk van
een jong meisje op het leven
om haar heen, typisch Vlaams,
typisch rooms-katholiek. Daar
door een weergave van een le
venssfeer die toch wel ver van
de onze afstaat. Een dergelijk
boek onderstreept de kloof, die
niet alleen theologisch, maar
ook sociologisch van aard is,
tussen Rome en Reformatie,
een kloof die dan plotseling
weer overbrugd lijkt in som
mige devotionele en exegetische
boeken.
uwer goedheid", heeft Michael
Hensen gedachten bijeenge
bracht van de oudste kerkva
ders (Chrysostomos, Athanasius,
Augustinus) tot hedendaagse
schrijver» (Romano Guardini.
Karl Rahner). Hij heeft daar
bij niet gekeken naar kerkmu
ren en ook citaten van Kierke
gaard en Bonnhoefer opgeno
men, en uitspraken van de pro
testantse communiteit van Taizé.
De boekjes zijn van klein for
maat, 300 pagina's bijna dik,
maar dun door prachtig papier,
en gebonden in een slappe plas
tic omslag. Het eerste deel:
„Winter" geeft gedachten over
advent en incarnatie, het tweede
deel over lijdenstijd en opstan
ding, het derde deel over Pink
steren en de rest van het ker
kelijk jaar. Zo is een unieke uit
gave ontstaan, die ongetwijfeld
ook vele protestanten zal boeien.
Heiv* pockets
Lannoo in Den Haag geeft
ook een reeks „halve pockets"
uit, getiteld „Kernen en facet
ten". Het zijn essays van onge
veer 70 pagina's over theologi
sche en filosofische onderwer
pen.
Actueel is het boekje van de
Leuvense hoogleraar H. van
der Bussehe over de eerste drie
hoofdstukken van Genesis.
Het stamt echter uit de
bijbelkritische school en zal
vele orthodoxe protestanten te
ver gaan. Dezelfde hoogleraar
schreef ook een waardevol
werkje over „Het Onze Vader",
een studie die meer biedt dan
een aantal mooie gedachten over
een oud en vertrouwd gebed.
Het eerste boekje dat in deze
betrekkelijk nieuwe reeks ver
scheen, was van de hand van
mag. dr. P. Ancieux over „Het
ambt ln de kerk". Juist in der
gelijke werkjes blijkt dat de kloof
die in exegetische werken nau
welijks merkbaar ls tussen Ro
me en Reformatie, toch nog zo
groot is.
Randgebieden
Lannoo (Den Haag) geeft ook
een gebonden reeks alt getiteld
„Randgebieden". Daarin publi
ceerde de Parljse theoloog Jean
Daniélou een zeer leesbaar
werk: „Ergernis der Waarheid",
waarin hij een antwoord wil ge
ven aan de velen die de waar
heid te lijf gaan. Juist pro
testanten die op bet terrein van
het apostolaat werkzaam zijn,
zullen uit dit boek kunnen leren.
moeilijkheden in eigen land op
te lossen moet hij de kwestie
Maleisië haar gevaarlijke karak
ter ontnemen.
Dit betekent niet minder, dan
dat hij het noordelijke deel van
Borneo van deze federatie
moet los scheuren. En wanneer
hij daar niet langs vreedza
me weg in slaagt, zal hij ge
weld moeten gebruiken.
Vergelijking meteen andere Aziatishe reis van Robert
Kennedy - Nieuw referendum in noorden van Borneo? ,Voo'b*™ld!n9
Vandaar dat Soekarn
- Of streven naar statenbond in Zuidoost-Azië
ALS we In gedachten Robert
Kennedy vergezellen op
diens spectaculaire reis door
het Verre Oosten, zijn we ge
neigd, een vergelijking te
maken met een soortgelijke
„tournee", die de Ameri
kaanse minister van justitie
bijna twee Jaar geleden heeft
gemaakt. Hij bemiddelde toen
op verzoek van zijn broer in de
kwestie-Nieuw Guinea en het re
sultaat er van was, dat de Ver
enigde Staten ons land min of
meer hebben gedwongen, dit ge
bied aan Indonesië over te dra
gen, zij het dan vla de organi
satie van de Verenigde Naties.
Men vraagt zich af, wat Kenne
dy thans voor de geest staat.
Hij kan ook nu slechts slagen,
als hij eon voor Soekarno aan
vaardbare regeling weet te ver
wezenlijken. Bijna twee Jaar ge
leden werd Nederland hier het
slachtoffer van. En we vragen
ons af, wie nu aan het kortste
eind moet trekken. Want Enge
land zal zich zeker een behan
deling als die welke Nederland
kreeg, niet laten welgevallen.
Juiste moment
lik ziet het e
Robert Kennedy
op het juiste moment in de
kwestie Maleisië is gedoken. Er
was reeds een guerrillaoorlog op
Borneo aan de gang in het ka
der van de zgn. confrontatiepoli
tiek van Indonesië, maar tot
oorlogshandelingen tussen dit
land en Maleisië (dat zich ge
steund weet door Engeland,
Australië en Nleuw-Zeeland)
was het nog niet gekomen. Een
feit was evenwel, dat de con
frontatiepolitiek van Indonesië
bijzonder weinig zoden
(deer de communieten gecontro
leerde) vakbonden zich niet
wensen te storen aan het offi
ciële verbod, de Brltoe belan
gen in Indonesië over te nemen
zulks ondanks het feit, dat tij
zich aan „contra-revohitlonair©
praktijken" schuldig maken.
Parallel
De grote moeilijkheid voor
Soekarno ia nog steeds, dat de
belangen van het leger en de
communisten in Indonesië wat
de kwestie Maleisië betreft pa
rallel lopen. Van de legerleiding
is bekend, dat zij de vorming
van de federatie Maleisië (waar
van ook het noordelijke deel van
Borneo deel uitmaakt) als een
bedreiging ziet voor de veilig
heid van Indonesië. Aangezien
de communisten uit de aard der
zaak tegen deze westersgezlnde
federatie gekant zijn. weet Soe
karno zich voor «en moeilijk
probleem geplaatst Om de
Vandaar dat Soekarno de
„vreedzame" weg van de con
frontatie heeft betreden. We zei
den echter al, dat hij met deze
politiek totdusver niets heeft be
reikt. Alles wat Indonesië tegen
Maleisië en Engeland heeft on
dernomen heeft de vastbesloten
heid van deze landen om stand
te houden slechts groter ge
maakt. Het lag voor de hand,
dat Soekarno over andere mid
delen moest gaan denken om
zijn doel te bereiken. Daar
toe maakte generaal Nasoetion,
minister van defensie, een we
reldreis om de levering van zo
veel mogelijk wapens te bespre
ken en te bespoedigen.
Langzaam maar zeker ont
staat thans een situatie, zoals
die bestond aan de vooravond
van de „regeling" van de kwes
tie Nleuw-Guinea. Met dit ver
schil echter, dat de omstandig
heden thans niet in het voordeel
van de aanvaller sljn.
Aangegrepen
Tegen deze achtergrond ge
zien valt het te begrijpen, dat
Soekarno met twee handen het
bemiddelingsaanbod van Robert
Kennedy heeft aangegrepen. De
besprekingen van de Amerikaan
se minister resulteerden reeds in
de toezegging van Maleisië, dat
erkenning door Indonesië niet
maar een voorwaarde voor «en
gesprek behoeft te zijn; en in
het akkoord, dat er een wapen
stilstand zal komen in de gueril-
rillastrijd in de jungle van Bor
neo. Nu is een dergelijk bestand
slechts van betrekkelijke waar
de, ook al omdat het tenminste
een week zal duren, voordat het
tot de infiltranten uit Indonesië
is doorgedrongen.
Dit neemt echter niet weg, dat
alleen al het feit, dat een bestand
werd overeengekomen, een gun
stige uitwerking kan hebben op
de besprekingen, die nu voor de
deur heten te staan. Blijft ech
ter de vraag, wat het resultaat
van dit gesprek kan zijn.
Concessie
sprake kunnen zijn, dan moet
van de zijde van Maleisië een
concessie worden gedaan. Deze
zal er wellicht op neerkomen,
dat de regering van de federatie
opnieuw moet instemmen met
een door de Ver. Naties gecon
troleerde raadpleging van de be
volking, die in het niet-Indone-
slsche gedeelte van Borneo
woont Men weet, dat «en der
gelijk onderzoek reeds heeft
plaatsgehad, maar dat Soekarno
weigerde zich er bij neer te leg
gen, omdat de Indonesische
niet voldoende ge
legenheid hadden gekregen om
de controleurs van de Ver. Na
ties te controleren. Nadat de
uitslag van het onderzoek door
de VN werd gepubliceerd werd
de vorming van de federatie of
ficieel geproclameerd.
D« f«d«roti«
Wordt opnieuw zulk een volks
raadpleging gehouden, dan is
de mogelijkheid niet uitgesloten,
sche federatie uitspreekt. De
hoop van Soekarno is hier van
zelfsprekend op gevestigd. Maar
er bestaat eveneens een reële
kans, dat de grote meerderheid
zich ten gunste van de federa
tie uitspreekt, zoals reeds een
maal het geval is geweest, zeer
tot ongenoegen van Indonesië.
Wat zal er dan gebeuren? Het
laat zich raden. Want totdus
ver heeft de regering te Djakar
ta duidelijk laten merken, dat
het haar niet te doen is om vast
te stellen, of de bevolking van
het noordelijke gedeelte van Bor
neo werkelijk deel wenst uit t«
maken van de federatie.
Haar activiteit richt zich recht
streeks ieren het bestaan van de
federatie zelf, ook wanneer een
nieuwe volksraadpleging haar
bestaan opnieuw zou rechtvaar
digen.
Hachelijk?
Al met al kan de bemidde
ling door Robert Kennedy
voor hem en de Amerikaanse
regering een hachelijke onderne
ming worden. Zoals de „rege
ling" van de kwestie Nieuw-Gui-
nea niet bepaald kan worden ge
zien als het pronkstuk van de
Amerikaanse diplomatie. De op
lossing die toen werd gepresen
teerd was resultaat van het kle-
van de Amerikaanse minister is.
Als het goed ls, moet hem een
welomlijnd plan voor ogen
staan anders zou zijn optre
den geen zin hebben.
We sljn dan ook benieuwd
naar de wijze, waarop hij (door
de betrokken landen) naar een
definitieve en voor allen aan
vaardbare oploestnr wil streven.
Zo lanr dat niet bekend ls, moe
ten we ons uiteraard van het
geven van een oordeel onthou-
Statenbond
i de
weerstand en de belonini
een agossieve houding,
ten niet. wat nu de 1
ig van de minste
de beloning van
We we-
wil voortbouwen op de gedachte
van «en grote statenbond in
Zuidoost-Azië, waarvan behalve
Indonesië, Maleisië en de Philip-
pijnen ook Thailand, Birma en
andere staten deel zouden kun
nen uitmaken. Men weet, dat er
voor de totstandkoming van de
Maleisische federatie al plan
nen bestonden om te komen tot
de vorming van Maphilindo,
een statenbond tussen Maleisië,
de Philippijnen en Indonesië.
Hiervan is niets terecht geko
men, omdat tegen de Indonesi
sche verwachting in de bevol
king van het vroegere Britse
deel van Borneo zich voor de fe
deratie Maleisië uitsprak.
Niettemin zal het de moeite
waard zijn, een ernstige poging
te wagen, het conflict tnaaen
Indonesië en Maleisië op te los
sen door belde staten deel te
doen nltmaken van een groter
geheel; tij het dat binnen deze
statenbond geen sprake van sa
menvoeging, doch van samen
werking zal zijn. Maar daarover
is voorlopig het laatste woord
nog niet gesproken.
